Pobierz fragment - Przegląd Psychoanalityczny

Zeszyt pierwszy - “Przegląd Psychoanalityczny”, październik 2015
Zabójcza miłość
Pacjentka anorektyczna i jej obiekty
Marylin Lawrence
Autorka sugeruje, że zaburzenia odżywiania służą podtrzymaniu fantazji o kontroli nad
wewnętrznymi rodzicami, która według Klein jest charakterystyczną cechą obron maniakalnych.
W oparciu o tę hipotezę próbuje wyjaśnić różnice pomiędzy anoreksją a bulimią. Twierdzi, że w
przypadku anoreksji pacjent czuje, że obiekty są na stałe zniewolone, zawieszone czy zamrożone,
natomiast w przypadku bulimii dochodzi do okresowych wściekłych ataków na obiekty. Posługując się
materiałem z opisów przypadków trzech głęboko zaburzonych pacjentek, autorka zwraca uwagę na
pewne ważne różnice między nimi. Dwie z tych pacjentek leczono przy pomocy psychoanalizy, podczas
gdy trzecia uczestniczyła w rozszerzonych konsultacjach, a następnie w terapii z częstotliwością raz w
tygodniu. Autorka omawia wyciągnięte wnioski w kontekście współczesnych poglądów na zaburzenia
odżywiania oraz bardziej ogólnie w kontekście literatury na temat trudności w przepracowywaniu
kompleksu Edypa. Prezentuje pogląd, że zaburzenia odżywiania mogą stanowić szczególny przypadek
iluzji edypalnych.
Słowa kluczowe: zaburzenia jedzenia, anoreksja, bulimia
“O mojej rodzinie? Kocham ich wszystkich. Szczególnie mamę. Kocham ją na śmierć.”
Taka była odpowiedź trzydziestoletniej pacjentki z długą historią anoreksji kiedy poproszono ją by
opowiedziała o rodzinie. Przeszła kilka prób psychoterapii. Podczas konsultacji zaczęła od opisywania
swoich licznych objawów i wszystkich lekarzy i terapeutów, z którymi się spotykała.
Wyglądało na to, że rodzina była dla niej czymś oczywistym, o czym nawet nie ma potrzeby opowiadać.
Kochała ich i tyle. Jednak dodała też to drugie, bardziej niepokojące zdanie – że kocha swoją mamę “na
śmierć”.
W niniejszym artykule próbuję pokazać, że anorektyczka, pomimo wszystkich prób kontrolowania
odżywiania i wagi, naprawdę próbuje kontrolować przy pomocy mniej lub bardziej morderczych środków
sytuację wewnętrzną, dotyczącą jej samej i jej rodziny. Bulimia jest moim zdaniem podobnym, ale nieco
innym sposobem na kontrolę wewnętrznego świata.
Przedstawię materiał z terapii trzech pacjentek: pani A - pacjentki z poważną niedowagą cierpiącej na
chroniczną bulimię, pani B – chorej na chroniczną anoreksję, oraz pani C – z nietypową anoreksją o
późnym początku. Panie A i C leczono przy pomocy psychoanalizy, natomiast z panią B przeprowadzono
rozszerzone konsultacje, a następnie poddano terapii z częstotliwością raz w tygodniu. Będę również używać
materiału z terapii innych pacjentów z zaburzeniami odżywiania w charakterze dodatkowych dowodów.
Skupię się na omówieniu różnych sposobów, na jakie pacjentki próbują uzyskać kontrolę nad światem
wewnętrznym, oraz stojących za tym motywacji. Postaram się pokazać, że zaburzenia odżywiania można
rozumieć jako mechanizmy służące wzmocnieniu maniakalnych obron przeciwko depresyjnemu bólowi
związanemu z realnością sytuacji edypalnej. Następnie omówię to stanowisko w kontekście współczesnej
literatury na temat zaburzeń odżywiania. Na koniec spróbuję połączyć objawy i fantazje tych trzech
pacjentek ze zróżnicowaną naturą i głębokością ich psychopatologii.
66