WAGOdirect budownictwo 1/2015
Transkrypt
WAGOdirect budownictwo 1/2015
direct budownictwo aplikacje–rozwiązania–wyroby 1/2015 Sky Tower wrocławski drapacz chmur / 9-11 Malta House „gra w zielone” / 4-7 Nowoczesna nauka wymaga nowoczesnych rozwiązań / 22-24 SPIS TREŚCI 2 Malta House „gra w zielone” strona 4 Sterownik KNX IP 750-889: Sprawdzone rozwiązanie o nowych możliwościach strona 8 Nowy sterownik BACnet 750-831: Jeden budynek – jeden język strona 8 Sky Tower – wrocławski drapacz chmur strona 9 DALI od jednego dostawcy strona 12 Atrium Felicity – bezpieczeństwo najważniejsze strona 13 Moduł pomiaru mocy 3-fazowej 750-49x: Kompleksowa analiza sieci zasilającej strona 16 Listwa Pomiarowa WAGO LPW: Nowy standard w układach rozliczeniowych strona 16 Zarządzanie obiektami na ogólnomiejską skalę strona 17 Biblioteki do zastosowań HVAC strona 20 Nowoczesna nauka wymaga nowoczesnych rozwiązań strona 22 ADAC: kompleksowe podejście, wysoka efektywność strona 25 WSTĘP Obecnie inwestorów nie ogranicza już nic, oprócz własnej fantazji i środków finansowych. Możliwości automatyki budynkowej są coraz większe i inwestorzy coraz częściej się na nią decydują, bo nowoczesne obiekty mają być bezpiecznie i energetycznie efektywne, a przy tym komfortowe i wygodne. Coraz większą uwagę przywiązuje się do wpływu budownictwa i zastosowanych tam technologii na środowisko naturalne. Na straży zrównoważonego budownictwa stoją różne organizacje i normy, takie jak LEED, BREAM czy DGNB. W tym duchu budowane są galerie handlowe, biurowce, hale sportowe, hotele czy obiekty akademickie. Duża liczba różnych technologii możliwych do zastosowania w obiektach sprawia, że systemy zarządzania budynkiem muszą być projektowane z wykorzystaniem otwartych systemów, umożliwiających spełnienie nawet najbardziej wyszukanych potrzeb. W wielu przypadkach wymaga to bowiem integracji różnorodnych protokołów komunikacyjnych w jeden spójny system. Idealną bazą do tworzenia elastycznych i otwartych rozwiązań jest system automatyki budynkowej WAGO. Dzięki swobodnie programowalnym sterownikom WAGO, interfejsom sieciowym i modułom komunikacyjnym można w sposób ekonomiczny i niezawodny zintegrować wszystkie instalacje i systemy funkcjonujące w danym budynku. Daje to inwestorom i integratorom niezależność w zakresie doboru urządzeń różnych producentów w ramach instalacji technicznych budynku. Przykładem takiego rozwiązania jest wrocławski Sky Tower, gdzie system nadrzędny działa poprzez sieć BACnet, a automatyka luksusowych apartamentów oparta jest na protokole KNX. Natomiast w systemach oddymiania garaży zastosowano sieć Profibus. Wszystkie urządzenia bazujące na różnych protokołach dało się zespolić w spójny system. Problemy z integracją zamkniętych systemów różnych producentów mieli również twórcy pomysłu na zarządzanie nieruchomościami w niemieckim mieście Pforzheim. Dzięki wsparciu technicznemu WAGO oraz zastosowaniu platformy sprzętowej WAGO uzyskano otwartość na skomunikowanie ze sobą różnych systemów sieciowych. W tym numerze piszemy również o rozwiązaniach z zakresu automatyki budynkowej zastosowanych w galerii handlowej Atrium Felicity w Lublinie i biurowcu Malta House w Poznaniu, certyfikowanym w systemie LEED na najwyższym, platynowym poziomie. Zapraszam do lektury! Adrian Nowicki inżynier ds. projektów budynkowych WAGO ELWAG direct budownictwo 3 Malta House „gra w zielone” W ekologicznym biurowcu sterowniki WAGO zarządzają inteligentnymi systemami, zapewniając komfort użytkownikom i optymalizację zużycia energii i wody. 4 W zielonym centrum Poznania, tuż nad brzegiem jeziora Malta powstał nowoczesny kompleks biurowy Malta House. Obiekt zaprojektowano i wybudowano zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju tak, aby zapewnić jak najwyższy komfort wewnątrz, a przy tym zastosować rozwiązania przyjazne dla środowiska. „To pierwszy w Poznaniu biurowiec certyfikowany w systemie oceny budownictwa LEED na najwyższym, platynowym poziomie”, podkreśla Bartłomiej Stroiński, kierownik robót elektrycznych Skanska Poznań. „Aby uzyskać certyfikat, trzeba było spełnić szereg wymagań, jak np. wybór odpowiedniej lokalizacji umożliwiającej dostęp do komunikacji miejskiej, zastosowanie proekologicznych materiałów oraz systemu automatyki sterującego nowoczesnymi instalacjami w celu zmniejszenia zużycia energii i wody”. Budynek ma kształt litery C, z pięcioma poziomami nad ziemią i dwoma podziemnymi. Ciekawym rozwiązaniem jest już sama elewacja: w całości przeszklona, z płaską fasadą od strony jeziora i kaskadowymi formami po bokach. Dzięki temu zapewniony jest maksymalny dostęp światła naturalnego do większości stanowisk pracy, przy jednoczesnym ograniczeniu nadmiernego nagrzewania się pomieszczeń. Dach budynku zagospodarowano jako taras widokowy z zielonym ogrodem. To nie tylko doskonałe miejsce do odpoczynku, ale również naturalna izolacja przed stratami cieplnymi w zimie i nadmiernym ogrzewaniem w lecie. Aby pracowało się lepiej Zielone biurowce tworzone są przede wszystkim z myślą o użytkownikach. „Starannie wybieraliśmy wszystkie materiały wykończeniowe, aby nie zawierały lotnych związków organicznych, ani szkodliwych dodatków”, mówi Bartłomiej Stroiński. Ale to nie jedyne rozwiązania. W budynku działa wydajny system wentylacji, zwiększający aż o 30 procent ilość świeżego powietrza w porównaniu z innymi tego typu obiektami. Powietrze jest odpowiednio nawilżone mgiełką wodną. Jest ona delikatniejsza niż tradycyjna para wodna, nie nagrzewa powietrza, dlatego można ją stosować zarówno w lecie, jak i w zimie. Ogrzewanie sterowane jest automatycznie, co pozwala utrzymać komfortową i optymalną do pracy temperaturę w pomieszczeniach. direct budownictwo 5 Rozwiązania przyjazne dla środowiska W biurowcu zastosowano nowoczesne technologie, pozwalające na optymalizację zużycia energii i wody, a w konsekwencji zmniejszenie kosztów eksploatacji. W częściach wspólnych (na schodach, w korytarzach i toaletach) zainstalowano energooszczędny system oświetlenia. Światło włącza się automatycznie po otrzymaniu sygnału obecności osoby. Do schładzania i ogrzewania powietrza wykorzystywane są klimakonwektory wyposażone w wysoko wydajne silniki. „System automatycznie dostosowuje temperaturę do warunków wewnętrznych i zewnętrznych”, tłumaczy Bartłomiej Stroiński. „Klimakonwektory włączają się według ustalonych harmonogramów dziennych, pracując w trzech trybach – Comfort, Stand-by, Night. W każdym pomieszczeniu znajdują się zadajniki, na których pracownicy mogą ustawić temperaturę w zależności od własnych preferencji, w przedziale od -2 do +2 od wartości zadanej”. Aby zoptymalizować ogrzewanie i chłodzenie, wykorzystuje się tzw. free cooling. Kiedy temperatura spada poniżej 15°C, przestają działać elektryczne urządzenia chłodzące i następuje wymiana powietrza wewnętrznego z zewnętrznym. Oszczędności szukano na każdym kroku. Energię cieplną uzyskaną z agregatów wody lodowej z powodzeniem wykorzystuje się do podgrzania wody użytkowej. „Dużym wyzwaniem było dla nas sprostanie wymaganiom inwestora związanym z zielonym budownictwem. Dzięki właściwemu zdefiniowaniu algorytmów sterowania central wentylacyjnych uzyskaliśmy wysoki stopień dokładności regulacji temperatury, ilości nawiewanego powietrza i wilgotności przy skomplikowanym układzie przepływów powietrza System automatyki budynkowej oparty na komponentach WAGO steruje wentylacją, ogrzewaniem, chłodzeniem i oświetleniem. 6 i odzysków energii (preheating + odzysk glikolowy), czyli – mówiąc prościej – udało się nam odzyskać energię cieplną przy zachowaniu wysokich wymagań dotyczących parametrów powietrza wewnątrz”, tłumaczy Marietta Franc, kierownik działu automatyki firmy Elektro-Klim, odpowiedzialnej za projekt i wdrożenie systemu automatyki. W Malta House zainstalowano również wodooszczędną armaturę i baterie, które, jak zapewnia inwestor, pozwalają na redukcję zużycia wody nawet o ponad 40%. Automatyka na sterownikach WAGO Komfort w zależności od potrzeb i wymagań użytkowników oraz optymalizację zużycia energii i wody można zapewnić przede wszystkim poprzez prawidłowe zarządzanie wszystkimi znajdującymi się w budynku instalacjami. Dlatego tak ważny jest system BMS. Realizację systemu automatyki i sterowania całego biurowca generalny wykonawca powierzył firmie Elektro-Klim z Poznania, która zaproponowała rozwiązanie na bazie swobodnie programowalnych sterowników WAGO 750-881 i modułów I/O. „Zainstalowaliśmy w sumie 40 sterowników WAGO zarządzających wydzielonymi obszarami oraz urządzeniami”, mówi Marietta Franc. System automatyki budynkowej oparty na rozwiązaniach WAGO steruje wentylacją, ogrzewaniem, chłodzeniem i oświetleniem. Monitoruje również pracę agregatów prądotwórczych, wind czy szlabanów. „W przypadku Malta House system rzeczywiście skrojony jest na miarę. Każda powierzchnia najmu ma oddzielną szafę rozdzielczą wyposażoną w sterownik WAGO oraz W biurowcu zainstalowano 40 sterowników WAGO zarządzających wydzielonymi obszarami i urządzeniami. moduły wejść i wyjść. Ponieważ nie znaliśmy preferencji przyszłych najemców, zaprojektowaliśmy elastyczne rozwiązanie tak, aby można było w dowolny sposób aranżować każdą powierzchnię. Modularna budowa sterowników WAGO pozwala na ich swobodną rozbudowę, a nawet tworzenie redundantnych aplikacji dla najemców”, wyjaśnia Marietta Franc. Graficzna wizualizacja pracy całego systemu realizowana jest przez oprogramowanie Asix, wypracowane przez firmę Askom i inżynierów z WAGO ELWAG. Sterowniki WAGO komunikują się z systemem, na bieżąco przesyłając do stanowiska operatorskiego dane o pracy poszczególnych systemów i urządzeń oraz ewentualnych zagrożeniach czy usterkach. W przypadku awarii zarządca otrzymuje również informację mailową. Poza tym wszystkie parametry pracy są rejestrowane i archiwizowane, dzięki czemu można je wykorzystać do optymalizacji procesów i kosztów eksploatacji obiektu. Tekst: Jolanta Zasławska, WAGO ELWAG • Modularność WAGO-I/O-SYSTEM umożliwia swobodną i elastyczną rozbudowę węzłów automatyki • Sterowniki WAGO pozwalają na zastosowanie dowolnego, zgodnego z normą (IEC 61131-3) języka programowania “Dużym wyzwaniem było dla nas sprostanie wymaganiom inwestora związanym z zielonym budownictwem”, mówi Marietta Franc z Elektro-Klim. Zielony dach jest naturalną izolacją przed stratami ciepła w zimie i nadmiernym ogrzewaniem w lecie. direct budownictwo 7 Sterownik KNX IP 750-889 Sprawdzone rozwiązanie o nowych możliwościach Szybki procesor, gniazdo na kartę SD i ulepszone oprogramowanie – te atuty czynią z nowego sterownika KNX IP inteligentne i nowoczesne rozwiązanie do automatyki pomieszczeń i instalacji. Wysoka wydajność również w bardzo złożonych projektach: w porównaniu z poprzednią wersją sterownik KNX IP (750-889) wyposażony jest w mocniejszy procesor. W połączeniu z dwa razy większą pamięcią programową i czterokrotnie większą pamięcią danych zapewnia to dostateczną rezerwę również przy wykonywaniu złożonych zadań sterowania. Obecność integrowanego 2-portowego switcha pozwala na podłączenie sterownika w topologii liniowej ETHERNET. Gniazdo na kartę SD umożliwia zastosowanie dodatkowej, zewnętrznej pamięci, pozwalającej na przykład na realizację kompleksowej wizualizacji WWW, przenoszenie danych trend log lub sporządzanie kopii zapasowych programu PLC (backup & restore). Nadany na stałe adres IP umożliwia uruchomienie sterownika jednym naciśnięciem przycisku, a także zapewnia do niego dostęp oraz możliwość przekonfigurowania. Ograniczenie prędkości telegramów i zoptymalizowana kolejność projektów przyczyniają się do polepszenia komunikacji sieciowej na etapie rozruchu. Ulepszona współpraca pomiędzy ETS a CODESYS: plik „Sym XML” trzeba zsynchronizować tylko przy zmianie interfejsu KNX. Przy wszystkich innych modyfikacjach programowych w środowisku CODESYS nie trzeba generować i importować dodatkowego pliku „Sym XML” m.in. systemem sterowania i oprogramowaniem ETS. Dla zapewnienia lepszego oglądu i szybszej obsługi przeniesiono m.in. funkcje z plug-inu WAGO do ETS. Za pomocą dowolnie programowanego sterownika KNX IP (750889) można łączyć ze sobą, sterować, regulować i monitorować wszystkie urządzenia KNX od różnych producentów. W połączeniu z modułami WAGO-I/O-SYSTEM 750 pozwala on na łatwą integrację w systemie sterowania innych czujników, elementów wykonawczych oraz podsieci takich jak DALI czy EnOcean. Funkcja rutera w połączeniu z modułem TP1 łączy automatycznie dwuprzewodowy „świat” KNX z siecią ETHERNET. Umożliwia to praktycznie nieograniczoną obsługę budynków i urządzeń poprzez sieć lokalną lub Internet. Nowy sterownik BACnet 750-831 Jeden budynek – jeden język do świata CAN Elastyczny dostęp W technicznym wyposażeniu budynku wykorzystuje się wiele różnych protokołów, a w przypadku dużych projektów poszczególne sieci pracują często niezależnie od siebie. Sterownik WAGO BACnet (750-831) umożliwia bezproblemowe integrowanie w jeden system wysp technologicznych z różnymi protokołami, takimi jak LON® lub DALI. Pozwala to na zmniejszenie stopnia skomplikowania automatyki budynkowej oraz zredukowanie nakładów i kosztów związanych z instalacją i serwisowaniem. Swobodnie programowalny sterownik BACnet odpowiada, zgodnie z IEC 61131-3, typowi urządzenia „Bacnet-Building Controller“ (B-BC). W porównaniu z poprzednikiem (750-830) podwojona została pamięć programowa, a pamięć danych zwiększono nawet czterokrotnie. Jednocześnie nowy sterownik obsługuje karty SD, co umożliwia przenoszenie danych i obiektów „trend log”. Poza tym karta SD udostępnia więcej miejsca na wizualizację WWW, zapisywanie obrazów w tle i rzutów budynków oraz graficznego przedstawiania procesów. Wbudowany w sterowniku 2-portowy switch pozwala na zbudowanie topologii liniowej ETHERNET. 8 Dodatkowe wsparcie użytkownik otrzymuje w tak zwanym trybie natywnym. Sterownik BACnet wytwarza wówczas automatycznie obiekty BACnet dla dwustanowych i analogowych punktów danych wszystkich podłączonych modułów I/O. W efekcie, po przydzieleniu adresu IP przy użyciu zintegrowanego przełącznika adresów, sterownik jest gotowy do eksploatacji. To znacząco ułatwia konfigurację. Dodatkowe obiekty BACnet można tworzyć za pomocą konfiguratora BACnet lub oprogramowania WAGO-I/O-PRO na bazie CODESYS. Sky Tower wrocławski drapacz chmur Do zarządzania luksusowymi apartamentami wykorzystano węzły WAGO ze sterownikami BACnet i gatewayami do sieci KNX. direct budownictwo 9 Niedawno oddany do użytku Sky Tower już stał się wizytówką Wrocławia. Wysoka, ponad 200-metrowa wieża jest charakterystycznym elementem krajobrazu i wyraźnie dominuje nad miastem. W nowoczesnym kompleksie mieści się galeria handlowa, centrum rekreacyjne, biura oraz luksusowe apartamenty. Całość składa się z trzech połączonych ze sobą obiektów: 3-piętrowego podestu z powierzchnią handlowo-usługową oraz dwóch budynków – w kształcie wieży i kaskadowego żagla, pełniących funkcję mieszkalno-biurową. Najemcy i goście mają do dyspozycji 2-poziomowy, podziemny parking, a mieszkańcy – osobny parking na trzecim poziomie. Atrakcją dla zwiedzających jest oszklony punkt widokowy na 49. piętrze, z którego można oglądać panoramę miasta. W skład mieszkalnej części Sky Tower wchodzi 240 apartamentów o różnych powierzchniach. W każdym z nich zastosowano nowoczesne rozwiązania zapewniające komfort i bezpieczeństwo mieszkańców. Już w standardzie developerskim oferowane jest sterowanie klimatyzacją, wentylacją, ogrzewaniem, oświetleniem, roletami i oknami uchylnymi. Na życzenie klientów funkcjonalności można dodawać i rozbudowywać. Inteligentnie zarządzane We wszystkich apartamentach w Sky Tower działa inteligentny system zarządzania HMS (Home Management System). Automatyka realizowana jest za pomocą rozwiązań WAGO, zintegrowanych z systemem nadrzędnym Desigo™ firmy Siemens, pełniącym w obiekcie rolę BACS (Building Automation Control System). „Każdy z 240 apartamentów wyposażony został w niezależną szafę systemu automatyki, w której zlokalizowane zostały węzły sterownikowe WAGO. Umożliwiają one samodzielne sterowanie urządzeniami w pomieszczeniu oraz komunikację systemu HMS z instalacjami technicznymi za pomocą protokołu BACnet. Węzły WAGO poprzez moduły wejść/wyjść oraz specjalistyczne gatewaye do sieci KNX/TP zbierają informacje z pojedynczych czujników i łączników o wymaganych przez użytkownika parametrach dotyczących komfortu. Sterują również pracą wybranych urządzeń technicznych”, tłumaczy Tomasz Musiałek, specjalista ds. automatyki budynkowej z działu wsparcia technicznego WAGO ELWAG. Komfortowo i bezpiecznie Sterowniki WAGO zarządzają w ramach apartamentu pracą systemu oświetleniowego, umożliwiają sterowanie roletami lub żaluzjami, otwieranie i zamykanie okien uchylnych. Poza tym monitorują stan wszystkich tych urządzeń, obecność domowników oraz współpracują z nadrzędnym systemem nadzoru w celu zapewnienia wymaganego komfortu cieplnego w pomieszczeniach. Wymagane przez użytkownika parametry związane z oświetleniem (wybór opraw, poziom jasności, sceny świetlne itp.) czy temperaturą (załączanie/wyłączanie klimakonwektorów, załączanie/ wyłączanie centralki wentylacyjnej, regulacja temperatury w pomieszczeniach itp.) zadawane są za pomocą paneli sterowniczych, które poprzez magistralę KNX komunikują się ze sterownikiem WAGO. Każdy apartament wyposażony jest we własną centralę wentylacyjną, natomiast system ogrzewania realizowany jest za pomocą zbiorczej instalacji nawiewowej z central klimatyzacyjnych, zlokalizowanych na kilku kondygnacjach technicznych wieżowca. Sterownik, w zależności od wybranych przez użytkownika funkcji, automatycznie realizuje algorytm sterowania lub za pomocą sieci BACnet łączy się z systemem nadrzędnym i informuje o zmianach parametrów w pomieszczeniu, a następnie wykonuje zadane rozkazy. W ten sposób węzeł I/O WAGO stanowi z jednej strony samodzielny zestaw sterujący dla apartamentu, z drugiej pełni rolę koncentratora oraz gatewaya sieciowego pomiędzy różnymi protokołami i rolę jednostki wykonawczej dla systemu HMS. Otwartość na różnorodne protokoły Każdy apartament wyposażono w niezależną szafę systemu automatyki z węzłami sterownikowymi WAGO. 10 „To jedna z podstawowych zalet systemu oferowanego przez WAGO: otwartość na różnorodne protokoły komuni- kacyjne i możliwość integracji urządzeń i systemów oferowanych przez różnych producentów”, wylicza Tomasz Musiałek. Dzięki takiej strukturze możliwa jest również zdalna ingerencja obsługi budynku w prawidłowe funkcjonowanie instalacji w apartamencie i w razie konieczności wykonanie niezbędnych czynności zapewniających nie tylko komfort, ale również bezpieczeństwo użytkowników. Poza tym przewidziano możliwość wyposażenia apartamentu w panel LCD lub zdalnego sterowania przez tablety czy smartfony, które za pomocą dodatkowych aplikacji mogą realizować różnorodne scenariusze w zależności od wybranego trybu pracy. Jednym klawiszem można zmieniać natężenie oświetlenia, głośność muzyki czy temperaturę w poszczególnych pomieszczeniach. I to bez konieczności opuszczania ulubionego fotela! miania zrealizowana została z wykorzystaniem sieci Profibus. Centralki wyposażono w sterowniki z interfejsem sieciowym Profibus komunikujące się z komputerem przemysłowym IPC WAGO, który pełni rolę mastera dla tej konfiguracji. Poszczególne jednostki kontrolują czystość powietrza w określonych strefach garażów podziemnych. W przypadku przekroczenia wartości dopuszczalnych, sterują sekwencją załączania wentylatorów wywiewowych i klap oddymiających oraz tablic informacyjnych. Komputer IPC zapewnia również komunikację z systemem przeciwpożarowym oraz systemem nadrzędnym BMS całego budynku poprzez sieć Ethernet. Integracja różnych protokołów w ramach jednego systemu to niezaprzeczalny atut technologii WAGO, który pozwala na opracowanie najbardziej skomplikowanej struktury sieci. Tekst: Jacek Woźniak, WAGO ELWAG Zdjęcia: Sky Tower SA, WAGO ELWAG WAGO również pod ziemią Bardzo ważną dla bezpieczeństwa mieszkańców instalacją techniczną w budynku jest system oddymiania garaży. W Sky Tower wykonany został przez firmę M+W Industry we współpracy z wrocławskim integratorem Digi Control. Również w tym przypadku wykonawcy zdecydowali się na rozwiązanie oparte na sterownikach WAGO. Stanowią one serce systemu sterowania klapami dymowymi, które w zależności od stężenia gazów w garażu zapewniają prawidłową wymianę powietrza. Komunikacja w ramach systemu oddy- • Pełna integracja systemu dzięki WAGO-I/O-SYSTEM • Kompleksowa i kompatybilna oferta produktowa WAGO • Wbudowany web-serwer umożliwia parametryzację przez Internet. direct budownictwo 11 DALI OD JEDNEGO DOSTAWCY Kompletne rozwiązania i gwarantowana kompatybilność dzięki multisensorom DALI komunikującym się z modułem DALI multimaster. ■ Portfolio WAGO do aplikacji na bazie DALI obejmuje oprócz modułu multimastera (753-647) także multisensory ruchu i natężenia oświetlenia. Czujniki są dostępne w dwóch wariantach: pierwszy to czujniki z bezpośrednim podłączeniem do sieci komunikacyjnej DALI, montowane na suficie lub w puszkach. Drugi wariant to zestaw multisensorów, składający się z czujnika sufitowego, zestawu montażowego oraz interfejsu czujników DALI. Nowe czujniki obecności i natężenia oświetlenia WAGO umożliwiają tworzenie kompleksowych aplikacji DALI na bazie asortymentu jednego producenta – od sterowania aż po urządzenia na obiekcie. Dzięki temu użytkownik może być pewien, że zastosowane komponenty są ze sobą w pełni kompatybilne. Dodatkową zaletą jest łatwa konfiguracja całej sieci DALI przy pomocy konfiguratora, oferującego wygodny w obsłudze graficzny interfejs. ■ Optymalna konfiguracja Graficzny interfejs do parametryzacji, zastosowany w konfiguratorze DALI, przyspiesza i ułatwia uruchamianie i administrowanie sieciami DALI: do najważniejszych właściwości oprogramowania należy uproszczony przegląd projektów, optymalne adresowanie urządzeń, efektywne przetwarzanie zbiorów danych, jak również kompleksowe funkcje do archiwizacji i odtwarzania danych (backup & restore). Z drugiej strony tryb „easy mode” pozwala na sterowanie różnymi funkcjami przełączania, ściemniania i scenami świetlnymi, zarówno w przypadku pojedynczych urządzeń, jak i ich grup. W ten sposób można realizować sterowanie oprawami DALI bez konieczności programowania. ■ Moduł multimaster z zasilaniem Moduł DALI multimaster (753-647) wspiera sterowanie 64 elementami wykonawczymi DALI oraz dodatkowo pozwala na podłączenie nawet 16 czujników. Eliminuje to konieczność równoległego zastosowania dodatkowych sieci tylko do sterowania czujnikami. Krótszy czas instalacji i bardziej przejrzysta struktura sieciowa powodują, że zastosowanie DALI jest jeszcze bardziej ekonomiczne. Do zasilania modułu DALI 200 mA służy moduł o szerokości 12 mm, zintegrowany z węzłem I/O z serii 750. Jednakże w aplikacjach systemów sterowania wykorzystuje się na ogół kilka modułów DALI. W tym przypadku WAGO przygotowało inne, ekonomiczne rozwiązanie: zewnętrzny zasilacz 230 V na szynę TS 35 (787-1007), który dostarcza prąd wyjściowy 1100 mA. Przy jego pomocy można zasilać nawet pięć modułów równocześnie. Zestaw multisensora DALI: interfejs czujników DALI, zestaw ECO CI, MULTI 3 CI sensor 12 Multisensory DALI do montażu natynkowego, podtynkowego i sufitowego Atrium Felicity – bezpieczeństwo najważniejsze Swobodnie programowalne sterowniki WAGO 750-881 sterują instalacjami w nowoczesnej galerii handlowej. Centra handlowe na dobre wpisały się w krajobraz polskich miast. Są miejscem, gdzie można zrobić zakupy, ale również obejrzeć film, zadbać o formę fizyczną czy po prosty spotkać się ze znajomymi. Takie wielofunkcyjne zadania pełni również Atrium Felicity, największe centrum handlowe w Lublinie i jeden z największych tego typu obiektów w regionie. Zlokalizowane zostało przy głównej arterii komunikacyjnej – alei Witosa. Na 75 tys. m kw. powierzchni znajduje się 120 sklepów, punktów usługowych i restauracji. Swoje salony mają tu m.in. znane i popularne marki odzieżowe, w tym wiele nieobecnych dotąd w Lublinie, jak Zara, C&A, Tommy Hilfiger czy New Yorker. W Atrium Felicity znajduje się również hipermarket spożywczy, market budowlano-dekoracyjny i elektroniczny oraz klub fitness. W planach jest otwarcie nowoczesnego kina przystosowanego do projekcji cyfrowej 4D. Odwiedzający galerię mają do dyspozycji ponad 3 tysiące miejsc postojowych na parkingach naziemnym i podziemnym. Zadbano również o rowerzystów zapewniając im 144 miejsca postojowe na zadaszonym parkingu. Komfort i dostępność parkingu oraz pierwszego poziomu centrum zapewniają windy i ruchome schody. Projekt: centrum handlowe Nowoczesne galerie handlowe wyróżniają się rozmachem architektonicznym, staranną aranżacją wnętrz i nowoczesnymi rozwiązaniami. „Skala i przeznaczenie tego typu obiektów wymagają zastosowania sprawdzonych, niezawodnych rozwiązań. Chodzi przecież o zapewnienie komfortu i bezpieczeństwa setkom, a nawet tysiącom odwiedzających”, podkreśla Wojciech Leciński, menedżer rynku budowlanego WAGO ELWAG. „WAGO ma w tym duże doświadczenie. Nasze wyroby dla automatyki znalazły już direct budownictwo 13 wcześniej zastosowanie w wielu galeriach handlowych na terenie całego kraju, m.in. w Galerii Ostrovia i Galerii Solna”. System automatyki w Atrium Felicity w całości został zrealizowany na komponentach WAGO. Do sterowania instalacjami wentylacyjnymi, grzewczymi, oświetleniowymi i monitorowania wielu innych instalacji i urządzeń na tak dużej powierzchni wykorzystano 30 swobodnie programowalnych sterowników WAGO 750-881 i modułów I/O. „Modułowa budowa sterowników WAGO pozwala na ich nieograniczoną skalowalność”, podkreśla Bartłomiej Błażejewski, programista i projektant automatyki z Procom System. „Jeśli potrzebowaliśmy dodatkowych wejść, wystarczyło dodać moduły i w ten sposób rozbudować węzeł, a nie dokładać kolejne sterowniki. Takie rozwiązanie to również oszczędność kosztów materiałowych dla inwestora”. Duża pamięć programowa sterowników umożliwia nie tylko implementację znacznej liczby algorytmów, ale również obsługę kilku interfejsów sieciowych w tym samym czasie. Te zalety WAGO wykorzystano przy projektowaniu instalacji grzewczo-wentylacyjnej. Za komfort odwiedzających i najemców odpowiada 13 central wentylacyjnych umieszczonych na dachu. Sterowanie pracą i monitorowanie parametrów wentylatora, nagrzewnicy i agregatu chłodniczego obywa się zdalnie, z poziomu BMS. Ekonomiczne ciepło z odzysku „Dużym wyzwaniem dla nas było zaprojektowanie automatyki układu WSHP (odzysk ciepła z powierzchni najemców)”, mówi Bartłomiej Błażejewski. Ciepło oddawane z urządzeń schładzających pomieszczenia wykorzystuje się do podgrzania wody technologiczne płynącej w 6 pętlach wodnych, a następnie dostarczane jest do nagrzewnic w centralach wentylacyjnych. Sterowniki WAGO monitorują temperaturę Na dachu umieszczono 13 central wentylacyjnych wyposażonych w sterowniki WAGO. 14 i ciśnienie wody w instalacji. Dopiero jeśli odzysk ciepła nie jest wystarczający do utrzymania odpowiedniej temperatury, zostaje włączony układ wtryskowy, umożliwiający pobranie ciepła z sieci miejskiej. Jeśli temperatura jest za wysoka i nie ma gdzie wykorzystać ciepła, to jego nadmiar wytracany jest w wieżach wyparnych. Pracą wież wyparnych zarządza sterownik WAGO. Aby zapewnić równomierną pracę i zużycie silników, wprowadzono kaskadowe załączanie. System automatycznie, w pierwszej kolejności włącza tę wieżę, która ma najmniejszy czas pracy. Węzeł ciepła w galerii ma zaprogramowane dwa obiegi ciepła – układ wtryskowy, który pobiera ciepło z sieci miejskiej przy niewystarczającym odzysku z WSHP oraz obieg zależny od warunków pogodowych, sterujący pracą kurtyn powietrza, aparatów grzewczo-wentylacyjnych, grzejników i podgrzewaczy wody. WAGO zarządza i monitoruje System rozproszonych sterowników WAGO na bieżąco monitoruje stan mediów w obiekcie zarówno u najemców, jak i w części wspólnej. W galerii zastosowano tzw. strażnik mocy. WAGO odczytuje informacje z analizatorów parametrów sieci i monitoruje pobór mocy. W przypadku przekroczenia mocy zadanej, system automatycznie odłącza urządzenia zgodnie z określonym priorytetem. Jest to istotne z punktu widzenia zarządcy, bo przekroczenie mocy skutkuje karami finansowymi. „Sterowanie oświetleniem wewnętrznym i zewnętrznym odbywa się na podstawie zadanych harmonogramów czasowych. 35 takich harmonogramów czasowych wpisanych jest w jeden sterownik WAGO, który zarządza pozostałymi sterownikami, przesyłając do nich odpowiednie informacje”, wyjaśnia Bartłomiej Błażejewski. Węzeł ciepła ma zaprogramowane dwa obiegi: układ wtryskowy oraz obieg zależny od warunków atmosferycznych. Przejrzysta wizualizacja i łatwa konfiguracja Nadzór nad wszystkim instalacjami i urządzeniami w galerii odbywa się poprzez systemem nadrzędny Asix Evo. „Wykorzystany podczas komunikacji protokół Network Variables jest rozwiązaniem bardzo szybkim i nawet przy wymienianiu tysięcy zmiennych z dziesiątkami sterowników reakcja urządzeń wykonawczych zachodzi niemal natychmiast’, tłumaczy Marek Macalik, programista systemów BMS z Procom System SA. System umożliwia prezentację na rzutach oraz w grupach tematycznych stanu pracy poszczególnych urządzeń i instalacji, m.in. oświetlenia, wentylacji, instalacji grzewczych, stanu rozdzielnic automatyki i elektrycznych. „Przejrzysta wizualizacja oraz możliwość ręcznego sterowania każdym elementem z osobna, po- System rozproszonych sterowników WAGO na bieżąco monitoruje stan mediów w obiekcie. zwala na indywidualne, dostosowane do potrzeb prowadzenie procesu”, podkreśla Marek Macalik. „Asix na bieżąco rejestruje wszystkie pomiary oraz alarmuje o każdym niewłaściwym zachowaniu któregokolwiek z elementów systemu”. Tekst: Jolant Zasławska, WAGO ELWAG WAGO w centrach handlowych • Galeria Ostrovia, Ostrów Wielkopolski • Galeria Solna, Inowrocław • Ogrody Odrzańskie, Kędzierzyn-Koźle • Zgorzelec Plaza, Zgorzelec Sterownik WAGO pełni funkcję „strażnika mocy”. direct budownictwo 15 Moduł pomiaru mocy 3-fazowej 750-49x Kompleksowa analiza sieci zasilającej Moduł pomiaru mocy 3-fazowej 750-49x odczytuje bezpośrednio wartości pomiarowe, takie jak moc bierna/pozorna/czynna, zużycie energii, współczynnik mocy, kąt przesunięcia fazowego, częstotliwość oraz przekroczenie/spadek napięcia i prądu względem wartości znamionowych. Możliwość rezygnacji z zewnętrznych urządzeń pomiarowych oznacza w tym przypadku nawet 10-krotną oszczędność. Oprócz pomiaru zużycia energii, moduły z analizą wyższych harmonicznych oferują także inne funkcje do kompleksowej analizy sieci zasilającej, które pozwalają na lokalizowanie zakłóceń (na przykład poprzez rejestrację wartości szczytowych). Dodatkowy pomiar prądu w przewodzie neutralnym może pomóc w wykryciu uszkodzeń izolacji. Analiza 4-kwadrantowa dostarcza informacji o rodzaju obciążenia (indukcyjne, pojemnościowe) oraz jego charakterze (odbiornik, generator). W celu udostępnienia mierzonych wartości w systemie zarządzania energią, moduł podłącza się do interfejsu/ sterownika sieciowego WAGO-I/O-SYSTEM. Możliwa jest komunikacja w takich typach sieci obiektowych jak BACnet, KNX, PROFIBUS, PROFINET, ETHERNET czy EtherNet/IP. Listwa Pomiarowa WAGO LPW Nowy standard w układach rozliczeniowych Każdy obiekt budynkowy zasilany w energię elektryczną z sieci dystrybucyjnej wymaga zastosowania układu rozliczeniowego. W przypadku dużych inwestycji moc zapotrzebowana do prawidłowego funkcjonowania wszystkich urządzeń technicznych jest na tyle duża, że w układzie pomiarowym oprócz licznika konieczne jest zastosowanie przekładników prądowych oraz listwy pośredniczącej, która umożliwi prawidłową eksploatację układu. Listwa Pomiarowa WAGO LPW to od lat sprawdzone i zaakceptowane przez dostawców energii rozwiązanie, wykorzystywane w półpośrednich i pośrednich układach pomiaru energii elektrycznej. Dzięki kompaktowej budowie i zastosowaniu w ramach listwy urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych można uzyskać znaczne uproszczenie połączeń elektrycznych oraz dużą oszczędność miejsca w rozdzielnicach pomiarowych. W przypadku obiektów wielkopowierzchniowych (np. galerie handlowe, biurowce, itp.), w których wymagane jest zastosowanie kilkunastu lub kilkudziesięciu układów pomiarowych, to bardzo istotny aspekt projektowy. Listwy pomiarowe WAGO LPW mogą być również wyposa- 16 żone w ochronę przeciwprzepięciową – element niezbędny dzisiaj dla bezpieczeństwa ludzi i instalacji technicznych w budynkach. Ułatwieniem dla projektantów są gotowe schematy układów pomiarowych dostępne na stronie internetowej: www.wagolpw.pl. Zarządzanie obiektami na ogólnomiejską skalę Nowy Ratusz w Pforzheim zarządza swoimi nieruchomościami przez WAGO-I/O-SYSTEM 750. Szkoła Schanz i Nowy Ratusz stanowią część projektu pilotażowego tworzenia sieci zarządzania obiektami, obejmującej całe miasto. direct budownictwo 17 ■ Rozdzielnice systemowe WAGO stanowią trzon systemu automatyki budynkowej Nowego Ratusza w Pforzheim, poddawanego obecnie modernizacji. System sterowania z wykorzystaniem sterowników BACnet zapewnia elastyczność, otwartość i kompatybilność, wymagane chociażby ze względu na późniejsze zarządzanie obiektami miejskimi. Żadne inne miasto w Niemczech nie jest tak ściśle powiązane historycznie z produkcją biżuterii i zegarków, jak „złote” miasto Pforzheim. Nowy Ratusz tej znanej na świecie „metropolii jubilerskiej“ jest obecnie poddawany kompleksowym pracom modernizacyjnym. W ramach tego przedsięwzięcia zostanie odnowiona cała infrastruktura elektrotechniczna budynku. Uczestniczą w tym trzy przedsiębiorstwa z Pforzheim. Zadanie zaprojektowania i przygotowania wytycznych przetargowych modernizacji instalacji przeciwpożarowych powierzono biuru projektowemu Volker Wörtz. Firma Eckert Elektro odpowiada za instalacje elektryczne, a ib company dostarczy i wykona całą automatykę budynkową. ib company jest wiodącym integratorem w zakresie tworzenia i uruchamiania skomplikowanych sieci budynkowych. Dlatego właśnie ta firma – jeden z uczestników programu WAGO Solution Provider – otrzymała od miasta dodatkowe zlecenie na stworzenie koncepcji sieci do zarządzania nieruchomościami miejskimi. Pforzheim dysponuje przeszło 250 nieruchomościami z różnego rodzaju instalacjami budynkowymi. Niestety są w nich często zastosowane systemy automatyki – co wiąże się z komplikacjami na poziomie integracji. Zadanie polegało więc na wprowadzeniu uproszczeń w systemach sterowania i zarządzania obiektami, aby zapewnić wzajemną kompatybilność systemów. „Aby nie ograniczać konkurencyjności, świadomie zrezygnowaliśmy z systemu dedykowanego“, wyjaśnia Rainer Störzenecker, przedstawiciel inwestora, miasta Pforzheim. Standaryzację wprowadzono, aby w razie konieczności serwisu móc szybko wymienić całą rozdzielnicę. Zarówno rozdzielnice typu 1, jak i typu 2 są wyposażone w sterownik BACnet oraz moduły Dali i EnOcean. Skrzynki typu 1 umożliwiają dodatkowo regulację temperatury w pomieszczeniach. Sterowniki WAGO przekazują ponadto komunikaty o zakłóceniach, przetwarzają dane z liczników energii elektrycznej i wody oraz przesyłają je do systemu nadrzędnego. WAGO WAGO-I/O-SYSTEM 750 wreszcie zapewni miastu Pforzheim otwartość na skomunikowanie ze sobą różnych systemów sieciowych. Elastyczność i doświadczenie Prace modernizacyjne w ratuszu są prowadzone etapowo. Jan Kühner z Biura Projektowego Wörtz kieruje pracami na placu budowy. Oto jak przedstawia sposób organizacji prac: „Biura znajdujące się na danym odcinku modernizacji są przenoszone do innych pomieszczeń mieszczących się w ratuszu. Po modernizacji wracają na dawne miejsce”. Niezależny od sieci obiektowej, modularny system I/O 750 stanowi bazę nowego układu automatyki. „WAGO ma w programie różne typy sterowników, również do sieci BACnet, i oferuje przy tym dobry stosunek jakości do ceny. Modularna budowa osprzętu pozwala na łatwą rozbudowę systemów. Punktem decydującym było jednak długoletnie doświadczenie WAGO w automatyce budynkowej i duża elastyczność dopasowania do różnych systemów sieciowych“, komentuje Matthias Zeh, dyrektor ib company. Dla Nowego Ratusza w Pforzheim opracowano dwa standardowe typy rozdzielnic systemowych. 18 Nowy Ratusz w Pforzheim jest obecnie poddawany kompleksowej modernizacji, w ramach której odnawiana jest również infrastruktura elektrotechniczna budynku. dostarczyło 27 konfekcjonowanych rozdzielnic systemowych typu 1 i osiem typu 2. System instalacji wtykowych WINSTA® WAGO umożliwia ich szybkie i bezbłędne podłączenie. WINSTA® jest idealnie dostosowana do wymagań techniki budynkowej. Umożliwia realizację bezpiecznych instalacji elektrycznych na zasadzie połączeń wtykowych. Po zakończeniu modernizacji 35 sterowników będzie zarządzało około 10 000 zmiennych. Struktura rozproszona Rozdzielnice systemowe, zarządzające sześcioma do ośmioma biurami, są umieszczone w sufitach korytarzy na piętrach. „Na korytarzach oświetlenie jest sterowane czujnikami obecności. Jeżeli światło jest zbyt słabe, można je włączyć ręcznie lokalnymi przyciskami“, wyjaśnia Andreas Mürle. Jest on integratorem systemu i programistą z ib company, wykonującym automatykę budynkową w Nowym Ratuszu. W biurach na każdym suficie zamontowano multisensory Dali. Sterownik WAGO przez cały czas kontroluje poziom natężenia oświetlenia i obecność ludzi w pomieszczeniach. Po wejściu do pomieszczenia światło może zostać włączone przyciskiem EnOcean, może również zostać wyregulowana jasność. Funkcja stałej regulacji światła pozwala na ciągłą regulację natężenia światła na stanowisku pracy. Gdy czujnik przestaje dostarczać sygnały o obecności, oświetlenie wyłącza się samoistnie. Ogrzewanie jest również regulowane przez zadajnik EnOcean. W każdym pomieszczeniu znajduje się odpowiedni regulator z czujnikiem mierzącym temperaturę. Przy jego pomocy można zmieniać wartości zadane. Sterownik WAGO wysteruje wówczas odpowiednio zawory ogrzewania. Sterowniki BACnet za pośrednictwem protokołu BACnet/IP komunikują się z systemem sterowania przez sieć ETHERNET. Miasto Pforzheim liczy na to, że zastosowanie tego protokołu zapewni pożądaną otwartość i ostatecznie rozwiąże bolesny problem wyboru wspólnego protokołu komunikacyjnego. Plany budowy sieci Modernizacja Nowego Ratusza wraz z czterema dodatkowymi budynkami stanowi część pilotażowego projektu budowy sieci zarządzania obiektami miejskimi. Podstawą komunikacji jest tutaj BACnet/IP. Koncepcję sporządziła firma ib company. W dłuższej perspektywie czasowej wszystkie nieruchomości zostaną połączone w jedną sieć. Podstawowym założeniem jest zastosowanie niededykowanych rozwiązań do automatyki budynkowej, zapewniających maksymalną otwartość, przy zapewnieniu niskich kosztów eksploatacji i utrzymania. „Na poziomie systemu sterowania WAGO posiada wszystkie interfejsy do podsieci na obiekcie i umożliwia powiązanie ich z centrum zarządzania“, podkreśla Matthias Zeh. Podobne rozwiązanie ib company wdraża obecnie w dużym banku w Badenii-Wirtembergii. Od lewej do prawej: Matthias Zeh (ib company), Tobias Hummel (WAGO), Andreas Mürle (ib company), Jan Kühner (Planungsbüro Wörtz). „Ta aplikacja pokazuje, że projekt jest wykonalny. Również tutaj często stosowana jest technika WAGO“, wyjaśnia dyrektor ib company. Tekst: Tobias Hummel, WAGO Zdjęcia: Markus Bechtle/vor-ort-foto.de, WAGO • WAGO-I/O-SYSTEM 750 zjednuje zwolenników dużą elastycznością w zakresie komunikacji między obiektem a dyspozytornią. • Sterowniki BACnet za pośrednictwem BACnet/IP komunikują się z systemem sterowania przez sieć ETHERNET. • Obejmująca całe miasto sieć zarządzania obiektami ma połączyć ze sobą miejskie nieruchomości. direct budownictwo 19 Biblioteki do zastosowań HVAC Parametryzacja zamiast programowania: gotowe makra instalacji zapewniają standaryzację i obniżają koszty. W celu realizacji projektu energooszczędnego budynku konieczna jest przemyślana automatyka budynkowa. Do sterowania ogrzewaniem, wentylacją i klimatyzacją, mającego znaczny wpływ na zużycie energii, WAGO udostępnia klientom bibliotekę z gotowymi makrami instalacji. Dzięki nim można uniknąć żmudnego i czasochłonnego programowania. Zastosowanie tych makr ułatwia standaryzację, a co za tym idzie, pozwala na redukcję kosztów. W Niemczech około 40% energii zużywanej jest przez budynki. Ze względu na rosnące ceny energii efektywność energetyczna budynku odgrywa coraz większą rolę. W normie DIN EN 15232 zdefiniowano cztery klasy efektywności energetycznej (od A do D), stanowiące o poziomie energooszczędności budynku. Oprócz samej konstrukcji budynku oraz zastosowanej instalacji technicznej duży wpływ na energooszczędność ma również automatyka i odpowiednie oprogramowanie. W kontekście zużycia energii szczególnie istotne są instalacja grzewcza, wentylacja i klimatyzacja, mające stosunkowo duży udział w zużyciu prądu. Budynki wykazujące wysoką efektywność energetyczną mogą być certyfikowane według różnych standardów. Do najważniejszych zalicza się standard australijski „Green Star“, niemiecki DGNB, francuski HQE, BREEAM w Wielkiej Brytanii oraz LEED i „Green Globes“ w USA. • Bogatą bibliotekę HVAC WAGO udostępnia bezpłatnie. • Gotowe makra poszczególnych układów pozwalają zastąpić programowanie prostą parametryzacją. • Aplikację uruchamia się przy pomocy interfejsu użytkownika udostępnionego w Internecie. 20 Projekt to podstawa Dobre zaprojektowanie wyposażenia technicznego budynku jest niezwykle ważne dla jego przyszłej, energooszczędnej eksploatacji. W technicznym wyposażeniu budynku wykorzystuje się bardzo wiele protokołów i interfejsów umożliwiających komunikację poszczególnych komponentów. Oprócz zwykłych, analogowych i dwustanowych wejść i wyjść na rynku pojawiają się również protokoły BACnet, MODBUS, LON®, MP-Bus, M-Bus, KNX, EnOcean i DALI. W większych obiektach często znajdziemy połączenia różnych protokołów i systemów sieciowych. Dlatego też sprzęt stosowany w automatyce powinien w miarę możliwości obsługiwać wszystkie używane protokoły i interfejsy. WAGO-I/O-SYSTEM 750 jest rozwiązaniem pozwalającym na spełnienie tego rodzaju wymagań. Do sterownika można bez problemu podłączać moduły I/O, wchodzące w skład systemu, co pozwala na wygodną integrację do systemu najróżniejszego typu urządzeń. Sterowanie urządzeniami HVAC Od projektu do wdrożenia Sterowniki programowane są przy użyciu oprogramowania bazującego na CODESYS, zgodnego z normą IEC 61131-3. Do sterowania ogrzewaniem, wentylacją i klimatyzacją WAGO udostępnia klientom bogatą bibliotekę HVAC, dzięki czemu nie ma potrzeby samodzielnego programowania. Do wielu typowych zastosowań dostępne są odpowiednie makra, które użytkownik musi tylko skonfigurować. Po przypisaniu punktów danych i parametrów instalacji może od razu uruchomić gotową instalację. Pozwala to na znaczne obniżenie kosztów związanych z uruchomieniem systemu i ułatwia ponowne zastosowanie raz opracowanych rozwiązań. Makra do układów HVAC można pobrać bezpłatnie na stronie internetowej WAGO. W bibliotece dostępne są również bardziej skomplikowane funkcje, takie jak regulacja kaskadowa z krzyżowym wymiennikiem ciepła i wentylatorem sterowanym falownikiem. Zawiera ona także dodatkowe bloki funkcyjne, pozwalające na łatwe rozszerzanie istniejących makr. Aplikację uruchamia się przy pomocy interfejsu użytkownika udostępnionego w Internecie. Można tam ustawić parametry i wprowadzić dodatkowe konfiguracje aplikacji. Również stworzenie wizualizacji nie wymaga programowania. W sterownikach zintegrowany jest serwer WWW, przedstawiający w sposób graficzny technikę budynkową, pokazujący aktualne parametry różnych agregatów i umożliwiający obsługę. Użytkownik musi mieć jedynie dostęp do standardowej przeglądarki WWW. Możliwe jest również zastosowanie paneli operatorskich z serii PERSPECTO® WAGO. Monitorowanie rozdzielni i mediów Integracja systemu bez programowania Efektywną energetycznie automatykę budynkową można stworzyć tylko przy użyciu nowoczesnych systemów, do których włączone są w miarę możliwość wszystkie sieci budynkowe. Na sieć grzewczą, wentylację i klimatyzację przypada największe zużycie energii w budynku. Przy pomocy komponentów i systemów WAGO do automatyki budynkowej oraz gotowych aplikacji, zawartych w dostępnej bezpłatnie bibliotece HVAC, użytkownik może zrealizować energooszczędną automatykę budynkową bez dużych nakładów na programowanie. Również wizualizacja gotowej automatyki budynkowej jest dzięki zintegrowanym serwerom WWW sporządzana w znacznym stopniu automatycznie. Tekst: Karl-Heinz Sanders, WAGO Zdjęcia: © PantherMedia/Fabian Schmidt, WAGO direct budownictwo 21 Nowoczesna nauka wymaga nowoczesnych rozwiązań Ponad 300 węzłów ze sterownikami WAGO z serii ECO steruje klimakonwektorami w kampusie uniwersyteckim w Białymstoku. 22 Blisko 840 różnego typu pomieszczeń na powierzchni ok. 38 tys. m2 mają do dyspozycji studenci i pracownicy naukowi w nowo otwartym kampusie uniwersyteckim w Białymstoku. To największa inwestycja w dziejach uczelni – koszt budowy i wyposażenia wyniósł prawie 250 mln złotych. Miasteczko akademickie znajduje się na dużej, 30-hektarowej działce przy ul. Ciołkowskiego. Nowoczesne budynki z jasnego betonu łączonego ze szkłem i stalą wkomponowano w parkowy krajobraz. Aby zharmonizować nowoczesność z naturą, nasadzono setki drzew i krzewów, które w przyszłości mają pokryć ściany obiektów. Wokół kampusu i na wewnętrznych dziedzińcach zaprojektowano sztuczne zbiorniki wodne zasilane deszczówką odprowadzaną z dachów. Centralnym miejscem jest Plac Syntezy Nauk z wielką, podświetloną kulą, symbolizującą Wielki Wybuch. Wokół placu symetrycznie usytuowane są cztery budynki, połączone między sobą szklanymi tunelami na poziomie pierwszego piętra. Mieszczą się w nich: Wydział Matematyki i Informatyki wraz z Centrum Obliczeniowym, Instytut Biologii i Chemii oraz Wydział Fizyki. W każdym z obiektów znajduje się hol wejściowy, przeszklone klatki schodowe, pracownie dydaktyczno-naukowe, pokoje dla pracowników. W kampusie jest 7 wygodnych i przestronnych sal audytoryjnych, z czego w największa może pomieścić 260 osób. Imponująco prezentuje się Instytut Biologii. W trzykondygnacyjnym budynku oprócz pomieszczeń dydaktycznych dla poszczególnych katedr znajdują się laboratoria, zwierzętarnia oraz pomieszczenie fitotronów. Na dziedzińcu Instytutu Biologii zaprojektowano parterowe Centrum Przyrodnicze im. prof. A. Myrchy. Budynek częściowo przysypany jest ziemią i doświetlony naturalnym światłem przenikającym przez przeszklony dach. Wokół przewidziano tematyczne ścieżki dydaktyczne, np. „Wędrówka w przestrzeni” przedstawiającą budowę Układu Słonecznego. Inteligentne zarządzanie instalacjami Kampus powstał jako nowoczesny kompleks inteligentnych budynków z automatycznie sterowanym zasilaniem, ogrzewaniem i klimatyzacją. Wszystkie pomieszczenia wyposażone są w klimatyzację lub nowoczesny system wentylacyjny. Za odpowiednią jakość powietrza odpowiada w sumie 40 central wentylacyjnych zarządzanych przez sterowniki WAGO z serii 750. Automatyka WAGO kontroluje również pracę układów VAV sterujących zmiennym strumieniem powietrza w zależności od stanu CO2 w pomieszczeniu. Rozwiązania te pozwalają na ograniczenie zużycia energii przy jednoczesnym zapewnieniu optymalnych, dobieranych indywidualnie do potrzeb parametrów powietrza. Na 38 tys. m2 znajduje się prawie 840 pomieszczeń o różnym przeznaczeniu. Aby zapewnić komfort pracy, w pomieszczeniu musi być odpowiednia wilgotność, temperatura i jakość powietrza. „Ponad 300 węzłów ze sterownikami WAGO zamontowaliśmy w szafach sterujących klimakonwektorami, co pozwala na zapewnienie odpowiedniej temperatury do pracy, ale również obniża zużycie energii i w konsekwencji wpływa na optymalizację kosztów eksploatacji”, tłumaczy Michał Sadowski, specjalista automatyk z firmy Sigilogic, wykonawcy systemu automatyki w całym kompleksie. Temperatura jest zadawana automatycznie zgodnie z przeznaczeniem danego pomieszczenia oraz trybem pracy. Zastosowano harmonogramy tygodniowe uwzględniające dni wolne i święta oraz tryb dzienno–nocny. W każdej sali wykładowej i pokoju można ręcznie skorygować temperaturę w przedziale od -3 do +3 stopni od wartości zadanej, ustalonej przez system nadrzędny, a w komorach fitotronowych obniżyć ją nawet do -40º! Jeszcze ostrzejsze wymagania dotyczą laboratoriów chemicznych i biologicznych, bo tam priorytetem jest również bezpieczeństwo. Sterowniki WAGO zarządzają komfortem i monitorują stan pracy digestoriów odpowiedzialnych za usuwanie trujących i łatwopalnych substancji. Oświetlenie wewnętrzne, tzw. użytkowe (m.in. w holach, korytarzach, klatkach schodowych) jest sterowane automatycznie przez sterowniki WAGO. W dzień światło włącza Automatyka tak dużego i skomplikowanego obiektu prawie w całości oparta jest na sterownikach WAGO z serii ECO. Za jakość powietrza odpowiada 40 central wentylacyjnych. direct budownictwo 23 się po otrzymaniu sygnału obecności, a w nocy świeci się co trzecia oprawa. Oświetlenie zewnętrzne działa zgodnie z ustalonym harmonogramem: zostaje załączone po uzyskaniu komunikatu z czujek zmierzchowych o zmniejszeniu wartości natężenia światła dziennego. WAGO do wielu zastosowań „Tak duży i skomplikowany obiekt prawie w całości oparty jest na sterownikach WAGO z serii ECO, a ilość i różnorodność realizowanych przez nie zadań pokazuje, że nawet ekonomiczny sprzęt może być uniwersalny i pełnić wiele różnorodnych funkcji jednocześnie”, mówi Robert Wachowicz, inżynier projektów budowlanych WAGO ELWAG. „Węzły WAGO wykorzystano do sterowania klimakonwektorami oraz pompami i agregatami chłodu, monitorowania zużycia mediów, poziomu gazów technicznych, stanu zabezpieczeń elektrycznych, a także zbierania danych z pozostałych systemów budynków do stacji BMS”. Komunikacja pomiędzy obiektami, ze względu na duże odległości, realizowana jest za pomocą switchy światłowodowych WAGO z serii 852. Centrum dowodzenia, czyli serwer operatorski BMS znajduje się w Instytucie Biologii, natomiast każdy z budynków posiada swoją własną stację roboczą. Po magistrali sieciowej MODBUS IP, na bieżąco zbierane są dane, a stan pracy poszczególnych urządzeń i ewentualne zagrożenia udostępniane są w postaci wizualizacji na ekranie monitora. 24 Kompaktowy i wydajny Do realizacji systemu automatyki w kampusie uniwersyteckim w Białymstoku wykorzystano swobodnie programowalne sterowniki WAGO z serii 750-881 i 750-843 (ECO) oraz moduły wejść i wyjść. „Dla mnie największym atutem jest bogata oferta komponentów WAGO dla automatyki i niespotykana kompaktowość sterowników. Dzięki niewielkim wymiarom węzłów I/O można było znacznie zmniejszyć rozmiar szaf sterujących”, mówi Michał Sadowski. „Ale co najważniejsze: niewielkie rozmiary nie ograniczają możliwości programistycznych. Przy pomocy sterowników WAGO można bowiem realizować wiele różnorodnych funkcji”. Tekst: Jolanta Zasławska, WAGO ELWAG • Optymalizacja kosztów eksploatacji dzięki BMS • Ponad 300 węzłów ze sterownikami WAGO z serii ECO • Bezpłatne biblioteki do sterowania systemami HVAC ADAC: kompleksowe podejście, wysoka efektywność Integracja wielu systemów w ramach BMS zapewnia wysoką efektywność energetyczną w centrali ADAC. Wymagania stawiane systemom automatyki w nowoczesnych budynkach są bardzo wysokie. Idealną sytuacją jest, gdy automatyzacja obejmuje wszystkie instalacje budynkowe. Tego rodzaju integralne rozwiązanie przynosi rozliczne korzyści zarówno użytkownikowi, jak i personelowi technicznemu: zapewni komfortową obsługę, dużą elastyczność w wykorzystaniu przestrzeni oraz wysoką efektywność energetyczną. Z tą myślą firma ADAC, monitorująca transport drogowy w Niemczech, zdecydowała się przy automatyzacji budynków swojej nowej centrali w Monachium na zastosowanie systemów bazujących na komponentach WAGO. Liczący przeszło 19 milionów członków klub jest największym automobilklubem w Europie i drugim co do wielkości na świecie. ADAC zatrudnia obecnie około 6800 pracowników, z których ponad jedna trzecia pracuje w nowej centrali w Monachium. Położony przy Hansastraße budynek jest od 2012 miejscem pracy zespołów, które do tej pory były rozproszone po całym mieście. W skład budynku, zaprojektowanego przez berlińskie biuro architektoniczne Sauerbruch Hutton, wchodzi pięciokondygnacyjny biurowiec w kształcie zamkniętego pierścienia oraz 23-piętrowy wieżowiec, który dzięki 93-metrowej wysokości jest rozpoznawalny z daleka. Charakterystyczna Budynek centrali ADAC należy do najbardziej imponujących i nowoczesnych obiektów w Monachium. direct budownictwo 25 bryła oraz fasada nawiązująca do typowej dla ADAC żółtej kolorystyki, bez wątpienia przykuwa uwagę. Elastyczność i energooszczędność Firma ADAC szczególną wagę przywiązała do energooszczędności budynku. Dlatego zintegrowano tu różne rozwiązania, mające na celu jak najniższe zużycie energii. Przewidziano na przykład podwójną fasadę ze szkła, w której między wewnętrzną a zewnętrzną warstwą umieszczone jest zacienienie. Takie rozwiązanie wspomaga instalacje budynkowe, takie jak oświetlenie, ogrzewanie, klimatyzacja i wentylacja. Kolejnym, ważnym aspektem przyczyniającym się do oszczędzania energii jest zastosowanie energii geotermalnej, która pokrywa nawet 25% zapotrzebowania grzewczego Ze względu na nietypową formę budynku system sterowania zacienieniem w zależności od pozycji słońca i natężenia promieniowania słonecznego jest podzielony łącznie na osiem obszarów. Dzięki temu rozdzielnice systemowe WAGO pozwalają uniknąć nadmiernego nagrzewania się Również w systemach centralnych, jak na przykład w tej centrali HVAC, wykorzystano sterowniki WAGO do automatyki poszczególnych układów. Oprócz reflektorów typu downlight na obszarach wspólnych na każdym stanowisku pracy zamontowano dodatkowo stojące lampy LED. w ADAC. W miesiącach letnich instalacja pomaga chłodzić pomieszczenia. Termiczne właściwości betonowego szkieletu budynku można idealnie łączyć z instalacją geotermalną. pomieszczeń w lecie. W zimie zaś, przy ładnej pogodzie, słońce wspiera system grzewczy. Nowoczesna automatyka Energooszczędna eksploatacja instalacji budynkowych wymaga oprócz odpowiednich agregatów, urządzeń i instalacji (na przykład zacienienia, oświetlenia, ogrzewania, klimatyzacji i wentylacji) również nowoczesnych rozwiązań sterowania i techniki instalacyjnej. W siedzibie ADAC postawiono na automatykę budynkową opartą na komponentach WAGO. „Mamy dobre doświadczenia ze współpracy z WAGO już w naszych poprzednich siedzibach w Monachium“, mówi Markus Lamers, odpowiedzialny w ADAC za pion automatyki budynku. „Przede wszystkim zależało nam, aby był to system otwarty.“ Wykorzystano zatem węzły złożone za sterowników i modułów WAGO-I/O-SYSTEM, które wraz z zasilaczem umieszczono w obudowach systemowych i podłączono do instalacji za pomocą wielowtyków WINSTA®. 26 Każda taka rozdzielnica flexROOM® steruje instalacją grzewczą, klimatyzacją, wentylacją, zacienieniem i oświetleniem dla ośmiu osi budynku biurowego. W celu optymalnego dopasowania automatyzacji do warunków zewnętrznych, dodatkowy sterownik jest połączony ze stacją pogodową, zainstalowaną na dachu budynku. W ten sposób aktualne dane o temperaturze zewnętrznej i promieniowaniu słonecznym są przekazywane do wszystkich rozdzielnic systemowych i podłączonych instalacji pierwotnych. Również w systemach oświetlenia ADAC stawia na energooszczędność. W strefach wspólnych są zainstalowane oprawy typu downlight, które dopasowują się do warunków otoczenia. Dużą rolę odgrywają bieżące nasłonecznienie i pora dnia. Na każdym stanowisku pracy zamontowano dodatkowo stojące lampy LED, zapewniające optymalne, ergonomiczne oświetlenie. Są one kombinacją pośredniego oświetlenia sufitowego i lampy oświetlającej bezpośrednio stanowisko pracy. Czujnik obecności znajdujący się w lampach stojących powoduje, że oświetlenie stanowiska włącza się tylko w momencie, gdy faktycznie ktoś się tam znajduje. Wszystkie lampy są sterowane z rozdzielnic elektrycznych i systemowych przez sieć DALI. O godzinie 22.00 system wysyła polecenie wyłączenia wszystkich lamp przy stanowiskach pracy. Jeżeli nawet któryś pracownik zapomni wyłączyć światło, to nie spowoduje to marnotrawstwa energii nocą. Ustandaryzowane rozdzielnice systemowe sterują ogrzewaniem, zacienieniem i oświetleniem w poszczególnych osiach. Markus Lamers (po lewej) omawia szczegóły z pracownikiem WAGO, Florianem Tremmelem. Automatyka w celu elastycznego wykorzystania przestrzeni Głównymi założeniami projektu była efektywność energetyczna budynku oraz elastyczne wykorzystanie przestrzeni. Zastosowane rozwiązania powinny umożliwiać szybką i łatwą modyfikację pomieszczeń w zależności od potrzeb. Dlatego instalacja elektryczna jest zgodna za standardami i zarazem bardzo elastyczna. „Łączniki światła i zacienienia prawie wszędzie bazują na komunikacji radiowej EnOcean“, mówi Markus Lamers. Dzięki temu można je w razie potrzeby łatwo umieścić w innym miejscu, bez konieczności przebudowywania instalacji. Komunikacja EnOcean realizowana jest również przez różne interfejsy WAGO-I/O-SYSTEM. Wymogiem ADAC była także duża elastyczność samej instalacji. Dlatego przy oprzewodowaniu rozdzielnic podłogowych, zasilających stanowiska pracy i lampy stojące, zdecydowano się na wykorzystanie systemu wielowtyków WINSTA®. „Technologia wtykowa, na jakiej bazuje WINSTA®,“ tłumaczy Markus Lamers, „znacznie ułatwia wprowadzenie ewentualnych modyfikacji. Jednocześnie WINSTA® skraca czas instalacji i uruchamiania automatyki budynkowej.“ Oprócz przewodów zasilających WINSTA® oferuje również przewody do sterowanie oprawami oświetleniowymi poprzez DALI. Ponad 40 000 zmiennych w instalacji budynkowej ADAC posiada własną sieć sterowania automatyką budynku, w całości oddzieloną od pozostałej infrastruktury informatycznej. W sieci tej wszystkie systemy automatyki są podłączone po protokole Modbus/TCP między sobą i instalacjami budynkowych. Łącznie zastosowano przeszło 900 sterowników WAGO, realizujących zadania związane z funkcjami pomieszczeń biurowych oraz wykorzystywanych w instalacjach technicznych budynku. „Niewątpliwa zaleta WAGO-I/O-SYSTEM polega na tym, że praktycznie dla każdego zadania dostępny jest pasujący moduł I/O“, objaśnia Markus Lamers. Oprócz DALI i EnOcean w ADAC stosowane są jeszcze interfejsy M-Bus i KNX oraz wejścia i wyjścia dwustanowe oraz analogowe. W ten sposób do systemu podłączono przeszło 40 000 punktów danych. Otwartość systemu i duża niezawodność Montaż i rozruch systemów automatyki został już zakończony i wszystko działa zgodnie z oczekiwaniami ADAC. Do powodzenia projektu w znacznym stopniu przyczyniła się otwartość systemu, który można swobodnie programować, oraz standaryzacja rozwiązań poprzez zastosowanie rozdzielnic systemowych i prefabrykowanej instalacji WINSTA®. W przypadku awarii jednego z elementów można łatwo wymienić moduł lub nawet całą skrzynkę systemową na inną. „Do tej pory nie było to jednak konieczne,“ dodaje Markus Lamers, co tylko potwierdza wysoką jakość komponentów i systemów WAGO. Tekst: Florian Tremmel, WAGO Zdjęcia: ADAC, Uwe Miethe/vor-ort-foto.de • W siedzibie ADAC rozdzielnice systemowe sterują instalacją grzewczą, klimatyzacją, wentylacją, zacienianiem i oświetleniem. • Integracja wielu systemów bazujących na WAGO w systemie automatyki budynkowej zapewnia wysoką efektywność energetyczną, elastyczność i komfort obsługi. • Wtykowa instalacja elektryczna WINSTA® skraca czas montażu, obniża koszty i zwiększa elastyczność. direct budownictwo 27 0888-0814/0000-0457 • WAGOdirect budownictwo • PL • 1/2015 WAGO ELWAG sp. z o.o. ul. Piękna 58a 50-506 Wrocław telefon: 71 360 29 70 fax: 71 360 29 99 e-mail: [email protected] www.wago.com Biuro handlowe ul. Powązkowska 15 01-797 Warszawa telefon: 22 331 88 00 fax: 22 331 88 01 WAGOdirect budownictwo 1/2015 Odpowiedzialny za treść: Jacek Woźniak Wykorzystanie zawartych w biuletynie informacji technicznych jest możliwe bezpłatnie, z powołaniem na źródło.
Podobne dokumenty
automatyka budynkowa
Modułowa budowa systemu I/O pozwala na optymalną integrację rozwiązań projektowych. Bogaty asortyment sterowników z otwartymi protokołami sieci obiektowych, jak BACnet, KNX lub MODBUS, wraz ze stan...
Bardziej szczegółowoWAGOdirect przemysł 1/2014
mostki grzebieniowe, poprzeczne, omijające, pionowe, redukcyjne i przewodowe. Do klasyków należą mostki grzebieniowe. Są one dostępne w dwóch wersjach: kilkubiegunowej, którą można dopasowywać prz...
Bardziej szczegółowo