Rynek kapitałowy w Polsce (PL)

Rynek kapitałowy w Polsce
Warszawa, październik 2015 r.
Rynki kapitałowe w Europie
GPW
Udział w obrotach na rynku akcji (%)
Rynek
2014
IH 2015
Udział w rynku instrumentów pochodnych (%)
CEE
MTF
Rynek
Liczba kontraktów Liczba kontraktów
2014
IH 2015
75,74
79,43
BATS Chi-X Europe
19,55
22,02
London Stock Exchange Group
20,74
19,10
Euronext
9,82
8,32
Euronext
Deutsche Börse
Turquoise
14,62
11
8,48
14,60
10,91
7,65
NASDAQ OMX Nordic
6,98
6,36
Spanish Exchanges (BME)
4,22
3,39
BME (Spanish Exchanges)
SIX Swiss Exchange
NASDAQ Nordics & Baltics
Borsa Istanbul
Oslo Børs
Equiduct
GPW
CEESEG - Vienna
Athens Exchange
CEESEG - Budapest
CEESEG - Prague
Bucharest Stock Exchange
Ljubljana
Bulgarian Stock Exchange
Bratislava Stock Exchange
8,25
5,97
5,41
2,95
1,11
0,45
0,49
0,15
0,27
0,06
0,06
0,01
0,006
0,003
0,001
7,23
7,16
5,23
2,89
0,95
0,50
0,37
0,23
0,16
0,06
0,05
0,01
0,003
0,001
0
ATHEX Derivatives Market
1,74
1,43
Oslo Børs
0,89
0,66
GPW
0,54
0,37
Budapest Stock Exchange
0,07
0,04
EUREX
Source: FESE, Electronic Order Book
Polski rynek kapitałowy wciąż jest bardzo mały
w porównaniu z rozwiniętymi giełdami w
Europie. Region CEE odpowiada za niecały
procent obrotów na europejskich rynkach
akcji, zaś sama GPW – za 0,37 proc.
Source: FESE, Electronic Order Book
2
GPW vs. najważniejsze rynki kapitałowe w Europie (1)
3 000 000
2 831 806
Kapitalizacja giełd (mln EUR)
2 500 000
2 000 000
1 409 511
1 500 000
1 305 510
1 049 442
1 000 000
739 502
500 000
171 655
158 977
135 352
Oslo Børs
Borsa Istanbul
Warsaw Stock
Exchange
0
Euronext
4 000
Deutsche Börse
SIX Swiss
Exchange
NASDAQ Nordics BME (Spanish
& Baltics
Exchanges)
Liczba spółek
3 640
3 500
3 000
2 500
2 000
1 500
1 064
1 000
907
815
634
500
270
257
214
SIX Swiss
Exchange
Borsa Istanbul
Oslo Børs
0
BME (Spanish
Exchanges)
Euronext
Źródło: FESE, 30 września 2015
Warsaw Stock
Exchange
NASDAQ Nordics Deutsche Börse
& Baltics
3
GPW vs. najważniejsze rynki kapitałowe w Europie (2)
180 000
Wartość obrotów (mln EUR)
157 279
135 000
120 706
90 000
75 566
60 058
53 117
45 000
16 908
6 417
4 058
Oslo Børs
Warsaw Stock
Exchange
0
Euronext
60
Deutsche Börse
SIX Swiss
Exchange
BME (Spanish
Exchanges)
NASDAQ Nordics Borsa Istanbul
& Baltics
55
Liczba debiutów (I-IX 2015)
50
38
40
30
25
20
10
10
8
5
1
0
Borsa Istanbul
SIX Swiss
Exchange
0
NASDAQ Nordics
& Baltics
Euronext
Źródło: FESE, 30 września 2015
Warsaw Stock
Exchange
BME (Spanish
Exchanges)
Deutsche Börse
Oslo Børs
4
Rynki kapitałowe w Europie: kapitalizacja giełd vs. PKB
Źródło: Komisja Europejska, 2015
5
Trendy na GPW w Warszawie (1)
Wartość obrotów na Rynku Głównym (mln PLN)
300 000
250 000
Wolumen obrotów na rynku terminowym (szt.)
16 000 000
268 138
14 720 554
15 556 794
256 146
234 288
12 622 831
232 865
11 336 327
12 000 000
202 880
200 000
9 485 163
8 000 000
150 000
100 000
4 000 000
50 000
0
0
2010
2011
2012
2013
2014
2010
2011
2012
2013
2014
Średnie dzienne obroty na Rynku Głównym (mln PLN)
1200
1000
1 068
1 037
935
926
815
800
600
400
200
0
2010
Źródło: GPW
2011
2012
2013
2014
 Patrząc na dane dotyczące obrotów na GPW
obserwujemy stagnację na przestrzeni
ostatnich 5 lat.
 Wyraźnie spada natomiast wolumen obrotów
na rynku terminowym.
 Wprowadzenie FTT drastycznie zmniejszy
niewielkie (w skali europejskiej) obroty i
wolumeny transakcji na rynku pochodnych.
6
Trendy na GPW w Warszawie (2)
Wartość IPO (mln PLN)
Wartość SPO (mln PLN)
18 000
25000
15 457
22 583
20000
13 500
15000
8 507
9 000
10000
5 135
4 500
3 438
5000
3 485
3 890
2011
2012
1 311
0


3 245
2013
2014
0
2010

2 602
2011
2012
2013
2014
2010
Giełda jest jednym z kluczowych mechanizmów finansowania rozwoju przedsiębiorstw. W latach 2010-2014
wartość pozyskanych z GPW środków wyniosła blisko 70 mld PLN, z czego z ofert pierwotnych (nowe spółki) firmy
pozyskały 33,8 mld PLN, a przedsiębiorstwa już notowane pozyskały blisko 36 md PLN.
Słabnąca pozycja rynku kapitałowego powoduje zmniejszenie roli tego relatywnie taniego mechanizmu
finansowania przedsiębiorstw – spółki z rynku pozyskują coraz mniej funduszy.
Dalsze osłabienie roli rynku kapitałowego wyeliminuje jedno z istotnych źródeł finansowania rozwoju gospodarki,
w tym zwłaszcza młodych, innowacyjnych spółek, nie mających szans na bankowe kredyty.
Źródło: GPW
7
Aktywność UE w zakresie projektów legislacyjnych
W obszarze rynku finansowego projekty legislacyjne i nowe regulacje obejmują wszystkie aspekty jego funkcjonowania,
dotyczące:

Instytucji infrastruktury post-transakcyjnej:
• CCP – EMIR, MIFID/MIFIR, rozporządzenie nt. zasad uporządkowanej likwidacji i restrukturyzacji CCP (Legislation
on the recovery and resolution of central counterparties);
• CSD – CSDR (Regulation on improving securities settlement in the European Union and on central securities
depositories (CSDs);
• repozytoria transakcji – EMIR;
• agencje nadające kody LEI – FSB Recommendation (A Global Legal Entity Identifier for Financial Markets).
 Organizatorów obrotu i firm inwestycyjnych: MIFID II/MIFIR, SSR.
 Instytucji kredytowych: CRD/CRR, unia bankowa – w tym zasady uporządkowanej likwidacji i restrukturyzacji
banków (Recovery and Resolution for Banks).
 Zarządzających aktywami: AIFMD, UCITS V, MMF.
Skutek:



Wzrost kosztów funkcjonowania instytucji infrastruktury rynków finansowych, prowadzący do zmniejszenia profilu
ryzyka (wyższe wymogi kapitałowe i ostrożnościowe).
Pełne otwarcie na konkurencję, skala działalności kluczowa dla generowania przyszłych zysków.
Instytucje infrastruktury post-transakcyjnej stają się kluczowe dla zapewnienia stabilności systemów finansowych.
Nowa inicjatywa KE – UNIA RYNKÓW KAPITAŁOWYCH
Planowany termin: 2019
8
Unijne regulacje – konieczność dostosowań
W ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy Grupa KDPW otrzymała dwie bardzo istotne decyzje organów
nadzorczych, które potwierdzają zgodność jej usług z Rozporządzeniem EMIR:
 autoryzacja izby rozliczeniowej KDPW_CCP (decyzja KNF na podstawie opinii
międzynarodowego Kolegium);
 rejestracja Repozytorium Transakcji w KDPW (KDPW_TR) (decyzja ESMA).
W trakcie realizacji:
 Rozszerzenie autoryzacji KDPW_CCP o rozliczenia w EUR;
 Przygotowanie do autoryzacji KDPW jako CSD na gruncie CSDR (decyzja KNF).
Autoryzacje i rejestracja – korzyści dla rynku:
 Zwiększenie transparentności i bezpieczeństwa rynku instytucji infrastruktury.
 Podniesienie wiarygodności i zaufania do polskiego rynku przez inwestorów
zagranicznych.
 Uzyskanie międzynarodowego paszportu do świadczenia usług na terenie UE.
 Brak wdrożenia odpowiednich usług na krajowym rynku (np. repozytorium, izba
rozliczeniowa, rozliczanie derywatów OTC) wymusiłby konieczność korzystania z oferty
zagranicznych podmiotów:
 Usługi dostosowane do specyfiki polskiego rynku (dostęp, wymogi wobec
uczestników, koszty, komplementarność usług w ramach grupy);
 Redukcja ryzyk: kredytowego i systemowego, związanych z zawieraniem i
rozliczaniem transakcji pochodnych rynku pozagiełdowego.
9
Struktura oszczędności gospodarstw domowych w Polsce
10
Oszczędności gospodarstw domowych w UE vs. PL
10%
5%
Akcje i obligacje
33%
Gotówka i depozyty
bankowe
72%
35%
Ubezpieczenia i fundusze
emerytalne*
11%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Źródło: Komisja Europejska, NBP, za 2012
* Bez OFE
11
Struktura inwestorów na rynkach GPW (1)
Liczba rachunków papierów wartościowych
1 600 000
1 400 000
1 200 000
1 000 000
800 000
600 000
400 000
200 000
0
Serie1
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
08.2015
853 333
908 926
996 565
1 028 962
1 132 602
1 477 419
1 497 609
1 508 519
1 503 490
1 429 676
1 430 973
Struktura inwestorów - akcje RG (%)
Struktura inwestorów - akcje RG - dane
wartościowo (mln PLN)
120%
250 000
100%
80%
60%
22%
50%
33%
34%
37%
200 000
26%
19%
12%
150 000
100 000
40%
41%
47%
51%
2000
2005
2010
I H2015
2005
2010
I H2015
instytucjonalni
22%
33%
34%
37%
zagraniczni
71 691
193 286
104 420
indywidualni
50%
26%
19%
12%
indywidualni
46 188
80 647
25 052
zagraniczni
28%
41%
47%
51%
instytucjonalni
57 420
139 781
74 367
20%
0%
28%
50 000
0
Struktura inwestorów na rynkach GPW (2)
Struktura inwestorów - obligacje (%)
120
100
80
60
40
20
0
Struktura inwestorów - obligacje - dane
wartościowo (mln PLN)
72
65
61
28
0
I H 2014
34
1
II H2014
39
0
I H2015
instytucjonalni
72
65
61
indywidualni
28
34
39
zagraniczni
0
1
0
1 400
1 200
1 000
800
600
400
200
0
zagraniczni
indywidualni
instytucjonalni
Struktura inwestorów - kontrakty (%)
120
100
80
60
40
20
0
13
20
I H 2014
II H2014
I H2015
6
11
2
446
611
572
1 130
1 145
889
Struktura inwestorów - kontrakty - dane
wartościowo (szt)
36
40
85
75
50
45
2
2000
5
2005
14
2010
15
I H2015
instytucjonalni
13
20
36
40
indywidualni
85
75
50
45
zagraniczni
2
5
14
15
16000000
14000000
12000000
10000000
8000000
6000000
4000000
2000000
0
2005
2010
I H2015
zagraniczni
585154
3743213
1197630
indywidualni
8045804
13563414
3625870
instytucjonalni
2109467
9920881
3155860
Wnioski (1)
 Polski rynek kapitałowy wciąż jest bardzo mały w porównaniu z rozwiniętymi giełdami w Europie. Region CEE
odpowiada za niecały procent obrotów na europejskich rynkach akcji, zaś sama GPW – za 0,37 proc.
 Polski rynek od kilku lat już jest pogrążony w stagnacji o czym świadczą relatywnie niskie obroty, spadające
wolumeny obrotu na rynku terminowym, spadająca wartość IPO i SPO – narzędzi finansowania rozwoju
gospodarczego.
 Dalsze osłabienie giełdy spowoduje obniżenie płynności, co potęguje ryzyko kryzysu i spekulacyjnych ataków
międzynarodowych grup finansowych, grożąc stabilności i bezpieczeństwu systemu finansowego państwa.
 Ograniczenie finansowania przedsiębiorstw przez rynek kapitałowy spowoduje, że będą się one opierały na
finansowaniu poprzez banki, w większości należące do zagranicznych grup kapitałowych, a nie rodzimym
kapitale.
 Rynek kapitałowy obciążony jest dodatkowymi kosztami wynikającymi z wprowadzania równolegle wielu
przepisów na poziomie Unii Europejskiej, obejmujących praktycznie wszystkie jego segmenty. Część z nich
wymusza przeprowadzenie europejskich autoryzacji i rejestracji usług, co również generuje dodatkowe koszty.
 Polacy wciąż mało aktywnie uczestniczą w rynku kapitałowym. Dominującą pozycją w strukturze oszczędności
obywateli są depozyty bankowe. Dalsze osłabienie rynku spowoduje jeszcze mniejszy ich udział w obrotach na
GPW. W porównaniu ze średnią unijną Polacy dwukrotnie mniej oszczędności lokują w akcjach i obligacjach.
 Komisja Europejska szacuje, że po wprowadzeniu podatku FTT nastąpi ok. 15% spadek obrotów na rynku akcji
i 90% na rynku derywatów w skali europejskiej. Efekt FTT w Polsce byłby znacznie bardziej niekorzystny:
biorąc pod uwagę strukturę polskiego rynku kapitałowego (ponad 50% obrotu w Polsce jest generowane przez
instytucje zagraniczne) szacuje się, w zależności od scenariusza, ok. 25% - 50% spadek obrotów na rynku akcji i
80% na rynku derywatów.
14
Wnioski (2)
 Podatek FTT obowiązuje tylko w 3 z 28 krajów Unii Europejskiej.
 Gigantycznie wzrosną koszty zawierania transakcji na polskiej giełdzie – od kilkuset nawet do ponad tysiąca
procent.
 Spowoduje to natychmiastowy transfer kapitału z polskiego rynku na rynki zagraniczne, przez co polskie firmy
poszukujące relatywnie taniego kapitału na rozwój – zwłaszcza małe i średnie, decydujące o sile naszej
gospodarki – nie będą w stanie zdobyć finansowania na dalszą ekspansję i tworzenie nowych miejsc pracy.
 Alternatywą zostanie rynek bankowy, co spowoduje jeszcze większe uzależnienie gospodarki od sektora
bankowego, a w konsekwencji gospodarka będzie bardziej podatna na kryzysy bankowe.
 Polska to największa w Europie Środkowo-Wschodniej rzesza inwestorów indywidualnych, lokujących swoje
oszczędności bezpośrednio lub za pośrednictwem TFI w akcjach polskich firm notowanych na giełdzie.
Wprowadzenie podatku FTT spowoduje odpływ polskich inwestorów indywidualnych na zagraniczne rynki i
finansowane rozwoju przedsiębiorstw w innych krajach polskimi oszczędnościami.
 Krach giełdowy może zagrażać stabilności spółek notowanych na GPW (ponad 900), zatrudniających ok. 800
tys. osób, a także zwiększyć ryzyko wrogich przejęć polskich firm np. przez zagraniczną konkurencję.
 Wpływy z podatku FTT są relatywnie niskie w stosunku do potencjalnych kosztów. Podatek może wręcz
negatywnie oddziaływać na budżet państwa, bo potencjalne osłabienie wzrostu gospodarczego, będące
efektem tego podatku, może zredukować wpływy z innych danin (podatków CIT, VAT).
 Istnieje obawa, że instytucje finansowe przerzucą dodatkowe koszty na finalnych konsumentów (wyższe
prowizje maklerskie, większe opłaty za przeprowadzenie emisji akcji).
15
Osoby opiniotwórcze
Paweł Tamborski – Prezes Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
Email: [email protected], tel. 22-537-77-11
Wiesław Rozłucki – Prezes Rady Giełdy, były wieloletni Prezes GPW
Email: [email protected]
Iwona Sroka – Prezes Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz KDPW_CCP
Email: [email protected], tel. 22-537-93-53
Waldemar Markiewicz – Prezes Izby Domów Maklerskich
Email: [email protected], tel. 22-579-87-00
Mirosław Kachniewski – Prezes Stowarzyszenia Emitentów Giełdowych
Email: [email protected], tel. 22-826-26-89
Marcin Dyl - Prezes Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami
Email: [email protected], tel. 22-537-76-30
Jarosław Dominiak – Prezes Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych
Email: [email protected], tel. 77-332-95-60
16