PSYCHOLOGIA OGÓLNA WPROWADZENIE PLAN ZAJĘĆ

2014-10-22
PLAN ZAJĘĆ

Wprowadzenie


Przedmiot psychologii i metody badań.
Najważniejsze nurty historyczne w psychologii
Emocje
Procesy poznawcze i inteligencja
 Różnice między ludźmi: osobowość


PSYCHOLOGIA OGÓLNA
WPROWADZENIE
Dr hab. Marcin Zajenkowski
PRZYKŁADY BADAŃ I TEORII?
NAJWIĘKSZE OSIĄGNIĘCIA PSYCHOLOGII WG
ZIMBARDO
„Naprawdę podstawowa i najważniejsza rzecz to
zbudowanie
solidnych
podstaw
naukowych
psychologii. Bo każdy z nas jest psychologiem
amatorem. Każdy ma swoje teorie na temat
postępowania swego i innych. Ale psychologia
wymaga aby taka wiedza była oparta na badaniach
naukowych.”
CO CECHUJE NAUKOWĄ PSYCHOLOGIĘ?
DZIEDZINY PSYCHOLOGII

Nauka badające zachowanie ludzi i zwierząt
Jest nauką empiryczną – wnioskuje na podstawie
ściśle zaplanowanych badań.
 Opiera się na prawdopodobieństwie – na podstawie
danych eksperymentalnych możemy oszacować
jakie są szanse, że jakieś wydarzenie będzie miało
miejsce.



Społeczna
Poznawcza
 Rozwojowa
 Biologiczna
 Kliniczna
 Różnic indywidualnych
 Emocji
1
2014-10-22
SCHEMAT WYJAŚNIANIA W PSYCHOLOGII
PODSTAWOWE METODY BADAWCZE
Eksperyment – w warunkach laboratoryjnych,
stworzenie określonych warunków, w których
sprawdza się reakcje i zachowanie badanych.
 W eksperymencie manipuluje się pewnymi
właściwościami sytuacji, np. rodzajem
prezentowanego materiału, wielkością bodźców
stresujących, nagrodami, metodą uczenia itp.
 Przykłady:

Teoria
Operacjonalizacja
Badania
empiryczne


EKSPERYMENT

Stres vs relaks a wykonanie zadania uwagowego
Czy w obecności innych ludzi dokonuję innych wyborów
niż gdy jestem sam, np. politycznych
PODSTAWOWE METODY BADAWCZE
Warunki eksperymentalne – porównanie grupy
eksperymentalnej i kontrolnej.
Szukanie związków (korelacji) pomiędzy pewnymi
zachowaniami czy też właściwościami.
 W tym przypadku nie manipuluje się sytuacją,
jedynie sprawdza się czy pewne cechy, zdarzenia
współwystępują ze sobą.
 Np.:

Czy inteligencja ma związek z ocenami uczniów?
Czy wykształcenie ma związek z zarobkami?
 Czy osobowość ma związek z preferencjami
politycznymi


PRZYKŁADY
Osoba
1
2
3
4
5
PRZYKŁADY
X
1
2
3
4
5
Y
1
2
3
4
5
Osoba
1
2
3
4
5
X
1
2
3
4
5
Y
5
4
3
2
1
2
2014-10-22
PRZYKŁADY
Osoba
1
2
3
4
5
KORELACJA
X
1
2
3
4
5
Y
1
4
2
4
5
POCZĄTKI PSYCHOLOGII
NAJWAŻNIEJSZE NURTY HISTORYCZNE

Wątki psychologiczne – już od czasów antycznych.
Początek psychologii jaką znamy – Wilhelm Wundt
 W 1879 r. pierwsza pracownia eksperymentalna w
Lipsku
 Za pomocą eksperymentu badać psychikę ludzką.



NURT PSYCHOANALITYCZNY
TEORIA KLASYCZNA
Psychoanaliza to ogólna teoria zachowania,
rozwoju i osobowości człowieka.
 Psychoanaliza to również (a może przede
wszystkim) metoda terapeutyczna.
 Ogólne założenie: każde działanie ma swoje
wytłumaczenie.
 Motywy naszych czynów często są ukryte.


Psychoanaliza
Behawioryzm
 Psychologia humanistyczna
 Psychologia poznawcza
Twórca: Zygmunt Freud (18561939) – austriacki neurolog,
psychiatra
 W 1900 dzieło Objaśnianie marzeń
sennych
 Materiał marzeń sennych –
własnych, zaczerpniętych z
literatury oraz pozbieranych od
przyjaciół i pacjentów.
3
2014-10-22
PSYCHOANALIZA
NIEŚWIADOMOŚĆ
Freud prowadził psychoterapię pacjentów i głównie
na tej podstawie formułował swoje teorie.
 Metoda pracy: „wolne skojarzenia” – pacjent miał
mówić wszystko co przychodzi mu do głowy.
 Oprócz tego: analiza marzeń sennych, czynności
omyłkowych, np.


Osią teorii Freuda było założenie o istnieniu
nieświadomości.
 To ona właśnie jest często ukrytą przyczyną
naszych zachowań, myśli, impulsów.
 O istnieniu nieświadomości wnioskował na
podstawie:
Niemożność przypomnienia sobie przez pacjentów
wydarzeń z przeszłości
 Posthipnotyczne zjawiska (niepamięć tego co zostało
wyjawione podczas hipnozy).
Na powitanie:
miło mi zakończyć to
spotkanie.


TOPOLOGIA PSYCHIKI
Nieświadomość to część naszej psychiki
najbardziej pierwotna i biologiczna. Są w niej
wszystkie treści niechciane, nieakceptowane lub
zagrażające, np. wspomnienia z dzieciństwa, skryte
marzenia, pragnienia itp.
 Przedświadomość – fakty, zdarzenia, które
pozostają w nieświadomości, lecz łatwo mogą być
świadome.
 Świadomość – to wszystko to co jest bezpośrednio
doświadczane

NIEŚWIADOMOŚĆ
POPĘDY
To największa i najważniejsza część naszej
psychiki.
 Treści nieświadomości są dynamiczne i bardzo
aktywne, pozostają poza świadomością na skutek
wyparcia.
 Cenzura działa, aby te procesy nieświadome nie
przedostały się do świadomości.
 Cenzura broni człowieka przed nim samym, przed
jego niemoralnymi impulsami, pożądaniami.


Nieświadomością rządzą dwa główne popędy:
Seksualny (Eros) – energia libido, popęd życia,
potrzeba przyjemności, zmysłowości, miłości,
pozytywnych relacji z ludźmi. Służy przedłużaniu życia.
 Śmierci (Tanatos) – agresja, zniszczenie, dążenie do
destrukcji. Freud dodał go do teorii po doświadczeniach
I wojny

Te popędy są podstawowe, wszystkie inne z nich
pochodzą.
 Popędy to główna siła napędowa naszych działań.

4
2014-10-22
STRUKTURA OSOBOWOŚCI
EGO
Freud wyróżnił elementy, które wchodzą w
interakcje i tworzą system osobowości.
 Id – (łac. to) najbardziej prymitywna i pierwotna
część struktury psychicznej. Cechuje je:








Pojawia się jako pierwsze, po urodzeniu
Siedlisko popędów: seksualnego i destrukcyjnego
Determinowane biologicznie (zwierzęca część)
Kieruje się zasadą przyjemności – natychmiastowego
zaspokojenia.
Nie kieruje się logiką i racjonalnością
To co przyjemne ocenia dobrze, to co nieprzyjemne źle.
Rozwija się w miarę jak id napotyka ograniczenia
zewnętrzne (społeczne). Jest pośrednikiem
pomiędzy:
Id, które domaga się spełnienia jego pragnień
Wymaganiami rzeczywistości zewnętrznej
 Nakazami, moralnością (superego)


Kieruje się zasadą rzeczywistości – realizacja
popędów poprzez uwzględnienie ograniczeń.
 Kalkuluje, które zachowanie będzie najlepsze.

SUPEREGO
Rozwija się z części ego.
Reprezentuje naszą moralność – nakazy, reguły.
 Rodzaj sumienia.
 Superego odzwierciedla nakazy i zakazy
społeczne: wymagania rodziców, szkoły,
społeczeństwa, prawa itp.
 Kieruje się zasadą doskonałości – jaki powinienem
być.


KONFLIKT I LĘK
MECHANIZMY OBRONNE
Interakcja trzech elementów struktury osobowości
powoduje czasem konflikty wewnętrzne.
 Ego stara się spełniać zachcianki id, wymagania
superego i środowiska.
 Ego lęka się impulsów id, które mogą być zbyt
silne.
 Jednocześnie obawia się kary jaka może czekać za
realizację popędów.
 Kara może być moralna lub zewnętrzna.


Aby id nie zalało ego, ale też aby nie czuć konfliktu
moralnego.
 Mechanizmy obronne ego chronią naszą psychikę
przed chorobą psychiczną, np.:



Całkowite dopuszczenie id prowadzi do psychopatii
Panowanie superego – np. urojeń prześladowczych.
Mechanizmy są różnego rodzaju – mniej lub
bardziej adaptacyjne.
5
2014-10-22
Mechanizm
Definicja
Przykład
Wyparcie
Usunięcie ze świadomości
zagrażającego impulsu
Zapominamy o terminie
wizyty u terapeuty
HIERARCHIA MECHANIZMÓW
Zaprzeczenie
Udawanie, że sytuacja naprawdę
zagrażająca lub wzbudzająca lęk
nie ma miejsca
Przy witaniu pomijamy
osobę której nie lubimy

Projekcja
Przypisanie własnego
niepożądanego impulsu innej
osobie
Podejrzewanie o zdradę
gdy samemu ma się
pokusę
Reakcja
upozorowana
Wyrażenie uczuć przeciwnych do
odczuwanych
Gratulowanie wylewne
sukcesu komuś komu
zazdrościmy
Przemieszczenie
Przeniesienie złych uczuć z
jednego obiektu na inny
Kłótnia z koleżanką, po
kłótni z matką
Racjonalizacja
Samooszukiwanie i
samousprawiedliwianie
Szukanie dobrej strony
czegoś złego
Regresja
Zachowanie z wczesnej fazy
Płacz, tupanie itp
Sublimacja
Przeniesienie popędu na
akcpetowalny społecznie poziom
Silne libido – pisanie
książek erotycznych
Wszyscy stosujemy każdy mechanizm w życiu
codziennym.
 Istnieje hierarchia mechanizmów.
 Ważne, które z nich dominują w naszym życiu.
 Najmniej przystosowawcze: wyparcie,
zaprzeczenie, identyfikacja z agresorem.
 Najbardziej przystosowawcze: sublimacja.
ROZWÓJ PSYCHOSEKSUALNY
FAZA ANALNA I FALLICZNA

Dziecko ma różne sfery erogenne – źródło
przyjemności: usta, odbyt, genitalia.
 Pierwsza faza: oralna.
 Prototypowa przyjemność: ssanie piersi, następnie
jedzenie i gryzienie
 Przejście z fazy biernej do bardziej aktywnej.
 Niemowlę rozwija panowanie nad sobą.
 Faza najbardziej pierwotna, czyste id:
niecierpliwość, zależność, zachłanność, bierna
agresja

FAZA FALLICZNA
FAZA GENITALNA


Koncentracja na narządach płciowych
Kompleks Edypa:
Chłopcy wiążą przyjemne doznania z postacią matki;
jednocześnie zazdrość o ojca. Uczucia: miłość,
zazdrość, poczucie winy, lęk przed kastracją
 Dziewczynki – zazdrość o penis. Widzą że nie mają
penisa i winą obarczają matkę. (kompleks Elektry)


Faza analna (ok. 2 rok) – koncentracja wokół
odbytu.
 Związana z tzw. treningiem czystości, czyli
wydalaniem do nocnika.
 Pierwsze reguły: nakazy i zakazy, samokontrola i
wymagania otoczenia.
 Koncentracja na tej fazie: duża kontrola,
hamowanie, upór, sumienność
To okres dojrzewania
Poprzednie fazy odbywały się często w świecie
fantazji
 Ta faza realizowana bardziej w rzeczywistości


Kompleksy można rozumieć na poziomie szerszym:
jako ogólne stosunki z rodzicami.
6
2014-10-22
NOWSZE UJĘCIA
TEORIA MELANIE KLEIN
Teoria relacji z obiektem – w jaki sposób pierwsze
relacje z matką kształtują psychikę dziecka i jego
dalsze życie
 Człowiek dorosły przenosi z ważnych obiektów z
przeszłości swoje odczucia na osoby obecne
 Np. teoria Melanie Klein.



Pierwsze stadium życia to projektowanie na matkę swoich
odczuć związanych z dwoma popędami: życia (miłości) i
śmierci (nienawiści).
Matka na przemian staje się dobrym (kiedy daje pierś) i
złym obiektem (kiedy znika)
Dziecko nie ma obrazu matki jako całej: dobra i zła część
jest rozszczepiona
Pojawia się frustracja, gdy matka znika i nie ma piersi
Chęć natychmiastowego zaspokajania głodu, impulsów.

Faza zwana paranoiczno-schizoidalną.



MELANIE KLEIN
CO PRZETRWAŁO Z PSYCHOANALIZY?
Druga faza, zwana depresyjną.
Jest syntezą dwóch wartości.
 Dziecko rozumie ambiwalencję dobra i zła.
 Integruje w całość dwie części matki, znosi
frustrację i brak matki
 Rozumie, że można mieć różne uczucia do tego
samego obiektu.
 Synteza matki jako całości pozwala na separację,
więc pojawia się depresja.
 Ta faza wiąże się z niezależnością

ZASTOSOWANIE
ZASTOSOWANIE
Terapia, zwłaszcza głębszych zaburzeń
Superwizowanie firm i korporacji
 Interpretacja i rozumienie zjawisk społecznych,
 Np. teoria M. Klein ma zastosowanie do: sytuacji
politycznej USA




Pojęcie nieświadomości:





Nieświadome emocje
Uczenie się i myślenie nieświadome
Mechanizmy obronne
Wiele metod terapeutycznych
G. W. Bush – społeczeństwo w fazie paranoidalnoschizoidalnej – szukanie wrogów, podział na
dobrych i złych itp.
 B. Obama – pozycja depresyjna, ugodowość,
racjonalność, różnice są negocjowalne, brak
podziałów
 P. depresyjna może być dysfunkcjonalna gdy
przeszkadza realizacji celów
 P. schiz.-paran. – może być pozytywnym
wyzwoleniem pasji, pozytywnej złości, docenienia
lojalności swoich ludzi
 Optymalne: oscylowanie między jedną a drugą.
7
2014-10-22
BEHAWIORYZM
BEHAWIORYZM
Zerwać z „filozoficzną” psychologią badającą
świadomość i nieświadomość.
 Należy badać to co dane bezpośrednio.
 John Watson (1878-1958), badacz zwierząt:
świadomość jest nieobserwowalna.
 Dostępne jest nam tylko zachowanie.
 Behawioryzm chce badać tylko zachowanie.

PAWŁOW
WARUNKOWANIE KLASYCZNE

Rosyjski fizjolog, badał rolę gruczołów trawiennych
u zwierząt
 W 1904 r. otrzymał nagrodę Nobla
 Przy okazji badań nad psami odkrył warunkowanie
reaktywne (klasyczne)

WARUNKOWANIE KLASYCZNE

Pewne bodźce wywołują mimowolną reakcję w
organizmie, np.:
pokarm - ślinienie
Światło - zwężenie źrenic
 Uderzenie w kolano – zgięcie
 Dmuchnięcie w oko – mrugnięcie
Wg Watsona behawioryzm jest w pełni obiektywną
metodą naukową.
 Wyróżnia się dwa nurty w behawioryzmie,
odwołujące się do:


Początkowo psy śliniły się
gdy dostawały pokarm.
 Po pewnym czasie
zaczęły się ślinić już na
widok osoby karmiącej, a
później nawet na odgłos
jej kroków.

REAKCJE BEZWARUNKOWE I WARUNKOWE
•


Bodźce bezwarunkowe wywołują reakcje
bezwarunkową
 S-R – stimulus - reaction
Warunkowania reaktywnego (klasycznego)
Warunkowania opartego na konsekwencjach
•
•

•
Bodźce, które towarzyszą bodźcowi
bezwarunkowemu mogą wywołać taką samą
reakcję.
Mówi się wówczas o reakcji warunkowej
Gdy bodziec warunkowy i bezwarunkowy pojawią
się kilka razy obok siebie nastąpi ich skojarzenie,
czyli uczenie się.
Potem organizm zareaguje na bodziec warunkowy
bez obecności bezwarunkowego.
8
2014-10-22
WARUNKOWANIE OPARTE NA
WARUNKOWANIE AWERSYJNE
KONSEKWENCJACH
Pawłow sprawdzał reakcje psów na szok
elektryczny połączony ze światłem.
 Efekt: psy zabierały łapę na sam widok światła,
bojąc się że nastąpi wstrząs elektryczny.
 Co można pomyśleć o psie który boi się (kuli i
ucieka) lampki lub pokarmu nie znając jego historii
(np. że był warunkowany w laboratorium)?


WARUNKOWANIE INSTRUMENTALNE
(SPRAWCZE)
Uczenie się konsekwencji własnego zachowania.
Co moje zachowanie zmienia w otoczeniu.
 Koty Thorndike’a w skrzynkach problemowych.

SKINNER

Metodą prób i błędów koty zamykane w klatkach
wychodziły na wolność.
 Thorndike założył, że między S i R są zmienne
pośredniczące, np. popędy (głód).
 Po wyjściu z klatki kot był karmiony, czyli
występowało u niego uczucie zadowolenia.
 Zadowolenie lub nieprzyjemne doznania to rodzaj
wzmocnień dla organizmu.
 Wzmocnienie pozytywne = nagroda
 Wzmocnienie negatywne = kara

BADANIA SKINNERA
ZNACZENIE
Skinner badał głównie gołębie i szczury.
Jego zdaniem organizmy cały czas jakoś się
zachowują.
 To co można robić to wzmacniać niektóre z tych
zachowań.
 Np. gołąb cały czas dziobie w klatce, ale pewnym
momencie gdy naciśnie dźwignie, to konkretne
dziobnięcie zostanie wzmocnione pokarmem.
 Wzmocnienie zwiększa lub zmniejsza
prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji w
przyszłości.



Profesor Harvardu, rozwinął eksperymentalną
analizę zachowania.
 Podważał założenia Thorndike’a o występowaniu
jakichkolwiek pośredniczących zmiennych między
S i R.
 Widzimy jedynie reakcje, ich częstość, bodźce w
środowisku.
 To co wewnątrz człowieka jest „czarną skrzynką”.
Behawioryzm pokazał metodę badawczą w pełni
obiektywną. Ogromny wpływ na naukową
psychologię.
 Rozwinął teorię osobowości, rozwoju,
psychopatologii.
 Metoda została również zaadaptowana do
psychoterapii.
 Psychoterapia behawioralna jest doskonałą metodą
w leczeniu pewnych zaburzeń, np. fobii.
9
2014-10-22
ZASTOSOWANIE
W SPÓŁCZESNE ZASTOSOWANIE
Psychopatologię tłumaczy się złym uczeniem się.
Badanie na psach i wyuczona bezradność.
 Psy - bodziec elektryczny.
 Jeżeli szok elektryczny był przewidywalny, psy
szybko nauczyły się jak go unikać.
 Gdy bodziec był nieprzewidywalny, po pewnym
czasie poddawały się.
 Utrata kontroli = depresja i choroby
psychosomatyczne. Wyuczona bezradność.

DYSKONTOWANIE
ODRACZANIE
Dyskontowanie oznacza subiektywny spadek
wartości wzmocnienia (nagrody, zysku) lub kary
(straty), który towarzyszy wydłużaniu się czasu
odroczenia momentu otrzymania wzmocnienia
(kary), bądź zmniejszaniu się prawdopodobieństwa
pojawienia się wzmocnienia (lub kary).
 Inaczej: im dłużej musimy czekać na wzmocnienie
(np. nagrodę pieniężną) tym ma ona mniejszą
wartość.




Częste zastosowanie w ekonomii.
Zastosowanie w inwestowaniu, kredytach,
oszczędzaniu, motywowaniu pracowników itp.
Dzisiaj
Miesiąc
50 zł
500 zł

Eksperyment Mischela z marhmallow
Czas
200 zł ?
NURT HUMANISTYCZNY
ZAŁOŻENIA
Lata 50. i 60.
Twórcy: Abraham Maslow, Carl Rogers
 Wpływ filozofii egzystencjalnej
 Wpływ fenomenologii (badanie rzeczy samych w
sobie)



Samorealizacja – główne pojęcie w psychologii
humanistycznej.
 Każdy człowiek ma pozytywny potencjał w sobie –
może go rozpoznać i urzeczywistnić.
 To urzeczywistnienie to samorealizacja, oznacza
rozwój i wzrost osobowości
 To najwyższa motywacja człowieka.
10
2014-10-22
ZAŁOŻENIA
POSTULATY
Społeczeństwo i kultura przez wymagania
ograniczają rozwój człowieka, narzucając mu jaki
powinien być.
 Ważnym jest aby człowiek skupiał się na
aktualnych doświadczeniach (być tu i teraz)
 Poprzez doświadczanie poznajemy własne
potrzeby i własny potencjał
 Dla rozwoju nie jest ważna nieświadomość, lecz by
być świadomym co się robi
 Psychoanaliza i behawioryzm pomijały i
umniejszały ludzkie możliwości, wolność

CO MOTYWUJE CZŁOWIEKA
POTRZEBY

Potrzeby
ukierunkowują
nasze działania
 A. Maslow –
potrzeby
układają się w
hierchię
(piramidę).

TERAPIA
ZASTOSOWANIE WSPÓŁCZESNE



Upodmiotowienie relacji terapeuta – klient
Rogers mówił o trzech ważnych aspektach
leczących:
Empatia
Bezwarunkowa akceptacja
 Autentyczność – zgodność uczuć i zachowania


Traktuje człowieka jak podmiot autonomiczny
Człowiek ma wpływ na środowisko i swoje życie
 Upodmiotowienie relacji:





W terapii nie ma pacjenta tylko relacja dwóch osób
W badaniach
Empatia jako najważniejszy kanał komunikacyny
Przekonanie o wewnątrzsterowności
Samorealizacja – rozwój swoich możliwości; m.in.
poznawcze, estetyczne (potrzeba piękna i
harmonii), moralne.
 Szacunku i uznania – w oczach własnych i innych
 Przynależności i miłości – bycie z innymi, relacje
 Bezpieczeństwa – nienaruszalności
 Fizjologiczne – jedzenie, spanie itp. Muszą być
zaspokojone aby móc realizować pozostałe
potrzeby.
Silnie rozwijany nurt psychologii pozytywnej.
Skupia się na zdrowiu psychicznym i dobrostanie
(well-being)
 Bada subiektywne poczucie szczęścia i satysfakcji
z życia
 Teza: szukać i maksymalizować doświadczenia
pozytywne
 Csikszentmihalyi: szukanie swojego flow


11
2014-10-22
FLOW - PRZEPŁYW
PSYCHOLOGIA POZNAWCZA
Flow to stan maksymalnego skupienia się na jakiejś
czynności
 Rodzaj transu
 Doświadczamy go zawsze, gdy coś nas pochłonie
 Od oglądania filmu, czytania książki, po seks,
medytację, muzykę, hobby itp.
 Warto szukać i inwestować w te czynności, które
nas najbardziej interesują
 Zastosowanie np. w praktyce szkolnej – szukać
tego co dzieci interesuje i absorbuje

POZNAWCZE PODŁOŻE OSOBOWOŚCI
SCHEMATY POZNAWCZE

Osobowość i zachowanie zależą od tego jak
spostrzegamy i interpretujemy świat.
 W toku rozwoju ważne jest nasze uczenie się.
 To co determinuje nasze zachowanie to
nastawienie, myślenie o rzeczach.
 Jeżeli jesteśmy wrogo i nieufnie nastawieni do
ludzi, to częściej możemy doświadczyć również
wrogości.

ELLIS – NIERACJONALNE PRZEKONANIA
ELLIS – NIERACJONALNE PRZEKONANIA
Katastrofizowanie używanie takich słów jak
straszne, okropne, tragedia czy katastrofa w
opisywaniu tego, co się zdarzyło lub może się
zdarzyć. Np. "To byłoby straszne, gdybym…"; "To
najgorsza rzecz, jaka mogła mi się przytrafić"; "Jeśli
to się stanie, to będzie koniec świata".
 Poddawanie się spostrzeganie wydarzenia lub
doświadczeń jako nie do zniesienia. Np. "Nie
zniosę tego dłużej", "Umrę, jak zostanę odrzucona"
itd.



Czy można mówić o nowym nurcie?
Lata 70te – nacisk na przetwarzanie informacji.
 W parze z rozwojem technologicznym i wzrostem
znaczenia komputerów.
 Początki: Alan Turing i problem czy maszyna może
myśleć?
 Czy umysł i mózg to coś podobnego do programu i
maszyny? Metafora komputerowa

Człowiek ujmuje informacje o świecie w pewne
całości.
 Ludzie tworzą schematy poznawcze.
 Często skrótowe, heurystyczne łączenie faktów i
doświadczeń.
 Schematy poznawcze pozwalają nam na szybsze
kategoryzowanie świata.
 Niebezpieczeństwo uproszczeń.
 Terapia poznawczo-behawioralna: zmiana
przekonań, nieracjonalnych myśli.
Wymagania ale takie które zawierają stwierdzenia
"muszę" lub "powinienem". Np. "Nie powinienem
tego robić"; "Nie mogę zawieść"; "Muszę być
kochana".
 Ocenianie zarówno siebie jak i ludzi. "Jestem
głupi/beznadziejny/bezużyteczny/bezwartościowy".
12