INFORMACJA DOTYCZĄCA ZACHOROWAŃ NA ODRĘ W EUROPIE

Informacja nt. wystąpienia zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu A (HAV)
Opracowano na podstawie materiałów ECDC z maja 2013 r.
Sytuacja epidemiologiczna w Skandynawii
W okresie od 1 października 2012 r. do 16 maja 2013 r. w czterech państwach skandynawskich tj. Danii,
Finlandii, Norwegii oraz Szwecji odnotowano 34 potwierdzone, oraz 51 prawdopodobnych przypadków
wirusowego zapalenia wątroby typu A (wzw A). Wstępne dane z prowadzonych dochodzeń
epidemiologicznych wskazują, iż prawdopodobnym źródłem wirusa odpowiadającego za wystąpienie
zachorowań na wzw A są mrożone jagody lub truskawki, które były używane m.in. do przygotowania
koktajli.
Jak dotąd nie odnotowano zachorowań na wzw A z powodu spożycia mrożonych owoców jagodowych w
innych krajach europejskich. Mając na uwadze długi okres przydatności do spożycia mrożonych produktów
oraz fakt, że partia prawdopodobnie skażonych mrożonych owoców, mogła zostać rozdystrybuowana
również do innych krajów, eksperci ECDC oraz EFSA podkreślają, że nie jest wykluczone wystąpienie
kolejnych zachorowań wśród obywateli także innych państw UE.
Służby sanitarne państw skandynawskich zalecają, aby poddawać gotowaniu owoce mrożone oraz wszystkie
owoce importowane.
Sytuacja epidemiologiczna we Włoszech
Włoskie służby sanitarne odnotowały wzrost zachorowań na wzw A u osób przebywających w północnych
prowincjach Włoch - Trento oraz Bolzano. Wśród chorych osób są zarówno mieszkańcy regionu (15 osób),
jak również turyści, którzy przebywali na wypoczynku w ośrodkach narciarskich: z Niemiec (7 osób),
Holandii (1osoba) oraz z Polski (5 osób). Z uwagi na trwające dochodzenia epidemiologiczne, w chwili
obecnej źródło zakażenia nie jest znane. Źródłem mogą być mrożone owoce użyte do przygotowania potraw.
Z wstępnych danych wynika również, że za zachorowanie we Włoszech odpowiada wirus HAV o genotypie
odmiennym od tego, który doprowadził do zakażeń w Skandynawii.
W okresie od 2007 do 2011 r. na terenie Unii Europejskiej wystąpiło 11 ognisk zakażeń HAV. Źródłem
zakażenia były skażone produkty żywnościowe, w szczególności: ryby oraz wyroby z ryb, skorupiaki,
mięczaki, produkty zawierające w swoim składzie owoce morza, jak również warzywa, soki oraz podsuszane
pomidory.W sierpniu oraz listopadzie 2012 r. w Holandii odnotowano zachorowanie na wzw A
spowodowane spożyciem skażonych wirusem truskawek.
1
Sytuacja epidemiologiczna w związku z zachorowaniami turystów UE powracających z podróży do
Egiptu
W okresie od 1 listopada 2012 r. do 17 maja 2013 r. odnotowano łącznie 102 przypadki zakażeń HAV wśród
obywateli 15 państw UE, którzy powrócili z podróży do Egiptu. Zachorowania dotyczą obywateli
następujących krajów: Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Irlandia, Litwa, Łotwa, Norwegia,
Słowacja, Szwecja, Szwajcaria, Holandia, oraz Wielka Brytania. Osoby te przebywały w różnych obiektach
hotelowych oraz w różnych regionach turystycznych Morza Czerwonego, m.in. w Sharm-El-Sheikh,
Hurghada oraz Marsa Alam.
Prowadzone jest dochodzenie epidemiologiczne, które wstępnie wskazuje na to, że źródłem zakażenia jest
pokarm, który był dystrybuowany do miejsc przebywania turystów.
Od lat 80-tych XX wieku, liczba zakażeń HAV nabytych w czasie podróży do Egiptu maleje. Mimo to Egipt
nadal jest uznawany za kraj, w którym ryzyko nabycia tego zakażenia wciąż pozostaje wysokie, z uwagi na
fakt, iż wciąż notuje się bardzo wysoki odsetek Egipcjan zakażonych wirusem.
Zgodnie z danymi ECDC w okresie od 2008 do 2011 r. odnotowano łącznie 52 przypadki zachorowań na
wzw A wśród turystów UE w związku z podróżą do Egiptu. Zaś w roku 2004 r. wystąpiło jedno z
największych ognisk zakażenia wśród podróżnych powracających z Egiptu, któremu uległo ponad 350 osób.
Poniżej mapa przedstawiająca dystrybucję wirusa zapalenia wątroby typu A na świecie z podziałem
na regiony ze względu na ryzyko nabycia zakażenia.
http://wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2012/chapter-3-infectious-diseases-related-to-travel/hepatitisa.htm
WZW A jest chorobą wywoływaną przez wirus A zapalenia wątroby z rodziny Picornaviridae, który jest
odporny na działanie czynników zewnętrznych, tj. temperatura, substancje chemiczne.
U osób dorosłych częstym objawem zakażenia HAV jest żółtaczka, której towarzyszą objawy ogólne, tj.
gorączka, brak apetytu, nudności, wymioty. Objawy te pojawiają się 2-7 tygodni od momentu zakażenia i
mogą trwać nawet przez wiele tygodni. U około 15% pacjentów objawy nawracają lub trwają ciągle nawet
przez okres 6-9 miesięcy. U dzieci ponad 90% przypadków zakażenia tym wirusem przebiega bez objawów
lub z objawami niespecyficznymi, bez żółtaczki.
Ludzie są jedynym rezerwuarem wirusa wywołującego WZW A, który przenoszony jest głównie drogą
pokarmową. Do zakażenia może dojść przez:
- kontakt bezpośredni z zakażonym człowiekiem (np. przeniesienie wirusa poprzez nie umyte po wyjściu z
toalety ręce),
- kontakty seksualne z osoba zakażoną lub chorą,
- najczęściej poprzez spożycie skażonego pożywienia (np. nie umytych owoców) i skażonej wody.
2
Osoby zakażone HAV są zakaźne nawet w okresie 2 tygodni przed pojawieniem się u nich pierwszych
objawów i około tygodnia (czasem więcej) po ich ustąpieniu.
WZW A występuje na całym świecie, dlatego ważne jest unikanie ryzykownych zachowań także w czasie
pobytu za granicą. Podstawą w zapobieganiu zakażeniom jest przestrzeganie zasad higieny, także przy
przygotowywaniu i spożywaniu posiłków.
Nie ma specyficznego leczenia. Dostępna jest natomiast skuteczna szczepionka.
W razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską, zaś
w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie z ww. rejonów należy
niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
W celu uzyskania informacji o innych zagrożeniach należy przed wyjazdem do tych krajów
skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny chorób tropikalnych,
najlepiej nie później niż 4 - 6 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez
lekarza profilaktyki.
Więcej informacji dotyczących bezpieczeństwa w ww. państwach znajduje się na stronie Ministerstwa
Spraw Zagranicznych w zakładce „Polak za granicą”.
3