Bezpancerzowce (Anostraca) to niewielkie skorupiaki żyjące w

Nr wniosku: 157893, nr raportu: 8093. Kierownik (z rap.): mgr Michał Jan Czyż
Bezpancerzowce (Anostraca) to niewielkie skorupiaki żyjące w okresowych zbiornikach wodnych.
Odznaczają się one silnym dymorfizmem płciowym i zróżnicowaną budową czułków pomiędzy gatunkami.
Podczas kopulacji samce używają czułków do chwytania samicy. Jedną z interpretacji występującą w
literaturze fachowej jest tzw. model klucz-zamek. Czułki powinny odznaczać się relatywnie niskim
zróżnicowaniem w obrębie gatunku przez co mogą być idealnie dopasowane do struktury przestrzennej
worka jajowego samicy. Mechanizm ten tworzyłby barierę przedkopulacyjną, uniemożliwiającą parowanie
obcych gatunków. Jednym ze sposobów stwierdzenia czy taki mechanizm istnieje jest określenie w jaki
sposób dane cechy skalują się w odniesieniu do długości ciała. W przypadku występowania mechanizmu
typu "klucz zamek" spodziewamy występowania doboru stabilizującego, który przejawia się tzw. negatywną
allometrią. Oznacza to, że dane cechy są nieproporcjonalnie mniejsze u większych osobników. Neagtywne
skalowanie występuje praktycznie u wszystkich badanych dotą owadów i pajęczaków, natomiast skorupiaki
są pod tym względem w zasadzie niezbadana.
W wyniku naszych badań ustalono, że istotne dla kopulacji elementy czułków skalują się pozytywnie. Duże
osobniki posiadają nieproporcjonalnie większe cechy. Mechanizm zamek – klucz nie jest za tym
odpowiednim wyjaśnieniem ich morfologii. Z drugiej strony współczynniki allometrii cech płciowych były
relatywnie niskie w porównaniu z danymi literaturowymi dotyczącymi cech będących pod wplywem silnego
doboru kierunkowego.
W wyniku badań wykazaliśmy również, że dymorfizm płciowy nie dotyczy tylko części ciała
wykorzystywanych podczas kopulacji. Przejawia się również w dużo większym wybarwieniu cercopoditu
(widełków na ostanim segmencie odwłoka) u samców. Jest to jedyny wybarwiony element ciała zadychry
pospolitej, co sugeruje, że jest on wykorzystywany do sygnalizowania samicy o jakości samca lub
sygnalizacji jakiej płci jest dany osobnik.