Ananas sŇodko

Artykuł pobrany ze strony
http://www.ekonsument.pl/news-show-66578.php
Ananas słodko-gorzki
26.04.2012, Maciej Skinderowicz
W ciągu ostatnich 100 lat ananas stał się jednym z najpopularniejszych owoców tropikalnych. Aby ten
niezwykle soczysty, słodki i aromatyczny owoc trafił na nasz stół, musi przejść proces, który zwykle ma
negatywny wpływ na środowisko naturalne oraz na ludzi, pracujących na plantacjach.
Łacińska nazwa ananas pochodzi od słowa "nana", którym Indianie nazywali ten owoc. Na Karaibach rysunek
ananasa to symbol gościnności, często umieszczany na wycieraczkach przed drzwiami do domu. Niestety
owoc ten ukrywa w sobie gorzką historię, o której powinni się dowiedzieć wszyscy, którzy go kupują i
uwielbiają.
Produkcja ananasów
Ananas pochodzi z terenów Brazylii i Paragwaju. Oprócz wymienionych krajów, jest uprawiany i
przetwarzany m.in. w Tajlandii, Indonezji, Kostaryce, na Filipinach oraz w Chinach (głównie przetwórstwo).
Zbiory trwają przez cały rok. Uprawa ananasów jest bardzo pracochłonna, a cały cykl produkcyjny począwszy
od przygotowania gruntu pod uprawę, aż po zbiory i pakowanie owoców trwa ok. półtora roku. Aby określić
czy owoc osiągnął dojrzałość i nadaje się do zbiorów używa się wielu różnych wskaźników. Wielkość roślin,
kolor owoców i zawartość cukru są głównymi kryteriami. Transport odbywa się przeważnie drogą morską.
Część zbiorów jest konsumowanych w kraju uprawy, reszta jest eksportowana w postaci świeżych lub
puszkowanych owoców, oraz soku.
Problemy społeczne i środowiskowe
Jak pokazał raport Fairfood International pracownicy na plantacjach w Kostaryce i na Filipinach są zmus zani
do 11 godzinnej pracy. Często dochodzi tam do wielu wypadków. Sprzęt używany przy uprawach nie
zabezpiecza pracowników przed ostrymi częściami roślin oraz przed szkodliwymi substancjami chemicznymi.
Istnieje wiele doniesień dotyczących dużych firm plantatorskich, które uniemożliwiają pracownikom
tworzenie związków zawodowych. Obowiązujące prawnie płace minimalne, nie rekompensują
wyśrubowanych wymagań dotyczących wydajności.
Kolejną kwestią jest intensywne stosowanie pestycydów przy uprawach ananasów. Chociaż chemikalia są
używane tylko na terenie plantacji, to zanieczyszczają także tereny wokół. Oprócz zanieczyszczenia gleby
oraz wód gruntowych, problemem jest niewłaściwe przechowywanie odpadów (np. puszek po nawozach).
Powstawanie plantacji ananasów wiąże się zaś z zanikiem bioróżnorodności, zarówno z powodu używania
środków chemii rolnej jak i stosowania upraw monokulturowych. Problem ten jest szczególnie alarmujący w
przypadku lasów tropikalnych, które ze względu na żyzność gleby i sprzyjający uprawom klimat, są chętniej
zagospodarowywane tym typem upraw. W rezultacie ogromne przestrzenie tych cennych i niepowtarzalnych
ekosystemów zastępuje się monokulturowymi uprawami ananasów.
Rozwiązania
Kupując owoce tropikalne z certyfikatami, konsument ma teoretycznie gwarancję dotyczącą przestrzegania
wyższych standardów społecznych oraz środowiskowych. Dlaczego teoretycznie? Na stronie kampanii
Makefruitfair można przeczytać o mocnych i słabych stronach kilku najważniejszych certyfikatów.
Rainforest Alliance (RA)
Standard ten ma zapewniać zrównoważony proces produkcji, lepsze praktyki w rolnictwie, dobre warunki
pracy, redukcję gazów cieplarnianych. Logo Rainforest Alliance na produktach spożywczych*) oznacza, że co
najmniej 50% surowca pochodzi z certyfikowanych upraw. Założeniem standardu było rozwianie obaw
społecznych, dotyczących nadmiernej eksploatacji środowiska naturalnego. Pierwotne założenia mówiące o
uniezależnieniu się od środków chemii rolnej nadal nie zostały jednak osiągnięte. RA promuje prawa
pracownicze, lecz z drugiej strony wciąż pojawiają się doniesienia mówiące o braku reakcji wobec nadużyć
praw pracowniczych, zatruć środkami chemii rolnej oraz o braku zainteresowania współpracą ze związkami
zawodowymi. Dużym problemem jest to, że standardy RA warunkują wypłacanie pracownikom tylko płacy
minimalnej wyznaczonej przez prawo danego kraju, lecz nie biorą pod uwagę rzeczywistych kosztów
utrzymania. Dodatkowo, procedury monitorowania w ramach tego standardu są bardzo elastyczne i dają
możliwość zbytniego wydłużenia okresu realizacji wyznaczonych wymagań.
Certyfikat rolnictwa ekologicznego
Standard ten obejmuje przede wszystkim aspekty środowiskowe związane z procesem produkcji rolnej,
przetwórstwa i pakowania. Zakazuje stosowania środków chemii rolnej, organizmów modyfikowanych
genetycznie oraz niepotrzebnych i niebezpiecznych dodatków do żywności przetworzonej. Każdy produkt
sprzedawany jako ekologiczny musi być zgodny z surowymi zasadami określonymi na szczeblu krajowym,
europejskim i międzynarodowym. Procedury certyfikacji oraz audyty są przeprowadzane przez niezależne
firmy certyfikujące. Standard nie zwraca jednak wystarczającej uwagi na aspekty społeczne ani sprawiedliwe
relacje handlowe. Według założeń rolnictwa ekologicznego, zmniejszona potrzeba inwestowania w pestycydy
i nawozy sztuczne zastąpiona większym nakładem pracy może przyczynić się do zwiększenia dochodów
rolników, zwłaszcza w krajach rozwijających się. Niestety, w związku z tym, że uzyskanie certyfikatu wiąże
się z dużymi inwestycjami, mali i średni producenci w krajach rozwijających się, często nie są w stanie
sprostać jego wymogom bez zewnętrznej pomocy finansowej.
Fairtrade
Standardy Fairtrade powstały w celu regulacji niesprawiedliwych relacji handlowych z producentami z krajów
rozwijających się. Ogólne normy Fairtrade oraz standardy dla poszczególnych produktów ustalane są przez
Fairtrade International (FI). System certyfikacji jest prowadzony we współpracy z audytorami i inspektorami z
całego świata. Fairtrade skupia się przede wszystkim na aspektach społecznych i ekonomicznych, ale
obejmuje także kwestie środowiskowe. Podstawowe standardy konieczne do otrzymania certyfikatu Fairtrade
to: uczciwa cena jaką otrzymują producenci za swoje produkty, zgodne z założeniami Międzynarodowej
Organizacji Pracy warunki bezpieczeństwa i higieny pracy panujące na plantacjach, w tym zakaz pracy dzieci,
brak dyskryminacji, zapewnienie płacy minimalnej, możliwość zrzeszania się pracowników. System ten
gwarantuje także przestrzeganie niektórych minimalnych standardów środowiskowych w tym np. ograniczenie
stosowania najbardziej szkodliwych środków chemii rolnej. System Fairtrade przeważnie odnosi się do
małych producentów (zrzeszonych głównie w ramach spółdzielni). Niestety, niedawno Fairtrade International
spotkało się z ostrą krytyką dotyczącą braku reakcji na problemy pracownicze związane z ograniczeniem
wolności zrzeszania się na plantacjach w Ameryce Łacińskiej.
*) Natomiast w przypadku produktów z drewna i z papieru standardy Rainforest Alliance są analogiczne jak
standardy Forest Stewardship CouncilŽ, dlatego obok logo RA może występować na nich logo FSC.
Współpraca: Andrzej Żwawa, Maria Huma, Zuzanna Zajczenko
Na podstawie: Make Fruit Fair (http://www.makefruitfair.org.uk/solutions/certification), Fairfood
International (http://www.fairfood.org/research/production-chains/pineapple)