Zobacz prezentowane dane

Podsumowanie 2011 roku
w budownictwie
Paweł Łuszcz
ASM Centrum Badań i Analiz Rynku
Kim jesteśmy?
ASM to polska firma badawcza, załoŜona w 1996 roku. Jesteśmy agencją badawczą, która specjalizuje się
w badaniach dedykowanych rynkowi inwestycyjno–budowlanemu. Specjalizacja oznacza kumulację wiedzy –
nasz potencjał, kompetencje i moŜliwości rosną wraz z kaŜdym zrealizowanym projektem i są wykorzystywane
w realizacji kolejnych zleceń.
Czym się zajmujemy?
PROJEKTY NA WYŁĄCZNOŚĆ
Badania zlecone przez jednego Klienta, który ma wyłączne prawo do dysponowania wynikami – nie są one
ujawniane stronom trzecim.
SYNERGIA
PROJEKTY SYNDYKATOWE
Projekty badawcze dedykowane branŜy budowlanej, których wyniki są dostępne dla szerokiego grona odbiorców.
Powstają z inicjatywy ASM, w odpowiedzi na zidentyfikowane potrzeby informacyjne rynku.
Przeciętne
zatrudnienie
w
poszczególnych
sektorach
przedsiębiorstw oraz dynamika zmian w okresie I-XI 2011 r. (r/r)
przeciętne zatrudnienie (tys.)
120
8502,0
101,4
110
107,5
106,6
104,1
102,2
101,6
101,3
100
2548,0
511,0
1154,0
139,0
483,0
120,0
obsługa rynku
nieruchomości
transport i
gospod.
magazynowa
zakwaterowanie i
gastronomia
handel, naprawa
pojazdów
samochodowych
budownictwo
przemysł
90
ogółem
10 000
9 000
8 000
7 000
6 000
5 000
4 000
3 000
2 000
1 000
0
dynamika zmian (%; r/r)
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Przeciętne zatrudnienie w budownictwie (tys. osób)
470
459 458 459
450
430
427
421
423 428
434
442 444
437 440
472 474 474
466 469 471
475 473
445 445 443
410
390
370
350
330
XI.2011
X.2011
IX.2011
VIII.2011
VII.2011
VI.2011
V.2011
IV.2011
III.2011
II.2011
I.2011
XII.2010
XI.2010
X.2010
IX.2010
VIII.2010
VII.2010
VI.2010
V.2010
IV.2010
III.2010
II.2010
I.2010
310
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Inflacja a wynagrodzenia
poprzedniego =100)
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
(analogiczny
okres
roku
inflacja (r/r)
XI.2011
X.2011
IX.2011
VIII.2011
VII.2011
VI.2011
V.2011
IV.2011
III.2011
II.2011
I.2011
XII.2010
XI.2010
X.2010
IX.2010
VIII.2010
VII.2010
VI.2010
V.2010
IV.2010
III.2010
II.2010
I.2010
przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw (r/r)
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
11,8 11,7 11,6 11,8 11,8
XI.2011
X.2011
IX.2011
2 043,5
1 962,6
1 863,2
1 914,9
1 867,6
1 861,7
1 855,3
12,6
VIII.2011
11,7
VII.2011
12,2
1 883,3
13,2 13,1
VI.2011
V.2011
12,3
IV.2011
2 133,9
2 150,2
2 105,0
bezrobotni (w tys.)
III.2011
1 973,8
2 076,7
1 954,7
1 858,3
1 818,6
1 812,6
1 800,2
13,0
II.2011
I.2011
XII.2010
11,4 11,4 11,5 11,5
XI.2010
X.2010
IX.2010
VIII.2010
11,6
1 812,8
12,3
VII.2010
11,9
1 843,9
12,9
VI.2010
1 800
1 907,9
2 000
V.2010
13,0
IV.2010
12,7
III.2010
2 101,5
2 400
stopa bezrobocia (w %)
12,1
12
11
1 600
10
1 400
9
1 000
% w końcu okresu
II.2010
2 052,5
2 200
I.2010
bezrobotni w tys.
Bezrobotni i stopa bezrobocia
16
15
14
13
8
1 200
7
6
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Produkcja budowlano-montaŜowa (miesiąc poprzedniego roku = 100)
50
2011 r.
2010 r.
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Struktura produkcji budowlano – montaŜowej (w cenach bieŜących)
według rodzajów obiektów budowlanych w okresie od stycznia do
listopada roku 2010 oraz 2011 (w %)
2010 r.
2011 r.
29,4
28,3
28,9
56,8
13,8
12,8
Budynki niemieszkalne
Budynki mieszkalne
InŜynieria lądowa i wodna
Źródło: opracowanie ASM na podstawie GUS
Produkcja budowlano-montaŜowa i produkcja sprzedana przemysłu
(miesiąc poprzedniego roku = 100)
80
70
produkcja budowlano-montaŜowa
60
produkcja sprzedana przemysłu
50
40
30
20
10
0
-10
-30
VI.09
VII.09
VIII.09
IX.09
X.09
XI.09
XII.09
I.2010
II.2010
III.2010
IV.2010
V.2010
VI.2010
VII.2010
VIII.2010
IX.2010
X.2010
XI.2010
XII.2010
I.2011
II.2011
III.2011
IV.2011
V.2011
VI.2011
VII.2011
VIII.2011
IX.2011
X.2011
XI.2011
-20
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Wskaźniki ogólnego klimatu koniunktury w budownictwie
(miesięcznie, w %)
%
45
35
Ogółem
do 9 pracujących
10-49 pracujących
50-249 pracujących
250 i więcej pracujących
25
15
5
-5
-15
-25
-35
XI.2011
X.2011
IX.2011
VIII.2011
VII.2011
VI.2011
V.2011
IV.2011
III.2011
II.2011
I.2011
XII.2010
XI.2010
X.2010
IX.2010
VIII.2010
VII.2010
VI.2010
V.2010
IV.2010
III.2010
II.2010
I.2010
XII.09
XI.09
X.09
IX.09
VIII.09
VII.09
VI.09
-45
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Czynniki kształtujące klimat koniunktury w budownictwie
(miesięcznie, w %)
40
ogólna sytuacja gospodarcza przedsiębiorstw
potfel zamówień na roboty budowlano-montaŜowe na rynku krajowym
produkcja budowlano-montaŜowa na rynku krajowym
opóźnienia płatności za wykonane roboty budowlano-montaŜowe
sytuacja finansowa przedsiębiorstw
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
XI.2011
X.2011
IX.2011
VIII.2011
VII.2011
VI.2011
V.2011
IV.2011
III.2011
II.2011
I.2011
XII.2010
XI.2010
X.2010
IX.2010
VIII.2010
VII.2010
VI.2010
V.2010
IV.2010
III.2010
II.2010
I.2010
-50
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Bariery działalności przedsiębiorstw
(porównanie IX.2010 i IX.2011) w %
54,4
56,2
konkurencja
35,7
37,8
niedostateczny popyt
57,6
koszty zatrudnienia
52,5
17,7
warunki atmosferyczne
25,5
31,6
28,2
koszty fin. obsługi działalności
37,1
koszty materiałów
29,4
20,4
19,8
niedobór wykwalifik.pracowników
12,7
12,1
trudności z uzyskaniem kredytu
XI.2011
2,7
2,6
4,2
4,5
niedobór sprzetu, materiałów
brak barier
0
10
XI.2010
20
30
40
50
60
70
80
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
Struktura mieszkań oddawanych do uŜytku na przestrzeni lat
1993 - 2010 (w %)
100
7,3
11,1
90
0,5
8,3
27,7
29,0
3,9
5,0
40,4
39,4
6,9
80
70
9,5
35,4
47,6
60
50
38,4
40
30
50,5
51,8
7,2
5,2
3,9
2005
2008
styczeń - listopad
2010
55,5
52,9
20
38,2
24,4
10
0
1993
1997
spółdzielcze
2001
indywidualne
sprzedaŜ lub wynajem
pozostałe
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Mieszkania oddane do uŜytku (od początku roku narastająco)
w tys. szt.
158,1
160
140
2010
131,7
2011
120,7
114,0
120
97,0
100
80
60
43,7
36,8
33,9
30,9
40
21,7
20 11,7 9,3
84,9
75,4
74,2
65,2
64,0
55,4
53,1
45,8
107,5
100,8
87,3
17,8
0
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Mieszkania oddane do uŜytku według form budownictwa
(listopad 2010 i 2011 r.)
2011 r.
2010 r.
2,7%2,5%
2,6%
3,5%
37,6%
56,2%
38,6%
56,3%
Budownictwo indywidualne
Przeznaczone na sprzedaŜ lub wynajem
Spółdzielni mieszkaniowych
pozostałe
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Mieszkania, których budowę rozpoczęto oraz na budowę których
wydano pozwolenia w latach 2005 - 2011
Mieszkania, których budowę rozpoczęto według form budownictwa (listopad
2010 i 2011)
2010 r.
2011 r.
2,6%
1,3%
2,5%
3,0%
38,0%
38,6%
56,9%
57,1%
Budownictwo indywidualne
Przeznaczone na sprzedaŜ lub wynajem
Spółdzielni mieszkaniowych
pozostałe
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Mieszkania, na których budowę wydano pozwolenia
według form budownictwa (listopad 2010 i 2011)
2011 r.
2010 r.
1,8% 1,5%
2,1% 2,2%
53,2%
38,4%
43,5%
57,3%
Budownictwo indywidualne
Przeznaczone na sprzedaŜ lub wynajem
Spółdzielni mieszkaniowych
pozostałe
Źródło: opracowanie ASM na podstawie danych GUS
Liczba czynnych kredytów mieszkaniowych oraz
całkowity stan zadłuŜenia
350
1 800
1 603
liczba czynnych kredytów ( w tys.)
1 600
całkowity stan zadłuŜenia (w mld zł)
1 400
1 303
1 374
245,9
192,6
954
1 000
800
717
600
400
200
521
200
214,9
116,8
150
100
77,7
405
50,4
290
20,0
307,2
250
1 136
1 200
300
1 449
29,6
35,8
50
0
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
I-IX
2011
Źródło: opracowanie ASM na podstawie ZBP
Czynniki warunkujące rozwój sektora mieszkaniowego
Najbardziej stabilnymi producentami mieszkań w Polsce są inwestorzy indywidualni, którzy
w znacząco mniejszym stopniu podlegają wahaniom koniunktury, w kolejnych latach takŜe to
oni będą odgrywać znaczącą rolę.
Rosnąca konkurencja wśród deweloperów nadal będzie prowadzić do spadku cen mieszkań.
Z drugiej strony wejście w Ŝycie ustawy o ochronie praw nabywców mieszkań jak ostrzegają
przedstawiciele Polskiego Związku Firm Deweloperskich moŜe wpłynąć na zahamowanie
malejącego trendu jakim cechują się cen mieszkań w ostatnich latach.
Negatywny wpływ na sytuacje w sektorze mieszkaniowym moŜe mieć równieŜ ograniczenie
programu „Rodzina na swoim”. Wymogi narzucane bankom w stosunku do portfela kredytów
hipotecznych mogą zmniejszać zdolność kredytową nabywców w najbliŜszym czasie. Z kolej
końcówka roku 2012 z uwagi na definitywną likwidację programu moŜe wpłynąć mobilizująco
zarówno na banki jak i nabywców kredytowych.
Na
dalszy
rozwój
sektora
mieszkaniowego
będzie
istotnie
wpływało
zapewnienie
odpowiedniego systemu finansowania inwestycji mieszkaniowych, a takŜe fakt, iŜ Polska jest
jedynym rynkiem w Europie o wielkim potencjale (statystyczny deficyt mieszkań wynosi 1,5
mln).
21
BUDOWNICTWO NIEMIESZKALNE
Powierzchnia biurowa wg. stanu na koniec I półrocza 2011
5 000,0
4 500,0
4 000,0
405,2
3 500,0
3 000,0
2 500,0
2 000,0
3 530,5
1 500,0
1 000,0
61,5
56,9
500,0
0,0
500,0
Warszawa Kraków
395,0
41,4
311,6
13,7
267,5
26,3
31,3
250,1
233,6
Wrocław Trójmiasto Katowice Poznań
powierzchnia biurowa w tys. m2
Łódź
prognoza powierzchni biurowej na 2012 r. w tys. m2
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie Cushman & Wakefield
Powierzchnia magazynowa stan na koniec I półrocza 2011
i zasoby w budowie
3 000
27,0
2 500
2 000
1 500
2 658,0
81,0
54,0
1 000
46,0
66,0
1 234,0
500
915,0
913,0
610,0
8,7
81,0
119,5
0
region
Warszawski
region
górnośląski
region
centralnej
polski
powierzchnia w tys. m kw
region
poznania
region
wrocławski
region
trójmiasta
region
Krakowa
zasoby w budowie w tys m kw
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie Cushman & Wakefield
Powierzchnia magazynowa i biurowa - wskaźnik pustostanów
w wybranych miastach - stan na koniec I półrocza 2011 (%)
25,0
19,7
18,8
20,0
15,2
15,0
10,4
12,9
11,7
10,1
10,0
8,2
6,2
5,8
4,0
5,0
4,6
4,0
0,6
0,0
Warszawa
Kraków
Wrocław
Trójmiasto Katowice
powierzchnia biurowa
Poznań
powierzchnia magazynowa
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie Cushman & Wakefield
Łódź
Powierzchnie nowych centrów handlowych oddanych do
uŜytku w Polsce w latach 2004 - 2011 (w tys. m2)
900
800
800
720
680
700
650
600
500
400
460
410
420
2005
2006
370
300
200
100
0
2004
2007
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie Cushman & Wakefield
2008
2009
2010
2011
PodaŜ nowych biurowców utrzyma się na poziomie zbliŜonym do
poprzednich lat
Wzrośnie popyt na nowe powierzchnie biurowe a tym samym wskaźnik
pustostanów powinien ulec zmniejszeniu
W najbliŜszych
w Polsce
W 2012 r. dotychczasowy popyt w obszarze budownictwa handlowego
utrzyma się na zbliŜonym poziomie
W najbliŜszych latach przybędzie w Polsce nowoczesnej powierzchni
magazynowej
Jednocześnie będzie rósł popyt na wielkopowierzchniowe magazyny
W najbliŜszych latach przewidujemy wzrost liczby nowych inwestycji
hotelowych
Rynek hotelarski będzie rozwijał się głównie dzięki turystyce biznesowej
latach
wzrośnie
liczba
powierzchni
handlowych
Aktualne prace na drogach w Polsce (stan z 06.10.2011)
[w km]
800
702
700
609
600
500
400
300
200
93
100
21
0
Autostrady
Drogi Ekspresowe
Obwodnice
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie danych GDDKiA
Przebudowa
Stan techniczny linii kolejowych w Polsce (w %)
niezadowalający
28%
dobry
37%
dostateczny
35%
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie „Programu działań dla rozwoju transportu kolejowego do 2015 r.”
Porównanie wydatków na modernizacje i rozwój
infrastruktury kolejowej i drogowej
35
33,0
32,4
30
31,4
drogi krajowe
linie kolejowe
26,2
20,8
20
15
11,9
9,2
10
3,7
3,5
5
0,8
4,1
3,7
0,4
0,4
0,9
4,8
3,6
3,2
2,5
1,4
1,0 1,0
12,3
8,6
8,1
7,0
6,0
2,5
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie „Szanse i bariery utrzymania infrastruktury kolejowej w Polsce” sierpień 2010 r
*
20
13
*
20
12
*
11
20
10
20
09
20
08
20
07
20
06
20
05
20
04
20
03
20
02
20
01
20
00
0
20
(w mld zł)
25
Przewidywane wydatki na inwestycje kolejowe w latach
2010-2013 [w mld zł]
10
9
8,08
8,61
8
7
6
4,78
5
4
3
2,47
2
1
0
2010
2011*
2012*
2013*
31
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie danych Ministerstwa Infrastruktury
Wartość najpilniejszych inwestycji w sektorze paliwowo –
energetycznym, które naleŜy wykonać do 2015 r. (w mld zł)
budowa sieci
energetycznych
7 700 km
1 100 km
rurociągi gazowe
5,0
rurociągi
ciepłownicze
1 500 km
4,0
gazowe sieci
dystrybucji
11 200 km
4,0
nowe energetyczne
stacje zasilania
174 szt.
10,3
2,5
XX
nakłady finasowe na inwestycje
(w mld zł)
0,3
rurociagi paliwowe
150 km
0
wielkość inwestycji
2
4
6
8
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie danych Dziennik Gazeta Prawna
10
12
14
Planowane inwestycje w obrębie energetyki do 2020 wg
spółek (stan na 2010 r.)
Min:
bloki
węglowe
w Elektrowni Opole, bloki
gazowe w ZE Dolna Odra
100
90
80,0
Min:
bloki
elektrowni
Jaworzno III
(w mld zł)
80
70
60
Min: bloki w elektrowni
Kozienice
48,8
50
w
Min: budowa elektrociepłowni
gazowej oraz zasilanej
pozostałościami po przerobie
ropy naftowej
40
22,0
22,0
30
20
10
0
PGE
Enea
Tauron
Źródło: Opracowanie ASM na podstawie danych Dziennik Gazeta Prawna
Energa
Dziękuję z uwagę
Paweł Łuszcz
Senior Project Manager
[email protected]