pełny tekst - Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem.

pełny tekst - Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem.

G(760,!(3/A%6+A0"
R*8'*Q7",*>&+(368(,,
(,J)&+(3&%(7:(,%($(I,J/>8"7%'&7=,J(IA3+(
!
!)U4.7#&=&-13,)<3e-13&#'&>",5,-)7)-3H#&*9&?:)")F.3"9&=&4.)-#71&,)74,3&
#"H)-1,)?Ld&4>#I3?,3U4.7)&>",5>149L@?@&4#A13&9>")7-13-1)&7I)'?,3&1&.#&=&
,H#'-13&,&G)b3*&;3A3"3*&=&"#,*)1?13&<3H1.5*#7)-3&9>")7-13-1)/&,&F.fV
"5*1&71@e3&41d&*#-#>#<&-)&4.#4#7)-13&>",5*949%&!#'')-1&?,5&#A57).3<3&
*94,@&>#'>#",@'F#757)w&41d&'3?5,L#*/&7&.)F1&?,5&1--5&4>#4fA&9F#-4.5V
.9#7)-5?:&#"H)-f7&>)U4.7)%&;I)',)&>9A<1?,-)&"3)<1,9L3/&<3>13L&<9A&H#",3L/&
L)F1R&>9A<1?,-5&1-.3"34/&,)F"3R<#-5&94.)<#-5*1&7&4$3",3&>9A<1?,-3L&F#*>3V
.3-?L)*1%&T&"fe-5?:&>#7#'f7&75*1)"&.5?:&F#*>3.3-?L1&L34.&"#,*)1.5%
`<`<&;&-13')7-#&>",3'4.)71#-5*&7&-)4,3L&(F)'3*11&75FI)',13&1-)9H9")V
?5L-5*&!"#$34#"&^5*)4,374F1&>",5>#*-1)I/&e3&>)U4.7#&L34.&,L)714F13*&
:14.#"5?,-5*%&N&.#&")?,3L&-13713<F1*&3>1,#'3*/&F.f"5&7&:14.#"11&<9',F#R?1&
>#L)71I&41d&>",3'&*#*3-.3*%&Q,13L3&>)U4.7)&=&7&4.#49-F9&'#&',13Lf7&
<9',F#R?1&=&-13&4@&'I9H13k&."7)&#-#&-134>3I-)&Z&.541d?5&<).[/&)<3&'<)&74>fIV
?,34&-3H#&?,I#713F)&:14.#"5?,-5&?:)")F.3"&>)U4.7)&=&:14.#"5?,-5/&)&71d?&
>",3LR?1#75/&4.)I&41d&?,5*R&-13,"#,9*1)I5*%&Q,1R&."9'-)&L34.&'#&)F?3>.)?L1&
>3"4>3F.57)&,)-1F9&>)U4.7)/&,)4.@>13-1)&H#&?,5*R&1--5*Y%&!)U4.7#&L34.&
74,3?:#H)"-1)L@?3/&L34.&74,d',13%&Q#4.",3H)<-3&A)"',#&75")c-13&7&4$3",3&
>9A<1?,-3L/&)<3&1&-13F13'5&#'?,97)<-3&'#.F<1713&.)Fe3&7&4$3",3&>"57).-3L%&
1
Z. Rymaszewski, Refleksje nad państwem, Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Naukowych ŁTN, t. 50, 1996, s. 119–127.
Tu wspomnieć co najwyżej można o koncepcjach wiążących złotą epokę dziejów ludzkości z przedpaństwowym matriarchatem
(okresem kultu Bogini). Nie ośmielamy się też sugerować, że kolejny etap szczęśliwości nastąpi wraz z likwidacją państwa i związanego
z nim patriarchalnego systemu organizacji społeczeństwa.
2
24
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
M")-1?3&*1d',5&.5*1&'7#*)&4$3")*1&>",3A13H)L@&7&4>#4fA&-13I).75&'#&
>"3?5,5L-3H#&#>14)-1)/&)&7>I57&-)&.#&*)L@&.3e&,'3?5'#7)-13&F#-."#73"45L-3&
4.)-#714F)&'#F."5-5&=&#'&4F")L-3H#&<1A3")<1,*9&>#&>3I-@&>9A<1?5,)?Ld&
>")7)&>9A<1?,-3H#/&L)F&9&!#".)<14)k&$:1$'05D&54$'0":&$'(1'2'3&-„&N&?:#w&-13&*)&
#A13F.57-3H#&F"5.3"19*&.)F13L&'3<1*1.)?L1/&.#&L3'-)F&7&71dF4,#R?1&>",5>)'V
Ff7&-13&*)*5&7@.><17#R?1&?#&'#&.3H#/&L)F@&4$3"d&71--#&#A3L*#7)w&(123&-1;%
`<a<&;&',13L)?:&>)U4.7)&#A43"7#7)w&*#e-)&454.3*).5?,-5&>"#?34&<9A&
3$3F.&-)')7)-1)&?3?:&("&D)$1;&",3?,#*&<9A&$9-F?L#*&9>",3'-1#&?:)")F.3V
"5,#7)-5*&L)F#&(123&-1;j%&!3"*)-3-.-5&?:)")F.3"&*)&>"#?34&>"57).5,)?L1&
'fA"&*).3"1)<-5?:%&!)U4.7#&7&-)L"#,*)1.4,5&4>#4fA&#'A13")&475*/&)&?,d4.#&
1&#A?5*&>#'')-5*/&#'7#I9L@?&41d&'#&-)L"fe-13L4,3L&1'3#<#H11/&?,dRw&'fA"&
,-)L'9L@?5?:&41d&7&1?:&7I)')-19/&>#&.#/&A5&-13,7I#?,-13&>",3F),)w&L3&-)&>#V&
7"f.&7& >"57).-3/& )<3& L9e& ?)IF13*& 1--3& "d?3%& P#& 14.#.-)& ?3?:)& >)U4.7)k&
-)H")',)-13&.5?:/&F.f",5&713"-13&*9&4I9e@%&8,?,3Hf<-13&'#A1.-13&3F4>#-9L3&
.#&$39')<-)&@")$&)'"5@&)/&F4,.)I.9L@?)&7"d?,&$#"*)<-13&#A#71@,3F&7I)'?5&
*).3"1)<-3H#&'3*#-4."#7)-1)&473L&I)4F)7#R?1]%&+,)45&-#7#e5.-3&1&74>fIV
?,34-#Rw&#'34,I5&#'&.)F13H#&9L*#7)-1)&#A#71@,Ff7&>)U4.7)&1&,&L3'-3L&
4."#-5&4.#49L3&41d&7#A3?&74>fI>")?#7-1Ff7&>)U4.7)&*%1-%&,)4)'d&3.).5,)?L1/&
)&,&'"9H13L&>"#?34&>"57).5,)?L1&*)[email protected]#73L&7&<1A3")<-5*&>)U4.713&4.)L3&41d&
>3"*)-3-.-5*&,)')-13*&7I)',/&,#A#71@,)-5?:&'#&75I@?,)-1)&>)U4.7)&
,&)F.57-3H#&1&A3,>#R"3'-13H#&9',1)I9&>",3'3&74,54.F1*/&?:#w&-13&.5<F#/&
7&e5?19&H#4>#')"?,5*&F")L9%
`<b<&iA#F&.3H#&)4>3F.9&>"57).5,)?L)&*#e3&A5w&"3)<1,#7)-)&7&#'-13413-19&
'#&>#,)3F#-#*1?,-3L&4$3"5&$9-F?L#-#7)-1)&>)U4.7)%&T)&>#*#?@&"#,*)1V
.5?:&*3?:)-1,*f7&>",3F),57)-3&A5w&*#H@&7&"d?3&>"57).-3&'#.@'&9,-)V
7)-3&,)&>9A<1?,-3&9&>")7&-13-1)&,71@,)-3&,&*#-#>#<14.5?,-5*&>")73*&
4.#4#7)-1)&>",5*949%&8FI)-1)w&F9&.3*9&Ad',13&,&L3'-3L&4."#-5&-#7#e5.-)&
F#-?3>?L)&}>)U4.7)&*1-1*)<-3H#~/&>)U4.7)/&F.f"3&>"57).5,9L@?&4,3"3H&
47#1?:&,)')U&u*%1-%&A3,>13?,3U4.7#/&)&7&.5*&75*1)"&4>")713'<17#R?1/&
454.3*5&>3-1.3-?L)"-3/&)&.)Fe3&#?:"#-d&,'"#71)/&#R71).d/&#A"#-dv&#H")-1?,5&
F#4,.5&473H#&$9-F?L#-#7)-1)%&T&'"9H13L&71@,)w&41d&.#&*#e3&,&-1375'#<-#R?1@/&
3
Znakomicie w sposób skondensowany problem ten wyjaśnia W. Hoff, Granice prywatyzacji zadań i kompetencji władz publicznych,
na s. 85 i nast. przedstawianego tomu Krytyki Prawa.
Zob. J. Matuszewski, Materialne instrumenty władzy w średniowiecznej Polsce (w:) Pamiętnik XIV Powszechnego Zjazdu Historyków
Polskich, t. 2, Warszawa–Toruń 1994, s. 117–125.
4
25
Krytyka Prawa
?,5&-139'#<-#R?1@&>)U4.7)/&F.f"3H#&*134,F)U?5&>#4,9F9L@&)<.3"-).575&'<)&
454.3*9&-137571@,9L@?3H#&41d&,3&475?:&>#71--#R?1Z%&N&.3&#4.).-13&#F#<1?,V
-#R?1&#'H"57)I5&'#*1-9L@?@&"#<d&7&F4,.)I.#7)-19&41d&39"#>3L4F1?:&4."9F.9"&
$39')<-5?:%&^#,FI)'&>)U4.7)&*#e3&>"#7)',1w&'#&>"fA&>",3L*#7)-1)&L3H#&
9>")7-13U/&,)4.d>#7)-1)&H#&>",3,&)<.3"-).57-3&1&F#-F9"3-?5L-3&4."9F.9"5&
uE#R?1fIv&<9A&7,)L3*-3H#&74>13")-1)&41d&>)U4.7)&1&1--5?:&4."9F.9"h%&i&1<3&
74>fI?,3R-13&4,?,@.3F&>)U4.7#7#R?1&F#R?13<-3L&4.)-#71&L9e&L3'5-13&>#<1V
.5?,-5&>",3e5.3F/&#&.5<3&41dH)-13&>",3,&-13>)U4.7#73&4."9F.9"5&>#&7I)',d&
>9A<1?,-@&L34.&,L)714F13*&-13A9',@?5*&7@.><17#R?1%&C5&7&>3I-1&,"#,9*13w&
*#e<17#R?1/&L)F13&4.7)",)&>",3'&,)1-.3"34#7)-5*1&.3-&>"#?34/&-)L<3>13L&
#'7#I)w&41d&'#&,-)F#*1.3H#&}4>#I3?,-3H#&3F4>3"5*3-.9~&7&.5*&,)F"3413/&
?,5<1&'#&#'>#713'-1?:&4.#49-Ff7&75F4,.)I?#-5?:&7&'#A13&$39')<1,*9&
1&>",3,&$39')<1,*%
"
;I)4-#Rw&=&-)L')<3L&1'@?3&>")7#&",3?,#73/&.#&-)&>37-#&,&L3'-3L&4."#-5&
1-4.5.9?L)&>")7)&>"57).-3H#%&T&'"9H13L&,)R&'#4.",3?&*#e-)&"f7-13&[email protected]
><173&L3L&F#-#.)?L3&,&>")73*&>9A<1?,-5*%&};I)4-#Rw&L34.&>")73*&R71d.5*&
1&-13.5F)<-5*%&61F.&-13&*#e3&A5w&H#&>#,A)71#-5*/&,&[email protected]*&75>)'F9/&
H'5&.3H#&75*)H)&7&4>#4fA&#?,5714.5&F#-13?,-#Rw&>9A<1?,-)&9,-)-)&>",3,&
>")7#/&74,3<)F#&>#'&7)"9-F13*&4I94,-3H#&1&,&Hf"5&75>I)?#-3H#&#'4,F#V
'#7)-1)~& =& 4.)-#71& Q3F<)")?L)& !")7& +,I#713F)& 1& iA57).3<)& ,& [lg\& "%&
T)"f7-#&.)/&L)F&1&4,3"3H&>#'#A-5?:/&>fc-13L4,5?:&'3F<)")?L1l&75-1F)I5&
,&H#4>#')"?,3L&F#-13?,-#R?1&>",3?174.)713-1)&41d&'#.5?:?,)4#73L&$#"*13&
7I)4-#R?1&=&7I)4-#R?1&$39')<-3Lg%&6)&?,5*&,).3*&>#<3H)I)&.)F&9?1@e<17)&=&
L)F&41d&#F),)I#&=&'<)&"#,7x)L@?3H#&41d&7&>",54,I#R?1&F)>1.)<1,*9&7I)4-#Rwt
Takie zjawiska występowały u schyłku rzymskiego cesarstwa, por. np. Ph. Jenkins, Wojny w imieniu Jezusa. Jak czterej patriarchowie, trzy
królowe i dwaj cesarze ukształtowali chrześcijaństwo na 1500 lat, Warszawa 2011, s. 52 i n., Monopol na przemoc.
5
Por. np. H.A. Drake, The church, society and political power (w:) Constantine to c. 600. The Cambridge History of Christianity, Cambridge 2007.
6
Por. W. Rozwadowski, Definicje prawa własności w rozwoju dziejowym, Czasopismo Prawno-Historyczne 1984, nr 36, z. 2, s. 22 i n.;
zob też H. Kupiszewski, Rozważania o własności rzymskiej, Czasopismo Prawno-Historyczne 1984, t. 36, z. 2, s. 3.
7
Kształtowanie się stosunków własnościowych wciąż rodzi wątpliwości. Spotkać można np. koncepcję opozycji własności feudalnej
i kapitalistycznej jako przeciwstawienie własności państwowej (publicznej – własność feudalna to korporacyjna własność grupowa),
kapitalistycznej własności zindywidualizowanej (w nieokreślonej perspektywie: własność menedżerów). Dostrzegamy tu wyeksponowanie rozwoju zmierzającego od własności funkcjonującej w interesie społecznym, do kształtowanej w interesie jednostek. Por. tu: W. Rozwadowski, Definicje prawa własności w rozwoju dziejowym, Czasopismo Prawno-Historyczne 1984, t. 36, z. 2, s. 3–4 oraz ibidem, przyp. 9.
8
26
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
a<`<&!#&'34."9F?L1&>)U4.7)&7&?,)4)?:&9>)'F9&^,5*9/&7&p9"#>13&>",3A13H)&
>"#?34&"3F#-4."9F?L1&>#'4.)7#75?:&4."9F.9"&1&$9-F?L1&>)U4.7)/&F.f"5&>",5LV
*9L3&>#4.)w&F4,.)I.#7)-1)&1&"#,7#L9&$39')<1,*9%&;&-1*&?,5--1F13*&"3H9V
<9L@?5*&-13*)<&?)IF#71?13&4.#49-F1&>")7-#V>9A<1?,-3&4.)I)&41d&7I)4-#Rw&=&
7I)4-#Rw&$39')<-)&"#',@?)&41d&-)&'"#',3&)F?L1&1**9-1.3.#73L%&!",5&>#*V&
-x*5k&1**9-1.3.&.#&>",571<3L&'<)&$39')I)/&75I@?,)L@?5&4>#'&F#*>3.3-?L1&
7I)',5&>9A<1?,-3L&4.)-#71@?3&L3H#&7I)4-#Rw&.3"5.#"19*&7"),&,&*134,F)UV
?)*1&.3H#&.3"5.#"19*%&T)713")w&#-&7&4#A13&*#e3&*%1-%&,)F),&74.d>9&9",d'V
-1Ff7&*#-)"4,5?:/&,)F),&-)FI)')-1)&1&R?1@H)-1)&R71)'?,3U&>9A<1?,-5?:/&
,)F),& 4>")7#7)-1)& 7I)',5& 4@'#73L/& ,)F),& 1-H3"3-?L1& >")7#')7?,3L%&
;5F<9?,3-19&*#e<17#R?1&',1)I)<-#R?1&9",d'-1Ff7&>9A<1?,-5?:&.#7)",54,5&
#'>#713'-1&#A#71@,3F&-)FI)')-5&-)&7I)R?1?13<)%&P"7)L@?5&',[email protected]&<).&
>"#?34&-)')7)-1)&1-'571'9)<-5?:&>",571<3Lf7&1**9-1.3.#75?:&-)A")I&
.)F&>#74,3&?:-3H#&?:)")F.3"9/&e3&,"#',1I#&41d&-)&,13*1)?:&>#<4F1?:&#'&
>#I#75&•N_&7%&>",3F#-)-13/&1e&74,54.F13&'#A")&',13"e#-3&>",3,&4,<)?:?1?)&
'54>#-9L@&.)F1*&7I)R-13&4.).943*%&;&F#-43F73-?L1&,)')-1)/&F.f"5?:&>)UV
4.7#&41d&,",3FI#/&)&F.f"3/&7&-)4,5*&#'?,9?19/&4@&,'3?5'#7)-13&,)')-1)*1&
>9A<1?,-5*1&>)U4.7)/&*941)I&,)?,@w&"3)<1,#7)w&7I)R?1?13<&*)&Ld.-#R?1\%
a<a<&+,5*&?:)")F.3"5,9L3&41d&1**9-1,#7)-)&7I#Rw&$39')<-)t&Q#&L3L&$9-F?L#V
-#7)-1)&75F#",54.57)-)&L34.&4>3?5`?,-)/&.5>#7)&7I)R-13&'<)&4.#49-Ff7&
$39')<-5?:/&$#"*)&7I)4-#R?1k&7I)4-#Rw&>#',13<#-)%&;&L3L&")*)?:&-)&L3'-3L&
",3?,5&-13"9?:#*3L&u-)&H"9-?13v&>",54I9H17)I5&'7)&-13F#-F9"3-?5L-3/&
9,9>3I-1)L@?3&41d&9>")7-13-1)&7I)R?1?13<4F13k&[v&0:;&4&1;'1$&35&u7I)4-#Rw&
>#'",d'-)/&7I)4-#Rw&9e5.F#7)v&=&>#'')-3H#&713R-1)F)/&1&Yv&0:;&4&1;'
0&"5-$1;&u7I)4-#Rw&,713",?:-1)v&=&>)-)/&4,<)?:?1?)/&$39')I)%&N?:&,-)*13--@&
?3?:@&A5I#&.#/&e3&1&L3'-)/&1&'"9H)&>#4.)w&.3L&7I)4-#R?1&>#',13<#-3L&#'',1)I5V
7)I)&7&4>#4fA&14.#.-5&-)&4.#49-F1&#4#A14.3%&T&-)A5?13*&>")7)&7I)4-#R?1&
F)e'3H#&"#',)L9&,71@,)-)&A5I)&"f7-#?,3R-13&,*1)-)&4.).949&>")7-3H#&
1&4>#I3?,-3H#&-)A57?5%&6)A57)L@?5&H#4>#')"4.7#&u#A#Ld.-3&L)F1*&.5.9V
I3*k&',13',1?,@?/&F9>9L@?/&,)7I)4,?,)L@?v&=&A3,>#R"3'-1&9e5.F#7-1F&,13*1/&
4.)7)I&41d&=&?#&,"#,9*1)I3&=&7I)R?1?13<3*&-13"9?:#*#R?1/&,)A9'#7)U/&1-73-V
.)",)/&9>")7-1#-5*&'#&9',1)I9&73&74>f<-#?13&713L4F13L/&,&>")73*&'#&
'54>#-#7)-1)&475*&*)[email protected]*&7&'"#',3&4>",3')e5/&,)*1)-5/&')"#71,-5/&
Zob. zestawienie literatury dotyczące immunitetu na ziemiach polskich: S. Płaza, Historia prawa w Polsce na tle porównawczym,
1 cz.: X–XVIII w., Kraków 1997, s. 504.
9
27
Krytyka Prawa
?,5&>",3F),57)-1)&7&'"#',3&4>)'F#A")-1)%&(<3&,&.3H#e&.5.9I9&=&-)A5.3L&
7I)4-#R?1/&4.)7)I&41d&>#'')-5*/&#4#A@&>#,#4.)L@?@&7&,)<3e-#R?1&#4#A14.3L&
#'&'#*1-19*/&)&71d?&#'&$39')I)&R713?F13H#&?,5&'9?:#7-3H#/&?,5<1&7I)R?1V
?13<)&,713",?:-13H#%&P3H#/&7&F.f"3H#&"dF9&,-)<),I5&41d&>#,54F)-3&7"),&
,& 7I)4-#R?1@& ,713",?:-1@/& )."5A9.5& 7I)',5& >9A<1?,-3L%& Q,1dF1& -13L& .3-&
#4.).-1&4.)7)I&41d&<#F)<-5*&u-)&#A4,)",3&47#L3L&7I)4-#R?1v&94.)7#')7?@/&
)'*1-14.").#"3*&1&4d',1@%&+#&7)e-3/&7I)',)&'#*1-1)<-)&"5?:I#&4.)I)&41d&
7I)',@&4973"3--@%&!#'')-3H#&>#,A)71#-#&L)F13LF#<713F&#?:"#-5&>)UV
4.7)&=&)&$#"*)<-@&L3'5-13&#?:"#-d&e5?1)&>#'')-3H#&>",3'&>)U4F@&4)*#V
7#<@&>",5-13413&'#>13"#&iR713?3-13&u75')-3&7&[lhg&"%&>")7)&F)"'5-)<-3&
>",371'57)I5&F)"d&R*13"?1&'<)&4,<)?:?1?)/&F.f"5&}'#A"#7#<-13&1&"#,*5R<-13&
?:I#>)&-)&R*13"w&,)Ax3~v%&;&>)U4.713&4,<)?:3?F1*&-13&14.-1)I)&'<)&>#'')V
-3H#&*#e<17#R?1&L)F13H#F#<713F&,&.5*&>)U4.73*&F#-.)F.9/&'<)&>)U4.7)&
#-&-13&14.-1)I/&)<3&1&>)U4.7#&'<)&-13H#&-13&14.-1)I#%&(&>)*1d.)*5/&e3&^,3?,V
>#4>#<1.)&4,<)?:3?F)&A5I)&>)U4.73*&"#<-1?,5*/&e3&>#-)'&\X…&<9'-#R?1&
*134,F)I#&-)&741&1&e5I#&,3&741%&N&'<)&-1?:&>",3,&4.9<3?1)&1-.3"34&>9A<1?,-5&
#,-)?,)I&1-.3"34&>)U4F1/&-13&>)U4.7#75%&8>#I3?,3U4.7#&>#<4F13&*)&L34,?,3&
7&••N&7%&713L4F13&F#",3-13%&(&7&-1?:&HIdA#F#&#'?1R-1d.@&.")'5?Ld&#A#Ld.-#R?1&
-)&4>")75&>9A<1?,-3%&Q#')L*5&'<)&>#",@'F9/&e3&F#<3L-3&Z…&=&4>#I3?,-#Rw&
4,<)?:3?F)/&.#&4>#I3?,-#Rw&>)4#e5.f7/&.")F.9L@?5?:&>",3,&4.9<3?1)&7I)4-3&
>)U4.7#/&>)U4.7#&4,<)?:3?F13/&L)F&'#L-@&F"#7d%&!)4#e5.f7/&H#.#75?:&'<)&
7I)4-3L&F#",5R?1&75'#1w&L@&-)&R*13"w[X%
a<b<&;4F)e*5&F#-43F73-?L3&$39')<-3L&>"57).5,)?L1&7I)',5&>9A<1?,-3L&'<)&
L3'-#4.F1%&!"#7)',1&#-)&'#&>#',1)I9&4>#I3?,3U4.7)&-)&#A57).3<1&1&>#'')V
-5?:%&+1&#4.).-1&,#4.)L@&?)IF#71?13&75F<9?,3-1&,3&4>#I3?,3U4.7)&#A57).3<V
4F13H#/&4.)L@?&41d&><3A43*/&I5F)*1&1&?:)*4.73*&=&-13&>#'*1#.3*/&<3?,&L3'5V
-13& >",3'*1#.3*& 74,3<F1?:& ',1)I)U& #A57).3<1%& T)R& '<)& .5?:& #4.).-1?:&
>)U4.7#&-)A13",3&?:)")F.3"9&4.)-#73H#/&.#&Ad',13&1?:/&4.)-#7)/&4,<)?:3?F)&
",3?,>#4>#<1.)/&1*&*941&71d?&>)U4.7#&4I9e5w%&i-1&Ad'@&454.3*).5?,-13&
>"57).5,9L@?&*13-13&^,3?,5>#4>#<1.3L/& -)& .5*& >)U4.713& A3,7,H<d'-13&
>)4#e5.#7)w%&!#L)71@&41d&1&,#4.)-@&94.)7#7#&9*#?#7)-3&"3H9I5&,)713")V
L@?3&H7)")-?Ld/&e3&4)*)&L9e&.5<F#&>",5-)<3e-#Rw&'#&4.)-9&4,<)?:3?F13H#&L34.&
Por. tu exempli causa znakomite studium W. Pałuckiego, Drogi i bezdroża skarbowości polskiej XVI i pierwszej połowy XVII wieku. Nervus
belli, Wrocław 1974.
10
28
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
>#'4.)7@&'#&A3,7,H<d'-5?:&"#4,?,3U&7#A3?&>)U4.7)[[%&;1',1*5&,).3*/&
e3&L3'-5*&,&75")c-5?:&3$3F.f7&>"57).5,)?L1&7I)',5&>9A<1?,-3L&.#&75F4,.)IV
?3-13&>"#?3'9"&9*#e<171)L@?5?:&75F#",54.57)-13&>)U4.7)&'<)&7I)4-5?:&
H"9>#75?:&?3<f7/&,&"f7-#?,34-5*&,)*F-1d?13*&,)4#Af7&>9A<1?,-5?:&
>",3'&3F4><#).)?L@&>",3,&>#,#4.)I@&?,dR?1@&*134,F)U?f7&>)U4.7)[Y%
a<c<&M'5A5R*5&7&.5*&*#*3-?13&*13<1&"#,4.",5H)w&F734.1d&9e5.3?,-#R?1&
>)U4.7)&-)&>#'4.)713&'#R71)'?,3U&,&>)U4.73*&4,<)?:3?F1*/&,&^,3?,>#V
4>#<1.@&iA#LH)&6)"#'f7/&*#H<1A5R*5&,&?,54.5*&49*13-13*&>#713',13w/&
e3&'<)&71dF4,#R?1&4>#I3?,3U4.7)&L3&,)*134,F9L@?3H#&>#.",3A-3&#-#&-13&
A5I#%&E)e')&7I#Rw&u#'>#71)')L@?)&>#74,3?:-13&>",5L*#7)-3L&'3`-1?L1&
>)U4.7)k&7I)',)&†&<9'-#Rw&†&.3"5.#"19*v&4.)-#71I)&-13,)<3e-3&#'&^,3?,5V
>#4>#<1.3L/&)9.)"F1?,-3&*1F"#>)U4.37F#/&,&4973"3-3*V7I)R?1?13<3*&'#*1V
-1)<-5*%&613&Ad',13*5&41d&.9&L9e&,)4.)-)71)w&-)'&"#',@?5*1&41d/&713<#V
F"#.-13& 4.)71)-5*1& $")>9L@?5*1& >5.)-1)*1& '#.5?,@?5*1& :14.#"5?,-5?:&
F#-43F73-?L1& .)F13H#& 454.3*9[j%& T#4.)71)*5& .3e& -)& 9A#?,9& F734.1d/&
'#>94,?,)<-#R?1&71@,)-1)&.")H1?,-3H#&9>)'F9&^,3?,5>#4>#<1.3L&,&.)F@&>"5V
7).5,)?L@&7I)',5&>9A<1?,-3Lt
#
+,5& >",3'4.)71#-3& 97)H1& 75>#4)e)L@& -)4& 7& 1-4."9*3-.& >#,7)<)L@?5&
>#4I9e5w&41d&-1*&7&"#,7)e)-1)?:&-)'&74>fI?,34-#R?1@t&+,5&,).3*&',1R&
'#4.",3?&*#e-)&754.d>#7)-13&>#'#A-5?:&1&*#e3&"f7-13&-13>#F#L@?5?:&
>"#?34f7&>"57).5,)?L1&7I)',5&>9A<1?,-3Lt
b<`<,i'&?,)49&713<F13L&>",3*1)-5&>",3I#*9&<).&gX%m\X%&9A13HI3H#&4.9<3?1)&
>5.)-13&#&>",54,I#Rw&>)U4.7)/&#&F13"9-F1&L3H#&>",3F4,.)I?3U/&A57)&9,-)V
7)-3&,)&-134.#4#7-3%&!"fA)&#'>#713',1&>#?1@H)&A#713*&*%1-%&,)&4#A@&
11
O kształtowaniu się ustawowego obowiązku rozdawnictwa skonfiskowanych majętności zob. K. Goźdź-Roszkowski, Rozdawnictwo
skonfiskowanych dóbr ziemskich w prawie polskim XV–XVI wieku, Wrocław 1974, s. 18–34.
J. Matuszewski, Fenomen jagiellońskich zastawów w Polsce. W poszukiwaniu przyczyn ich powodzenia w XV i XVI stuleciu (w:) Klio viae et
invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, red. A. Odrzywolska-Kidawa, Warszawa 2010, s. 318–319.
12
Dodajmy jeszcze, co pozostaje poza zakresem rozważań, że kolejne już nie feudalne państwo, państwo absolutyzmu, nie miało wątpliwości, dokonując zdecydowanej publicyzacji własności, np. przez powiązanie z funkcją właściciela, zadania publicznego – piastowania
funkcji urzędnika administracji lokalnej – wójta.
13
29
Krytyka Prawa
-13,"d?,-@&',1R&F#-13?,-#Rw&#'-13413-1)&41d&'#&>#>9<)"-3L&'#&-13')7-)&
71,L1&,)-1F9&>)U4.7)&7&'"#',3&'#&4>#I3?,3U4.7)&4,?,dR<17#R?1%
b<a<,613&>",34@',)L@?&#&F#-13?,-#R?1&,)-1F9&>)U4.7)&7&")?L#-)<-3L&>3"4>3FV
.5713&:14.#"5?,-3L[]/&*#e3*5&L3'-)F&,)4.)-#71w&41d&-)'&F13"9-F13*&L3H#&
37#<9?L1%&B3'-@&,&*#e<17#R?1&L34.&>"#?34&>"57).5,)?L1&7I)',5&>9A<1?,-3L%&
;5F#",54.9L@?&>",3'4.)71#-3&75e3L&-13>#'7)e)<-3&'#R71)'?,3-1)&#F"349&
$39')<1,*9/&-)'&.)F@&>3"4>3F.57@&*#e-)&41d&F"f.F#&,)4.)-#71w%
b<b<,!)U4.7#&>",3'4.)71)-3&A57)&7&'7#L)F1&4>#4fA%&8>#.5F)*5&41d&,&F#-?3>V
?L@&4#<1')"54.5?,-@/&7&F.f"3L&L34.&"#,*)1?13&9L*#7)-5*&'#A"3*&74>f<-5*/&
H',13&F)e')&)F.57-#Rw&>)U4.7)&97,H<d'-1)&1-.3"34&74,54.F1?:&#A57).3<1/&
?,5<1& 1-.3"34& 4>#I3?,-5%&(<.3"-).57@& L34.& 71,L)& >)U4.7)& L)F#& -)",d',1)&
#?:"#-5&?,5&"3)<1,)?L1&1-.3"34f7&H"9>5&9>",571<3L#7)-3L%&!#,#4.)71)*5&
-)&9A#?,9&>"#A<3*&H3-3,5&>)U4.7)k&?,5&L34.&3$3F.3*&9*#75&4>#I3?,-3L/&
>#'A#L9/&7)<F1&F<)4/&?,5&')"3*&A#e5*%&N4.#.-3/&e3&>)U4.7#&>",3LdI#&H7)IV
.3*&<9A&>#713",#-#&*9&-)&1--3L&'"#',3&#F"3R<#-3&,)')-1)%&613,)<3e-13&#'&
.3H#/&4F@'&41d&7,1dI#/&L34.&1-4."9*3-.3*/&F.f"5&4.7#",#-#&'<)&"3)<1,)?L1&#F"3RV
<#-5?:&$9-F?L1%&C#&>#&.#&L34.&=&'<).3H#&>#74.)I#%&B3R<1&>",34.)-13&L3&"3)<1,#7)w/&
.#&.")?1&")?Ld&A5.9%
$
i'>#713',1&-)&>#4.)71#-3&75e3L&>5.)-13&4,9F)w&71--1R*5&.)*/&H',13&
>)U4.7#&=&-)&7,f"&*#-)"?:11&$39')<-3L&=&>",3F),9L3&47#L3&F#*>3.3-?L3&
7I)'?,3&7&"d?3&>"57).-3%&+,5&.#&',1R&7&#Hf<3&*#e<173t
c<`<,04."fL&^,3?,5>#4>#<1.3L&'#>94,?,)&*#e<17#R?1&>",3F),57)-1)&7I)',5&
>9A<1?,-3L/&>",371'9L@?&#'>#713'-1@&7&.5*&,)F"3413&>"#?3'9"d/&>#,)&>)UV
4.7#/&-)&",3?,&#"H)-1,)?L1&*1d',5-)"#'#75?:&u)".%&\X&E#-4.5.9?L1k&}^,3?,V
>#4>#<1.)&!#<4F)&*#e3&-)&>#'4.)713&9*#75&*1d',5-)"#'#73L&>",3F),)w&
#"H)-1,)?L1&*1d',5-)"#'#73L&<9A&#"H)-#71&*1d',5-)"#'#73*9&F#*>3V
.3-?L3&#"H)-f7&7I)',5&>)U4.7#73L&7&-13F.f"5?:&4>")7)?:~v/&4."9F.9"&
4)*#",@'9&u)".%&[hh[Z&94.%&Yk&}B3e3<1&75-1F)&.#&,&9,)4)'-1#-5?:&>#.",3A&
14
Por. tu uwagę w przyp. 2.
„1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne”.
15
30
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
>)U4.7)/&94.)7)&*#e3&,<3?1w&L3'-#4.F#*&4)*#",@'9&.3"5.#"1)<-3H#&75F#V
-57)-13&1--5?:&,)')U&>9A<1?,-5?:~v%&(<3&.3H#&-13&*#e-)&9,-)w&,)&>"57).5V
,)?Ld%&N--3L&*#e<17#R?1&7&#A#71@,9L@?3L&94.)713&,)4)'-1?,3L&-13&,-)<3c<1R*5%&
(<3&-13&*)&.3e&,)F),9&>#'3L*#7)-1)&#'>#713'-1?:&'3?5,L1%&+,5&*941&.#&
L3'-#,-)?,-13&>",34@',)w&#&A")F9&.)F13H#&-13A3,>13?,3U4.7)t
c<a<,iF),9L3&41d/&e3&7&e5?19&?#',13--5*&A3,&4>3?L)<-3H#&7541IF9&#'-)LV
',13*5&"#,*)1.3&$#"*5&9?:5<)-1)&41d&>)U4.7)&#'&"3)<1,)?L1&?1@e@?5?:&-)&
-1*&,)')U&>9A<1?,-5?:/&*%1-%&-)&'"#',3&?:#7)-1)&41d&,)&4."9F.9")*1&4$3"5&
>"57).-3L%&T)?,-x*5&#'&>",5FI)'#73L&'#<3H<17#R?1&'-1)&?#',13--3H#%&
iA#71@,3F&'A)I#R?1&#&'"#H1&>9A<1?,-3&#A?1@e)&7I)',d&=&.#&,)')-13&>9A&<1?,&V&
-3/&"3)<1,#7)-3&,&75F#",54.)-13*&9>")7-13U&7I)'?,5?:%&(&?#&-)H*1--13&
"#A1&7I)',)&>9A<1?,-)t&T)713")&9*#7d&>"57).-#V>")7-@/&*#?@&F.f"3L&
97)<-1)&41d&#'&.3H#&#A#71@,F9/&>",3",9?)L@?&#'>#713',1)<-#Rw&,)&"3)<1,)?Ld&
,)')-1)&u-13&"3)<1,)?Ld&4)*3H#&,)')-1)„v&-)&>"57).-@&`"*d&9A3,>13?,3V
-1#7@%&Q#,-)I3R&#A57).3<9&-)&c<3&9.",5*)-3L&'"#',3&>9A<1?,-3L&4,F#'5/&
#&"3F#*>3-4).d&>"#?349L&41d&,&`"*@&9A3,>13?,3-1#7@%&P#&371'3-.-3&>#*13V
4,)-13&7I)',.7)&>9A<1?,-3H#&,3&4$3"@&>"57).-@%&Q<)&>#'')-5?:&>)U4.7)/&
"#,71@,)-13&,'3?5'#7)-13&-13).")F?5L-3%&(&'<)&7I)',5t&+,5e&-13&#.713")&
41d&-)&.3L&'"#',3&>#?1@H)L@?)&*#e<17#Rw&?)IF#71.3H#&7"d?,&9A3,>13?,3-1)&
41d&#'&"5,5F)&L3L&4>")7#7)-1)t&i.#&1--5&>",5FI)'&>",3F),)-1)&9>")7-13U&
7I)',5&>9A<1?,-3L&7& "d?3&>"57).-3%& T)4)'5& "9?:9& '"#H#73H#& #F"3R<)&
F#'3F4&'"#H#75&u94.)7)&,&'-1)&YX&?,3"7?)&[\\l&"%v%&(<3&-13&#A#71@,9L3&#-&
-)&#A4,)",3&4.)-#71@?5*&7I)4-#Rw&>"57).-@%&P)*&#'>#713'-1@&'3?5,Ld&
-#"*).57-@&>#'3L*#7)w&*#e3&.5<F#&7I)R?1?13<%&B)F&7&$39')<-5*&'#*1V
-19*%&E#<3L-5&>",5FI)'%&!)U4.7#&'#>94,?,)&*#e<17#Rw&$9-F?L#-#7)-1)&
>"57).-3L&>#<1?L1&u.,7%&#?:"#-)v/&454.3*).5?,-13&>#4,3",)L@?&9>")7-13-1)&
.5?:&"#,*)1.5?:&>"57).-5?:&$#"*)?L1&4.#4#7)-1)&>",5*949%&N&.9&.)Fe3&-13V
#'<3HI3&Ad'@&4F#L)",3-1)&,&$39')<1,*3*%
c<b<,(<3&-13&7&.5*&*)"H1-)<-5*&=&>",5-)L*-13L&-)&"),13&=&,)F"3413/&.F71&
-)LA)"',13L&-13>#F#L@?3&,L)714F#/&?:#w&A)H).3<1,#7)w&H#&-13&-)<3e5%&!#7)eV
-13L4,3&#A)75&*#e3&"#',1w&1--)&4$3")%&;&#F"3413&$39')<1,*9&'#4,I#&'#&
")e@?3L&'#*1-)?L1&7I)4-#R?1&-)'&7#<-#R?1@/&4F9.F9L@?3L&.5*/&e3&,'3?5'#V
7)-)&71dF4,#Rw&4>#I3?,3U4.7)&u>#'')-1&4,<)?:.5v/&4.)I)&41d&>",3'*1#.3*/&
)& -13& >#'*1#.3*& ,)"f7-#& >")7)& >9A<1?,-3H#/& L)F& 1& >"57).-3H#%& +,5&
7#<-#&,)FI)')w/&e3&',1R&-13&H"#,1&-)*&>#'#A-5&F#-{1F.&*1d',5&7#<-#R?1@&
31
Krytyka Prawa
1&7I)4-#R?1@/&?,5&-)&>37-#&'3*#F").5?,-3&454.3*5&4>")7#7)-1)&7I)',5&
?:"#-1@&-)4&>",3'&75-).9",3-1)*1&.3H#&"#',)L9t
c<c<,S39')<-)&>"57).5,)?L)&7I)',5&>9A<1?,-3L&>#<3H)I)&-)&A3,>#R"3'-1*&
>",3F),)-19&?)I3L&7I)',5&>9A<1?,-3L&7&"d?3&>#'*1#.f7&>"57).-5?:&=&7I)RV
?1?13<1&'#*1-1)<-5?:%&(<3&.#&"#,71@,)-13&'<)&'54>#-9L@?3H#&7I)4-#R?1@&
9?1@e<173/& 75*)H)L@?3& .7#",3-1)& >"57).-3H#& 454.3*9& )'*1-14.")?L1&
1&75*1)"9&4>")713'<17#R?1/&>#-#4,3-1)&,71@,)-5?:&,&.5*&F#4,.f7&1&"5,5F)&
4>")7#7)-1)&7I)',5/&)&.)Fe3&>",3Ld?1)&#'>#713',1)<-#R?1&,)&>#'')-5?:%&
6#7#e5.-)&7I)4-#Rw&?3?:9L3&41d&4FI#--#R?1@&'#&#A-1e)-1)&F#4,.f7&1&*1-1V
*)<1,)?L1&"5,5F)%&613&,',171*5&41d&,).3*/&H'5A5&4,9F)I)&.)U4,3L/&)&"f7-13&
3$3F.57-3L&*3.#'5&>",3L*#7)-1)&?,5&>#'>#",@'F#7)-1)&4#A13&7I)',5&
>9A<1?,-3L%&!"57).5,)?L)&$39')<-)&'#>"#7)',1I)&'#&4.7#",3-1)&'")*).5?,V
-3L& #>#,5?L1k& #A57).3<=>#'')-5%& Q,1R& .)F13H#& >#',1)I9& -13& *)[h%& C")F&
>#',1)If7&4.)-#75?:&?,5&$#"*)<-)&,)4)')&"f7-#R?1&7#A3?&>")7)&.#&?,5-V
-1F1&9-13*#e<171)L@?3&A3,>#R"3'-13&,)4.#4#7)-13&>",57#I)-3H#&75e3L/&
L)Fe3&>#?1@H)L@?3H#&'<)&7I)R?1?13<)/&7,#"?)&>",3L*#7)-1)&7I)',5&>9A<1?,V
-3L&'<)&4>")7-13L4,3H#&F#",54.)-1)&,&7I)4-#R?1%
%
+,5&L3'-)F&-13&*)&*#e<17#R?1/&A5&75F#",54.57)-#&-)')</&)<3&L9e&-#7#V
?,3R-13L4,3&1-4."9*3-.5/&,)>37-1)L@?3&#41@H-1d?13&.3H#&4)*3H#&?3<9k&'#*1V
-)?L1&7I)4-#R?1&-)'&7#<-#R?1@t&;&$39')<1,*13&>#'4.)7#7@&$#"*@&7I)4-#R?1&
A5I)& 7I)4-#Rw& H"9-.9%& P#& #-)& '3?5'#7)I)& #& >#7#',3-19& >#<1.5?,-5*&
1&4>#I3?,-5*&L3'-#4.F1&1&"#'9%&N&#-)&>",34@',)I)&#&>#'')U4.713&=&A")F9&
7#<-#R?1&\X…&4>#I3?,3U4.7)%&;&••N&7%&7)".#R?1@&-)L75e4,@&4.)I)&41d&1-$#"V
*)?L)%&;#<-#Rw&'#4.d>9&'#&-13L&,)<1?,#-)&,#4.)I)&'#&>")7&>#'4.)7#75?:/&
)<3&.3e&-)L7)e-13L4,5*/&-)LA)"',13L&>#e@')-5*&#A13F.3*&7I)4-#R?1&L34.&.)&
1-$#"*)?L)/&?:"#-1#-)&7&")*)?:&'#Rw&-13L)4-3L/&?:#w&A3,*5R<-13&>#74,3?:V
-13&)F?3>.#7)-3L&F#-4."9F?L1/&L)F@&L34.&>#.7#"3F[l&-),57)-5&7I)4-#R?1@&
16
Choć specyficzne relacje kształtują np. stosunki pracy.
Np. w ramach „Projektu Popularyzacji wiedzy z zakresu własności intelektualnej poprzez działania promocyjne współfinansowanego
przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego”, wskazuje się, że „pojęcie prawo własności intelektualnej,
czy też prawo na dobrach niematerialnych, odnosi się do wszelkich wytworów ludzkiego umysłu, jak i praw do korzystania z nich”
(Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie).
17
32
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
1-.3<3F.9)<-@[g%&+,5&1&7&L)F1&4>#4fA&*#e3&'#LRw&u?,5&L9e&'#?:#',1v&'#&>"5V
7).5,)?L1&7I)',5&>9A<1?,-3L&7&?3<9&>#'>#",@'F#7)-1)&7#<-#R?1&#A57).3<1&
1-.3"34#*&.3L&7I)4-#R?1t&T)7I)4,?,3-13&1-$#"*)?L1&H"#,1&#H")-1?,3-1)*1&
7#<-#R?1&>",3>I579&1-$#"*)?L1&1&'#4.d>9&'#&-13L%&(<3&=&L)F&41d&7&>")F.5?3&#F)V
,9L3&=&-13&.5<F#&.3L&7#<-#R?1%
&
T)?,-x*5&#'&?:)")F.3"54.5F1&4.).949&>")7-3H#&7I)R?1?13<)&.,7%&7I)4-#R?1&
1-.3<3F.9)<-3L/&)&-13&L34.&.#&",3?,&I).7)/&H'5e&.#&4.).94&4,?,3Hf<-5%&P"9'-#&
74F),)w&1--5&"#',)L&7I)4-#R?1/&F.f"5&A5IA5&>#'')-5&.)F&."#4F<173L&1&')<3F#&
1'@?3L&#?:"#-13&>")7-3L%&
d<`<,M3-3")<-13&*#e-)&'#4.",3?&F4,.)I.#7)-13&41d&-)&.<3&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3V
<3F.9)<-3L&4,?,3Hf<-5?:&-#"*).57-5?:&"3<)?L1&*1d',5&'54>#-9L@?5*&.)F@&
7I)4-#R?1@&>#'*1#.3*&u>",3'3&74,54.F1*&7&H"d&7?:#',@&`"*5&43F.#")&
F"3).57-3H#v&)&9e5.F#7-1F13*&u-)L?,dR?13L&#A57).3<3*V<1?3-?L#A1#"?@v&
>")7&'#&F#",54.)-1)&,&><1F9&*9,5?,-3H#/&`<*#73H#/&#>"#H")*#7)-1)&
9",@',3U&?5$"#75?:%&+:#?1)e&,&,)4)'5&7I)4-#Rw&7?1@e&L34.&>",3'*1#.3*&
>")7)&>"57).-3H#/&.#&.)&-)L7)e-13L4,)&',1R&.,7%&7I)4-#Rw&1-.3<3F.9)<-)&&
?#"),&A)"',13L&7F")?,)&7&4$3"d&(123&-1;%&i.#&F1<F)&>",5FI)'f7/&7&F.f"5?:&
.,7%&7I)4-#Rw&1-.3<3F.9)<-)&41dH)&F#4,.3*&#A57).3<1&>#&F#",5R?1/&L)F13&')w&
*#H@&-)4.d>4.7)&>#'>#",@'F#7)-1)&4#A13&u>"57).5,)?L1v&7I)',5&>9A<1?,-3Lk
d<`<`<,L3'-#4."#--)&F"5*1-)<1,)?L)&4.#49-Ff7&?571<-#V>")7-5?:&=&',1)V
I)-1)& 7& 1-.3"3413& #?:"#-5& .,7%& 7I)4-#R?1& 1-.3<3F.9)<-3L/& >#'3L*#7)-3&
7&1-.3"3413&7I)R?1?13<)VF#">#")?L1&<9A&>#'3L*#7)-3&>",3,&#"H)-1,)?L3&,A1#V
"#73H#&,)",@',)-1)&>",3?17F#&#A57).3<#71&>"#7)',#-3&4@&,)&>#*#?@&
>")7)&F)"-3H#/&',1)I)-13&7&1-.3"3413&>")7&#A57).3<)&>",3?17F#&.)F13L&`"*13&
=&,)&>#*#?@&>")7)&?571<-3H#y
18
Terminem tym obejmuje się najczęściej prawo autorskie i prawa pokrewne, prawo patentowe i prawo o znakach handlowych, określane
też własnością przemysłową, obejmującą wynalazki (patenty), znaki towarowe, wzory użytkowe i przemysłowe, oznaczenia geograficzne,
topografie układów scalonych, bazy danych itd.; por. np. R.M. Stallman, Własność intelektualna to zwodniczy miraż (http://www.gnu.org/
philosophy/not-ipr.pl.html); zob. też P. Waglowski, Intelektualna... własność? (http://prawo.vagla.pl/felietony/felieton_044.htm). W polskim
podręczniku Prawo własności intelektualnej, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2009, jedynie we Wstępie zapowiedziano ujęcie łączne
podstawowych zagadnień dotyczących prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej. W rzeczywistości potraktowano całkowicie
odrębnie – w części I: prawo autorskie, a w części II – prawo własności przemysłowej. Jakiejkolwiek własności intelektualnej autorki podręcznika nie dostrzegły.
33
Krytyka Prawa
d<`<a<,>#'#A-13&7&.5?:&4)*5?:&"3<)?L)?:&`"*)=#A57).3<k&#?:"#-)&1-.3V
"34f7&`"*5&-)&H"9-?13&"3<)?L1&)'*1-14.")?5L-#V>")7-5?:/&#?:"#-)&1-.3"34f7&
#A57).3<)&>",3?17F#&`"*13&=&75I@?,-13&-)&'"#',3&?571<-#V>")7-3Ly
d<`<b<,7&4>#",3&#A57).3<=7I)R?1?13<&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L/&-)4.dV
>9L3&7&>")F.5?3&<1F71')?L)&'#*-13*)-1)&-1371--#R?1&#A57).3<)&1&>",3",9V
?3-13&-)U&?1de)"9&'#7#'#73H#&u#A#71@,3F&'#7#',3-1)&-1371--#R?1„vy
d<`<c<,>",5,-)-13&94.)7@&>13"74,3U4.7)&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L&
-)'&1-'571'9)<-@&7I)4-#R?1@&}*).3"1)<-@~&#A57).3<)y
d<`<e<,-)I#e3-13&-)&#4#A5&.",3?13&#A#71@,F9&',1)I)U&7&1-.3"3413&7I)R?1V
?13<)&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L[\y
d<`<d<&-)I#e3-13&-)&#"H)-5&>)U4.7)&#A#71@,F9&',1)I)U/&,)&1&7&1-.3"3413&
7I)R?1?13<)&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L%&M7#<1&1<94.")?L1&>",5FI)'&"#,71@V
,)U&<3H14<)?5L-5?:/&94.)<)L@?5?:&#?:"#-d&1-.3"34f7&#73H#&1-.3"34)"194,)&
u'54>#-3-.)&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3Lv&F#4,.3*&,)')U&>9A<1?,-5?:%
;&94.)713&,&'-1)&YZ&?,3"7?)&YX[X&"%&#&,*1)-13&94.)75&#&F#-."#<1&4F)"A#V
73L&#"),&-13F.f"5?:&1--5?:&94.)7&uQ,%0%&,&'-1)&[Z&<1>?)&YX[X&"%v&'#')-#&
>",3>14&)".%&[&94.%&Y)&-)4.d>9L@?5k&};&")*)?:&F#-."#<1&4F)"A#73L&>"#7)',#V
-3L&7&,)F"3413/&#&F.f"5*&*#7)&7&94.%&[&>F.%&[=j/&F#-."#<)&*#e3&#A3L*#7)w&
"f7-13e&"#,>#,-)7)-13/&75F"57)-13/&,)>#A13H)-13&1&,7)<?,)-13&>",3V
4.d>4.7&1&75F"#?,3U&>",3?17F#&>")7#*&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L~%&P9&#"H)-&
F#-."#<1&4F)"A#73L&>",34.)L3&',1)I)w&7&1-.3"3413&8F)"A9&!)U4.7)/&)&,)?,5-)&
?:"#-1w&1-.3"34&L)F13LR&`"*5/&'54>#-9L@?3L&L)F1*1R&9>")7-13-1)*1/&,&,)F"349&
.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3LYX%
d<a<&;5"),3*&4,?,3Hf<-3H#&.")F.#7)-1)&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L&L34.&
1-4.5.9?L)&,A1#"#73H#&,)",@',)-1)&>")7)*1&)9.#"4F1*1&1&>")7)*1&>#F"37V
-5*1Y[%& !"#7)',1& #-)& '#& 9>",3'*1#.#713-1)& -13& .5<F#& F#",54.)L@?5?:&
,&9.7#"f7&?:"#-1#-5?:&u<9A&-13v&>",3,&>")7#&u9e5.F#7-1Ff7vYY/&)<3&-)73.&
>#,A)71)&>#'*1#.#7#R?1&4)*5?:&)9.#"f7%
19
Przypomina to wprowadzenie zasady odpowiedzialności zarządcy drogi za przekraczanie na niej dozwolonej prędkości.
Czy inaczej traktować należy praktykę gratyfikacji i dofinansowywania służb publicznych przez właścicieli tzw. własności intelektualnej,
za szczególnie gorliwe działania na rzecz ochrony własności tego rodzaju?
20
Rozdział 12: Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi (art. 104 i n.) Ustawy o prawie autorskim
i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24, poz. 83, tekst jednolity: Dz.U. 2006 Nr 90, poz. 631).
21
22
Zgodnie z art. 108 prawa autorskiego w skład Komisji Prawa Autorskiego nie wchodzą przedstawiciele użytkowników, a jedynie tych,
którzy z prawa autorskiego żyją – prawo do zgłaszania kandydatów przyznano: organizacjom zbiorowego zarządzania, stowarzyszeniom
twórców, artystów wykonawców, producentów, organizacjom zrzeszającym podmioty zajmujące się zawodowo korzystaniem z utworów
oraz organizacjom radiowym i telewizyjnym.
34
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
d<b<& +:)")F.3"54.5?,-5& L34.& .)Fe3& 4,?,3Hf<-5& >"#?34& >",5H#.#757)-1)&
'3?5,L1&*)L@?5?:&.7#",5w&#?:"#-d&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L%&>U5;(3&'
-)17)/&H'5&#&>")&?#757)-#&>"#L3F.&*1d&',5-)"#'#73H#&>)F.9&'#.5?,@?3H#&
7)<F1&,&-)"94,)-13*&*)"F1&1&>")7&)9&.#"4F1?:&7&R"#'#714F9&?5$"#75*&=&
(+P(&u(-.1V+#9-.3"$31.1-H&P")'3&(H"33&*&3-.Yjv/&.#&>",3,&'7)&<).)&>3".")FV
.)?L3&.#?,#-#&7&?)IF#71.3L&.)L3*-1?5Y]&>",5&9&',1)<3&,)1-.3"34#7)-5?:&F#">#V
")?L1&1&",@'f7&*%1-%&08(/&8,7)L?)"11/&B)>#-11/&E)-)'5/&G3F45F9YZ/&(94.")<11&
#"),&0p%&6)LA)"',13L&,)1-.3"34#7)-1&=&9e5.F#7-1?5&=&'#713',13<1&41d&#&."7)V
L@?5?:&>")?)?:&',1dF1&>",3?13F#*&u;1F1D3)F4v/&?#&,"#',1I#&-13*)<&L3'-#V
HI#R-5&>"#.34.&!)"<)*3-.9&p9"#>3L4F13H#Yh%&N&4I94,-13/&4F#"#&7&>#"#,9*13-19&
*%1-%&7>"#7)',#-#&"34."5F?5L-3&,)4)'5&F#",54.)-1)&,&N-.3"-3.9/&-)I#e#-#&
-)&'#4.)7?f7&#'>#713',1)<-#Rw&,)&."3R?1&>",345I)-3&>",3,&9e5.F#7-1Ff7&
#"),&#A#71@,3F&A<#F#7)-1)&94I9H&u-)&74,3<F1&75>)'3F&.)Fe3&.5?:/&7&>3I-1&
<3H)<-5?:v/&>#7)e-13&"#,4,3",#-#&'3`-1?Ld&F#*3"?5L-3L&4F)<1&-)"94,3U&
>")7&)9.#"4F1?:&=&'#>94,?,#-#&,).3*&*#e<17#Rw&-)"94,)-1)&>")7&>#'4.)V
7#75?:/&.)F1?:&L)F&H#'-#Rw/&7#<-#Rw&75>#713',1&u'#>94,?,3-13&?3-,9"5v&
1&1-$#"*)?L1/&#?:"#-5&')-5?:&#4#A#75?:/&7&?3<9&#?:"#-5&1-.3"34f7&'54>#V
-3-.f7&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3LYl%&P#&,"34,.@&-13&L3'5-)&>"fA)&.")FV
.).#73H#&#H")-1?,)-1)&-)&",3?,&7I)4-#R?1&*#e<17#R?1&75F#",54.57)-1)&
.3?:-1F&?5$"#75?:Yg%
23
Podpisane w Tokio w 2011 r. Co ciekawe w Stanach Zjednoczonych w procedurze tej pominięto Senat, co może w przyszłości być
podstawą do kwestionowania obowiązywania aktu.
Wg wyjaśnień prezydenta Obamy w grę wchodziło bezpieczeństwo Stanów Zjednoczonych. Tekst odmowy RE udostępnienia dokumentu nr 16178/09, zatytułowanego ACTA negotiations – Special Requirements Related to the Enforcement of Intellectual Property Rights in the
Digital Environment = Draft EU comments; „Ten dokument zawiera informacje o negocjacjach handlowych, które nie zostały zakończone.
Ujawnienie tych informacji utrudniłoby należyte prowadzenie negocjacji i zepsułoby relację pomiędzy Unią Europejską i pewnymi krajami.
Osłabiłoby również przyszłą pozycję UE w ramach takich wielostronnych negocjacji (...) i przy braku jakichkolwiek dowodów (na istnienie)
nadrzędnego interesu publicznego (...)”, zob. http://prawo.vagla.pl/node/8815. Równie niedemokratycznie, tajnie przygotowywany jest
projekt kolejnego porozumienia mającego służyć ochronie tzw. własności intelektualnej.
24
25
Senat Meksyku sprzeciwił się podpisaniu traktatu.
W głosowaniu nad całością rezolucji dot. Umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu towarami podrobionymi (ACTA) wynik był
następujący: 633 za rezolucją będącą protestem przeciwko utajnieniu rokowań, 13 – przeciw, 16 wstrzymało się; Rezolucja Parlamentu
Europejskiego z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie przejrzystości i aktualnego stanu negocjacji umowy handlowej dotyczącej zwalczania obrotu
towarami podrobionymi (ACTA) (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 2010/C 349 E/10). Ostatnio sprzeciw przeciwko tajnym procedurom
zgłoszono w holenderskiej izbie niższej (Tweede Kamer), odmawiając zajęcia się paktem przed odtajnieniem dokumentów i publiczną
debatą.
26
Nie dziwi zatem w takiej sytuacji zdecydowanie kontrowersyjne stanowisko Komisji Europejskiej, że „nie istnieje zasada, która sugerowałaby, że prawo do prywatności powinno zasadniczo być nadrzędne względem prawa własności lub odwrotnie”.
27
Por. np. szereg innych aktów (pomijamy te o charakterze wyłącznie politycznym, jak np. amerykański Patriot Act), zmierzających do
wprowadzenia globalnych restrykcji: raport Gallo, Deklaracja z Deauville, PROTECT IP, Trans Pacific Partnership (por. http://keionline.org/
node/1091), E-PARASITES, SOPA (akt dopuszczający cenzurę w sieci i blokadę dostępu).
28
35
Krytyka Prawa
d<c<&^,3?,&7)".)&>#'F"3R<3-1)/&e3&7&>#'#A-5&4>#4fA&>#4.d>9L3&41d&7&.3L&
*).3"11&1&7&!#<4?3/&H',13&7&GE1Q6&>",5H#.#7)-#&7&>#9$-5&4>#4fA&>#"#V
,9*13-13Y\&*%1-%&-)FI)')L@?3&-)&'#4.)7?f7&N-.3"-3.9&#A#71@,3F&R?1H)-1)&
-)"94,3U&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3LjX%
d<e<&B)F#&75"),&.3H#&4)*3H#&>#'>#",@'F#757)-1)&>)U4.7)&4,?,3Hf<-3H#&
"#',)L9&7I)4-#R?1&>#.")F.9L3*5&7*#-.#7)-13&'#&-#73<1,#7)-3L&94.)75&
#&4,F#<-1?.713&75e4,5*&-)?:)<-3L&1-'#F."5-)?L1k&}9?,3<-13&F13"9L@&41d&,)4)V
')*1&7#<-#R?1&-)9?,)-1)/&A)')U&-)9F#75?:/&.7f"?,#R?1&)".54.5?,-3L&#"),&
>#4,)-#7)-13*&>")7&?:"#-1@?5?:&7I)4-#Rw&1-.3<3F.9)<-@~j[%&G#H<1A5R*5&
7&.5*&*13L4?9&74F),)w&',[email protected]&1--5?:&>")7/&F.f"5?:&>#4,)-#7)-1)&#?,3V
F17)w&A5&-)<3e)I#&#'&9?,3<-1&',1)I)L@?5?:&7&^,3?,5>#4>#<1.3L/&)<3&#&F.f"5?:&
7&94.)713&=&,&-1371)'#*5?:&7,H<d'f7&=&7&#Hf<3&41d&-13&74>#*1-)%
d<d<&T34.)71<1R*5&F1<F)&>",5FI)'f7&>#,7)<)L@?5?:&74F),)w/&L)F&-13*)<&
-13'#4.",3H)<-13&'#?:#',1w&*#e3&'#&#4I)A1)-1)&>)U4.7)/&F.f"3&,-)L'9L3&4>#V
4fA&-)&>",3F),57)-13&475?:&9>")7-13U&7&>"57).-3&"d?3/&7&?3<9&#?:"#-5&
>"57).-3H#/&-13&4>#I3?,-3H#&1-.3"349%&(&.#&>"#7)',1w&*#e3&'#&A9'#75&4>#V
I3?,3U4.7)&-13"f7-5?:&4,)-4%&;&.)F1*&4>#I3?,3U4.713&>#L)71)&41d&4FI#--#Rw&
'#&>#,)-#"*).57-3H#&75"f7-57)-1)&.5?:&4,)-4/&?,5<1&"37#<9?L1%&
'
8,?,3Hf<-@&>I)4,?,5,-@&F#-{1F.9&*1d',5&.,7%&7I)4-#R?1@&1-.3<3F.9)<-@&
1&7#<-#R?1@/&)&L3'-#?,3R-13&-#7@&4$3"@&>"57).5,)?L1&7I)',5&>9A<1?,-3L&4.)L3&
41d&F#<3L-)&>",34.",3U&=&N-.3"-3.%
f<`<&B34.&.#&4."3$)&#&7?1@e&"#4-@?5*&,-)?,3-19&H#4>#')"?,5*/&4>#I3?,-5*&
1&>#<1.5?,-5*%&B34.&.#&>",34.",3U&#&)F)'3*1?F1*&"#'#7#',13/&)&>",3,&.#&
,&,)I#e3-1)&4I9e@?)&'#&47#A#'-3H#&H"#*)',3-1)/&>#,54F17)-1)&1&75*1)-5&
1-$#"*)?L1%&P#&>I)4,?,5,-)&"#,7#L9&-#7#?,34-3L/&,'1H1.)<1,#7)-3L/&H<#A)<V
-3L&?571<1,)?L1%&P#&.9&"#,7x)w&41d&71--5&.)F13&$#"*5&)F.57-#R?1&?5$"#73H#&
29
Co znamienne, przedmiotem porozumienia (art. 9) są użytkownicy Internetu.
Na kuriozalny charakter aktu wskazuje fakt, że w artykule 3: „Sygnatariusze ustalają, że będą wykonywali postanowienia Porozumienia
zgodnie z przepisami prawa. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym Porozumieniu zastosowanie mają odpowiednie przepisy prawa”.
30
31
W ramach praw podstawowych znajdujemy podobne wyeksponowanie, gdy wśród wolności zawartych w Karcie Praw Podstawowych
jednostce przyznaje się „prawo własności (w tym własności intelektualnej)”!
36
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
4>#I3?,3U4.7)&L)F&3VH#23"-3*3-./&3V?#**3"?3/&3V<3)"-1H/&3V>")?)/&.#&N-.3"-3.&
L34.&*13L4?3*&75*1)-5&'fA"&F9<.9")<-5?:/&#"H)-1,)?L1&1&"#,7#L9&F#-.)F.f7&
1-'571'9)<-5?:&u><).$#"*5&4>#I3?,-#R?1#73v&?,5&.9"54.5F1&1&75>#?,5-F9%&
iH"#*-3&,-)?,3-13&*#e3&#'H"57)w&u1&L9e&,)?,5-)&#'H"57)w&=&->%&"37#<9?L)&
)")A4F)v&N-.3"-3.&'<)&"#,7#L9&4>#I3?,3U4.7)&>#<1.5?,-3H#%&(<3&"#,7fL&.3-&
9,)<3e-1#-5&L34.&#'&7#<-#R?1&'#4.d>9&'#&N-.3"-3.9&1&'#&,H"#*)',#-5?:&
.)*&1-$#"*)?L1/&#'&#?:"#-5&)-#-1*#7#R?1/&>"57).-#R?1&1&H#'-#R?1&1-.3"V
-)9.f7/&#'&,)>37-13-1)&1*&A3,>13?,3U4.7)jY%&(F.9)<-13&'#*1-9L3&L3'-)F&
.3-'3-?L)&'#&>#4,9F17)-1)&1&7>"#7)',)-1)&7&e5?13&"#,71@,)U&371'3-.-13&
,)H")e)L@?5?:&>"57).-#R?1&1&7#<-#R?1&4I#7)%&P)F&->%&>",3*54I&"#,"57F#75&
,*13",)&=&,&"3H9I5&4F9.3?,-13&=&*%1-%&'#&9,54F)-1)&>")7)&'3?5'#7)-1)&
#&.5*/&?#&*#e-)&1&-)&L)F1?:&,)4)')?:&>9A<1F#7)w&7&N-.3"-3?13%&6134.3.5&
4,3"3H&9>")7-13U&7I)'?,5?:/&14.#.-13&-)"94,)L@?5?:&>")7)&>#'4.)7#73&
9e5.F#7-1Ff7&N-.3"-3.9/&9,54F9L@&#"H)-1,)?L3&,A1#"#73H#&,)",@',)-1)&
.,7%&7I)4-#R?1@&1-.3<3F.9)<-@%
f<a<&;&.5*&*13L4?9&,34.)7*5&L34,?,3&'713&713<F#R?1&'#.5?,@?3&4.").&75-1V
F)L@?5?:&,&-13<3H)<-3L&'54."5A9?L1/&)&>#-#4,#-5?:&>",3,&'54>#-9L@?5?:&
.,7%&>")73*&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L&F#">#")?L1%&T&L3'-3L&4."#-5&=&H'5&>"#V
A<3*&>1")?.7)&#?3-1)L@&75.7f"-13&`<*#73&?,5&*9,5?,-3/&<9A&F#">#")?L3&
,)L*9L@?3&41d&.7#",3-13*&#>"#H")*#7)-1)&=&'#71)'9L3*5&41d/&e3&4@&.#&
#H"#*-3&4.").5/&41dH)L@?3&7&4F)<1&"#F9&',[email protected]&*1<1)"'f7&'#<)"f7&
1&>"#7)',@?3&'#&9.").5&',[email protected]&.541d?5&*13L4?&>")?5%&N&.#&*)&9,)4)'-1)w&
-134I5?:)-13&"34."5F?5L-3/&?:"#-1@?3&.,7%&7I)4-#Rw&1-.3<3F.9)<-@&',1)I)-1)&
>)U4.7)%&T&'"9H13L&L3'-)F&4."#-5&'#713',13w&41d&*#e-)/&e3&-)L71dF4,5*&F9>V
?3*&>I)?@?5*&,)&><1F1&'#4.d>-3&7&N-.3"-3?13/&4@&?1/&F.f",5&-)L>13"7&9,54F)<1&
'#&-1?:&'#4.d>&,)&>#*#?@&43"714f7&>Y>/&)&"3)<-3&,71dF4,3-13&'#?:#'f7&
'54>#-3-.f7&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L&-)&4F9.3F&373-.9)<-3L&?)IF#71.3L&
<1F71')?L1&>1")?.7)&7&413?1/&-13&>",3F")?,)IA5&"#?,-13&F7#.5&hX&*<-%&'#<)"f7/&
?#&4.)-#71&,)<3'713&9I)*3F&F7#.&75')7)-5?:&-)&74,3<F13H#&"#',)L9&"5H#V
"54.5?,-3&',1)I)-1)&,)"f7-#&,3&4."#-5&>)U4.7)/&L)F&1&>",3,&F#">#")?L3%
f<b<&B3'-)F&#'&<).&'#*1-9L@?@&>#4.)7@&,)"f7-#&7I)',5&>9A<1?,-3L/&L)F&
1&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L&A5I)&>#<1.5F)&,)F),f7/&#H")-1?,3U/&1-71H1<)?L1/&
32
A. Lemański, Nie ma wolności bez anonimowości. Czyli rzecz o tym, jak długi ogon może zamerdać krótką głową, Zarządzanie. Społeczeństwo. Computerworld 12/928, 26.04.2011, s. 24–25.
37
Krytyka Prawa
F#-."#<1&1&49"#75?:&4)-F?L1%&i4.).-1#&'#>13"#&,)97)e5w&*#e-)/&e3&#A#F&
#H"#*-3H#&-)?14F9&-)&.7#",3-13&L)F&-)L')<3L&1'@?5?:&#H")-1?,3U&7#<-#R?1&
"fe-3H#&"#',)L9&7&1-.3"3413&.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L/&>#L)71)L@&41d&.3e&
,'3?5'#7)-13&")?L#-)<-13L4,3&4.)-#714F)%&i.#&F1<F)&>",5FI)'f7k
613')7-#&p9"#>3L4F1&P"5A9-)I&8>")713'<17#R?1&75')I&75"#F&7&4>")713&
8?)"<3.&pb.3-'3'&u+VlXm[Xvjj/&9,-)L@?/&e3&75')7)-13&>",3,&4@'&=&.)F&>#e@V
')-3H#&>",3,&F#">#")?L3&=&-)F),9&,#A#71@,9L@?3H#&'#4.)7?d&N-.3"-3.9&'#&
7'"#e3-1)&454.3*9&`<."#7)-1)&."3R?1&7&?3<9&7)<F1&,&>1")?.73*&L34.&4>",3?,-3&
,&>")73*&0-11&p9"#>3L4F13L%
;&E#*14L1&p9"#>3L4F13L&'#4.",3e#-#&.3e&#4.).-1#/&e3&7I)4-#Rw&1-.3<3F.9V
)<-)&*#e3&A5w&75F#",54.57)-)&'#&3<1*1-#7)-1)&F#-F9"3-?L1&-)&"5-F9&NP/&
)&-13&.5<F#&'#&#?:"#-5&75-)<),?f7&1&4.@'&>5.)-13&4F13"#7)-3&'#&8)*49-H)&
1&(>><3‡)&7&1?:&4>#",3&#&.)A<3.5j]%&613&A3,&,-)?,3-1)&"f7-13e&"3)<-)&*#e<1V
7#Rw& -)'9e5w/& L)F13& *#e3& ')7)w& >")7#& >).3-.#73& '<)& #A3L*#7)-1)&
#?:"#-@&"#,71@,)U/&F.f"3&L)F#&75.7#"5&-13F13'5&)-#-1*#75?:&)9.#"f7&
14.-1)I5&L34,?,3&,)-1*&L)F)R&F#">#")?L)&>#4.)-#71I)&L3&#>).3-.#7)w&u.,7%&
("&:"')"$vjZ%
Q#4.",3e#-#&.3e&7&F#U?9/&e3&"#,A9'#7)-5&454.3*&"34."5F?L1&'<)&#?:"#-5&
>")7&)9.#"4F1?:&-13&4I9e5&1-.3"34#*&.7f"?f7/&?:#wA5&,&.3H#&>#7#'9/&e3&&
1&)9.#"#*&-13&,)>37-1)&'#?:#'f7&H7)")-.9L@?5?:&H#',17@&3H,54.3-?Ldjh%
(
E#U?,@?k&4,<)?:.)&47@&9>",571<3L#7)-@&>#,5?Ld&9,)4)'-1)I)&*1.3*&475?:&
-13H'5413L4,5?:&,)4I9H%&i'>#713'-13&*1.5&75F#",54.57)-3&4@&'#&F4,.)IV
.#7)-1)&A3,,)4)'-13&9>",571<3L#7)-3L&F#4,.3*&>")7&1&7#<-#R?1&#A57).3<)&
.,7%&7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L/&->%&}8F9.3?,-3&R"#'F1&3H,3F7#7)-1)&>")7&
7I)4-#R?1&1-.3<3F.9)<-3L&4@&-13,Ad'-3&7&?3<9&>"#*#7)-1)&1--#7)?5L-#R?1&
1&F"3).57-#R?1~jl%&C)')-1)&-)'&>",34,I#R?1@&4I9e@&,)4>#F#L3-19&-).9")<-3L&
33
http://di.com.pl/news/41807,2.html?utm_source=nlhtml&utm_medium=email&utm_campaign=tematdnia.
Zarzuty Apple przeciwko firmie Samsung sprowadzają się do próby zakwestionowania prawa tej ostatniej firmy do produkcji prostokątnych tabletów i smartfonów. Apple m.in. proponuje Samsungowi, by ten sprzedawał okrągłe tablety.
34
35
Por. np. spór Barnes&Noble przeciwko potentatowi patentowemu – Microsoft o wykorzystywanie systemu Android (http://fosspatents.
blogspot.com/2011/03/microsoft-sues-barnes-noble-foxconn-and.html).
36
Por. wypowiedź z Awinionu z 19 listopada 2011 r. Neelie Kroes, wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej ds. Digitalizacji.
Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-społecznego oraz Komitetu Regionów;
Application of Directive 2004/48/EC of the European Parliament and the Council of 29 April 2004 on the enforcement of intellectual property
37
38
Historyczne i filozoficzne
uwarunkowania współczesności
<9',F13L&?13F)7#R?1&=&#'>#71)')L@&-)&>5.)-13k&}B)F&A5I#t~%&(<3&*#e-)&
>#4.)71w&>",3'&4#A@&)*A1.-13L4,3&,)')-13&1&>"fA#7)w&75L)R-1wk&}B)F&41d&
,*13-1)I#t~%&(&.#&L9e&"#,7)e)-1)&#&,9>3I-13&1--5*&?1de)",3/&H'5e&>#,7)V
<)L@&>#4,9F17)w&*3?:)-1,*f7&>",3*1)-&1&>",5H<@')w&41d&.3")c-13L4,#R?1&
1&>",54,I#R?1&7&9Ld?19&'5-)*1?,-5*%
rights, Stosowanie dyrektywy 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw
własności intelektualnej.
39