Kod przedmiotu/modułu MT1_29/2013 Nazwa przedmiotu Harmonia

Kod przedmiotu/modułu
MT1_29/2013
Nazwa przedmiotu
Harmonia
Kierunek
Kompozycja i Teoria Muzyki
Specjalność
Muzykoterapia
Typ studiów
I stopnia
Wymagania wstępne
Zdane egzaminy końcowe na I roku stacjonarnych studiów I stopnia.
Wymagania końcowe
Zaliczenie ze stopniem obejmujące zakresem treści programu nauczania
przedmiotu.
Cele przedmiotu/modułu
• Opanowanie wiadomości o środkach harmonicznych z zakresu harmoniki
modalnej oraz systemu funkcyjnego dur-moll.
• Opanowanie wiadomości o zjawiskach harmonicznych systemu tonalnego
dur-moll.
• Wykształcenie umiejętności tworzenia konstrukcji harmonicznych
z wykorzystaniem akordyki systemu tonalnego dur-moll.
• Nabycie i pogłębienie umiejętności tworzenia konstrukcji harmonicznych
•
•
•
•
wykorzystujących środki harmoniki dur-moll, w różnych fakturach oraz
tworzenie miniatur muzycznych według przyjętych założeń.
Wykształcenie umiejętności praktycznego posługiwania się określonymi
środkami harmonicznymi z zakresu harmoniki systemu funkcyjnego dur-moll.
Wyposażenie w aparat pojęciowy niezbędny w opisie, analizie i interpretacji
środków oraz zjawisk wertykalnych i wertykalno-horyzontalnych
wykorzystywanych w muzyce system funkcyjnego
Zapoznanie z wybranymi wykrystalizowanymi idiomami harmonicznymi
stosowanymi przez kompozytorów XVIII i XIX wieku.
Zapoznanie z podstawową literaturą teoretyczną i praktyczną traktującą
o zagadnieniach układów wertykalnych i wertykalno-horyzontalnych,
wykorzystywanych w muzyce systemu funkcyjnego dur-moll.
Treści kształcenia
semestr 3
I. WPROWADZENIE
Harmonia. Zagadnienia terminologiczne.
•
Zagadnienia historyczne. Powstanie i charakterystyka systemu funkcyjnego dur-moll.
•
(6 godzin dydaktycznych)
II. CHARAKTERYSTYKA SKAL I AKORDÓW SYSTEMU FUNKCYJNEGO DURMOLL
Skale systemu funkcyjnego dur-moll.
•
Systematyka akordów systemu funkcyjnego dur-moll. Poszczególne formy akordów.
•
Triada harmoniczna.
•
Kadencje.
•
Konsonans i dysonans w odniesieniu do systemu funkcyjnego dur-moll.
•
(6 godzin dydaktycznych)
III. UKŁAD CZTEROGŁOSOWY
Charakterystyka układu czterogłosowego.
•
Prowadzenie głosów. Układ rozległy i skupiony.
•
Układy o zmiennej ilości głosów. Układ o mniejszej i większej od czterech ilości
•
głosów.
Realizacja konstrukcji harmonicznych wykorzystujących wszystkie funkcje i typy
•
akordów, występujące w obrębie jednej tonacji w układzie czterogłosowym.
Harmonizacja sopranu.
•
(10 godzin dydaktycznych)
IV. DŹWIĘKI OBCE
Opóźnienia.
•
Dźwięki obce: przejściowy, pomocniczy, oderwany, zamienny i wyprzedzający.
•
Akord chopinowski.
•
Figuracja melodyczna i rytmiczna.
•
Realizacja konstrukcji harmonicznych wykorzystujących wszystkie typy akordów
•
oraz dźwięki obce w różnorodnych układach fakturalnych.
(8 godzin dydaktycznych)
semestr 4
I. MODULACJA DIATONICZNA
Wtrącenie.
•
Elipsa.
•
Zboczenie modulacyjne.
•
Wieloznaczność funkcyjna akordów.
•
Modulacja bezpośrednia a pośrednia.
•
Realizacja konstrukcji harmonicznych wykorzystujących wtrącenia, zboczenia
•
modulacyjne w różnorodnych układach fakturalnych.
Realizacja konstrukcji harmonicznych wykorzystujących modulację diatoniczną
•
(pośrednią i bezpośrednią).
(8 godzin dydaktycznych)
II. MODULACJA CHROMATYCZNA
Alteracja.
•
Dysalteracja. Realteracja.
•
Zwrot tristanowski.
•
Charakterystyka modulacji chromatycznej.
•
Realizacja konstrukcji harmonicznych wykorzystujących alteracje w różnorodnych
•
układach fakturalnych.
Realizacja konstrukcji harmonicznych wykorzystujących modulację chromatyczną.
•
(6 godzin dydaktycznych)
III. MODULACJA ENHARMONICZNA
Zjawisko enharmonii.
•
Różnorodność modulacji enharmonicznej.
•
Realizacja konstrukcji harmonicznych modulacji wykorzystujących zjawisko zamiany
•
enharmonicznej.
(4 godziny dydaktyczne)
IV. BAS CYFROWANY
Zagadnienia historyczne i terminologiczne. Basso continuo.
•
Oznaczenia wykorzystywane w systemie basu cyfrowanego.
•
Realizacja konstrukcji harmonicznych w oparciu o oznaczenia basu cyfrowanego •
w różnorodnych układach fakturalnych.
(6 godzin dydaktycznych)
V. APARAT POJĘCIOWY WYKORZYSTYWANY W OPISIE, ANALIZIE
I INTERPRETACJI ZJAWISK WERTYKALNYCH
I WERTYKALNO- HORYZONTALNYCH STOSOWANYCH W MUZYCE SYSTEMU
FUNKCYJNEGO DUR-MOLL
Analiza harmoniczna.
•
Teoria Hugo Riemanna.
•
Symbolika Hermanna Erpfa.
•
Monizm i dualizm harmoniczny.
•
(6 godzin dydaktycznych)
Zamierzone efekty
kształcenia
Student po ukończeniu kursu
w zakresie wiedzy:
• zna elementy dzieła muzycznego oraz rozumie ich wzajemne relacje, a także
zna wzorce budowy formalnej utworów [K1_W02];
• zna i rozumie podstawowe linie rozwojowe w historii muzyki oraz zna
publikacje z zakresu muzykoterapii [K1_W04];
• zna podstawowe style muzyczne, metody i techniki wykorzystywane w ramach
muzykoterapii [K1_W07];
• posiada podstawowe wiadomości w zakresie harmonii niezbędne do
wykonywania zawodu muzykoterapeuty [K1_W013];
• zna i rozumie właściwy zakres wzorców, leżących u podstaw treningu
wyobraźni muzycznej oraz improwizacji w muzykoterapii [K1_W18];
w zakresie umiejętności:
• umie tworzyć własne koncepcje w zakresie muzykoterapii, w oparciu
o specjalistyczną wiedzę oraz w połączeniu z niezależnym wykorzystaniem
wyobraźni, ekspresji i intuicji [K1_U01];
• jest przygotowany do pracy z muzykami i innymi specjalistami w różnego typu
zespołach na poszczególnych etapach realizacji swoich działań twórczych
i odtwórczych w ramach muzykoterapii [K1_U05];
• umie czytać partytury muzyczne w zakresie niezbędnym do wykonywania
zawodu muzykoterapeuty [K1_U06];
• posiada podstawowe umiejętności w zakresie analizy i interpretacji utworów
reprezentujących różne style muzyczne niezbędne do wykonywania zawodu
muzykoterapeuty [K1_U08];
• potrafi posługiwać się w praktyce regułami harmonii funkcyjnej,
ze szczególnym uwzględnieniem harmonizacji i improwizacji w ramach
wykonywanego zawodu muzykoterapeuty [K1_U25];
w zakresie kompetencji społecznych:
• rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie [K1_K01];
• jest zdolny do efektywnego wykorzystania: wyobraźni, intuicji, emocjonalności,
zdolności twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania
problemów, zdolności elastycznego myślenia, adaptowania się do nowych
i zmieniających się okoliczności, zwłaszcza związanych z pracą
muzykoterapeutyczną [K1_K04];
• posiada umiejętność pracy zespołowej w ramach wspólnych projektów i działań,
zwłaszcza muzykoterapeutycznych [K1_K09].
Formy kształcenia (np. wykład/ćwiczenia/
inne)
ćwiczenia, zajęcia grupowe
!
Punkty ECTS
(nakład pracy studenta
niezbędny do osiągnięcia
zamierzonych efektów
kształcenia)
Rok
Semestr
I
4
Punkty
ECTS
2
2
Ilość godzin
w tygodniu
1
1
zal
zst
Legenda
2
III
3
Rodzaj
zaliczenia
1
II
zal – zaliczenie
zst – zaliczenie ze stopniem
5
6
Kryteria oceny
i sposoby weryfikacji
Zaliczenie po zakończeniu semestru 3 następuje po przedstawieniu prac
wykonanych w całym semestrze oraz po przystąpieniu i zaliczeniu ustnego lub
pisemnego kolokwium, sprawdzającego opanowanie zagadnień omawianych
w semestrze.
Po semestrze 4 przeprowadzane jest zaliczenie końcowe, sprawdzające opanowanie
nabytej wiedzy, zdolność praktycznego zastosowania przyswojonych wiadomości.
Studenci zobowiązani są przedstawić do oceny komplet prac pisemnych z całego,
danego roku kursu harmonii oraz zaprezentować analizę czynnika harmonicznego
w wybranym utworze skomponowanym w XX lub w XXI wieku (semestr 4).
Ocenie podlega zakres i stopień przyswojenia nabytej wiedzy teoretycznej,
dotyczącej problematyki określonej harmoniki oraz umiejętności praktycznych,
mierzalnych poprawnością wykonanych zadań, poziomem ich zaawansowania oraz
stopniem biegłości w posługiwaniu się określonymi środkami harmonicznymi
przez studenta. Poza tym ocenie podlega systematyczność pracy oraz
zaangażowanie studenta w pracę i problematykę przedmiotu.
Literatura
• Aldwell E., Schachter C., Harmony and Voice Leading, New York, 1978, 2/1989.
• Chomiński J. M., Historia harmonii i kontrapunktu, t. III, Kraków 1990.
• Chomiński J. M., Kolorystyka dźwiękowa Aleksandra Skriabina, w: Muzyka
1959, nr 2, s. 65.
• Chomiński J. M., Koordynanty trytonowe i półtonowe w akordyce Aleksandra
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Skriabina, w: Muzyka 1959, nr 2, s. 102.
Distler H., Funktionelle Harmonielehre, Kassel 1941.
Fétis F. J., Traité complet de la théorie et de la pratique de l’harmonie, ParyżBruksela, 1844, 20/1903.
Forte A., The Structure of Atonal Music, New Haven, CT, 1973.
Frączkiewicz A., Fieldorf M., Zasady modulacji, Kraków 1996.
Gawlas J., Harmonia funkcyjna, Katowice 1962.
Hauptmann M., Die Natur der Harmonik und der Metrik, Lipsk, 1853, 2/1873.
Heering K., Analiza strukturalna harmoniki w dziele muzycznym, w: Ratio
Musicae, Warszawa 2003.
Heering K., Próba analizy strukturalnej dzieła muzycznego, w: Ze studiów nad
metodami etnomuzykologii, Wrocław 1975.
Kolanek M., System harmoniczny H. Erpfa, Warszawa 1986.
Kurth E., Romantische Harmonik und ihre Krise in Wagners ‘Tristan’, [w:]
Ernst Kurth: Selected Writings, red.: L.A. Rothfarb, Cambridge 1991, s. 97–147.
Lissa Z., Do genezy akordu prometejskiego Aleksandra Skriabina, w: Muzyka
1959, nr 2, s. 86.
Morris R., Composition with Pitch Classes, New Haven, CT, 1987.
Niziurski M., Harmonia, Warszawa 1984.
Poszowski A., Harmonia tonalna, Gdańsk 1974.
Poszowski A., Zagadnienia sonorystycznej techniki harmonicznej, Gdańsk 1970.
Rameau J. P., Nouveau système de musique théorique, Paryż 1726.
Rameau J. P., Traité de l’harmonie réduite à ses principes naturels, Paryż, 1722,
przekł. ang.1971.
Schoenberg A., Structural Functions of Harmony, New York 1954.
Sikorski K., Harmonia, t. I – III, Kraków 1949; t. I – II, Kraków 1984.
Sikorski K., Harmonia. Zbiór zadań i przykładów, Kraków 1961.
Targosz J., Podstawy harmonii funkcyjnej, Kraków 1993.
Terhardt E., “Pitch, Consonance, and Harmony”, JASA, 1974, s. 1061–9.
Wesołowski F., Materiały do ćwiczeń harmonicznych, Kraków 1996.
Wesołowski, F., Nauka harmonii, Łódź 1991.
Zalewski M., Harmonia teoretyczna, Warszawa 1972.
Zieliński T. A., Problemy harmoniki nowoczesnej, Kraków 1983.
Język wykładowy
polski
Prowadzący
dr Tomasz Kienik
Uwagi