Nabór, selekcja oraz dobór œrodków treningowych w okresie
Transkrypt
Nabór, selekcja oraz dobór œrodków treningowych w okresie
Nabór, selekcja i dobór środków treningowych na etapie przygotowania wszechstronnego Marek Chmielewski I. Nabór (dobór; preselekcja, selekcja wstępna) 1. Cel: poszukiwanie utalentowanych, a przynajmniej uzdolnionych jednostek a) Definicja talentu: wybitne predyspozycje w obrębie motoryki, somatyki i psychiki przy pozytywnych uwarunkowaniach genetycznych i środowiskowych 2. Rodzaje naboru a) Spontaniczny (naturalny) - wszyscy chętni (np. z ogłoszenia), rekomendacja rodziców, itp. b) Intuicyjny - wybór dokonany przez trenera w oparciu o rekomendację nauczycieli wf, obserwacja zawodów szkolnych, i „czwartków LA” itp. c) Kierowany (systemowy) - właściwie opracowane metody pozwalające ocenić, czy i w jakim stopniu jednostka przystaje do „ modelu mistrza” II. Przedmiot badania (co badamy?) 1. Poziom sprawności fizycznej a) Zastanej (uwarunkowanej genetycznie i środowiskowo) b) MoŜliwości rozwojowe – motoryka i somatyka w powiązaniu z wiekiem biologicznym c) Zdrowie ogólne 2. Uzdolnienia ruchowe (pogranicze motoryki i psychiki) czyli tzw. „potencjał ruchowy” wyznaczony poziomem i rodzajem współzaleŜności cech motoryki a) Genetycznie uwarunkowana łatwość i trwałość „uczenia się ruchu” 3. Wartości psychiczne (badane po selekcji wstępnej) a) b) c) d) e) f) Motywacja Ambicja Poczucie odpowiedzialności Nastawienie na sukces Intelekt (inteligencja) i komunikatywność Poziom zrównowaŜenia psychicznego – odporność na stres treningowy i startowy 4. Pozostałe czynniki (badane po selekcji wstępnej) a) Stopień rozwoju biologicznego b) MoŜliwości rozwoju somatycznego c) Wydolność np. test „Wingate”, pułap tlenowy, itp. d) Psychikę: czasy reakcji, „test niepokoju”, „test walki”, inteligencję, itp. III. Metody naboru (jak badamy – wybrane przykłady) 1. Wyjściowe sprawdziany motoryczno-somatyczne tab.1 2. Wyjściowe sprawdziany motoryczno-somatyczne kwalifikujące do poszczególnych bloków konkurencji. Tab.2 3. Wskaźniki naborowo-selekcyjne do kadry wojewódzkiej (dawniej makroregionu) tab.3 IV. Selekcja (ciąg selekcyjny) 1. Selekcja wstępna (preselekcja) 2. Selekcja permanentna (ciągła) w trakcie trwania procesu szkolenia (proces ciągły i dynamiczny) 3. Selekcja okresowa jako sposób wyznaczenia optymalnej drogi rozwoju zawodniczego a) Na przełomie okresów treningowych i mezocykli (tzw. mikrocykl kontrolny) b) Na przełomie etapów szkoleniowych 4. Prognozowanie tempa rozwoju i moŜliwości wynikowych jako istota procesu selekcyjnego V. Trening na etapie przygotowania wszechstronnego i dobór środków treningowych. 1. Znaczenie etapu przygotowania wszechstronnego - budowanie fundamentu 2. Czas trwania etapu i wiek ćwiczących w zaleŜności od: a) Zastanego poziomu cech motorycznych, wieku biologicznego, moŜliwości rozwojowych i rodzaju styczności z kulturą fizyczną w okresie „przednaborowym” b) Tempa rozwoju motoryczności i umiejętności c) Typu treningu - przeciwstawienie treningu progresywnego treningowi intensywnemu 3. Cel główny przygotowań na tym etapie a) Przekonstruowanie młodego człowieka w taki sposób, aby w przyszłości (na następnych etapach) mógł się dalej rozwijać i osiągnąć wynik do jakiego jest predysponowany b) Równoczesna praca nad motoryką, psychiką i mentalnością 4. Główne zasady (co trenujemy i w jaki sposób) a) Stymulacja rozwoju motoryki w oparciu o prawidłowe rozumienie znaczenia okresów sensytywnych. b) Dobór właściwych środków treningowych (adekwatnych do moŜliwości wykonania ćwiczenia) c) Stopniowanie trudności: od środków o prostej strukturze ruchu do złoŜonych d) Dobór środków o zawartości elementu wszechstronnego oddziaływania (kaŜdy środek treningowy powinien zawierać aspekt umiejętności – i odwrotnie e) Kształtowanie obszerności, swobody i poprawności technicznej ruchu 5. Główne akcenty treningowe jednostek w mikrocyklu tygodniowym przy rozumieniu powyŜszych zasad. 6. Podział na okresy w planie rocznym 7. Przykładowe mikrocykle w okresie przygotowania ogólnego i w okresie startowym 8. Przykładowe ilości treningów i ilości ćwiczeń kształtujące poszczególne cechy motoryczne Cecha motoryczna siła Skoczność Wytrzymałość biegowa Spr bieg Zwinność, gibkość Ilość treningów Ilość środków treningowych 57 68 66 47 48 34 38 11 33 52 Ilość treningów ogółem 240 Ilość ćwiczeń głównych Ilość ćwiczeń ogółem 183 + ok. 120 w rozgrzewce 183 9. Przykładowe wskaźniki frekwencji i progresji wynikowej zawodników Zawodnik Frekwencja Wynik [m] % Wynik [m] 14 lat Wynik [m] 15 lat Wynik [m] 16 lat Wiek biol Uwagi 13 lat 9.91 6.29 6.72 6.37 (13.98) 6.64 6.30 ? ? 6.64 N N O P A.K. K.H. M.W. P.S. 96.7 97.4 97.0 96.7 5.04 - 6.18 5.07 5.61 4.98 6.77 5.75 6.29 5.81 M.R. M.K. M.Cz. K.S. R.A. 95.8 75.6 96.5 92.0 88.6 4.96 - 5.21 5.11 5.72 - 6.22 5.70 5.71 ? 5.60 VI. N O O N O Rezygnacja Rezygnacja Podsumowanie treści wykładu oraz końcowe uwagi ogólne. KRYTERIA NABORU DO KADRY WOJEWÓDZKIEJ Podstawą do opracowania poniŜszych wskaźników jest materiał opublikowany przez Zespół Szkoleniowy Trenerów Makroregionalnych przy PZLA w 1996 roku (X 96 r.) i wdroŜony w 1997 r. jako podstawowe kryterium kwalifikacyjne do Kadr Makroregionalnych. Od dawna trenerzy LA odczuwali potrzebę stosowania wskaźników, które opierałyby się na obiektywnych, ogólnie przyjętych podstawach i czynili mniej lub bardziej wycinkowe próby ich sformułowania. Zespół szkoleniowców (Marek Chmielewski – pomysłodawca koncepcji, Ireneusz Zgrzebnicki, Czesław Cybulski, Jerzy Sudoł, Aleksander Zdybel i Włodzimierz Wegwerth) po usystematyzowaniu wcześniejszych materiałów i wprowadzeniu własnych, opartych na zgromadzonej dokumentacji -zaproponował zestaw wskaźników przyjęty następnie przez Komisję MłodzieŜową PZLA i Zespół Szkoleniowy PZLA. Oficjalne ich wdroŜenie w 1997 r. poprzedzone zostało wieloma konsultacjami ze szkoleniowcami o największych w kraju osiągnięciach i dyskusjami w liczniejszych gremiach. Niniejsze wskaźniki zostały nieznacznie zmodyfikowane; obniŜono niektóre pułapy wyników w niŜszej punktowo kategorii (5, 3 pkt), Rozszerzono moŜliwość zdobywania punktów za odpowiednio wysokie pozycje w tabelach wynikowych PZLA, zamieniono niektóre konkurencje na aktualnie obowiązujące w kat. Młodzików a takŜe zmieniono „kategorię waŜności” niektórych wskaźników. Proponujemy takŜe poszerzenie ich roli i zastosowania nie tylko jako kryterium kwalifikacyjnego i selekcyjnego do kadry województwa, ale takŜe jako zestaw wskaźników określający pułap wyjściowy przy konstruowaniu rocznego planu treningowego i obiektywny punkt odniesienia przy sprawdzianach okresowych. Kolejna weryfikacja i modyfikacja wskaźników została dokonana w czerwcu 2004 r. Dotyczy wskaźników podstawowych (grupa I), które zostały dostosowane do aktualnego poziomu lekkoatletyki w Polsce i w województwie lubelskim. Większość wskaźników tej grupy została obniŜona a w rzutach i biegach przez płotki zmieniona ze względu na zmiany przepisów (cięŜar sprzętu, promień pola rzutów, wysokość płotków). Utrzymano zasady dotyczące kategorii młodzieŜowej (20 – 22 lata). Szkoleniem w kadrze wojewódzkiej w tej kategorii wieku mogą być objęci zawodnicy klasy I oraz zawodnicy osiągający wyniki w górnej strefie klasy II, rekomendowani przez trenera kadry (dotyczy to wyłącznie 20-latków). Wskaźniki 2002 – część opisowa Zestaw wskaźników podzielony został na trzy grupy. Suma punktów uzyskanych w kaŜdej z nich mówi o poziomie wyjściowym zawodnika i jego potencjale. Grupa I – wskaźniki podstawowe (wynikowo – somatyczne) Decydującą rolę odgrywa tutaj wynik w konkurencji głównej, wymiary i proporcje ciała, poziom wiodącej cechy motorycznej. Grupa II – wskaźniki pomocnicze (motoryczno – techniczne) Głównie wskaźniki poziomu cech motorycznych, sprawności specjalnej i wyniki w konkurencjach pokrewnych. Grupa III – wskaźniki dodatkowe (rankingowo – preferencyjne) Głównie pozycja w rankingu ogólnopolskim, miejsce w tabelach PZLA, skuteczność startowa, preferencje trenera kadry wojewódzkiej itp. Wskaźniki grup I i II zostały zróŜnicowane; uwzględniono specyficzne potrzeby motoryczne, somatyczne i fizjologiczne kaŜdej konkurencji i przedstawiono w formie tabel. Wskaźniki grupy III i przyporządkowane im punkty przedstawiono w formie opisowej. Tabela 1 moŜliwych do zdobycia punktów w poszczególnych blokach konkurencji i ich procentowe rozbicie na grupy. Proponowane kryterium Grupa III Grupa II Grupa I Suma pkt Suma kwalifikacyjne pkt wskaźniki wskaźniki Blok konkurencji wskaźniki % dodatkowe pomocnicze podstawowe Skok - 10 30 pkt 20 pkt 25 pkt 75 pkt 38 wskaźników I i II 40 % 27 % 33 % 100 % grupy Płotki - 10 30 pkt 20 pkt 25 pkt 75 pkt 38 wskaźników I 40 % 27 % 33 % 100 % i II grupy Sprint – 8 wskaźników I i II grupy Rzuty – 8 wskaźników I i II grupy Biegi – 6 wskaźników I i II grupy Chód - 6 wskaźników I i II grupy 24 pkt 37 % 16 pkt 25 % 25 pkt 38 % 65 pkt 100 % 33 24 pkt 37 % 16 pkt 25 % 25 pkt 38 % 61 pkt 100 % 33 24 pkt 39 % 12 pkt 20 % 25 pkt 41 % 61 pkt 100 % 31 24 pkt 45% 12 pkt 22% 18 pkt 33% 54 pkt 100% 29 U W A G A ! Nie opracowano wskaźników w skoku o tyczce i wielobojach. Grupa III – wskaźniki dodatkowe (rankingowo – preferencyjne) 8* pkt – Mistrzostwo Polski w letnich MPJ, OOM, MP Młodzików. 6* pkt – medal w letnich MP (kategoria j. w.) 4* pkt – medal w przełajowych i halowych MP (kategoria j. w.) 4* pkt – miejsce w „ósemce” letnich MP (kategoria j. w.) 4* pkt – miejsce w „trójce” letnich MP w swoim roczniku (18, 16 lat) 3** pkt – miejsce w „ósemce” w tabelach wynikowych PZLA w swojej kategorii wiekowej. 2** pkt – miejsce w „ósemce” w tabelach wynikowych PZLA w swoim roczniku (18, 16 lat) 1** pkt – miejsce w „szesnastce” w tabelach wynikowych PZLA w swoim roczniku (18, 16 lat) 4 pkt – wynik w rozpatrywanej konkurencji równy lub lepszy od limitu sześciu punktów dla zawodników o rok starszych (tzw. „przebitka” wynikowa) 3 pkt – wiek biologicznie opóźniony 1 pkt – wiek biologiczny w normie 5 lub 4 lub 3 pkt – punkty preferencyjne trenera kadry wojewódzkiej (patrz objaśnienia) 2 pkt – staŜ treningowy: juniorzy – 3 lata i mniej, juniorzy młodsi – 2 lata i mniej, młodzicy – 1 rok i mniej. * i ** - punkty przyznawane za jedno osiągnięcie.