docŚrodki zwrotne
download 
Reklamacja Transkrypt
Środki zwrotne
Sposoby finansowania inwestycji infrastrukturalnych przez jednostki samorządu terytorialnego Agenda – Inwestycje infrastrukturalne – Samodzielność finansowa i inwestycyjna j.s.t. – Źródła finansowania inwestycji j.s.t. • • • • Środki własne Fundusze UE Środki zwrotne Projekty mieszane Inwestycje infrastrukturalne – Projekt inwestycyjny – jednorazowe przedsięwzięcie zorganizowane w odrębną strukturę organizacyjną, które jest przeprowadzane w określonym celu przy wykorzystaniu dostępnych zasobów finansowych, ludzkich i rzeczowych* – Infrastruktura - urządzenia i instytucje usługowe niezbędne do należytego funkcjonowania społeczeństwa i produkcyjnych działów gospodarki** – Infrastruktura ekonomiczna - infrastruktura obejmująca usługi w zakresie transportu, komunikacji, energetyki itp.** – Infrastruktura społeczna - infrastruktura obejmująca usługi w dziedzinie prawa, oświaty, służby zdrowia itp.** * Źródło: H. Gawron „Ocena efektywności inwestycji”, AE, Poznań 1997 ** Źródło: Słownik języka polskiego PWN, www.sjp.pwn.pl Cechy projektów infrastrukturalnych w kontekście ich finansowania Cechy projektów Cechy finansowania Kapitałochłonność inwestycji Długi okres realizacji Długi okres życia inwestycji Wysoki stopień niepodzielności nakładów Specyficzność nakładów Nieodwracalność nakładów Niemobilność aktywów Wysokie ryzyko inwestycyjne Możliwość generowania dochodów wyłącznie w walucie lokalnej Funkcje publiczne i prywatne inwestycji Finansowanie długookresowe Elastyczność wykorzystania w zależności od tempa realizacji inwestycji Spłaty dostosowane do generowanych przepływów Elastyczne warunki finansowania Waluta dostosowana do charakterystyki ryzyka kursowego podmiotu finansującego Samodzielność inwestycyjna jednostek samorządu terytorialnego – Samodzielność finansowa istotnym elementem niezależności i samodzielności jednostek samorządu terytorialnego – Ustawowe przeniesienie zadań i kompetencji decyzyjnych ze szczebli wyższych na administracyjne struktury regionalne – Budżet podstawą samodzielnej polityki jednostek samorządu terytorialnego – Wieloletni plan inwestycyjny narzędziem realizacji strategii rozwojowych Źródła finansowania inwestycji jednostek samorządu terytorialnego Środki zwrotne Środki własne – Pożyczki o charakterze – Pochodzące z dochodów preferencyjnym bieżących oraz z majątku komunalnego – Dotacje ze środków publicznych pochodzenia polskiego Fundusze UE – Kredyty komercyjne zaciągane w bankach Finansowanie – Obligacje komunalne Projekty mieszane Środki własne – Środki własne pochodzące z dochodów bieżących oraz z majątku komunalnego – dochody podatkowe – dochody niepodatkowe – Dotacje ze środków publicznych pochodzenia polskiego – subwencja ogólna – dotacje celowe Sfinansowanie koszyka potrzeb społecznych przekracza możliwe do osiągnięcia dochody budżetowe Fundusze UE – Cel – podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i zapewnienie rozwoju regionów – Budżet dla Polski na lata 2007 - 2013 - ponad 59,5 miliarda EUR – Środki z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności – Programy: • • • • Infrastruktura i Środowisko Kapitał Ludzki Innowacyjna Gospodarka Regionalne Programy Operacyjne… Skorzystanie z funduszy unijnych wymaga zaangażowania środków własnych Środki zwrotne – Pożyczki o charakterze preferencyjnym – Atrakcyjne warunki dla kredytobiorcy (cena, harmonogram spłaty) – Możliwość pozyskania finansowania na okres ok. 10 – 15 lat – EBI – finansuje do 50% kosztów projektu, finansowanie głównie w formie długoterminowego kredytu inwestycyjnego. Może wymagać gwarancji na okres budowy/eksploatacji – EBOR – finansuje do 75% kosztów projektu; finansowanie w formie długoterminowego kredytu inwestycyjnego, obligacji przychodowych (25%), zaangażowanie kapitałowe – NIB - finansuje projekty mające korzystny wpływ na rozwój krajów nadbałtyckich, nowe kraje członkowskie UE o niskim dochodzi na mieszkańca, uczestniczy w finansowaniu wspólnie z innymi instytucjami multilateralnymi do kwoty pomiędzy 1/3 a 1/2 kwoty finansowania, minimalna kwota zaangażowania Środki zwrotne – Pożyczki o charakterze preferencyjnym c.d. Ð Duża ilość projektów ubiegających się o współfinansowanie przez instytucje multilateralne Ð Ograniczona kwota dostępnych środków przeznaczonych na finansowanie projektów w Polsce, nie wszystkie projekty uzyskają finansowanie Ð Wymóg przeprowadzenia szczegółowych analiz/audytów w zakresie ochrony środowiska (Natura 2000), konsultacji społecznych oraz pełnej analizy projektu od strony ekonomiczno-finansowej (model finansowy), technicznej, ubezpieczeniowej, rynkowej Ð Wzrost marży dla kredytobiorcy Środki zwrotne Rynek kredytów konsorcjalnych w Polsce Komercyjny kredyt konsorcjalny był do tej pory najczęściej stosowanym instrumentem przy finansowaniu dużych inwestycji. Charakteryzował się długim okresem spłaty oraz atrakcyjnymi warunkami dla kredytobiorcy Kredyty Konsorcjalne w Polsce 25 kwota w mld PLN – 20 15 10 5 0 2001 – W latach 2006 - 2007 polski system bankowy charakteryzował się nadpłynnością – niskie marże, często nieodzwierciedlające ryzyka kredytowego podmiotu / projektu inwestycyjnego 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 lata Źródło: Rzeczpospolita – W związku z obecną sytuacją na rynkach finansowych globalnym gospodarczym oraz spowolnieniem banki kryteria kredytowania zaostrzyły Środki zwrotne – Kredyt komercyjny – Kredyt dla jednostek samorządu terytorialnego oparty na Ustawie prawo zamówień publicznych z 29 stycznia 2004 r. – Możliwość relatywnie elastycznego kształtowania zapisów umowy kredytowej – Pewność otrzymania środków w dniu ciągnienia – Wypłata kredytu w transzach – Spłata kredytu dostosowana do możliwości budżetowych – Wymagane zabezpieczenia Środki zwrotne – Wpływ kryzysu na finansowanie kredytowe j.s.t. Ð Bardzo wysoki wzrost kosztu kredytu – zarówno opłata aranżacyjna jak i marża Ð Skrócenie okresów finansowania do 5 – 7 lat Ð Banki komercyjne w dalszym ciągu zainteresowane współfinansowaniem projektów z instytucjami multilateralnymi / środkami unijnymi Ð Gwarancja/pewność udzielenia finansowania ograniczona poprzez zapisy dające prawo kredytodawcy do zmiany struktury, kwoty, warunków finansowania Środki zwrotne – Rynek obligacji w Polsce – Rynek papierów dłużnych w Polsce jest najlepiej rozwiniętym rynkiem tego typu w regionie Europy Środkowej. – Wielkość tego rynku w IV kwartale 2008 r. wyniosła 44,7mld PLN (w 2007 r. wyniosła 42,6 miliardów PLN). Ok. 71% rynku (31,7 miliarda PLN) stanowiły papiery średnio- i długoterminowe wyemitowane przez przedsiębiorstwa, banki oraz jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast, papiery krótkoterminowe stanowiły ok. 29% rynku. – W I kw. 2009 r. wielkość rynku wyniosła 42,5 mld PLN, co stanowi spadek o 2,2 mld PLN w stosunku do IV kw. 2008 r. Jednocześnie, bez większych zmian pozostały proporcje pomiędzy emisjami krótkoterminowymi a średnio- i długoterminowymi. – Polski rynek obligacji w porównaniu do rynku bankowego wciąż charakteryzował się płynnością dla podmiotów o dobrym standingu finansowym oraz stanowił alternatywę dla finansowania w formie kredytów – W 2008 r. w porównaniu do 2007 r. zarejestrowano wzrost emisji obligacji, w którym znaczny udział miały transakcje refinansowania zapadających emisji, choć nieznacznie wzrosła również wartość emisji obligacji komunalnych Środki zwrotne – Rynek obligacji w Polsce c.d. – Pod koniec 2008 r. oraz w I kw. 2009 r. zarejestrowano mniejszy popyt ze strony inwestorów, którzy dysponują mniejszymi środkami finansowymi, które mogą przeznaczyć na zakup obligacji. Ponadto, emitenci wstrzymują się z emisją ze względu na znaczną zmienność rynku – Oprocentowanie dla obligacji, z uwagi na rosnące koszty refinansowania się inwestorów oraz rosnącą liczbę emisji obligacji, jest obecnie zbliżone do oprocentowania kredytów bądź wyższe – Inwestorzy koncentrują się głównie na emitentach o dobrym standingu finansowym. Popyt jest stymulowany przez: • dążenie inwestorów instytucjonalnych do dywersyfikacji portfela inwestycji • zwiększające się kwoty napływające do funduszy emerytalnych • możliwość nabycia obligacji przychodowych – Pomimo znacznej liberalizacji wymogów odnośnie oferty publicznej oraz zasad i uregulowań prawnych obowiązujących na rynku kapitałowym, rynek obligacji jest w dalszym ciągu zdominowany przez emisje niepubliczne Środki zwrotne – Rynek obligacji w Polsce c.d. Rynek papierów dłużnych w Polsce 1997-2008 50 PLN mld 40 30 20 10 0 1997 1998 Rynek nieskarbowych papierów dłużnych, IV kw. 2007 – I kw. 2009, mld PLN 50 000 45 000 40 000 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 KPD Obligacje przedsiębiorstw Papiery dłużne długoterminow e banków IV kw . 2007 I kw . 2008 Źródło: Fitch Polska II kw . 2008 III kw . 2008 IV kw . 2008 I kw . 2009 Obligacje komunalne 1999 2000 2001 2002 Obligacje (pow. 365 dni) Źródło: Fitch Ratings 2003 2004 2005 2006 Papiery krótkoterminowe 2007 2008 Środki zwrotne – Rynek obligacji w Polsce c.d. Nabywcy nieskarbowych papierów dłużnych długo- i krótkoterminowych (marzec 2009) Podmioty zagraniczne 9% Przedsiębiorst wa 27% Inne instytucje finansowe 1% Pozostałe jednostki 7% Obligacje komunalne 10% Fundusze inwestycyjne 12% Fundusze emerytalne 8% Banki 32% Źródło: Fitch Ratings Struktura krajowego rynku nieskarbowych papierów dłużnych (marzec 2009) Obligacje przedsiębiorst w (powyżej 365 dni) 34% Papiery dłużne banków (powyżej 365 dni) 27% Towarzystwa ubezpieczeni owe 4% Papiery krótkotermino we 29% Źródło: Fitch Ratings Środki zwrotne – Obligacje komunalne – Regulacje prawne – ustawa o obligacjach z 29 czerwca 1995 r., brak wymagań przetargu zgodnie z ustawą prawo zamówień publicznych – 85% wartości obligacji komunalnych emitowane w trybie oferty niepublicznej – Objęcie emisji gwarantowane przez banki – Obrót wtórny odbywa się między bankami organizującymi emisje – Oprocentowanie wg zmiennej stopy procentowej – Okres zapadalności najczęściej 3-8 lat – Stosunkowo niewielkie emisje (połowa poniżej 5 mln PLN, zaledwie jedna piąta – powyżej 10 mln PLN) – Główni organizatorzy Bank Pekao S.A. i PKO BP S.A. – Możliwość emisji programu w transzach o różnych terminach zapadalności – Możliwość opcji wcześniejszego wykupu – Zabezpieczenia nie są wymagane Środki zwrotne – Wpływ kryzysu na emisje obligacji komunalnych Ð Wzrost oprocentowania obligacji Ð Termin wykupu obligacji - 3-5 lat Ð Emisje tylko w walucie PLN Ð Limity inwestycyjne inwestorów instytucjonalnych odnośnie inwestycji w obligacje jednego emitenta Ð Brak ratingu powoduje dalsze ograniczania bazy inwestorów Ð Oferta publiczna zapewnia dostęp do szerokiej bazy inwestorów jednakże odznacza się długim okresem przygotowania oraz rozbudowanymi wymogami informacyjnymi Ð Brak ogólnie dostępnych kwotowań dla emisji niepublicznej Środki zwrotne – Ograniczenia j.s.t. – Łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym: • spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami • wykupów papierów wartościowych wraz z należnymi odsetkami i dyskontem • potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych poręczeń oraz gwarancji nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów j.s.t. – W sytuacji, gdy relacja państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto (PKB) przekroczy 55%, dopuszczalne zadłużenie obniża się do 12% z wyjątkiem zobowiązań zaciągniętych przed ogłoszeniem tej relacji – Łączna kwota długu j.s.t. na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki w roku budżetowym – W trakcie trwania roku budżetowego łączna kwota długu j.s.t. na koniec kwartału nie może przekraczać 60% planowanych w danym roku budżetowym Projekty mieszane - PPP J.s.t. Dostawcy długu Płatność jednorazowa lub okresowe Pożyczka Płatność za koncesję lub udział w przychodach Kapitał własny Udziałowcy Dywidenda Spłata kapitału i odsetek Spółka projektowa Koszty budowy Koszty stałe i podatki Usługi Wykonawca Strony trzecie Koszty utrzymania Usługi utrzymania Spółka odpowiedzialna za utrzymanie Projekty mieszane – PPP c.d. – Zmniejszenie znaczących jednorazowych wydatków inwestycyjnych w budżecie j.s.t. – Ograniczenia zadłużenia j.s.t. – Finansowanie w formule PPP nie jest zaliczane do limitu zadłużenia j.s.t. – Dodatkowe środki z sektora prywatnego - możliwość zrealizowania większej ilości projektów przy ograniczonych funduszach – Projekty z zaangażowaniem j.s.t., w dalszym ciągu bardzo dobrze postrzegane przez instytucje finansowe – Gwarancja świadczenia wysokiej jakości usług w całym okresie – Niższe całkowite koszty – w całym okresie – Dostarczenie usługi inaczej niedostępnej Sposób finansowania projektów wg ustawy o PPP – Ustawa budżetowa – określa łączną kwotę, do wysokości której organy administracji rządowej mogą w danym roku zaciągać zobowiązania finansowe z tytułu umów o partnerstwie publiczno-prywatnym – Minister właściwy do spraw finansów publicznych – wydaje zgodę na sfinansowanie przedsięwzięcia z budżetu państwa w kwocie przekraczającej 100 milionów PLN (z pewnymi wyjątkami dot. programów operacyjnych) – w ciągu 6 tygodni od dnia otrzymania wniosku – Wniosek do Ministra składa podmiot publiczny i określa w nim: • podmiot publiczny • planowane przedsięwzięcie • przewidywaną wysokość środków z budżetu państwa przeznaczonych w poszczególnych okresach budżetowych na realizację przedsięwzięcia (w przypadku zmiany danych dotyczących wysokości środków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację przedsięwzięcia można złożyć kolejny wniosek) „Idealny” partner prywatny – Jest to partner prywatny / inwestor który posiada: • • • • • Wystarczające zasoby finansowe Stabilną sytuację finansową Znajomość specyfiki lokalnego rynku Doświadczenie w finansowaniu Doświadczenie nie tylko w realizacji ale również w zarządzaniu podobnymi projektami • Doświadczenie w eksploatacji Główne różnice między metodą tradycyjną a PPP Punkt zainteresowania Strona finansująca Czas trwania obciążeń Podział ryzyka Metoda tradycyjna Metoda PPP – – Koncentracja na całym cyklu życia obiektu – tj. budowie, eksploatacji i utrzymaniu Koncentracja na budowie obiektu – Finansowanie organizowane przez sektor publiczny – Finansowanie organizowane przez sektor prywatny (w całości lub części) – Obciążenia finansowe w trakcie trwania budowy (przeciętnie 5 lat) – Początek obciążeń finansowych po oddaniu obiektu do użytku i ich trwanie przez okres umowy (20-30 lat) – Całe ryzyko po stronie sektora publicznego – Podział ryzyka Dziękuję za uwagę
