Jak pomóc dziecku wybrać zawód i szkołę?

Jak pomóc dziecku wybrać zawód i szkołę?
Szanowni Państwo! Wkrótce Państwa dzieci będą składać dokumenty do szkół ponadgimnazjalnych. Najbliższy czas warto więc
wykorzystać na zbieranie informacji, rozmowy i przemyślenia - tak, aby decyzja o wyborze szkoły i zawodu była jak najbardziej
trafna.
Co doradzić dziecku w tak skomplikowanej rzeczywistości, jak ta, w której żyjemy? Pytanie może budzić zaniepokojenie o
przyszłość Waszych dzieci.
Dlatego też należy podejść do rozwiązania tego problemu w sposób przemyślany.
Najgorsze bowiem, co możemy zrobić, to powiedzieć naszemu dziecku „rób co chcesz, to twój wybór, to twoja przyszłość". Bo
jeśli nam - dorosłym trudno odnaleźć się w tej sytuacji, to tym bardziej trudno naszym, nieletnim przecież jeszcze, dzieciom.
Po pierwsze ustalmy w rozmowie z naszym dzieckiem, jak długo pragnie się ono jeszcze uczyć:
3 lata - szkoła zawodowa,
4 lata - technikum,
5 lat - liceum + studium policealne,
8/9 lat - liceum i studia w wyższej uczelni.
Uwzględnijmy także nasze możliwości finansowania edukacji dziecka (nauka wszak kosztuje, a system kształcenia w Polsce
umożliwia obywatelom łączenie pracy zawodowej i nauki - szkoły dla dorosłych, wieczorowy i zaoczny system nauki i
studiowania).
Kryterium, jakie powinniśmy wziąć pod uwagę są dotychczasowe postępy szkolne naszego dziecka.
 Jeśli nasze dziecko dobrze radziło sobie z nauką w szkole podstawowej
i gimnazjum, chętnie zaglądało do podręczników, a może odnosiło jakieś ponadstandardowe sukcesy szkolne (udział w
konkursach, olimpiadach, szczególna aktywność społeczna na rzecz klasy lub szkoły, itp.), to prawdopodobne jest, że dłuższa
ścieżka kształcenia nie będzie dla niego zbyt obciążająca, a podjęte działania zostaną skutecznie doprowadzone do celu.
 Jeśli natomiast nasze dziecko raczej z trudem radziło sobie z nauką, nie przejawiało większego zainteresowania szkołą,
preferowało bardziej gry komputerowe, uprawianie sportu lub kontakty z rówieśnikami niż ślęczenie nad podręcznikami, to
może lepiej, aby na tym etapie swojej kariery edukacyjnej pomyślało o szybkiej ścieżce kształcenia - szkole zawodowej.
Zawsze przecież w przyszłości istnieje możliwość uzupełnienia wykształcenia, podniesienia kwalifikacji, a nawet zdobycia
nowego zawodu.
Po drugie - musimy podjąć decyzje, w jakiego typu szkole będzie kontynuować naukę - szkole zawodowej, technikum, liceum
ogólnokształcącym. Od tego bowiem zależy plan naszego dalszego działania, a mianowicie:
Jeśli nasze dziecko wybiera liceum ogólnokształcące musi zadecydować, do której
z istniejących szkół złożyć dokumenty oraz jaki profil klasy wybrać.
Informacje o szkołach dostępne są na specjalnych stronach internetowych oraz w ulotkach opracowywanych i upowszechnianych
przez poszczególne szkoły.
Inną formą zapoznania się ofertą szkoły i samą placówką są Dni Otwartej Szkoły. W drodze na Dni Otwarte można też ocenić, jak
wygląda dojazd do danej szkoły, ile zajmuje czasu droga do szkoły i do domu, ile będą kosztować bilety miesięczne komunikacji
miejskiej i podmiejskiej.
Jeśli chodzi o wybór profilu klasy w liceum ogólnokształcącym, to najlepszym kryterium decyzyjnym jest analiza ocen szkolnych,
ze szczególnym zwróceniem uwagi na przedmioty, z których uczeń otrzymywał najwyższe oceny, na przestrzeni kilku kolejnych
lat. Wysokie oceny z danych przedmiotów wskazują bowiem najczęściej na szczególne zainteresowania daną dziedziną wiedzy
oraz na łatwość przyswajania informacji z tej konkretnej dziedziny.
Należy także pamiętać (część młodzieży ma z tym niestety kłopot), że liceum nie przygotowuje do zawodu, lecz jedynie
ukierunkowuje młodzież pod względem zainteresowań.
Po ukończeniu liceum w celu zdobycia zawodu konieczne jest kontynuowanie nauki w szkole policealnej. Można wybrać wyższą
uczelnię lub studium policealne.
Aby pomóc dziecku określić własne zainteresowania warto porozmawiać z nim na temat tego co lubi robić, jakiego rodzaju
czynności związane nauką i dniem codziennym sprawiają mu najwięcej przyjemności i radości.
Można też skorzystać z pomocy doradcy zawodowego w szkole lub poradni psychologiczno-pedagogicznej, który przy pomocy
specjalnych testów oceni zainteresowania Państwa dziecka i doradzi najbardziej adekwatny do nich profil dalszego kształcenia. W
naszej szkole spotkania z doradcą zawodowym odbywają się systematycznie i część dzieci już skorzystało z takiej pomocy.
Jeśli Państwa syn lub córka decydują się na kontynuowanie nauki w technikum lub szkole zawodowej oprócz wszystkich
wymienionych wcześniej kroków (zbieranie informacji
o szkołach, rozpoznanie swoich zainteresowań) konieczne jest dodatkowo „przyjrzenie się" jego uzdolnieniom i tzw.
preferencjom zawodowym. Konieczna jest także wnikliwa ocena stanu zdrowia dziecka.
Zbierając informacje o szkołach technicznych bogatym źródłem informacji są od kilku lat Targi Edukacyjne. W naszym
gimnazjum odbędą się one w marcu.
Wybór technikum lub szkoły zawodowej związany jest bezpośrednio z wyborem zawodu, a w toku nauki obowiązuje praktyka
zawodowa na stanowiskach pracy.
Podobnie jak w przypadku liceum i tu istnieje możliwość dalszego kształcenia się, nawet
w innym, często „odległym" zawodzie.
Czym są uzdolnienia i jak je u mojego dziecka rozpoznać?
Nie wystarczy tu jedynie ocena postępów szkolnych. Uzdolnienia przejawiają się czynnościach na przykład:
uzdolnienia wzrokowo-przestrzenne ujawniają się na lekcjach: geometrii (rysunki figur, rzuty figur), geografii (orientacja na
mapie), plastyki (rysunek martwej natury), w czasie wycieczek w terenie (orientacja w terenie), itp.;
uzdolnienia językowe ujawniają się w takich czynnościach jak: pisanie wypracowań, omawianie lektur szkolnych, tłumaczenie
tekstów na język obcy, załatwianie spraw przez telefon, itp.;
uzdolnienia plastyczne ujawniają się poprzez: umiejętność dekoracji pokoju, dobór kolorystyczny ubioru, staranność rysunków
wykonywanych na lekcjach biologii i geografii, staranność sporządzanych wykresów i schematów, ciekawe prace plastyczne
wykonywane na przedmiocie sztuka, itd.
Preferencje zawodowe to skłonność człowieka do pracy w określonym środowisku zawodowym, wykonywania określonych
czynności, posługiwania się określonymi narzędziami pracy. Kształtują się wraz z rozwojem osobowości (duży wpływ na ich
ukształtowanie wywiera środowisko wychowawcze dziecka), ale też w pewnym stopniu związane są z typem układu nerwowego są zatem w dużym stopniu niezmienne w ciągu całego życia człowieka.
Współcześnie ocenia się, że preferencje zawodowe mogą dotyczyć następujących obszarów aktywności zawodowej:
praca z techniką (maszyny, urządzenia, budowa, naprawa, obsługa maszyn i urządzeń, praca w fabrykach, na budowach, w
zakładach poligraficznych, spożywczych, itp.),
praca z przyrodą (zwierzętami, roślinami, ich pielęgnacją, uprawą, hodowlą oraz zjawiskami zachodzącymi w przyrodzie, także
teorie, koncepcje naukowe, prowadzenie wykładów i badań, praca w instytutach badawczych i laboratoriach, praca naukowa na
uczelniach, itp.),
praca związana z działalnością artystyczną (komponowanie, malowanie, granie ról, pisanie powieści, krytyka sztuki, historia
sztuki, projektowanie budynków, reklama, dekoracja wnętrz, kształtowanie środowiska, projektowanie ubiorów, kosmetyka,
fryzjerstwo, krawiectwo, itp.),
praca z ludźmi (pomaganie, doradzanie, świadczenie usług, takie zawody jak: lekarz, pielęgniarka, psycholog, sprzedawca,
kelner, opiekunka dziecięca, pracownik socjalny, menedżer, prawnik, przedstawiciel handlowy, właściciel firmy itp.),
praca z danymi / systemami znaków (praca z danymi, liczbami, statystykami, zawody: ekonomista, bankowiec, pracownik
administracji terenowej i zakładowej, geodeta, informatyk, księgowa, sekretarka, itp.).
Najprostszym sposobem ustalenia preferencji zawodowych naszego dziecka jest rozmowa
z nim na temat tego, w jakim środowisku chciałoby pracować w przyszłości (np. fabryka, biuro, praca na powietrzu) oraz jakie
czynności chciałoby wykonywać (obsługa maszyn, pomoc ludziom, świadczenie usług ludziom, opieka nad zwierzętami i
przyrodą, praca z danymi, prowadzenie prac badawczych, zarządzanie biznesem, tworzenie dzieł o walorach artystycznych, itp.).
Koniecznie musimy zwrócić uwagę jaki jest stan zdrowia naszego dziecka.
Chodzi tu o wszelkiego typu przewlekłe schorzenia somatyczne (choroby przewlekłe, schorzenia narządu wzroku, słuchu, ruchu).
Każda przewlekła choroba somatyczna wiąże się z reguły z szeregiem przeciwwskazań zdrowotnych, uniemożliwiających naukę i
wykonywanie zawodu.
Przykładowo: przeciwwskazanie do ciężkiej pracy fizycznej, do wykonywania pracy w pozycji wymuszonej, do pracy na
wysokości, do pracy przy maszynach w ruchu, do pracy precyzyjnej, do pracy narażającej na środki toksyczne lub alergeny, do
pracy wykonywanej w zmiennych warunkach klimatycznych.
WAŻNE! Rodzic dziecka przewlekle chorego somatycznie, może zgłosić się do CIZ - specjalistycznej poradni
psychologiczno-pedagogicznej po opinię do szkoły ponadgimnazjalnej zapewniającą pierwszeństwo w rekrutacji. Rodzic
powinien zabrać ze sobą komplet dokumentów poświadczających stan zdrowia, dotychczasowy przebieg leczenia oraz rokowania
medyczne.
JAK WSPIERAĆ DZIECKO W PODJĘCIU DECYZJI
ZAWODOWEJ (wybór zawodu i szkoły)?
KROK 1 - USTAL WSPÓLNIE Z DZIECKIEM JAK DŁUGO ZAMIERZA SIĘ JESZCZE UCZYĆ.
Kryterium 1- Dotychczasowe postępy szkolne.
Kryterium 2 - Sytuacja finansowa rodziny.
KROK 2 - USTAL WSPÓLNIE Z DZIECKIEM W JAKIEGO TYPU SZKOLE ZAMIERZA
KONTYNUOWAĆ NAUKĘ (liceum ogólnokształcące, technikum, szkoła zawodowa).
LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE
Którą szkołę wybrać?
Jaki profil klasy wybrać?
Kryterium 1 - Postępy w nauce, wynik egzaminu końcowego w gimnazjum
Kryterium 2 - Wrażenie na temat szkoły i panującej w niej atmosfery
Kryterium 3 - Odległość szkoły od miejsca zamieszkania
Kryterium 4 - Przedmioty, z których dziecko ma najlepsze oceny
TECHNIKUM I SZKOŁA ZAWODOWA
Jaki zawód wybrać?
Kryteria 1, 2, 3, 4, (jak wyżej)
Kryterium 5 - Zainteresowania dziecka (Co lubi robić? Co robi chętnie?)
Kryterium 6 - Uzdolnienia dziecka (Co robi dobrze?)
Kryterium 7 - Preferencje zawodowe dziecka (Skłonności zawodowe)
Kryterium 8 - Stan zdrowia dziecka (Przeciwwskazania zdrowotne)
KROK 3 - BĄDŹ NA BIEŻĄCO W SPRAWACH REKRUTACJI DO SZKOŁY
PONADGIMNAZJALNEJ SWOJEGO DZIECKA