pruchnik 2008 - BIP Urząd Miejski w Pruchniku

Transkrypt

STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
W GMINIE PRUCHNIK
NA LATA 2008 - 2013
0
SPIS TREŚCI :
I
WPROWADZENIE
1
1.1
PODSTAWY PRAWNE
2
1.2
STRUKTURA DOKUMENTU
3
1.3
ZASADY
WDRAŻANIA
SPOŁECZNYCH
STRATEGII
ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW
3
II
PRZESŁANKI WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
5
2.1
NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
5
2.2
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
6
2.3
UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE KRAJOWE
7
2.4
PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI NA LATA 2008 – 2013
8
III
CHARAKTERYSTYKA DZIAŁANIA
9
3.1
OPIS DEMOGRAFICZNY GMINY
9
3.2
WALORY TURYSTYCZNE I BAZA REKREACYJNO – SPORTOWA
10
3.3
GOSPODARKA
11
3.4
EDUKACJA
12
3.5
OCHRONA ZDROWIA
12
3.6
INFRASTRUKTURA
13
3.7
ATUTY , POTENCJAŁ ROZWOJU GMINY
13
IV
DŁUGOFALOWA WIZJA PROGRAMOWA
14
4.1
WIZJA , CEL GŁÓWNY STRATEGII
14
4.2
IDENTYFIKACJA
TERENIE GMINY
NAJWAŻNIEJSZYCH
PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
NA
15
4.3
SZCZEGÓLNIE NARAŻONE GRUPY SPOŁECZNE
15
4.4
PROBLEMY SPOŁECZNE W PERSPEKTYWIE GMINNEGO OŚRODKA POMOCY
SPOŁECZNEJ
16
64.5
OSOBY BEZROBOTNE
17
4.6
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
19
4.7
ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE
20
4.8
CELE STRATEGICZNE
21
V
ANALIZA SWOT
26
VI
ZASADY WDRAŻANIA STRATEGII
28
6.1
MONITORING I EWALUACJA
28
6.2
WSKAŹNIKI
DZIAŁAŃ
I
REZULTATY
OCENY
EFEKTYWNOŚCI
PODEJMOWANYCH
28
6.3
CECHY PROGRAMÓW I PROJEKTÓW
29
VII
PODSUMOWANIE
30
WPROWADZENIE
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. nakłada na gminy obowiązek
opracowania i realizacji strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym
uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki, rozwiązywania problemów
alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego
ryzyka.
W tym miejscu podstawowym problemem jest odpowiednie zdefiniowanie pojęcia
„rozwiązywanie problemów społecznych”.
Dzisiaj już wiadomo, że najbardziej skuteczne rozwiązywanie problemów społecznych może
się odbywać poprzez profesjonalną pomoc nakierowaną na „inwestowanie” w osobę mającą
problemy.
Praktyka wykazała, iż zastępowanie osoby mającej problemy niewiele zmienia i przynosi
mierne skutki, często natomiast w efekcie staje się ubezwłasnowolnieniem tej osoby
i prowadzi do naruszenia jej godności.
W działaniach pomocowych coraz bardziej kładzie się nacisk na wzmocnienie i rozwijanie
umiejętności niezbędnych do samodzielnego rozwiązywania własnych problemów. Taki
kierunek działania nie wyklucza pomocy bezpośredniej (rozwiązywania problemów przez
„pomaganie za zgodą osoby uwikłanej w problem”).
Mimo jasno określonej i zdiagnozowanej efektywności tej metody, w społeczeństwie, ale
także w instytucjach pomocowych nadal funkcjonuje przekonanie, iż osobie uwikłanej w
problem należy się przede wszystkim pomoc materialna. W rozwiązywaniu problemów
społecznych najbardziej efektywna w perspektywie lat jest nauka niezbędnych umiejętności
do radzenia sobie z problemami. Tak więc tę metodę obieramy jako podstawową w realizacji
zakładanych celów strategicznych.
U wielu osób – zwłaszcza w okresie transformacji ustrojowej i gospodarczej następuje
spiętrzenie problemów prowadzących do apatii, wycofania się. Osoby znajdujące się
w trudnej sytuacji życiowej oczekują najczęściej od placówek pomocy społecznej wsparcia
w postaci finansowej. Niewiele klientów pragnie skorzystać z pomocy innego rodzaju, jak na
przykład porady specjalistycznej. Zainteresowanie osób jedynie materialną formą wsparcia
może świadczyć albo o postrzeganiu tej instytucji wyłącznie jako podmiotu zajmującego się
dystrybucją pieniędzy albo niewiedzy na temat szeregu innych świadczeń, jakich udzielenia
ma możliwość OPS dla osób potrzebujących. Przekonanie, że polepszenie sytuacji materialnej
stanowi klucz do rozwiązania każdego osobistego problemu, niezależnie od jego typu
i złożoności – jest poglądem, który w żadnym razie nie przyczynia się do rozwoju własnej
osobowości oraz wzrostu świadomości na temat swego losu i możliwości jego zmiany a także
wizerunku ośrodka pomocy społecznej.
W takiej sytuacji konieczne wydaje się korygowanie utartych poglądów oraz zwalczenie
przyjętych w społeczeństwie stereotypów. Niezbędna jest fachowa, zintegrowana pomoc,
czyli obszar rozwiązywania problemów społecznych.
1
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w środowisku lokalnym powinna
obejmować następujące obszary działania:

Budownictwo socjalne
Ochrona zdrowia
Edukacja publiczna
Pomoc społeczna
Rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii
Mieszkaniec Gminy „z problemami”, poprzez działania w tych obszarach, będzie
zmotywowany do uczestnictwa w życiu społecznym z adekwatnym poczuciem wartości,
będzie dążył do integracji z otoczeniem społecznym i przyrodniczym.
Strategia rozwiązywania problemów społecznych oznacza sposób osiągania wyznaczonych
celów poprzez sterowanie procesem rozwoju, integracji, polityki społecznej.
Cele integracji powinny być wyrazem dążeń i aspiracji społeczności lokalnej zmierzających
do rozwiązywania zidentyfikowanych problemów, likwidacji barier i zagrożeń oraz do
wykorzystania wszelkich szans tkwiących w potencjale ludzkim i materialnym dla przyszłej
integracji.
Strategia jest więc instrumentem umożliwiającym podejmowanie decyzji zarówno
w najbliższym okresie jak i w odległej perspektywie.
Zasady realizacji polityki długofalowej określają cele strategiczne i zadania związane z ich
realizacją. Działania i decyzje zarówno w najbliższym jak w dalszym okresie powinny być
podejmowane na podstawie niniejszej strategii.
Strategia będzie podlegać ciągłym zmianom – będą pojawiać się nowe, ważne cele,
a część przedstawionych w dokumencie straci swoją aktualność. Ten ciągły proces zmian jest
jak najbardziej pożądany, ponieważ będzie on miernikiem działań i dążeń społeczności
lokalnej.
1.1.
PODSTAWY PRAWNE
Głównym atutem prawnym jest Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej /
tekst jednolity Dz.U.z 2008 r. Nr 115 poz.728/
Różnorodność problemów społecznych występujących w gminie powoduje konieczność
wzięcia także pod uwagę innych aktów prawnych, które mają istotny wpływ na
konstrukcję dokumentów i rozwiązywanie zadań społecznych w przyszłości, a
mianowicie:
- Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
/Dz.U. z 2003 r.Nr 96, poz.873 ze zmianami/
-Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym /Dz.U.Nr 122, poz.1143 ze
zmianami/
-Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
/Dz.U.Nr 99 ,poz.1001 ze zmianami/
2
-Ustawy z dnia 26 października 1982 r o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi /Dz.U.z 2003 r.Nr147 , poz.1231 z późn.zmianami/
-Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji osób niepełnosprawnych /Dz.U.Nr
123.,poz.776 z późn.zmianami/
-Ustawy z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii /Dz.U.z 2003 r. Nr 24,
poz. 198/
-Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z 29 sierpnia 1994 r. /Dz.U.Nr 111, poz.535 z
późn.zmianami/
Oprócz aktów prawnych przy realizacji strategii może zachodzić potrzeba
odwoływania się również do:
-ustaw i aktów wykonawczych z zakresu ochrony zdrowia, oświaty i edukacji publicznej,
budownictwa socjalnego
-Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego
-Regionalnego Programu Operacyjnego dla woj.podkarpackiego na lata 2007-2013
-Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia 2007-2013
-Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007-2013
-Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej
1.2.
STRUKTURA DOKUMENTU
Strategia rozwiązywania problemów społecznych to,względnie trwałe wzory
interwencji społecznych podejmowanych w celu poprawy tych stanów rzeczy, które
oceniane są negatywnie. Mówiąc o gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych należy mieć na myśli w szczególności działania publicznych
i prywatnych instytucji pomocy społecznej prowadzone na terenie gminy,
podejmowane dla poprawy warunków zaspokojenia potrzeb przez wybrane kategorie
osób i rodzin.
W oparciu o uzyskane od władz lokalnych informacji i materiałów został
przygotowany dokument, który pozwoli na racjonalizację lokalnej polityki społecznej
oraz wskaże obszary, które w najbliższym czasie powinny stać się przedmiotem
szczególnej troski ze strony władz lokalnych. Metodyka opracowania dokumentu
pozwoliła na zaangażowanie środowiska lokalnego w budowę strategii na
najważniejszych jej etapach, od diagnozy do wdrożenia i realizacji.
1.3.
ZASADY
WDRAŻANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
STRATEGII
ROZWIĄZYWANIA
Polityka społeczna oparta na określonych zasadach, normach i wartościach
może być postrzegana jako przewodnik działania państwa i władz samorządowych
różnych szczebli w celu kształtowania warunków życiowych ludności oraz stosunków
międzyludzkich, a także ogólnych warunków rozwoju, harmonizowania i godzenia
rozbieżności interesów różnych grup społecznych oraz tworzenia warunków dla
spokoju społecznego między kapitałem a pracą.
3
Zasady to ogólne doktryny i normy działania, którymi powinny kierować się
podmioty polityki społecznej w realizacji podstawowego celu, jakim jest zaspokajanie
potrzeb. Niektóre zasady ,które są najczęściej artykułowane bądź realizowane w
polityce społecznej, a które stają się dla twórców strategii podstawowym
fundamentem budowania społeczności lokalnej, wolnej od zagrożeń i problemów
społecznych, to :
Zasada samopomocy – przejawia się w istnieniu i rozwoju pomocy wzajemnej ludzi
zmagających się z podobnymi problemami życiowymi oraz pomocy silniejszych dla
słabszych - zazwyczaj w ramach niewielkich nieformalnych grup.
Zasada przezorności – oznacza, że bezpieczeństwo socjalne jednostki nie może być
tylko efektem świadczeń ze strony społeczeństwa, ale wynikać powinno także z
odpowiedzialności człowieka za przyszłość własną i rodziny.
Zasada solidarności społecznej – najczęściej rozumiana jako przenoszenie
konsekwencji, niekiedy utożsamiana z solidaryzmem społecznym, oznaczającym
wyższość wspólnych interesów członków społeczeństwa nad interesem
poszczególnych klas lub warstw.
Zasada pomocniczości – oznacza przyjęcie określonego porządku, w jakim różne
instytucje społeczne dostarczają jednostce wsparcia, gdy samodzielnie nie jest w stanie
zaspokoić swoich potrzeb. W pierwszej kolejności pomoc powinna pochodzić od
rodziny, następnie od społeczności lokalnej , a na końcu od Państwa.
Zasada partycypacji- to taka organizacja życia społecznego, która poszczególnym
ludziom zapewnia możliwość pewnej realizacji swoich ról społecznych, natomiast
poszczególnym grupom pozwala na równoprawne miejsce w społeczeństwie.
Zasada samorządności- stanowi realizację takich wartości
jak wolność i
podmiotowość człowieka wyrażona w takiej organizacji życia społecznego, która
jednostkom i grupom gwarantuje prawo do aktywnego udziału w istniejących
instytucjach społecznych oraz tworzenie nowych instytucji w celu skuteczniejszego
zaspokajania potrzeb i realizacji interesów.
Zasada dobra wspólnego - przejawia się w takich działaniach władz publicznych,
które uwzględniają korzyści i interesy wszystkich obywateli i polegają na
poszukiwaniu kompromisów tam, gdzie interesy są sprzeczne.
Zasada wielosektorowości – polega na równoczesnym funkcjonowaniu publicznych
podmiotów polityki społecznej, organizacji pozarządowych i instytucji rynkowych,
które dostarczają środków i usług służących zaspokojeniu potrzeb społecznych.
Polityka społeczna, jako przewodnik czy też wskazówka działania oparta na
zadeklarowanych wartościsch i zasadach, określa i wyjaśnia misję, obejmuje
możliwości i cele przedsięwzięć
organizacyjnych, wymusza odpowiednie
zachowanie.
Z wymienionych powyżej zasad wynikają podstawowe cele, które powinny
kształtować politykę społeczną w danym środowisku lokalnym.
Są to przede wszystkim:
- dążenie do poprawy położenia materialnego i wyrównywania szans życiowych grup
społeczeństwa ekonomicznie i socjalnie słabszych,
4
- prowadzenie bieżących działań osłonowych,
- dostrzeganie z wyprzedzeniem zagrożeń społecznych,
- dorównywanie do standardów unijnych i międzynarodowych,
- upowszechnienie kształcenia ustawicznego.
W zakresie realizacji prawa do zabezpieczenia socjalnego:
- radykalne ograniczenie ubóstwa skrajnego, którego poziom jest obecnie
nieakceptowany i wymaga podjęcia zdecydowanych działań,
- ograniczenie tendencji wzrostowych rozwarstwienia dochodowego tak, aby różnice
te nie odbiegały od przeciętnego poziomu w Unii Europejskiej.
W zakresie realizacji prawa do pracy:
- ograniczenie bezrobocia długookresowego,
- zmniejszenie bezrobocia młodzieży,
- zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród niepełnosprawnych,
- zwiększenie liczby uczestników aktywnej polityki rynku pracy.
W zakresie realizacji prawa do ochrony zdrowia:
- wydłużenie przeciętnego trwania życia w społeczności,
- upowszechnienie dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych,
- zwiększenie zakresu objęcia kobiet i dzieci programami zdrowia publicznego.
W zakresie realizacji innych praw społecznych:
- zwiększenie dostępu do lokali (mieszkań) dla grup najbardziej zagrożonych
bezdomnością,
- zapewnienie lepszego dostepu do pracowników socjalnych,
- rozwinięcie pomocy środowiskowej i zwiększenie liczby osób objętych jej usługami.
2. PRZESŁANKI WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH
2.1
NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI SPOŁECZNEJ
Cele polityki integracji społecznej w Polsce wynikają przede wszystkim z priorytetów
określonych w przyjętej w czerwcu 2004 r. Narodowej Strategii Integracji Społecznej
oraz celów w zakresie zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego przyjętych
w grudniu 2000 przez Radę Europejską w Nicei.
Polska zaakceptowała ich zasadność, co zostało oficjalnie potwierdzone przez przyjęcie w
grudniu 2003 r. wspólnego Memorandum Polski i Unii Europejskiej o Integracji
Społecznej (Joint Inclusion Memorandum).
Priorytety zawarte w Narodowej Strategii Integracji Społecznej w zakresie realizacji
prawa do edukacji to:
- wzrost uczestnictwa dzieci w wychowaniu przedszkolnym,
- poprawa jakości kształcenia na poziomie gimnazjalnym i średnim,
5
- upowszechnienie kształcenia na poziomie wyższym i jego lepsze dostosowanie do
potrzeb rynku pracy,
- rekompensacja deficytów wzrostu intelektualnego i sprawnościowego dzieci,
- zwiększenie zaangżowanych obywateli w działalność społeczną,
- realizacja Narodowej Strategii Integracji Społecznej przez samorządy terytorialne,
- zwiększenie dostępu do informacji obywatelskiej i poradnictwa.
Na realizację praw społecznych muszą być zapewnione w sposób trwały zasoby
finansowe, kadrowe, lokalowe, rzeczowe . Na poziomie operacyjnym ważne jest, żeby
polska polityka integracji społecznej była realizowana we współpracy z szeroko
rozumianymi partnerami społecznymi, a szczególnie: związkami zawodowymi,
związkami pracodawców, organizacjami pozarządowymi, samorządami lokalnymi oraz
odpowiednimi instytucjami charytatywnymi (kościoły , związki wyznaniowe , itp.)
2.2
STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO
Celem głównym Strategii Rozwoju Województwa Podkarpackiego jako obszaru
mniej rozwiniętego jest przyśpieszenie rozwoju i strukturalnego dostosowania
regionu oraz poprawa życia jego mieszkańców.
Do osiągnięcia tego celu uznano przeciwdziałanie marginalizacji dużych środowisk
społecznych oraz równoczesne podnoszenie konkurencyjności regionu.
Polityka rozwoju województwa powinna zmierzać do zahamowania i odwrócenia
istotnych, negatywnych problemów społecznych, do których zaliczono:
- duży odsetek ludności wiejskiej ( ok. 50%) utrzymującej się ze źródeł
niezarobkowych
(renty, emerytury, zasiłki), 21 % populacji województwa
podkarpackiego korzystającej z pomocy społecznej,
- przyczynami korzystania z pomocy społecznej jest przede wszystkim brak
wykształcenia oraz „dziedziczeniu ” pomocy społecznej,
- starzenie się społeczeństwa,
- wzrost liczby osób z zaburzeniami psychicznymi,
- duży poziom bezrobocia,
- problem bezrobocia ukrytego , zwłaszcza na obszarach wiejskich,
- zwiększenie się zjawiska bezdomności,
- wzrost zagrożenia patologią dzieci i młodzieży,
- słabe warunki życia mieszkańców województwa podkarpackiego.
Aby zapobiegać pogłębiającej się marginalizacji oraz podnieść konkurencyjność
regionu przyjęto do realizacji cele strategiczne oraz wyznaczono kierunki działań,
które szczególnie uwzględniają potrzeby z obszaru polityki społecznej:
- wielofunkcyjność obszarów wiejskich oraz modernizacja strukturalna rolnictwa
między innymi poprzez realizację celu,
- odnowa wsi i modernizacja przestrzeni wiejskiej,
- integracja społeczności lokalnej,
6
- podniesienie standardu życia i pracy na wsi,
- zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych zachowań dziedzictwa
kulturowego,
- tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości i wzrostu konkurencyjności
jako podstawa rozwoju gospodarczego i przeciwdziałanie bezrobociu, rozwój sektora
małych i średnich przedsiębiorstw,
- rozwój kultury i ochrona walorów przyrodniczych i krajobrazowych regionu jako
warunek podniesienia konkurencyjności produktu turystycznego,
- zbudowanie systemu gwarantującego wzrost kapitału ludzkiego województwa
zgodnie ze współczesnymi tendencjami rozwoju cywilizacji między innymi poprzez
wzrost mobilności społecznej i zawodowej mieszkańców tj.
• społeczeństwo ustawicznie kształcące się,
• bezpieczeństwo zdrowotne ludności,
• rozbudowa systemu pomocy społecznej i przeciwdziałanie skutkom
wykluczenia społecznego,
• wspieranie działań specjalnych sprzyjających aktywności życiowej osób
i rodzin,
• profilaktyka i działania na rzecz osób zagrożonych marginalizacją
i wykluczeniem społecznym,
• rozbudowa i modernizacja infrastruktury pomocy społecznej,
• modernizacja podstawowego układu komunikacyjnego województwa oraz
rozwój infrastruktury technicznej,
• inicjowanie i wspieranie współpracy z Ukrainą i Republiką Słowacką oraz
krajami Unii Europejskiej Ameryki Północnej.
Przyjęte priorytety są najistotniejsze w aspekcie perspektywicznego kreowania
wojewódzką polityką rozwoju, w tym polityki społecznej rozumianej jako działania
zmierzające do poprawy warunków życia ludności oraz pomocy społecznej jako
instytucji polityki społecznej państwa, która ma na celu umożliwienie osobom i
rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych .
2.3 UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE KRAJOWE
Dokumentami o istostnym znaczeniu dla planowania rozwiązań problemów społecznych na
szczeblu krajowym są :
- Strategia Polityki Społecznej na lata 2007 -2013
- Narodowa Strategia Integracji Społecznej
- Strategia Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata 2007-2013
- Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007-2013
Celem Strategi Polityki Społecznej rządu w latach 2007 -2013 są priorytety:
Priorytet 1 – Poprawa warunków dla powstawania i funkcjonowania rodzin.
Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci
7
Priorytet 2 – Wdrożenie aktywnej polityki społecznej
Priorytet 3 – Kompleksowa rehabilitacja i aktywizacja osób niepełnosprawnych
Priorytet 4 – Budowa systemu wsparcia dla osób w wieku poprodukcyjnym
priorytet 5 – Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych
priorytet 6 – Partnerstwo publiczno -społeczne jako podstawa rozwoju usług społecznych
priorytet 7 – Integracje społeczne i zawodowe imigrantów.
2.4 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI NA LATA 2007-2013
Priorytet VII: Promocja Integracji Społecznej
Cel priorytetu to:
1. Poprawa dostępu do rynku pracy osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
poprzez:
- rozwój form zatrudnienia, aktywizacji zawodowej i miejsc pracy dla osób
z dysfunkcjami utrudniającymi integrację,
- zapewnienie dostępu do działań aktywnej integracji poprzez szersze zastosowanie
kontraktów socjalnych oraz wdrażanie instrumentów i programów aktywizacji
społeczno-zawodowej szczególnie dla długotrwale bezrobotnych i niepełnosprawnych,
- upowszechnienie form aktywnej integracji i pracy socjalnej,
- wsparcie i promocja wolontariatu jako forma integracji osób z grup zagrożonych
wykluczeniem społecznym,
- wspieranie działań innowacyjnych zorientowanych na poszukiwanie nowych form
i metod zapobiegania wykluczeniu społecznemu,
-rozwój i zwiększenie dostępności wysokiej jakości usług społecznych
umożliwiających zwiększenie szans na rynku pracy, jak również usług opiekuńczych
umożliwiających godzenie życia zawodowego z rodzinnym,
- wsparcie dla rozwoju inicjatyw na rzecz aktywizacji i integracji społeczności
lokalnych, przyczyniających się do realizacji strategii rozwoju kapitału ludzkiego na
terenach wiejskich,
- wzmacnianie i rozwój instytucji pomocy i integracji społecznej przez
upowszechnienie aktywnej integracji i pracy socjalnej (szkolenie, doradztwo, rozwój
współpracy).
2. Wzmacnianie i poszerzanie zakresu działalności sektora ekonomii społecznej
- wsparcie dla tworzenia i działalności podmiotów aktywizujących osoby zagrożone
wykluczeniem społecznym,
8
- dostarczenie finansowego i organizacyjnego wsparcia dla podmiotów i instytucji
zamierzających utworzyć jednostkę ekonomii społecznej oraz wsparcie instytucji
oferujących pomoc jednostkom ekonomii społecznej,
- wsparcie inicjatyw samoorganizacji i samopomocy wśród osób biernych zawodowo
i wykluczonych społecznie w celu ich reintegracji z rynkiem pracy,
- promowanie i wspieranie zatrudnienia w sektorze ekonomi społecznej.
3
CHARAKTERYSTYKA OBSZARU DZIAŁANIA
3.1
OPIS DEMOGRAFICZNY GMINY
Gmina Pruchnik położona jest we wschodniej części województwa podkarpackiego 35
km na wschód od stolicy województwa – Rzeszowa, około 20 km na południe od Jarosławia,
w odległości 60 km od granicy wschodniej i 120 km od granicy południowej państwa.
Usytuowana jest na pograniczu Pogórza Dynowskiego i Pogórza Rzeszowskiego.
Powierzchnia gminy wynosi 78,25 km2 , tj. 7,6% powierzchni powiatu jarosławskiego
i jest 6 gminą pod względem powierzchni w powiecie.
Klimat kształtuje się pod wpływem mas powietrza kontynentalnego przy
jednoczesnym modyfikującym oddziaływaniu Pogórza Karpackiego i Karpat. Warunki
klimatyczne sprzyjają rozwojowi rolnictwa.
Gmina Pruchnik obejmuje swym zasięgiem 10 sołectw:
Hawłowice –
501 mieszkańców;
Jodłówka –
1.809 mieszkańców;
Kramarzówka –
Pruchnik –
Rozbórz Długi –
784 mieszkańców;
Rozbórz Okrągły – 428 mieszkańców;
Rzeplin –
439 mieszkańców;
Świebodna –
523 mieszkańców
Co łącznie daje 9.829 mieszkańców w całej gminie.
Średnia gęstość zaludnienia wynosi 122 osoby na 1 km2 . Największym skupiskiem
ludności są sołectwa Pruchnik oraz Jodłówka , najmniejszym – Rzeplin i Rozbórz Okrągły.
Na terenie Gminy Pruchnik znajduje się 2.418 budynków mieszkalnych. Ze względu
na wiejski charakter gminy dominuje zabudowa parterowa. Przeciętna wielkość powierzchni
użytkowej w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi 20,8m2 i jest ona niższa o 1,2 m2
w porównaniu z powiatem i o 1,3 m2 z województwem. Podobnie kształtuje się sytuacja
9
dotycząca skali przeciętnej liczby osób mieszkających na izbę mieszkalną. Fakty te wskazują
na istniejące braki mieszkaniowe. Brak mieszkań komunalnych dla osób o niskich dochodach
zmusza gminę do podjęcia decyzji o budowie takich mieszkań w najbliższej perspektywie.
Pod względem płci gminę zamieszkuje więcej kobiet niż mężczyzn. Współczynnik ten
wynosi 102 kobiety na 100 mężczyzn – odpowiednio w powiecie 106 i 104 w województwie
podkarpackim.
Analiza struktury wiekowej gminy wskazuje na fakt zmieniającego się udziału liczby
mieszkańców młodych do 18-go roku życia. Związane jest to z panującym obecnie niżem
demograficznym, który pogłębia się w ostatnich latach. Wyjątek stanowi grupa wiekowa od
7-go do 12-go roku życia. Liczba ludności w gminie w wieku produkcyjnym (30-58 lat) jest
na wysokim poziomie, natomiast mniejszy jest jej udział na tle powiatu i województwa.
Niepokojącym faktem jest starzenie się społeczeństwa przy zmniejszającej się liczbie
młodych mieszkańców, co może stać się problemem w nieco dalszej przyszłości.
Gmina Pruchnik jest gminą typowo rolniczą. W rolnictwie i leśnictwie zatrudnionych
jest 64,85% mieszkańców w wieku produkcyjnym, w przemyśle i budownictwie 22,13% zaś
w usługach 13,02%.
3.2
WALORY TURYSTYCZNE I BAZA REKREACYJNO - SPORTOWA
Gmina Pruchnik leży w paśmie Pogórza Dynowskiego. Najwyższe wzniesienia w tym
paśmie sięgają 400 – 450m n.p.m. Wzgórza to potencjalne tereny rekreacyjne, których
wykorzystanie w najbliższych latach stanie się dla gminy jednym z najważniejszych
priorytetów wyznaczonych do realizacji.
Teren Gminy Pruchnik pokryty jest w ok. 20% lasami liściastymi w których dominuje
brzoza i buk, a w partiach szczytowych wzgórz – lasami iglastymi z przewagą sosny, świerku
i jodły. Takie ukształtowanie oraz dogodne warunki klimatyczne, zbliżone do klimatu
górskiego, przyczyniają się do potencjalnego wykorzystania tych walorów dla celów
turystycznych, np. budowy wyciągu narciarskiego oraz przygotowania licznych tras
rowerowych i pieszych.
W Gminie Pruchnik, ze względu na swoją historię i liczne najazdy dokonane przez
wojska węgierskie, wołoskie, tatarskie, niemieckie, nie przetrwało wiele zabytków. Nieliczne,
które przetrwały burzliwe czasy, są charakterystycznymi dla tego terenu, stanowiąc ważny
element zwiększający atrakcyjność turystyczną gminy. Należą do nich:
9 Tak zwane domy podcieniowe oraz kurne chaty: domy z podcieniami usytuowane są
wokół rynku i przy ulicach wychodzących z niego. Zastosowanie podcieni
umożliwiało w przeszłości rozwój handlu na terenie gminy, stanowiąc Pruchnik
centrum handlowym dla mieszkańców i kupców w XVII wieku.
10
9 Cerkiew w Pruchniku: ze względu na swoje przygraniczne położenie w Gminie
Pruchnik zamieszkiwały trzy grupy wyznaniowe: łacińska (do której należeli głównie
Polacy), unicka (Rusini) oraz żydowska. Każda z tych grup wnosiła na te tereny
elementy własnych kultur, które znalazły odzwierciedlenie w architekturze. W 1611
roku została wybudowana cerkiew przy parafii grekokatolickiej, która uległa
zniszczeniu, a na jej miejsce wybudowano nową w 1871 roku. Najstarsza, zabytkowa
cerkiew w Pruchniku nie przetrwała w pierwotnym stanie do naszych czasów. Po II
wojnie światowej cerkiew została przebudowana na Dom Kultury.
9 Baszta w Węgierce: zachowana jest do dzisiaj okazała, cylindryczna baszta obronna.
Jest ona pozostałością obronnego zamku bostejowego Pruchnickich i Pieniążków
(XVI – XVII wiek). Zamek ów posiadał dwie baszty. Prawdopodobnie jest to wynik
nieukończenia w całości budowy zamku, który w założeniu pierwotnym miał
posiadać cztery baszty. Wokół zamku znajdowała się fosa, [po której pozostały
rozlewiska i resztki stawu.]
9 Kapliczki: jednymi z ciekawszych i dość niestandardowych zabytków Pruchnika, są
murowane, sytuowane na wzgórzach kamienne obeliski, przypominające wyglądem
polskie przydrożne kapliczki. Pełniły one funkcje ostrzegawcze dla okolicznej
ludności. Wzniesione zostały na początku XVII wieku w okresie najazdów wojsk
tatarskich na te tereny.
Działalność kulturalno – rozrywkowa w gminie sprowadza się do działań w dwóch
płaszczyznach:
1) Promowanie aktywności społeczno – kulturalnej w czasie wolnym, poprzez
organizację różnorodnych ofert dla dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie
kultury, rekreacji i wypoczynku
2) Rozwój już odbywających się i tworzenie nowych przedsięwzięć kulturalno –
rozrywkowych, między innymi:
- imprezy sportowe i mecze piłkarskie,
- organizowanie biegów im. Ks. Bronisława Markiewicza
- organizowanie zlotu rowerowego im. Gen. Marka Papały
3.3 GOSPODARKA
W Gminie Pruchnik zarejestrowanych jest 248 podmiotów gospodarczych, wśród
których dominują te prowadzone przez osoby fizyczne – w liczbie 199, co stanowi 89,13%
wszystkich podmiotów. Przeważa działalność:
handlowa,
budowlana,
obsługi nieruchomości,
produkcja – przetwórstwo rolno – spożywcze,
11
usługi transportowe,
pośrednictwo finansowe.
Gmina Pruchnik jest gminą rolniczą, charakteryzuje się dobrymi i bardzo dobrymi glebami,
występują w niej grunty orne klas III a i III b. Grunty orne stanowią 51,23% wszystkich
użytkowanych gruntów. Przewagę wśród nich stanowią kompleksy ziemniaczane - 40,98%
całkowitej produkcji rolnej. Produkcja rolnicza gospodarstw skierowana jest głównie w tym
kierunku i daje możliwość wykorzystania tego aspektu w przyszłym rozwijaniu inicjatyw
gospodarczych opartych na sprzedaży i przetwórstwie ziemniaków. Gmina dominuje również
w produkcji buraka cukrowego oraz pszenicy, które stanowią odpowiednio 23,91% i 18,21%
całkowitej produkcji.
3.4 EDUKACJA
Bazę wychowawczo – oświatową gminy stanowią:
Przedszkole Samorządowe w Pruchniku;
Sześć oddziałów przedszkolnych funkcjonujących przy szkołach podstawowych;
Sześć szkół podstawowych z klasami od I do VI znajdujących się w Pruchniku
Dolnym, Pruchniku Górnym, Kramarzówce, Jodłówce, Świebodnej, Rozborzu
Długim;
Szkoły podstawowe z klasami od I do III znajdujące się w Rzeplinie i Hawłowicach;
Dwa Gimnazja w Pruchniku i w Rozborzu Długim.
Łącznie w szkołach podstawowych uczy się 762 uczniów, natomiast w gimnazjum – 482
uczniów. W gminie zbyt rozdrobniona jest sieć szkół podstawowych, pojawiają się braki
lokalowe w sferze zaplecza gimnazjalnego. Związane jest to z brakiem środków finansowych
na prace remontowo – budowlane.
Słabe jest wyposażenie szkół w pomoce dydaktyczne, potrzebne do kształcenia oraz brak
dobrze wyposażonych pracowni komputerowych i językowych.
3.5.
OCHRONA ZDROWIA
Na terenie Gminy funkcjonuje jeden Ośrodek Zdrowia zlokalizowany w Pruchniku
oraz dwa oddziały ośrodka w Jodłówce i Kramarzówce. Ośrodek i jego oddziały świadczą
usługi medyczne w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej – opieka lekarza pierwszego
kontaktu – internisty i pediatry, endokrynologa, stomatologa, ginekologa – położnika.
W Ośrodku zatrudnionych jest 5 lekarzy oraz 5 pielęgniarek ( medycyny szkolnej ,
środowiskowo – rodzinna). Na jednego lekarza przypada 1.916 pacjentów.
Na terenie gminy zlokalizowane są dwie apteki, średnio jedna na 4792 mieszkańców.
Gmina zainteresowana jest zmianą niekorzystnej sytuacji poprzez stopniową wymianę
i uzupełnianie sprzętu medycznego, co pozwoli na poszerzenie zakresu usług
specjalistycznych i zwiększenia szans pozyskania nowych kontraktów z NFZ.
Dla zaspokojenia potrzeb i zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego planowana jest
modernizacja ośrodka zdrowia i stworzenie ambulatorium medycznego.
12
3.6
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Gmina posiada system wodociągów z własnych zasobów wody pitnej, jest w pełni
zgazyfikowana. Na terenie Gminy zlokalizowana jest kanalizacja ściekowa wykonana
w systemie rozdzielczym, z grawitacyjnym zrzutem ścieków bytowych, jest ona jednak
niewystarczająca i nie w pełni zaspokaja potrzeby mieszkańców. W pełni skanalizowane
z możliwością oczyszczania ścieków sanitarnych jest jedynie sołectwo Pruchnik Dolny.
W Gminie funkcjonuje system usuwania odpadów komunalnych oparty o regulowaną usługę
zbierania odpadów. Odbiór prowadzony jest przez P.G.KiM w Jarosławiu. Mieszkańcy
Pruchnika mają możliwość korzystania z telefonii stacjonarnej oraz mają dostęp do sieci
telefonii bezprzewodowej. Gmina posiada również dobrze rozbudowaną strukturę dróg i
komunikacji co sprawia, że mieszkańcy Pruchnika mają dobre połączenie z miastami:
Jarosław, Rzeszów, Przemyśl.
3.7 ATUTY I POTENCJAŁ ROZWOJOWY GMINY
Gmina Pruchnik
posiada duże walory turystyczno – rekreacyjne. Najwyższe
wzniesienia w paśmie pogórza Dynowskiego, w którym leży Gmina Pruchnik sięgają 400 –
450 m n.p.m. Są to potencjalne tereny rekreacyjne, których wykorzystanie w najbliższych
latach stanie się jednym z najważniejszych priorytetów do realizacji. Dogodne warunki
klimatyczne, zbliżone do klimatu górskiego przyczyniają się do wykorzystania tych walorów
do
celów
turystycznych
np.
budowy
tras
rowerowych
i
pieszych.
W gminie Pruchnik, ze względu na swoją bogatą zaszłość historyczną do dzisiejszych czasów
nie przetrwało zbyt wiele zabytków. Nieliczne, które przetrwały burzliwe czasy są
charakterystycznymi dla tego terenu stanowiąc ważny element zwiększający atrakcyjność
gminy. Wśród nich urzekają interesujące zabytki architektury sakralnej i dworskiej. Do
zadumy i refleksji skłaniają murowane kamienne obeliski, przypominające polskie kapliczki.
Ze względu na dobre warunki glebowo – klimatyczne istnieją sprzyjające warunki do rozwoju
produkcji warzywnej i sadowniczej, rozwoju gospodarstw ekologicznych. Dodatkowym
atutem dla gminy jest dobrze rozbudowana sieć dróg i komunikacji.
13
IV DŁUGOFALOWA WIZJA PROGRAMOWA
4.1 WIZJA I CEL GŁÓWNY STRATEGII
Wizję pomocy społecznej w gminie urzeczywistniać będzie aktywne środowisko,
samorząd, odpowiednio przygotowana kadra Ośrodka Pomocy Społecznej oraz
współpracujący partnerzy społeczni.
Podstawą realizacji wizji będzie likwidacja barier informacyjnych, strukturalnych
i organizacyjnych. Osiągnięcie określonych w strategii celów uwarunkowane jest przez
Samorząd, kadrę Ośrodka Pomocy Społecznej oraz współpracujących partnerów, przyjętych
form oraz zasad działania, a przede wszystkim wyzwolenia aktywności środowiska lokalnego
na rzecz rozpracowywania istotnych problemów społecznych.
W gminie powinien powstać sprawny system pomocy rodzinie i dzieciom w którym ważną
rolę obok instytucji samorządowych będą pełnić grupy samopomocowe i organizacje
pozarządowe. Szczególną wagę należy położyć na nieinstytucjonalne formy pomocy, w tym
na pomoc środowiskową a pomoc instytucjonalna powinna stać się ostatecznym środkiem
zaradczym. Rozwinie się system monitorowania problemów rodzin i dzieci oraz stworzone
zostaną warunki do uruchomienia zintegrowanych działań umożliwiających szybką
i skuteczną pomoc w sytuacjach kryzysowych oraz przeciwdziałających zjawiskom
marginalizacji. Pomoc środowiskowa stanie się dominującą formą pomocy społecznej
w gminie. Podjęte zostaną działania na rzecz pobudzenia aktywności środowisk zagrożonych
marginalizacją i dotkniętych zjawiskiem alienacji. Podstawowym warunkiem skutecznego
przeciwdziałania negatywnym zjawiskom społecznym jest jednak podwyższenie świadomości
mieszkańców gminy na temat głównych przyczyn i skutków tych zjawisk oraz zasad
i możliwości zapobiegania ich powstaniu.
Osiągnięcie stanu określonego w głównym celu strategii wymaga realizacji podstawowych
założeń strategicznych dotyczących sfery pomocy społecznej gminy:
- wypracowanie stabilnych podstaw i zasad współpracy publicznej (samorządowej)
ze społecznymi i innymi podmiotami lokalnego życia publicznego,
-opracowanie lokalnych (gminnych) programów rozwiązywania problemów, najistotniejszych
kwestii i problemów społecznych regionu przy szerokim udziale partnerów społecznych,
- zmian ustawowych w zakresie pomocy społecznej m.in. w celu zmniejszenia rozbieżności
między zadaniami wynikającymi z ustawy o pomocy społecznej a finansowymi
możliwościami ich realizacji,
- podnoszenie społecznej i zawodowej aktywności mieszkańców gminy,
14
- zaspokojenie potrzeb socjalnych mieszkańców gminy ze szczególnym uwzględnieniem grup
społecznych narażonych na zjawisko marginalizacji,
- kształtowanie postaw tolerancji i zrozumienia wobec sytuacji marginalizowanych grup
społecznych,
- zmian w mentalności mieszkańców gminy co do roli i zasad pomocy społecznej
i kształtowanie świadomości w tej sferze,
- zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznych dla osób uzależnionych,
- prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej dotyczącej uzależnień
w szczególności dla młodzieży i dzieci,
- wspomaganie działalności instytucji i osób fizycznych służących rozwiązywaniu problemów
alkoholowych.
4.2
IDENTYFIKACJA NAJWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
NA TERENIE GMINY
Podstawą wszelkiej działalności praktycznej jest dobra diagnoza,czyli rozeznanie
środowiska według poziomu życia mieszkańców, problemów występujących w społeczności,
środków czyli zasobów ludzkich i instytucjonalnych, które można wykorzystać do
rozwiązywania kwestii społecznych, a także przeszkód, które mogą utrudniać działanie
naprawcze. Przy opracowaniu diagnozy ważne jest, aby brały udział wszystkie możliwe
instytucje, zespoły ludzi działające w danej społeczności. Diagnoza problemów społecznych
na terenie gminy została dokonana w oparciu o rozeznanie środowiskowe pracowników
GOPS, danych statystycznych zgromadzonych w GOPS i Powiatowym Urzędzie Pracy w
Jarosławiu , danych z USC i Ewidencji Ludności Gminy Pruchnik, danych Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
4.3
SZCZEGÓLNIE NARAŻONE GRUPY SPOŁECZNE
Za osoby których najbardziej dotykają problemy społeczne uznano dzieci i młodzież
pochodzące z biednych, wielodzietnych rodzin. Za szczególnie narażonych uznano osoby
bezrobotne, w tym młodzież i absolwentów szkół oraz osoby z najniższym wykształceniem.
Grupą w społeczności wiejskiej, która odczuwa skutki problemów społecznych są również
starsi rolnicy, niezaradni życiowo którzy przez całe życie pracowali w małych
gospodarstwach rolnych, obecnie z racji pogarszającego się stanu zdrowia i wieku mają
trudności z utrzymaniem siebie i gospodarstwa, najbardziej dotkliwie odczuwający jest brak
środków na leczenie i leki.
15
W kwestii związanej z wyborem odbiorców do których należy kierować pomoc uznano:
1. dzieci i młodzież,
2. osoby bezrobotne,
3. rodziny wielodzietne,
4. osoby z problemem alkoholowym,
5. osoby starsze, samotne,
6. osoby niepełnosprawne.
4.4 Problemy społeczne w perspektywie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
Tabela nr 1
Osoby objęte pomocą w latach 2004 - 2007
ROK
Liczba osób którym decyzją przyznano świadczenie
osoby
rodziny
2004
621
397
2005
607
396
2006
621
360
2007
619
286
Tabela nr 2
Nakłady na pomoc społeczną w Gminie Pruchnik w latach 2004 – 2007
Dożywianie
dzieci w
szkołach
Rok
Zasiłki i pomoc w
naturze
Usługi
opiekuńcze
2004
192 045
34 876
2005
280 038
26 247
5 198
59 755
2006
296 066
22 504
14 519
80 280
2007
296 246
24 364
36 886
138 000
16
DPS
47 020
Tabela nr 3
Realizacja przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej od maja 2004 roku zadań
z zakresu ustawy o świadczeniach rodzinnych
Liczba wydanych
decyzji
Kwota
2004
404
1 493 570
2005
1792
2 809 866
2006
2197
4 108 534
2007
1748
4 460 029
Szybkie przemiany społeczno-gospodarcze powodują u wielu mieszkańców trudności
w dostosowaniu się do istniejącej rzeczywistości. Bezrobocie to główna przyczyna ubóstwa
mieszkańców zwracających się
o pomoc z systemu pomocy społecznej, a także
otrzymywanie najniższego wynagrodzenia za pracę, które nie zabezpiecza podstawowych
potrzeb rodziny. Niski poziom wykształcenia, wielodzietność, stan zdrowia jej członków
a także występowanie różnego rodzaju patologii to kolejne istotne przyczyny ubiegania się o
pomoc społeczną. Niepokojącym zjawiskiem jest również zwiększająca się ilość osób
wymagających umieszczenia w Domach Pomocy Społecznej. Dotyczy to głównie osób
z zaburzeniami psychicznymi.
4.5
OSOBY BEZROBOTNE
Bezrobotnym zgodnie z definicją ustawową jest osoba pozostająca bez pracy ale
jednocześnie zdolna i gotowa do podjęcia jej w pełnym wymiarze czasu.
Brak pracy a tym samym źródła dochodu zmusza bezrobotnych do ilościowych i
jakościowych ograniczeń przy zakupie żywności i odzieży. Rygor w dysponowaniu budżetem
domowym powoduje przymus stałego ograniczania wydatków. Bezrobotny przestaje być
konsumentem wielu dóbr i usług. Nie jest on człowiekiem sukcesu. Taka sytuacja powoduje
stan frustracji, nieprzystosowania społecznego, bezsilność i niezadowolenie. Utrata pracy
ponadto rzutuje na rodzinę. Główny żywiciel traci prestiż u pozostałych członków rodziny.
Rodzą się stresy i napięcia, które najdotkliwiej odczuwają dzieci.
17
Tabela nr 4.
Bezrobotni w gminie Pruchnik – stan na 31.10.2008
Ogółem
Z prawem do zasiłku
Kobiety
712
386
Ogółem
Kobiety
Mężczyźni
100
38
62
Źródło – Powiatowy Urząd Pracy
Tabela nr 5.
Bezrobotni według wykształcenia
Ogółem
Podstawowe
Zasadnicze
zawodowe
Średnie
ogólnokształcące
Policealne i
średnie
zawodowe
Wyższe
712
240
265
35
136
36
Źródło - Powiatowy Urząd Pracy
Tabela nr 6.
Bezrobotni – struktura wieku
ogółem
18-24
25-34
35-44
45-54
55-59
60-64
712
172
241
157
120
20
2
Źródło –Powiatowy Urząd Pracy
Z powyższych ustaleń wynika, że problem bezrobocia na terenie Gminy Pruchnik najbardziej
dotyka ludzi młodych tj. między 18 – 24 i 25 – 34 rokiem życia. Jednak dla tej grupy osób
jest on mniej dotkliwy niż dla osób po 45 roku życia, gdyż mają oni szansę na zdobycie
mocnych zawodów, są bardziej mobilni na rynku pracy. Człowiek po 45 roku życia powinien
osiągnąć pewną pozycję zawodową, stabilizację materialną, dlatego utratę pracy przeżywa
bardzo dotkliwie. Przeważnie ma na utrzymaniu dorastające dzieci, których kształcenie
18
wymaga nakładów finansowych. Problem braku zatrudnienia na terenie tut. gminy
w mniejszym stopniu dotyczy osób z wykształceniem średnim i wyższym, najwięcej osób
bezrobotnych jest z wykształceniem podstawowym i zawodowym. Dlatego bardzo ważne jest,
by zwracać uwagę na kształcenie dzieci i młodzieży oraz dokształcanie osób dorosłych.
Poważną grupę bezrobotnych stanowią rolnicy. Problem bezrobocia na wsi traktuje się
marginalnie, zakładając że rolnicy posiadają własne źródło dochodów. Z ustawy
o zatrudnieniu i bezrobociu wynika, że bezrobotnym nie może być osoba
(ani jej współmałżonek) będąca właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej
2 ha przeliczeniowych. Wśród pracujących wyłącznie w gospodarstwie rolnym występuje
ukryte bezrobocie. Przejawia się ono nadwyżką osób pracujących w rodzinnych
gospodarstwach rolnych. Brak stausu osoby bezrobotnej pozbawia ich nie tylko zasiłków, ale
również możliwości bezpłatnego przyuczenia do zawodu lub przekwalifikowania. Instytucją
wspierającą osoby bezrobotne w Gminie Pruchnik i współpracującą z Ośrodkiem Pomocy
Społecznej jest Powiatowy Urząd Pracy z siedzibą w Jarosławiu, którego działanie
koncentruje się najbardziej wokół pośrednictwa pracy oraz doradztwa zawodowego i szkoleń.
Dominującą formą pomocy dla klientów bezrobotnych Ośrodka Pomocy Społecznej są
świadczenia pieniężne, zaś podstawowe znaczenie w pomocy w wychodzeniu z bezrobocia
ma praca socjalna i przyjmuje ona różne formy. Praca socjalna prowadzona przez
pracowników socjalnych to pomoc w planowaniu nowych koncepcji życia zawodowego,
rozbudzania motywacji do działania ukierunkowanego na zatrudnienie, jak również technika
kontraktu.
4.6
NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
W rozumieniu ustawy o pomocy społecznej niepełnosprawność oznacza stan fizyczny,
psychiczny lub umysłowy powodujący trwałe lub okresowe utrudnienie, ograniczenie bądź
uniemożliwienie samodzielnej egzystencji.
Niepełnosprawność narusza najcenniejsze dobro człowieka czyli zdrowie, niepełnosprawność
fizyczna, zdolność do pełnienia ról społecznych, stanowi przeszkodę w realizacji własnych
celów ale nie uniemożliwia ich realizację. W związku z tym polityka społeczna powinna
prowadzić aktywne działania na wszystkich szczeblach życia społecznego. Konieczne jest
stworzenie klimatu społecznej akceptacji, eliminowanie przeszkód natury architektonicznej,
społecznej i prawnej, wykluczenie wszelkich form dyskryminacji. Najważniejszym zadaniem
na nadchodzące lata będzie kształtowanie pozytywnej więzi międzyludzkiej, umożliwianie
niepełnosprawnym kontaktu z osobami sprawnymi.
19
4.7 ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE
Nadużywanie napojów alkoholowych stanowi dziś jeden z najpoważniejszych
problemów. Szerzące się zjawisko alkoholizmu dotyka wielu mieszkańców gminy, nie
respektuje wieku ani płci.
Alkoholizm jest problemem całej rodziny, prowadzi do przemocy, koalkoholizm stanowi
zagrożenie dla funkcjonowania emocjonalnego stosunków rodziny, szczególnie dzieci.
Człowiek uzależniony szkodzi nie tylko sobie, swoim bliskim ale również osobom
związanym z nim więziami rodzinnymi. Skuteczna pomoc osobom i rodzinom z problemami
alkoholowymi polega na umożliwianiu dotkniętym tą chorobą leczenia.
Poważnym problemem w podejmowaniu działań w tym kierunku jest bierna postawa ludzi
uzależnionych od alkoholu.
Ochronę rodziny przed przemocą osoby uzależnionej powinien zapewnić lokalny system
rozwiązywania problemów alkoholowych koordynowanych przez Gminną Komisję
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i wspierany przez system wymiaru
sprawiedliwości. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
wskazuje gminne źródła pozyskiwania środków finansowych na realizację zadań, są to
dochody z opłat od placówek handlowych za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów
alkoholowych. Dochód ten gmina w całości przekazuje na realizację w/w zadań.
Zgodnie z art.18 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, dochody z opłat za korzystanie
z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych przekazywane będą na realizację gminnych
programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i nie mogą być
przeznaczone na inne cele.
Tak pozyskane środki finansowe przeznaczone są na:
- zwalczanie skutków alkoholizmu,
- badanie osób uzależnionych,
-finansowanie dojazdów na leczenie,
-organizację spotkań, wykładów,
-udziału dzieci i młodzieży w rajdach rowerowych oraz koloniach na których realizowany jest
program przeciwdziałania uzależnieniom,
- tworzenie świetlic socjoterapeutycznych.
W realizację programu zaangażowane są:
a) Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej – udziela pomocy w formie zasiłków i pracy
socjalnej,
b) Policja – zapobiega zakłócaniu porządku publicznego, wykrywanie punktów nielegalnej
sprzedaży alkoholu, przeciwdziałanie zjawiskom przemocy w rodzinie,
c) Służba zdrowia – Poradnia Zdrowia Psychicznego – leczenie choroby alkoholowej,
wydawanie opinii przez lekarza biegłego o przedmiocie uzależnienia,
d) Kurator sądowy – nadzór w stosunku do osób poddanych leczeniu odwykowemu,
20
e) Szkoły - w ramach programów profilaktyki wykazywane są skutki uzależnień i
wskazywane sposoby zapobiegania im,
f) Kościół - szerzenie wiedzy na temat wychowania w trzeźwości i przeciwdziałania
alkoholizmowi.
4.8
CELE STRATEGICZNE
Cel strategiczny I
Integracja z lokalną społecznością osób zagrożonych marginalizacją społeczną
Cele szczegółowe
1. Ograniczenie ubóstwa i zapewnienie bezpieczeństwa
socjalnego osobom
najuboższym,
2. Przeciwdziałanie bezdomności oraz wspieranie osób i rodzin w procesie wychodzenia
z bezdomności,
3. Tworzenie warunków dla satysfakcjonującego życia seniorom,
4. Umożliwianie osobom niepełnosprawnym pełnego udziału w życiu społecznym.
Kierunki działań dla celu szczegółowego 1
1. Udzielanie pomocy materialnej zgodnie z ustawą o pomocy społecznej i innymi
ustawami oraz uchwałami Rady Gminy,
2. Badanie i monitorowanie bezpieczeństwa socjalnego osób korzystających ze wsparcia
materialnego,
3. Realizowanie programów służących zaspokajaniu podstawowych potrzeb dzieci
i rodzin ubogich – dożywianie w szkołach, zasiłki celowe z programu „Pomoc
Państwa w zakresie dożywiania”,
4. Współpraca z organizacjami pozarządowymi w zakresie pomocy materialnej dla
rodzin będących w trudnej sytuacji życiowej oraz innych form wsparcia tych rodzin,
5. Przeciwdziałanie wszelkim formom dyskryminacji w środowisku lokalnym ludzi
zagrożonych wykluczeniem społecznym – praca socjalna,
6. Organizacja prac społecznie – użytecznych na terenie sołectwa – podnoszenie
świadomości społecznej,
7. Rozwój budownictwa socjalnego.
1. Praca socjalna z osobami zagrożonymi bezdomnością,
2. Udzielanie rodzinom zagrożonym utratą mieszkania pomocy finansowej ( dodatki
mieszkaniowe, zasiłki celowe),
21
3. Wspieranie bezdomnych poprzez działania osłonowe m.in. pomoc materialną,
rzeczową, poradnictwo, DPS, schroniska, ZOL, placówki interwencji kryzysowej.
Kierunki działań do celu szczegółowego 3
1. Stałe diagnozowanie potrzeb i bezpieczeństwa ludzi starych,
2. Zapewnienie usług opiekuńczych w tym również specjalistycznych usług i wsparcia
dla osób starszych w miejscu zamieszkania, organizowanie pomocy sąsiedzkiej
i wolontariuszy,
3. Wspieranie rodzin opiekujących się osobami starszymi ( usługi opiekuńcze, pomoc
sąsiedzka, udział wolontariuszy),
4. Udzielanie pomocy materialnej dla emerytów i rencistów z grupy ryzyka socjalnego
( pomoc w zakupie leków, opału, dodatki mieszkaniowe),
5. Zaktywizowanie młodzieży do podejmowania działań na rzecz osób starszych –
organizowanie w szkołach spotkań z młodzieżą i gronem pedagogicznym mające na
celu integrację ze starszym społeczeństwem poszczególnych sołectw.
1. Udzielanie pomocy finansowej osobom niepełnosprawnym oraz praca socjalna
w miejscu zamieszkania,
2. Rozwijanie różnych form wspierania osób niepełnosprawnych w środowisku, w tym
realizacja usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych,
3. Współpraca ze Środowiskowym Domem Samopomocy w Pruchniku oraz
organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych,
4. Likwidacja barier architektonicznych,
5. Działania zmierzające do promowania zatrudniania osób niepełnosprawnych.
Cel strategiczny II
Budowa systemu wspierającego rodzinę
Cele szczegółowe:
1. Pomoc w likwidacji przyczyn dysfunkcji oraz wsparcie dla rodziny: finansowe, oraz
rzeczowe,
2. Zapewnienie dzieciom i młodzieży odpowiednich warunków do nauki w szkołach
(podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych),
3. Współpraca z instytucjami i organizacjami zajmującymi się opieką i pomocą rodzinie.
22
1. Diagnoza potrzeb poszczególnych rodzin,
2. Współpraca pracowników socjalnych z pedagogami szkolnymi, wychowawcami
w szkołach i przedszkolach, kuratorami sądowymi,
3. Wzmacnianie rodzin w ich funkcjach opiekuńczo-wychowawczych poprzez
poradnictwo psychologiczne,
4. Wspieranie materialne rodzin z systemu pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych.
1. Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci i młodzieży z rodzin ubogich: organizowanie
i finansowanie dożywiania w trakcie nauki w szkole, dofinansowanie wycieczek
organizowanych przez szkoły, zapewnienie środków finansowych na zakup artykułów
szkolnych.
1. Wykorzystywanie potencjału partnerów społecznych w realizacji pomocy dziecku
i rodzinie,
2. Zintegrowanie działań na rzecz dziecka i rodziny ze środowiskiem lokalnym
w szczególności z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, sądem, policją
i instytucjami oświatowymi, zakładami opieki zdrowotnej, kościołami oraz
organizacjami społecznymi.
Cel strategiczny III
Redukowanie bezrobocia i wsparcie osób pozostających bez zatrudnienia
Cele szczegółowe:
1. Monitoring socjalny – wypracowanie form postępowania wobec osób w sytuacji
kryzysowej długotrwałego pozostawania bez pracy,
2. Rozwijanie aktywnych form pomocy osobom bezrobotnym szczególnie długotrwale
bezrobotnym i kobietom.
1. Objęcie pracą socjalną osób długotrwale bezrobotnych tak, by zachęcić je do
systematycznego poszukiwania zatrudnienia. W szczególności należy dążyć do
udzielenia osobom bezrobotnym wszechstronnej pomocy w zakresie poradnictwa
i zapoznania z aktywnymi technikami poszukiwania pracy,
2. Objecie pomocą materialną rodzin dotkniętych problemem bezrobocia,
23
3. Współpraca pracowników socjalnych i doradców zawodowych w zakresie organizacji
szkoleń i zmiany kwalifikacji osób bezrobotnych,
4. Współudział w programach realizowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego
poprzez instytucje rynku pracy.
1. Stała współpraca z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie rozwoju form
zatrudniania na terenie gminy: organizacja prac społecznie – użytecznych,
2. Bieżący monitoring ofert pracy i opracowanie projektów mających na celu
rozwiązywanie problemu bezrobocia w szczególności wśród kobiet i osób długotrwale
bezrobotnych,
3. Tworzenie na terenie gminy sprzyjającego klimatu dla potencjalnych inwestorów
mogących tworzyć nowe miejsca pracy,
4. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Pruchniku przystąpił w 2008 roku do
realizacji projektu systemowego pt. ”Czas na aktywność w Gminie Pruchnik”. Projekt
adresowany jest do osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na rzecz
przywrócenia ich do zatrudnienia lub uzyskania zdolności do zatrudnienia oraz
jednoczesnej integracji ze środowiskiem.
Cel strategiczny IV
Budowa zintegrowanego systemu profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień
Cele szczegółowe:
1.
2.
3.
4.
Zapobieganie powstawaniu nowych problemów i uzależnień,
Zmniejszanie rozmiarów problemów, które aktualnie występują,
Zwiększanie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi problemami,
Przeciwdziałanie przemocy domowej.
Kierunki działań do celów 1-4
1. Promowanie zdrowego stylu życia - bez uzależnień – oraz organizowanie i wspieranie
różnych form spędzania wolnego czasu,
2. Kontynuowanie form profilaktyki kierowanej szczególnie do dzieci i młodzieży,
tworzenie świetlic socjoterapeutyczych,
3. Rozwijanie i doskonalenie form pracy Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych,
4. Zwiększanie świadomości osób młodych zagrożeniem wynikającym ze stosowania
używek (prowadzenie profilaktyki uzależnień w szkołach),
24
5. Organizowanie grup wsparcia dla osób uzależnionych i ich rodzin oraz wspieranie
tworzenia takich grup poprzez organizacje pozarządowe, kościoły itp.,
6. Organizowanie pomocy psychologicznej, prawnej itp. dla rodzin z problemami
alkoholowymi.
Cel strategiczny V
Rozwijanie aktywności obywatelskiej
Cele szczegółowe:
1. Ocena stanu potrzeb społecznych,
2. Ocena możliwości skutecznego reagowania na pojawiające się kwestie społeczne.
Kierunki działań do celów szczegółowych 1-2
1. Systematyczny monitoring problemów społecznych realizowany przez pracowników
Ośrodka Pomocy Społecznej,
2. Systematyczna analiza zasobów finansowych przeznaczonych na realizację zadań
własnych i zleconych,
3. Coroczne informowanie radnych i decydentów o istniejących potrzebach i kwestiach
społecznych,
4. Analiza świadczonej pomocy ze względu na efektywność i właściwość adresatów,
5. Zwiększenie liczby pracowników socjalnych do poziomu zgodnego z ustawą,
6. Podnoszenie kwalifikacji przez kadrę pomocy społecznej w celu lepszego
rozpoznawania i reagowania na pojawiające się kwestie społeczne,
7. Rozwój bazy lokalowej Ośrodka Pomocy Społecznej,
8. Systematyczny monitoring istniejących i rozpoczynających się programów celowych
i funduszy służących ewentualnemu pozyskiwaniu środków zewnętrznych na
rozwiązywanie lokalnych potrzeb społecznych,
9. Doskonalenie systemu informacyjnego o możliwości udzielania pomocy społecznej
i wsparcia mieszkańców wsi np.: poprzez BIP, prasę lokalną.
Odpowiedzialni za realizację działań strategicznych:
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej przy współudziale Rady Gminy Pruchnik, Wójta
Gminy oraz innych jednostek organizacyjnych.
Środki finansowe
Budżet gminy, środki pozyskiwane z funduszy zewnętrznych: rządowych, pozarządowych,
programów celowych, unijnych.
Partnerzy:
Instytucje rządowe, naukowe, samorządowe, organizacje społeczne, Rada Gminy.
25
V ANALIZA SWOT ( mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń)
Głównym narzędziem oceny uwarunkowań jest analiza SWOT. Jest to metoda służąca do
badań otoczenia organizacji oraz analizy jej wnętrza. Gmina Pruchnik ma ograniczony wpływ
na kształtowanie się procesów społeczno-prawnych będących w jej otoczeniu. Może jednak
wykorzystywać szanse oraz uniknąć zagrożeń płynących z otoczenia.
Analiza SWOT oparta jest na prostym schemacie klasyfikacyjnym, w którym czynniki
wpływające dzielimy na:
1. Wewnętrzne pozytywne – mocne strony,
2. Wewnętrzne negatywne – słabe strony,
3. Zewnętrzne pozytywne – szanse,
4. Zewnętrzne negatywne – zagrożenia.
Ocena w aspekcie słabych i mocnych stron pozwala na określenie siły i słabości gminy
w zakresie analizowania sfer społecznych. Silny potencjał to baza umożliwiająca budowanie
strategii, słabość to problem i ograniczenie do pokonania. Zagrożenie to ostrzeżenie przed
niepożądanym rozwojem warunków zewnętrznych, szanse to wsparcie i inspiracje dla
lokalnej polityki społecznej.
Mocne strony
Słabe strony
- dobra znajomość środowiska, przeszkolona
i wykwalifikowana kadra
- małe zasoby finansowe na pomoc społeczną
- dobra współpraca ze szkołami
- ubóstwo społeczeństwa
- brak mieszkań socjalnych
- dobrze zorganizowana pomoc w formie
dożywiania dzieci
- niewystarczająca baza lokalowa GOPS
- aktywność społeczna mieszkańców
- za mało fachowej kadry
- istniejące zasoby siły roboczej
( psycholog, radca prawny, pedagog)
- zaangażowanie kadr samorządowych
gminy w sprawy jej mieszkańców
- brak systemu wspierającego rodziny w
których występuje głęboka
niepełnosprawność
- siła ludzi młodych
- dobrze funkcjonujące szkoły podstawowe,
gimnazja
- brak poczucia własnej wartości u wielu
bezrobotnych
26
- poczucie bezpieczeństwa wśród
społeczności gminy
- kontynuacja lokalnych tradycji, dbanie
o dobra historyczne ( gminne zabytki)
-brak polityki prorodzinnej
- brak chęci do zmiany swojej trudnej
sytuacji rodzinnej
-brak świetlic socjoterapeutycznych
- funkcjonowanie nowoczesnego Gminnego
Ośrodka Kultury
- brak profilaktyki zagrożeń
- miejsca pracy w drobnych podmiotach
gospodarczych
- brak środków na tworzenie klubów
zainteresowań ludzi starszych
- rosnąca współpraca pomiędzy instytucjami
zajmującymi się problemami społecznymi
- występowanie patologii społecznej
- niski zakres usług medycznych
- dobra sytuacja mieszkaniowa gminy
- istnienie terenów wypoczynkowych
i rekreacyjnych
- dobrze funkcjonujący Środowiskowy Dom
Samopomocy
Szanse
- pozyskiwanie środków finansowych na
współfinansowanie projektów związanych
z edukacją, budową aktywnych postaw
obywatelskich, zwalczanie bezrobocia,
budowę mieszkań socjalnych z funduszy
krajowych i zagranicznych, w tym z UE
- budowa aktywnych postaw obywatelskich
- wzmacnianie więzi wśród społeczności
lokalnej
- zachowanie tradycji lokalnych i dbanie
o dziedzictwo kulturowe
- edukacja dzieci i młodzieży szczególnie
w zawodach niezbędnych dla rozwoju
regionu oraz nauka języków obcych
- edukacja dorosłych, dokształcanie
Zagrożenia
- powiększenie się dysfunkcji rodzinnych
- zubożenie społeczeństwa
- powstawanie chorób – alkoholizm
- brak motywacji społeczeństwa do edukacji,
przekwalifikowań zawodowych, rozwoju
przedsiębiorstw
- wzrost degradacji młodzieży
- odpływ ludzi młodych ze wsi do miast
i emigracja zarobkowa za granicę
- niewystarczające środki lub ich brak na
profilaktykę, relaks i wypoczynek
- różnice w sferze materialnej społeczeństwa
- niestabilne prawo
27
zawodowe i przekwalifikowanie zawodowe
- niewystarczające środki finansowe
zagwarantowane w budżecie na
rozwiązywanie problemów społecznych
- współpraca z organizacjami
pozarządowymi, stowarzyszeniami
-niestabilność finansowania polityki
społecznej
- tworzenie miejsc pracy, pomoc finansowa
w funkcjonowaniu nowych miejsc pracy
- brak koordynacji działań oraz przepływu
informacji pomiędzy instytucjami
zajmującymi się zagrożeniem
- rozwój turystyki
- kształcenie kadr zajmujących się pomocą
społeczną
- migracja wykształconej młodzieży
- prospołeczna polityka państwa
-dobrze funkcjonująca rodzina wspierana
przez instytucje
- troska o zdrowie i środowisko naturalne
- przychylność władz dla inicjatyw ze strony
Fundacji, towarzyszeń
- rozwój kultury, sportu i rekreacji
VI
6.1
ZASADY WDRAŻANIA STRATEGII
MONITORING I EWALUACJA
Realizacja zadań strategicznych monitorowana będzie poprzez systematyczną ocenę
realizowanych zadań. Modyfikacja kierunku działań nastąpi w przypadku istotnych zmian
społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji prawnych czy też narastanie
poszczególnych dolegliwości społecznych. Całościowa ocena wymaga odpowiedzi na pytania
o zgodność ocenianej polityki z przyjętymi wartościami i zasadami.
Ewaluacja jest działalnością normatywną, gdyż z jednej strony wykorzystuje się w niej
istniejące normy z drugiej zaś w jej wyniku mogą pojawić się propozycje wprowadzania
nowych norm i procedur. Jest
również działalnością instrumentalną ponieważ jej
podstawowym celem jest dostarczanie podmiotom polityki społecznej praktycznej wiedzy
potrzebnej przy podejmowaniu decyzji. Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji
będzie zajmował się Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
6.2 WSKAŹNIKI I REZULTATY OCENY EFEKTYWNOŚCI PODEJMOWANYCH
DZIAŁAŃ
Podstawowymi wskaźnikami jakie mogą być przyjęte dla pomiaru efektywności
wdrażania strategii są wskaźniki ekonomiczne i społeczne:
28
a) ekonomiczne:
- stopień poniesionych nakładów
- koszty jednostkowe uzyskania efektu, ilość środków finansowych przeznaczonych
na realizację danego projektu
b)społeczne:
- liczba programów i projektów socjalnych realizowanych w odniesieniu do
poszczególnych celów strategicznych
- liczba uczestników szkoleń i warsztatów
- ocena wartości merytorycznej realizacji projektów
- inicjatywy społeczne w obszarze aktywizacji i integracji społecznej
- liczba osób usamodzielnionych
6.3
CECHY PROGRAMÓW I PROJEKTÓW
Strategia integracji i rozwiązywania problemów społecznych będzie skuteczna o ile
przedstawiciele samorządu lokalnego znajdą zasoby umożliwiające budowę i realizację
programów celowych zgodnych z przyjętymi kierunkami działań. Program można realizować
w okresach rocznych, dłuższych lub krótszych, w zależności od charakteru danego projektu.
Przy budowie projektów znaczenie będą miały środki, które Rada Gminy rocznie przeznaczać
będzie na ten cel. Projekty powinny być realizowane w ramach własnych zasobów
samorządu ( np.: projekty GOPS-u) poprzez organizacje pozarządowe, inne instytucje
zewnętrzne, pozyskiwanie środków unijnych.
Projekty i programy mogą być przyjmowane przez Radę Gminy stosownymi uchwałami,
które powinny przybierać formę załączników do niniejszej strategii powinny być zgodne
z przyjętymi kierunkami działań.
Działania zawarte w strategii powinny cechować: efektywność, skuteczność i celowość.
Efektywność - to relacja miedzy osiągniętymi lub planowanymi celami (korzyściami) danego
działania a ponoszonymi lub planowanymi nakładami. Można to osiągnąć dwoma
sposobami:
a) osiągając maksymalny stopień realizacji celu przy danym nakładzie zasobów
( zwiększenie wydajności)
b) używając minimalnego nakładu środków by w jak największym stopniu zbliżyć
się do realizacji celu ( oszczędzanie zasobów).
Efektywne programy realizowane w ramach strategii rozwiązują jedną kwestię społeczną nie
przyczyniając się do powstania nowych. Służą zachowaniu równowagi między interesami
różnych grup społecznych oraz podnoszą poziom zaspokajania potrzeb społeczeństwa,
oszczędnie i wydajnie dysponując posiadanymi środkami.
Skuteczność – to zgodność między stanem rzeczy określonym jako skutek danego działania,
a zakładanym celem. Za skutek uznaje się nie tylko działania, których skutki są utożsamiane
z celem ale i te które zbliżają do jego osiągnięcia. Skuteczność to pożądane i zaplanowane
zmiany w jakiejś dziedzinie życia społecznego ( np.: ograniczanie obszarów biedy).
29
Celowość - oznacza dotarcie z danym programem do środowiska osób rzeczywiście go
potrzebujących. Ocena celowości powinna się opierać na rzetelnie przeprowadzonej
diagnozie problemu.
VII
PODSUMOWANIE
Zapisy zawarte w strategii będą realizowane w ramach kierunków poszczególnych działań,
w zależności od posiadanych przez samorząd i pozyskanych z zewnątrz środków
finansowych. Wiele celów będzie możliwych do osiągnięcia dzięki wsparciu środków
pochodzących z programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na lata 2007- 2013.
Niniejsza strategia jest spójna z Regionalnym Programem Operacyjnym dla województwa
podkarpackiego, krajowymi oraz unijnymi instrumentami w zakresie prowadzenia polityki
regionalnej. Inne dokumenty programowe w zakresie lokalnej polityki społecznej powinny
być zgodne z wytyczonymi w niniejszym dokumencie celami strategicznymi i kierunkami
działań. Powinny być one rozwijane i uszczegółowiane w zależności od lokalnych potrzeb.
Odnosi się to zarówno do programów przyjmowanych przez organy samorządu corocznie jak
i dokumentach wieloletnich – do Strategii Gminy Pruchnik, Programu Profilaktyki
i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Systemu Profilaktyki i Opieki na Dzieckiem
i Rodziną, Programem Współpracy z Organami Pozarządowymi, Programem
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Programem Przeciwdziałania Narkomani i AIDS.
Należy pamiętać o konsekwentnym dążeniu do poprawy jakości życia mieszkańców zgodnie
z wytycznymi zawartymi w wizji programowej niniejszego dokumentu. Realizacja celów
strategicznych ma bowiem znaczenie uniwersalne. Efekty podejmowania działań mogą być
widoczne pod warunkiem nie zmieniania ram programowych strategii oraz jej systematycznej
realizacji.
30