Kaponiera2016

Kaponiera 2016
SPOŁECZNY PROJEKT
Kaponiera odnowa
8 podstawowych informacji
1. Realizowany obecnie projekt nigdy nie był konsultowany z mieszkańcami. Eksperci mają
do niego szereg zastrzeżeń. W analizach zamówionych przez Miasto Poznań wypadał gorzej
od innych rozwiązań.
2. Najgorzej wypada ocena projektu z perspektywy rowerzystów. W większości relacji
utrudniono im przejazd przez Kaponierę. Rowerzyści jadący na wprost lub w lewo nigdy nie
pokonają skrzyżowania bez zatrzymywania się!
3. Pozornie priorytetem była komunikacja zbiorowa. Ale na północnym wylocie zlikidowano
osobny pas dla tramwajów, co stwarza realne zagrożenie korków tramwajowych od południa.
Jednocześnie według realizowanego projektu pasażerowie nie będą mogli legalnie przejść w
na Kaponierze w poziomie nawet między przystankami stojącymi obok siebie dla dokonania
przesiadki!
4. W procesie projektowania i realizacji popełniano wiele podstawowych błędów. Zmieniano
zakres inwestycji, projekt, łamano standardy przyjęte dla tego typu inwestycji.
5. Wielka inwestycja miejska jest w istocie straconą szansą na modernizacje. Przy tworzeniu
wielu koncepcji, jak też przy projektowaniu, nie uwzględniono dokonań współczesnej
urbanistyki odtwarzając obiekt sprzed 40 lat. To kolejny odbudowany zabytek – Stara
Kaponiera? A może Stare Rondo Mikołaja Kopernika?
6. Społeczny projekt “Kaponiera 2016” przewiduje szereg korzystnych zmian dla wszystkich
użytkowników ruchu – pasażerów MPK, pieszych, kierowców samochodów i rowerzystów.
Przygotowany został jednak przy założeniu ograniczania kosztów i czasu realizacji..
7. Społeczny projekt zakłada wprowadzenie przejść dla pieszych w poziomie jezdni wokół
całej Kaponiery oraz przejść dla pieszych między przystankami MPK po obu ich stronach.
8. Społeczny projekt poprawi przejazd samochodów i rowerów względem realizowanego
projektu.
Skończymy z betonem! Poprzednie władze forsowały swoje przestarzałe wizje, nie słuchając
ani mieszkańców, ani ekspertów. Obecnie mamy dylemat – uruchomić Kaponierę w
szkodliwej wersji, czy choćby zmieniając wykończenie Kaponiery tchnąć nową jakość w
serce Poznania. Niekomfortowa sytuacja i wizja zwiększonych kosztów, rozumiemy to. Ale
odpowiedzialne władze miasta nie mogą pozwolić, by duchowy beton bezsensownie zalał
centrum Poznania.
1. Stracona szansa dla Kaponiery?
Kluczowe zarzuty wobec obecnego projektu przebudowy
1.1. W XXI wieku realizujemy marzenia z lat 70. XX?
Realizowany projekt jest z duchem wizji modernistycznych, w które wierzono… pół wieku
temu. Idealnie pasuje do niego hasło “Wylaliśmy tony betonu”! Zabetonowane poglądy nie
pozwoliły dopuścić do głosu mieszkańców i stworzyć w tym kluczowym dla miasta miejscu
przestrzeni funkcjonalnej i przyjaznej dla wszystkich.
Choć przyznać trzeba, że skonsultowany w 2010 roku projekt był jako lekka modernizacja
(schody ruchome i drogi rowerowe wokół ronda) poprawny.
1.2. Na złość rowerzystom?
Kazimierz Skałecki - były wiceprezes Poznańskich Inwestycji Miejskich, do niedawna
kierujący przebudową Kaponiery, a co więcej nieformalnie formułujący koncepcję jej
przebudowy - stwierdził niedawno, że rowerzyści, którzy nie będą czuli na Kaponierze
komfortowo, zawsze mogą przeprowadzić rowery przez przejścia podziemne.
Rowerzystom nie tylko nie zaproponowano ułatwienia przejazdu przez Kaponierę, ale wręcz
go utrudniono w większości relacji! Rowerzysta jadący na wprost lub w lewo nigdy nie
pokonają skrzyżowania na zielonym świetle i bez zatrzymywania się! Za każdym razem
musi on najpierw zjechać na drogę rowerową, poczekać na dodatkowych światłach na
powrót na jezdnię, by potem móc pojechać w następnym cyklu razem z samochodami nawet
na szczególnie niebezpiecznych lewoskrętach.
Usunięcie przejazdów rowerowych to kluczowa zmiana projektu Kaponiery w porównaniu do
wersji, którą “konsultowano” na początku przebudowy. Nowe rozwiązanie jest kategorycznie
odrzucane przez środowisko rowerowe. Nie było też zalecane w przeprowadzonych na
zlecenie ZDM analizach specjalistów.
1.3. Piesi wtłoczeni pod ziemię
Tak bardzo nie chciano dopuścić do tego, żeby piesi mogli przejść po powierzchni ronda, że
zlikwidowano pasy rowerowe, obok których mogliby próbować skorzystać z krótszej drogi. To
nic, że przejścia dla pieszych można było wytyczyć bez obniżenia przepustowości.
Kaponiera to kolejny w mieście przykład szalonej wizji wtłaczania pieszych na siłę pod
ziemię. Nie pozwolono pieszym na skrócenie drogi na przystanki. Cierpią na tym zwłaszcza
osoby o ograniczonej sprawności, osoby z dużymi bagażami czy rodzice z dziećmi w
wózkach, dla których każda zmiana wysokości, nawet z wykorzystaniem wind, jest dużą
uciążliwością. Czasy przesiadek pasażerów MPK też mogą być lepsze, a przejścia
wygodniejsze.
1.4. Priorytet dla komunikacji? Nie do końca
Piesi poruszający się po Kaponierze to w dużej mierze osoby przesiadające się między
różnymi środkami transportu. W realizowanym projekcie nie mają one nawet możliwości
legalnego przejścia w poziomie między stojącymi obok siebie przystankami.
Projekt, w którym pozornie priorytetem jest komunikacja zbiorowa, spowodował
zlikwidowanie wydzielonego prawoskrętu dla tramwajów jadących od Kaponiery w stronę
Fredry.
1.5. Zyskują kierowcy? Wcale nie
Trzy-cztery pasy na każdym wlocie na Kaponierze to „miłe dla oka” projektowane miraże.
Tymczasem samochody jadące za rowerzystami akurat w miejscu tak ruchliwym to nie jest
dobry pomysł. Nadto przepustowość dróg przed i za Kaponierą jest znacznie mniejsza. Być
może dlatego właśnie pozwolono sobie zredukować przepustowość dla samochodów o 30%.
Śluzy rowerowe wymuszą na skrzyżowaniu z intensywnym ruchem tramwajowym
odczuwalne dla kierowców i rowerzystów dłuższe postoje na skrzyżowaniu. Ale w takim razie
po co te stracone pieniądze na szerokie i nieefektywne skrzyżowanie? Wygląda to wszystko
na świadome irytowanie kierowców przez rowerzystów i rowerzystów przez kierowców. A
jedyne wyjaśnienie jakie usłyszeliśmy to magiczne zaklęcie „bezpieczeństwo”. I byłoby to
słuszne, gdyby nie złe doświadczenia z jego fałszywym wykorzystywaniem w wielu
miejscach np. przy Poznań City Center.
2. Kalendarium wydarzeń wokół Kaponiery
Na początku inwestycja miała na początku kosztować 120 mln zł. Obecnie wiadomo, że
przekroczy 300 mln. Pierwotnie planowano, że zakończy się jeszcze w 2012 roku. Ostatnio
oswajamy się z terminem w 2016 roku. Projekt, który jest realizowany, nigdy nie był
konsultowany z mieszkańcami. Rok 2015 może być jednak przełomowy.
Maj 2010
Publikacja koncepcji przebudowy ronda przez ZDM na stronie internetowej. Różniła się ona
od obecnie realizowanej. Mieszkańcy i organizacje składające uwagi do projektu nigdy
nie doczekały się odpowiedzi! Nie było też konsultacji prowadzonych inną drogą.
Wrzesień 2012
Rozpoczęcie prac na Kaponierze.
2013
Zlecenie przez ZDM dwóch analiz dotyczących ruchu na Kaponierze. W żadnej z nich
eksperci nie rekomendowali projektu, który zdecydowano się przyjąć.
Czerwiec 2013 - lipiec 2014
Starania Stowarzyszenia Inwestycje dla Poznania o uzyskanie informacji o ostatecznym
projekcie przebudowy Ronda Kaponiera.
Sierpień 2014
Publikacja nowego, obecnie realizowanego projektu Kaponiery przez Stowarzyszenie
Inwestycje dla Poznania
Czerwiec - sierpień 2015
Prace nad społecznym projektem zmian na Kaponierze.
2016
Spodziewany po wielu przesunięciach termin zakończenia prac na Kaponierze. Kaponierze,
której nie powstydziliby się projektanci w roku 1973...
2016 rok to może być jednak również rok oddania do użytku Kaponiery odpowiadającej
ludziom z pierwszej połowy XXI wieku. Przyjaznej dla pieszych, rowerzystów i użytkowników
komunikacji zbiorowej.
3. Kaponiera odnowa! Społeczny projekt
3.1 Wstęp
Za późno na rewolucyjne zmiany w projekcie. Poznaniacy nie mogą doczekać się, aż znów
będą mogli korzystać z Kaponiery. Na realizowany projekt poszły już przecież setki milionów
naszych złotych. Wiemy o tym i w naszym projekcie bazujemy na powstałej już
infrastrukturze.
Proponowane zmiany nie naruszają zbudowanej struktury konstrukcji Kaponiery i nie
powinny w znaczący sposób wpłynąć na czas realizacji projektu ani podnieść kosztów. Nie
powinno stanowić wielkiego problemu ze strony inżynieryjnej i kosztowej wykucie kanalików
kablowych, nowe maszty, okablowanie, oprogramowanie, sterowanie dla pieszych i
rowerzystów od Bałtyku jadących na północ wymagałoby nowych sygnalizatorów, co
najwyżej te nowe na Moście będą musiały być nieeleganckie, przytwierdzane od góry
śrubami
(ze
względu
na
konstrukcję
mostu
i
jej
izolacje).
Znacząco jednak zmienią komfort poruszania się po Kaponierze i w jej otoczeniu
niezależnie od tego jak się po niej poruszamy.
3.2 Założenia społecznego projektu
Jesteśmy świadomi stopnia zaawansowania przebudowy oraz innych czynników, które
należy uwzględnić. Dlatego podczas prac przyjęliśmy następujące założenia:
• Zmiany nie powinny się wiązać ze znaczącymi kosztami w skali inwestycji;
• Przepustowość dla ruchu samochodowego na wlocie z ulicy Zwierzynieckiej powinna
być nie mniejsza niż przepustowość doprowadzającej do niego ruch ulicy Bukowskiej;
• Zmiany powinny uwzględniać większy ruch samochodowy w ramach I ramy.
3.3 Rozwiązania proponowane w społecznym projekcie wg użytkowników
i. Zmiany w ruchu pieszym
•
•
•
•
•
Wprowadzenie przejść dla pieszych w poziomie jezdni wokół całego ronda. Przejścia
po stronie południowej i zachodniej będą poprowadzone wzdłuż ciągów rowerowych,
blisko tarczy ronda. Przejścia po stronie północnej i wschodniej na wysokości wylotów
z tuneli.
Dodatkowe przejście dla pieszych wraz z przejazdem rowerowym na Moście
Uniwersyteckim po wschodniej stronie przystanków (od strony centrum).
Przejścia dla pieszych na przystankach tramwajowych po obu stronach.
Przejście dla pieszych i przejazd rowerowy przez ulicę Święty Marcin na wprost ulicy
Wieniawskiego.
Poza tym zachowana będzie cała dotychczas zaplanowana infrastruktura dla
pieszych.
ii. Zmiany w ruchu rowerowym
• Odseparowanie ruchu rowerowego od samochodowego na Rondzie Kaponiera. Przejazd
przez Kaponierę z wykorzystaniem pasów i dróg rowerowych.
• Manewr skrętu w lewo na całej Kaponierze w oparciu o śluzy typu 2: rowerzyści jadą
pasem na wprost, by potem na wysokości wlotu poprzecznej ulicy zjechać na
wyznaczone miejsce po prawej stronie, na którym czekają na zmianę świateł. Po zmianie
świateł w taki sam sposób, oddzielonym pasem pokonują rondo na wprost.
• Skręt w prawo w każdym narożniku w oparciu o zaplanowane drogi rowerowe, pozostaje
niekolizyjny z ruchem samochodowym.
• Przejazd przez zachodnią część Kaponiery, ze względu na szerokie zastosowanie w
ruchu lokalnym, możliwy będzie z wykorzystaniem dwukierunkowej drogi rowerowej.
• Dwukierunkowa droga rowerowa od południowo-wschodniego narożnika ronda do
przejścia dla pieszych przez ulicę Święty Marcin za wlotem ulicy Dworcowej. Ułatwi ona
dojazd rowerzystów ze wszystkich kierunków w stronę Dworca PKP, a także przejazd w
relacji Roosevelta-Wieniawskiego.
• Przejazd rowerów od południa na północ po wschodniej stronie Roosevelta - jezdnią
rowerową, zbudowanym zjazdem na Roosevelta, krótki fragment pasem samochodowym
do skrętu w prawo (skręcające samochody mają kierunkową sygnalizację i zatrzymują się
wcześniej), pasem rowerowym przez Kaponierę i realizowanym wjazdem na jezdnię
rowerową za skrzyżowaniem.
• Przejazd rowerów ze wschodu na zachód - jezdnią rowerową, zbudowanym zjazdem na
jezdnię
samochodową
na
Moście
Uniwersyteckim,
krótki
fragment
pasem
samochodowym do skrętu w prawo (skręcające samochody mają kierunkową
sygnalizację i zatrzymują się wcześniej), pasem rowerowym przez Kaponierę, na
Zwierzynieckiej pas rowerowy wzdłuż pasa dla samochodów aż do wlotu w ulicę
Zeylanda.
• Przejazd rowerów z zachodu na wschód - pasem rowerowym kosztem prawego pasa na
wprost. Przecięcie prawoskrętu samochodów przez drogę rowerową ok. 100 metrów
przed Kaponierą. Za rondem zjazd na dwukierunkową drogę rowerową prowadzącą aż do
przejścia dla pieszych i przejazdu rowerowego za ulicą Dworcową. Na dalszym odcinku
jazda pasem rowerowym przy prawej krawędzi jezdni.
• Rekomendujemy wprowadzenie zielonej nawierzchni na drogach i pasach rowerowych
wokół Kaponiery, a także upowszechnienie tego standardu w skali miasta jako
oznakowania nowej, poznańskiej jakości.
iii. Zmiany na jezdni
•
•
•
•
•
Nie będzie śluz rowerowych na pasach jezdni ogólnej.
Wlot od strony Zwierzynieckiej: pas do lewoskrętu, pas do jazdy na wprost, pas
rowerowy, pas do prawoskrętu. Ruch rowerowy w prawo po wybudowanej już drodze
rowerowej.
Wylot od strony Zwierzynieckiej: jeden pas, obok pas rowerowy aż do ulicy Zeylanda,
miejsce na przystanek autobusowy na wysokości hotelu Merkury.
Wlot od strony ulicy Święty Marcin: pas do lewoskrętu, pas do jazdy w lewo i na
wprost, pas rowerowy, pas do prawoskrętu. Na wcześniejszym odcinku dwa pasy w
kierunku ronda. Ruch rowerowy w prawo po wybudowanej już drodze rowerowej.
Brak większych zmian na wlotach i wylotach na ulicy Roosevelta. Drogi rowerowe
wzdłuż jezdni. Droga rowerowa po zachodniej stronie Roosevelta dwukierunkowa od
przejazdu przez Bukowską do Dąbrowskiego, a po stronie wschodniej od wylotu
Bukowskiej do Kaponiery i po Moście Uniwersyteckim od Kaponiery do przejazdu
rowerowego przez wschodni kraniec przystanków tramwajowych.
•
Zaleca się wytyczenie pasa rowerowego na ulicy Roosevelta od ulicy Bukowskiej w
kierunku Mostu Dworcowego, zakończonego śluzami rowerowymi oraz pasa
rowerowego z Głogowskiej prowadzącego do drogi pieszo-rowerowej na wschodniej
Roosevelta.
3.4 Zalety społecznego projektu
i. Szerokie poparcie dla projektu
• Pierwszy projekt Kaponiery, który zdobył tak szerokie poparcie
• Projekt stworzony przez samych poznaniaków, z uwzględnieniem ich potrzeb i dążeń
• W przygotowanie projektu zaangażowani byli specjaliści ds. transportu, społecznicy i
przedstawiciele lokalnych organizacji
ii. Szereg ułatwień dla pieszych
• Szybsze dojście na przystanki
• Wybór między bezpiecznym i niewrażliwym na niepogodę przejściem podziemnym, a
wygodnym przejściem po powierzchni skrzyżowania
• Duże ułatwienie dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej, rodziców z wózkami
czy osób z bagażami
iii. Kaponiera przyjazna dla rowerzystów
• Szybszy i bezpieczniejszy przejazd rowerem przez Kaponierę
• Uwzględnienie głównych kierunków ruchu rowerowego, w tym w relacjach dotychczas
ignorowanych
• Rozwiązania przyjazne zarówno dla doświadczonych, jak i początkujących
rowerzystów
• Przestrzeń przygotowana na wzrost popularności roweru jako środka transportu
iv. Kaponiera przyjazna dla kierowców samochodów
• W dużej mierze odseparowanie ruchu samochodowego i rowerowego, co na
skrzyżowaniu o tak intensywnym ruchu umożliwi bardziej płynny przejazd;
• Przepustowość wlotów i wylotów odpowiada realnym przewidywanym potrzebom
ruchu samochodowego związanym z przepustowością wcześniejszych i następnych
skrzyżowań;
• Poprawa przepustowości względem realizowanego wariantu.
4. Kontekst miejski
Rondo Kaponiera stało się na 40 lat przestrzenią nieprzyjazną mieszkańcom i dobremu
miastu, jak je dzisiaj postrzega nowoczesna urbanistyka. Niestety za setki milionów nie
zmieniliśmy tego stanu rzeczy. Teraz zabiegamy o 2 rzeczy:
• o doraźne zmiany zgodne z regułami zrównoważonego transportu, które uczynią
korzystanie z Ronda Kaponiera przyjaznym
• o trwałe otwarcie oczu na miasto, jego przestrzeń i jego ludzi, czyli o refleksję jak
inaczej w duchu Karty Lipskiej mogłaby być zorganizowana Kaponiera, by mieć na
względzie niezbędne jej przemiany w przyszłości. A przecież otoczenie można
zmieniać.
4.1 Kaponiera i Most Uniwersytecki to brama do Centrum
Nie sposób rewitalizować centrum i ul. Św. Marcin bez zmiany tego odcinka na Moście
Uniwersyteckim. Już teraz czas rozpocząć dyskusje nad tym wyzwaniem i zmodyfikować
remont Kaponiery tak, by takie zmiany na Marcinie zostały ułatwione.
4.2 Kaponiera to brama do Jeżyc
Z drugiej strony Kaponiery, przy ul. Zwierzynieckiej mamy pozostałości po dawnych
wyburzeniach tkanki śródmiejskiej. Nie planujemy już dalej wyburzać kamienic dla tworzenia
szerokiej trasy samochodowej równoległej do Bukowskiej, więc odbudowa Kaponiery wg
starego projektu po stronie Zwierzynieckiej (8 pasów ruchu) to czyste marnotrawstwo.
Już dzisiaj można rozważyć stworzenie w przyszłości skrzyżowania Bukowskiej i
Grunwaldzkiej oraz zamknięcie przejazdu ogólnego przez Zeylanda. Wówczas zachodni wlot
Kaponiery stanie się placem, który doskonale wpisze się w monumentalną zabudowę Jowity
i Merkurego oraz nadającego nowy ton tej przestrzeni Bałtyk.
Bez uczłowieczenia zachodniej Kaponiery, jej zazielenienia, wyeliminowania przelotowego
ruchu samochodowego, będzie ona w całości wciąż miejscem odczuwanym jako
nieprzyjazne.
Przygotowali i konsultowali
Michał Beim – inspiracje, rozwiązania, konsultacje
Jakub Chrzanowski – grafika, konsultacje
Joanna Gabiś – grafika
Paweł Głogowski – inspiracje, konsultacje
Tadeusz Mirski – konsultacje, rozwiązania, redakcja
Włodzimierz Nowak – inspiracje, rozwiązania, redakcja, koordynacja
Jeremi Rychlewski – inspiracje, rozwiązania, konsultacje
Mateusz Wróbel – grafika (model Bałtyku)
Kontakt:
Włodzimierz Nowak,
tel. 88 1212 592
[email protected]