I. Literatura

ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 17
im. Jana Nowaka - Jeziorańskiego
W ŁODZI, AL. POLITECHNIKI 37
TEMATY NA WEWNĘTRZNĄ CZĘŚĆ EGZAMINU MATURALNEGO
Z JĘZYKA POLSKIEGO
sesja wiosenna’2013
I. Literatura
1.Przedstaw motyw śmierci heroicznej w wybranych utworach literackich.
2.Powroty do kraju lat dzieciństwa – zanalizuj zagadnienie na podstawie dowolnie wybranego
materiału
3.Scharakteryzuj, odwołując się do różnych utworów, wzorzec bohatera romantycznego
4. Mitologia inspiracją do polskiej literatury fantasy. Przedstaw na dowolnie wybranym
przykładzie.
5. Ostoja polskości, czy świat zepsuty?" Literacki wizerunek szlachty w ocenie młodego
Polaka XXI w.
6.Człowiek renesansu wobec cierpienia, zaprezentuj temat w oparciu o analizę utworów z
epoki
7.Dlaczego się nie pobrali? Zaprezentuj pary kochanków znanych ci utworów literackich.
8.Portret rodziny w literaturze polskiej – poważnie i humorystycznie.
9.Ewolucja bohatera romantycznego w literaturze polskiej. Przedstaw w oparciu o wybrane
utwory.
10. Polska pieśń narodowa i jej odmiany. Omów jej funkcje i związki z dziejami narodu.
11. Sarmacka codzienność a sarmackie ideały, przedstaw na podstawie literatury epoki.
12. Żądza władzy i słabość psychiki ludzkiej. Przedstaw problem na podstawie wybranych
utworów literackich.
13. Poszukiwanie „nauczyciela i mistrza” – Twoje rozważania o utworach literackich,
szczególnie znaczących w kształtowaniu systemu wartości młodego człowieka.
14. Zaprezentuj problem żydowski w literaturze i publicystyce.
15. Przedstaw kreacje bohaterów, którzy doświadczyli okrucieństw II wojny światowej i
próbują odbudować świat wartości.
16. Sonet w tradycji literackiej różnych epok. Zaprezentuj na wybranych przykładach.
17. Postać władcy w literaturze - przedstaw wizerunki tych postaci w różnych epokach
literackich, wskaż przemiany i określ ich przyczyny.
18. Literatura faktu – tylko informacja czy już sztuka? Przedstaw problem na podstawie
wybranych utworów.
19. Jak polska literatura rozbiorowa rozumiała patriotyzm? Wykaż na utworach z różnych
epok.
20. Konflikty pokoleniowe w literaturze różnych epok. Przedstaw ich przyczyny i
konsekwencje.
21. Bohater zbuntowany. Zanalizuj źródła i formy buntu jako motywu literackiego.
22. Łódź w literaturze. Na wybranych przykładach przedstaw sposoby kreowania miasta i ich
funkcje.
23. Jakim jesteśmy narodem? Sąd o Polakach w literaturze różnych epok Rozważ na
wybranych przykładach literackich.
24. Jak kształtował się model liryki patriotycznej w różnych epokach w Polsce? Przedstaw na
wybranych przykładach od średniowiecza do współczesności.
25. Inspiracje biblijne w literaturze różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach
26. Zaprezentuj utwory różnych epok, które byłyby najciekawszym literackim świadectwem
swoich czasów.
27. Przedstaw i porównaj stosunek do przeszłości narodowej w twórczości dwóch wybranych
pisarzy
28. Etos rycerski w ujęciu poważnym i prześmiewczym w tekstach literackich różnych epok.
29. Przedstaw motyw tańca w tekstach literackich różnych epok.
30. Literackie wizerunki przyjaźni i przyjaciół. Omów na wybranych przykładach.
31. Echa prometejskiego buntu w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
32. Motywy franciszkańskie i sposób ich wykorzystania w polskiej poezji. Przedstaw na
wybranych przykładach
33. Motyw ojca w literaturze różnych epok. Zaprezentuj na wybranych przykładach.
34. Manifest literacki jako odzwierciedlenie tendencji epoki i jej nastrojów.
Porównaj manifesty trzech pokoleń ΧIΧ wieku.
35. Władza – zaszczyt, zobowiązanie, siła niszcząca...Rozważ jej wpływ na postępowanie i
osobowość bohaterów literackich w wybranych utworach.
36. Literackie rozmowy z Bogiem. Omów problem na podstawie wybranych utworów.
37. Antyczny wzorzec bajki i kontynuacja w polskiej tradycji literackiej. Przedstaw na
wybranych przykładach.
38. Pan Cogito a bohaterowie ”Dżumy” A. Camusa, porównaj i oceń.
39. Literatura jako wyraz przeżyć pokolenia. Rozważ, wybierając jedno pokolenie.
40. Wpływ twórczości Henryka Sienkiewicza na świadomość narodową Polaków.
41. „Młodzi gniewni” w literaturze romantycznej, modernistycznej i współczesnej. Przedstaw
wizerunki bohaterów na wybranych przykładach.
42. Żartem, serio, ironicznie. Różne sposoby mówienia o wadach Polaków. Rozważ na
wybranych przykładach.
43. Poezja religijna dzisiaj – zróżnicowanie, sukcesy, porażki. Omów na podstawie twórczości
wybranych poetów współczesnych.
44. Literackie portrety matek. Zaprezentuj na wybranych przykładach.
45. Motyw winy i kary w utworach literackich. Przedstaw różne sposoby jego funkcjonowania
w literaturze.
46. Przedstaw swoje rozważania na temat różnych postaw człowieka wobec zła otaczającego
świata, odwołując się do wybranych utworów.
47. Bohaterowie fantastyczni i realistyczni wobec zła. Zaprezentuj na wybranych
przykładach.
48. Tam i z powrotem. Przedstaw motyw wędrówki na przykładzie twórczości J.R.R.
Tolkiena.
49. Motyw wędrówki i walki ze złem – przedstaw na wybranych przykładach.
II. Związki z innymi dziedzinami sztuki
1. Portret Sarmaty w literaturze i sztuce malarskiej. Rozwiń temat na podstawie wybranych
dzieł literackich i plastycznych.
2. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów
zagrożenia. Odwołując się do wybranych dzieł wskaż podobieństwa i różnice.
3. „Byłem już zdrajcą i pomnikiem, degeneratem, bohaterem, a wszystkie twarze były
szczere...” Zaprezentuj postać Jacka Kaczmarskiego – polskiego barda przełomu
tysiącleci.
4. Świat orientalny jako źródło inspiracji artystów. Rozwiń temat, odwołując się do
wybranych przykładów z różnych dziedzin sztuki.
5. Sceny batalistyczne w literaturze, malarstwie i filmie. Przedstaw i porównaj sposób
prezentacji.
6. Najsłynniejsze adaptacje filmowe dzieł Szekspira. Porównaj i oceń.
7. Impresjonizm w malarstwie i wybranych utworach literackich epoki Młodej Polski
8. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Analiza porównawcza wybranych dzieł
literackich i innych, (np. malarskich, filmowych)
9. Bohater literacki a jego kreacja filmowa lub teatralna. Dokonaj porównania,
uwzględniając środki wyrazu typowe dla literatury i filmu/teatru.
10. Wybrane wydarzenia historyczne oraz ich literackie i malarskie interpretacje.
11. Porównaj literacką i malarską wizję wsi zaprezentowaną w ,,Chłopach” W. Reymonta
i obrazach J. Chełmońskiego.
12. Średniowieczna sztuka religijna – omów główne wątki w malarstwie i poezji.
13. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Zaprezentuj na wybranych
dziełach kultury.
14. Karykatura jako jeden ze sposobów prezentacji człowieka w różnych tekstach kultury.
Omów na wybranych przykładach.
15. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane
przykłady.
16. Różne ujęcia motywu apokalipsy w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych
przykładach.
17. Fascynacje tatrzańskie w literaturze i sztuce Młodej Polski. Rozwiń temat,
wykorzystując wybrane przykłady.
18. Powieści polskich pozytywistów i ich adaptacje filmowe. Rozwiń temat, odwołując się
do wybranych przykładów.
19. Sienkiewiczowska i Hoffmanowska wizja historii. Porównaj adaptację Trylogii z
literackim pierwowzorem.
20. Przyroda jako główny temat i tło w literaturze i sztuce romantyzmu. Odwołaj się do
wybranych tekstów.
21. Literatura i sztuka wobec historii. Na wybranych przykładach dzieł literatury i sztuki
przedstaw różne sposoby ujmowania tematyki historycznej.
22. Porównaj różne wizerunki matki w literaturze i sztukach plastycznych.
23. Porównaj obrazy Warszawy w wybranych utworach literackich i malarstwie ΧIΧ wieku.
24. Wielkie tematy narodowe w malarstwie i literaturze polskiej. Omów na przykładzie
wybranej epoki/epok.
25. Powstanie warszawskie i sposób jego ujęcia literaturze, filmie i/lub fotografii.
Zaprezentuj temat na podstawie zebranego materiału.
26. Śladami „ziemi obiecanej”. Zaprezentuj temat na przykładzie filmu Wajdy i powieści
Reymonta.
27. Od Adama do Batmana. Przedstaw różne kreacje mężczyzny w literaturze i
współczesnych mediach.
III Język
1. Jak mówią bohaterowie powieści historycznych? Zanalizuj procesy archaizacyjne w
wybranych dziełach.
2. Opisz dwie postaci literackie, których język wskazuje na ich przynależność
środowiskową. Wskaż środki językowe, jakie wykorzystuje autor dla podkreślania
związku postaci ze środowiskiem.
3. Scharakteryzuj neologizmy w wybranych tekstach literackich i mowie codziennej.
4. Scharakteryzuj i porównaj wpływy języków obcych na współczesną i dawną
polszczyznę. Omów na wybranych przykładach z utworów literackich.
5. Przedstaw analizę językową i kulturową przysłów polskich. (na przykładzie przysłów o
określonej tematyce)
6. Etymologia odsłania stosunki społeczne, gospodarcze, dawną świadomość... Omów na
podstawie zebranego materiału.
7. Język Jana Chryzostoma Paska i Zagłoby – omów i porównaj wypowiedzi twórcy
barokowych pamiętników i bohatera ,,Potopu” H. Sienkiewicza.
8. Przysłowia, sentencje, maksymy, aforyzmy. Dokonaj ich analizy językowej i określ ich
funkcję w wybranych utworach literackich.
9. Zbadaj funkcję stylizacji biblijnej w wybranych tekstach literackich.
10. Wyszukaj przykłady nazwisk znaczących (mówiących) bohaterów literackich różnych
epok. Dokonaj ich analizy słowotwórczej, omów funkcje stylistyczne i związek z kreacją
bohatera lub ideą utworu.
11. Wyrazy zapożyczone. Zaprezentuj wiedzę o minionych wiekach utrwaloną w wyrazach i
związkach wyrazowych.
12. Zaprezentuj język wybranych bohaterów literackich różnych epok. Weź pod uwagę
cechy języka danej epoki, przynależność środowiskową bohatera, cechy jego charakteru.
13. Język prasy. Omów różne odmiany stylu publicystycznego, odwołując się
do konkretnych utworów.
14. Omów funkcje archaizacji w wybranych polskich powieściach historycznych.
15. Retoryka jako sztuka przekonywującego mówienia. Dokonaj analizy wybranych
przykładów