Zaburzenia jedzenia w ujęciu psychoanalitycznym

Zaburzenia jedzenia w ujęciu
psychoanalitycznym
Jako pierwszy problematyce anoreksji w ujęciu psychoanalitycznym
przyglądnął się Freud. Opisał on pacjentki anorektyczce jako nieradzące
sobie z własnym napięciem seksualnym. Również późniejsi analitycy
interpretowali to zaburzenie w kategorii opóźniania i zaprzeczania swojej
kobiecości, zaś jeden z objawów – zanik miesiączkowania, miał pozwalać
pacjentkom na przedłużanie dzieciństwa.
Historia anoreksji w ujęciu psychoanalitycznym
Odmowa jedzenia według Freuda była przejawem histerii, wynikającej z doświadczenia
molestowania seksualnego. W późniejszych pracach twórca psychoanalizy zarzucił ten
pogląd na rzecz fantazji o nadużyciu seksualnym. Tabu kulturowe jakim owiane jest
nadużycie seksualne nadal stanowi problem w interpretacji tego zjawiska w kontekście
zaburzeń odżywiania.
Jedna z najbardziej znanych autorek traktujących o psychoanalitycznym kontekście
zaburzeń odżywiania H.Bruch dowodzi, iż etiologia ich jest wieloczynnikowa. Jednakże
choroba wywiera silny wpływ nie tylko na pacjenta, ale również na całą rodzinę i
najbliższe otoczenie. Obecnie przyjmuje się, że zaburzenie odżywiania silnie powiązane
jest z dysfunkcją pojęcia i obrazu Ja. Szczególnie istotne tutaj wydają się być relacje
matka–córka w pierwszych latach życia pacjentki. W relacji tej na pierwszym planie
znajduje się niewystarczające dostrzeganie potrzeb dziecka przez matkę, jak również
nieadekwatność jej reakcji. Wydaje się, że potrzeby dziecka interpretowane są poprzez
oczekiwania i potrzeby matki. Co prowadzi do nieumiejętności dostrzegania i
prawidłowego interpretowania własnych odczuć przez dziecko. W rezultacie granica
pomiędzy matką, a dzieckiem zostaje zatarta. W efekcie tego poczucie granic i obrazu
swojego ciała stają się mocno zaburzone i zniekształcone.
Problem ten uwidacznia się w okresie adolescencji i dalszego kształtowania się Ja
cielesnego dziecka. Osoby cierpiące na anoreksję odczuwają bardzo silną potrzebę
dążenia do perfekcji. W takich zachowaniach upatruje się obronę swojego kruchego Ja
oraz odpowiedź na mocno zaniżoną samoocenę. Także pewną sztywność zachowań, w
szczególności związaną z jedzeniem, można interpretować jako próbę walki z
poczuciem bezradności. Objawy anoreksji stają się więc próbą utrzymania kontroli nad
swoim życiem czy też próbą odzyskania znaczenia. Także sama odmowa jedzenia
traktowana jest jako najbardziej dostępna forma próby zdobycia kontroli nad sobą.
Warto zaznaczyć, iż jest ona pierwszą możliwą formą sprzeciwu wobec oczekiwań
rodziców na jaką może pozwolić sobie dziecko.
Literatura:
B.Józefik Kultura, ciało, (nie)jedzenie terapia Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2014, ISBN 978-83-233-3604-4
Author: Agnieszka Galas-Konsor
Link do artykułu: http://bonavita.pl/zaburzenia-jedzenia-w-ujeciu-psychoanalitycznym