Pomiary hałasu

POMIARY HAŁASU
Podstawowym celem pomiarów hałasu w środowisku pracy jest określenie ryzyka uszkodzenia
zdrowia. Pomiary parametrów akustycznego środowiska pracy mogą być także wykonywane w innych celach,
jak np. ocena poziomu bezpieczeństwa przez możliwość zapewnienia komunikacji i odbioru sygnałów
ostrzegawczych, identyfikacja najgłośniejszych źródeł dla prowadzenia profilaktyki technicznej, pomiar mocy
akustycznej maszyn, dobór indywidualnych ochronników słuchu.
Prawidłowo wykonane pomiary hałasu miejsca pracy, ich analiza i ocena, umożliwiają dokonanie poprawnej
oceny ryzyka doznania uszkodzenia słuchu oraz stanowią podstawę prawidłowego opracowania i prowadzenia
profilaktyki uszkodzeń słuchu.
1. Metody pomiaru hałasu
Pomiary hałasu przeprowadza się w celu scharakteryzowania warunków akustycznych w środowisku
pracy oraz w celu określenia wielkości narażenia pracowników na hałas w ich stanowiskach pracy
W pierwszym przypadku wyznacza się poziom równoważny hałasu L Aeq, poziom szczytowy i poziom
maksymalny. W drugim przypadku wyznacza się poziom ekspozycji na hałas, poziom szczytowy i poziom
maksymalny.
Pomiary dokonywane są w tych miejscach gdzie podczas wykonywania zadań przebywają pracownicy lub też
przy użyciu przyrządów umieszczanych na osobie pracownika.
Miejsce i czas pomiarów muszą zapewnić możliwość zarejestrowania ekspozycji na hałas typowej dla pełnego
dnia pracy.
Zgodnie z normami określającymi NDN, do oceny narażenia pracownika na hałas w środowisku pracy oznacza
się następujące parametry hałasu:
- poziom ekspozycji na hałas A i /lub ekspozycję na hałas
- maksymalny poziom dźwięku A
- szczytowy poziom dźwięku C
W przypadku nierównomiernego obciążenia hałasem w poszczególnych dniach tygodnia można wyznaczać
tygodniową ekspozycję na hałas. Należy jednakże podkreślić, że w żadnym momencie w ciągu tygodnia nie
mogą być przekroczone poziom maksymalny A i poziom szczytowy C
Podstawowymi wielkościami pomiarowymi do oceny narażenia pracownika na hałas są poziom ekspozycji na
hałas LEx,8h, i/lub ekspozycja na hałas EA,8h. Ponadto należy wyznaczyć wartość szczytową C i chwilowa wartość
maksymalną A
Pomiary hałasu w miejscu przebywania ludzi powinny być przeprowadzone w charaktery stycznych
warunkach pracy źródeł hałasu. W pomieszczeniach zamkniętych, pomiary należy wykonywać przy
zamkniętych drzwiach i oknach.
Zaleca się umieszczanie mikrofonu w miejscu położenia głowy pracownika zatrudnianego na danym
stanowisku pracy. Jeśli obecność pracownika podczas wykonywania pomiarów jest konieczna wówczas
mikrofon należy umieszczać w odległości, co najmniej 0,1 m od wejścia do kanału słuchowego. Przy stosowaniu
dozymetrów hałasu noszonych przez pracownika zaleca się umieszczanie mikrofonu na hełmie lub kołnierzyku
ubrania.
Czas pomiarów wykonywanych w celu określenia wielkości narażenia pracownika na hałas jest
znormalizowany do całej dniówki T o = 8-godzin, ale celem ograniczenia czasu pomiaru może on być krótszy,
jeśli jest reprezentatywny dla zmian hałasu na danym stanowisku pracy w okresie całej dniówki tzn. winien być
dobrany tak, by obejmował wszystkie charakterystyczne fazy zmian zjawisk akustycznych ( cykle)
pojawiających się na danym stanowisku pracy z uwzględnieniem ich typowego czasu trwania, tak, by można
było określić poziom ekspozycji lub ekspozycję na hałas dla dniówki.
W przypadku pomiaru w czasie krótszym niż cała dniówka pomiary można uznać za zadawalające, jeśli
powtórnie oznaczony poziom równoważny wykaże podobne wartości.
2. Ustawienie sprzętu i wykonanie pomiaru
Po włączeniu miernik posiada następujące ustawienia:
FSd - zakres pomiarowy 135 (75-135 dB)
Fr - charakterystyka korekcji częstotliwościowej A
Prt - ustawiony czas pomiaru - nielimitowany czas pomiaru
tE - czas ekspozycji na hałas 8h - do obliczenia Lep, d
2.1. Wzorcowanie miernika
Miernik IM-10 wzorcuje się za pomocą wzorcowych źródeł ciśnienia akustycznego o poziomie 94dB i
częstotliwości 1000 Hz (Kalibrator KA-10)
Wzorcowanie należy przeprowadzić w następujący sposób:
- na mikrofon nałożyć kalibrator
- włączyć miernik i kalibrator
- ustawić zakres odniesienia "FSd "115 (55-115dB)
- ustawić charakterystykę korekcji A
- ustawić wielkość wyświetlaną "LE1" z menu PARAMETER
- rozpocząć pomiar naciskając RUN / PAUSE
- pokrętłem wzorcowania dostępnym dla wkrętaka z prawej strony miernika ustawić wartość równą
poziomowi ciśnienia akustycznego kalibratora
- po dokonaniu korekty należy skasować ostatni pomiar (usunąć z pamięci operacyjnej wielkość
wprowadzoną w czasie wzorcowania), przycisk RESET
2.2. Wybór zakresu pomiarowego
Wyboru właściwego zakresu pomiarowego powinno dokonać się dopiero na stanowisku, gdzie pomiar
ma być przeprowadzany. Wyboru zakresu dokonuje się przy wybranej charakterystyce częstotliwościowej, dla
której dokonuje się pomiaru. W celu prawidłowego wyboru zakresu należy kolejno obniżać zakres pomiarowy,
rozpoczynając od zakresu " 135. ", za każdym razem dokonując krótkiego, kontrolnego pomiaru (około 1 min).
Po takim pomiarze sprawdza się, czy nie wystąpiły przesterowania. Jeśli przesterowań nie było, zakres
pomiarowy można obniżyć. Jeśli przesterowania występują zakres pomiarowy zmienię się na wyższy.
Jak zmienić zakres pomiarowy
- nacisnąć przycisk SET,
- naciskać przycisk
aż do pojawienia się napisu " FSd",
- nacisnąć przycisk OK na wskaźniku pojawia się wartość zakresu pomiarowego,
- naciskać przycisk
lub
aż do wybrania odpowiedniego zakresu pomiarowego,
- nacisnąć przycisk OK wybrany zakres jest ustawiony, na wskaźniku pojawia się ponownie napis
"FSd"
2.3. Pomiar
Pomiar należy wykonać na stanowisku wskazanym przez prowadzącego zajęcia. Przed rozpoczęciem nowego
pomiaru należy skasować ostatni pomiar, przycisk RESET.
Przyciśnięcie przycisku RUN / PAUSE rozpoczyna pomiar na wyświetlaczu mruga kropka dziesiętna.
2.4. Odczytywanie wyników pomiaru
Wyniki pomiaru można odczytać w trakcie jego dokonywania (wyświetlacz jest uaktualniany raz na sekundę),
lub po zakończeniu pomiaru. Mrugająca kropka dziesiętna oznacza, że trwa pomiar. Gdy pomiar się skończy, lub
zostanie przerwany kropka przestaje mrugać.
Aby dokonać odczytu wyników należy:
- nacisnąć przycisk PARAMETER,
- naciskać ponownie przycisk PARAMETER aż do pojawienia się opisu (etykiety) interesującej nas
wielkości
- wyboru odpowiedniej wielkości mierzonej można także dokonać naciskając przycisk
lub
- nacisnąć przycisk OK, na wyświetlaczu pojawi się wartość interesującej nas wielkości,
- po ponownym naciśnięciu OK na wyświetlaczu pojawia się ponownie opis tej wielkości
Miernik mierzy równocześnie wszystkie wielkości, wybór prezentowanej na wyświetlaczu wielkości nie ma
wpływu na pomiar.
Istnieje możliwość chwilowego zatrzymania pomiaru przez naciśnięcie przycisku RUN / PAUSE. (Np. w celu
wyeliminowania zdarzeń akustycznych, o których wiemy, że się wydarzą a nie chcemy by wpłynęły na pomiar,
lub w celu wydłużenia, skrócenia ustawionego czasu pomiaru, a także w celu zmiany zakresu pomiarowego).
Ponowne naciśnięcie tego przycisku powoduje kontynuację pomiaru.
3. Obliczenie wyników
4. Sprawozdanie z pomiarów
Po zakończeniu pomiarów sporządza się sprawozdanie, w sprawozdaniu z pomiarów powinny być
umieszczone następujące dane:
• Nazwa i adres instytucji oraz nazwiska osób wykonujących pomiary
• Nazwa (identyfikator) sprawozdania i liczba stron
• Identyfikacja miejsca pomiaru ( nazwa zakładu, wydziału, stanowiska, maszyny)
• Data wykonania pomiarów
• Charakterystyka badanego obiektu: dane o przestrzeni pomiarowej (rodzaj i wymiary pomieszczenia,
obecność
adaptacji
akustycznej
i różnych
pomieszczeniu, charakter pola akustycznego,
powierzchni,
drogi rozprzestrzeniania się hałasu w
proces pracy), dane o źródłach hałasu (nazwa
maszyny, typ, producent, dane o sposobie zainstalowania maszyny, jej montażu, warunkach pracy,
osprzęcie i jeśli jest to wymagane, dane o sposobie obsługi i schemat maszyny),czas trwania cykli
przebiegów hałasu;
• Liczba osób narażonych na poszczególnych stanowiskach pracy i czas narażenia na hałas (czasy
narażenia na hałas o danych poziomach)
• Opis metody pomiarowej, (wymagania dotyczące
warunków i miejsca wykonania pomiarów,
oznaczenie Polskiej Normy i metody pomiaru, czas trwania pomiaru, jeżeli pomiary wykonywane są
metodą próbkowania należy podać interwał czasu odczytu, wymagania dotyczące wyników badań)
• Dane o sposobie wykonywania pomiarów (położenie i liczba punktów pomiarowych, ich wysokość
nad powierzchnią odbijającą dźwięk, odległość od źródeł hałasu, szkic rozmieszczenia punktów,
w przypadku indywidualnych pomiarów dozymetrycznych podać kto nosił dozymetr, zastosowane
poprawki, i inne)
• Wyniki pomiarów oraz wnioski. Sprawozdanie winno zawierać: poziom ekspozycji oraz ekspozycję
na hałas, maksymalny poziom dźwięku A oraz informacje czy szczytowy poziom dźwięku C nie
przekroczył wartości 135 dB C, równoważny poziom dźwięku A i czas trwania poszczególnych prac.
• Dane uzupełniające, niezbędne do scharakteryzowania pomiarów i oceny ich wyników, np. o
działalności i obecności łudzi w miejscach pomiarów.
• Podpis, stanowisko osoby lub osób odpowiedzialnych za merytoryczną część sprawozdania oraz datę
sporządzenia sprawozdania.
Zadanie laboratoryjne: Poziom ekspozycji na hałas.
Pracownik Katedry Chemii Nieorganicznej i Analitycznej narażony jest na hałas nie
ustalony, lecz o dających się wyróżnić 3 przedziałach czasu, w których hałas jest ustalony.
Pracownik podczas pracy trwającej 8 godzin na zmianą roboczą obsługuje trzy
stanowiska pracy.
Na pierwszym stanowisku pracy (stanowisko Nr1): stanowisko pomiarów
spektrofotometrycznych) występujący hałas jest ustalony, a równoważny poziom
dźwięku A wynosi (średnia wartość z 5 pomiarów) X dB. Czas ekspozycji na hałas na
tym stanowisku pracy wynosi 4 godziny na zmianę roboczą.
Na drugim stanowisku (stanowisko Nr 2): obsługa pieca elektrycznego hałas jest
ustalony i równoważny poziom dźwięku A wynosił Y dB o czasie ekspozycjina hałas
na tym stanowisku pracy wynosi 0,5 godziny na zmianę roboczą,
zaś na stanowisku Nr 3(stanowisko komputerowe 120) hałas jest ustalony i wynosi Z
dB- pracownik spędza resztę czasu zmiany.
Z punktu widzenia określenia narażenia pracownika na hałas wyróżnia
się trzy przedziały czasu, w których hałas był ustalony, tj.:
1. Nr 1. o równoważnym poziomie dźwięku A równym (X) ………….. dB i czasie trwania 4
godziny,
maksymalny poziom dźwięku dźwięku A
równym ………….. dB
wartość poziomu dźwięku C ……….dB
2. Nr 2. o równoważnym poziomie dźwięku A równym (Y)………..dB i czasie trwania 0,5
godziny,
maksymalny poziom dźwięku dźwięku A
równym ………….. dB
wartość poziomu dźwięku C ……….dB
3.
Nr 3. o równoważnym poziomie dźwięku A równym (Z) …………….dB i czasie trwania 3,5
godziny.
maksymalny poziom dźwięku dźwięku A
wartość poziomu dźwięku C ……….dB
równym ………….. dB