jak założyć szkolne koło wolontariatu

JAK ZAŁOŻYĆ
SZKOLNE KOŁO WOLONTARIATU
Praca z młodzieżą opiera się na kilku ważnych filarach, z których jednym jest
wychowanie. Oczywiście nauczyciele nie zastąpią tu rodziców, ale umiejętnie zaplanowanymi
działaniami mogą znacznie wzmocnić ich pracę na tym obszarze. Uczeń, kończąc szkołę,
powinien być dobrze przygotowany do życia w świecie dorosłych. Potrzebna jest mu do tego
wiedza, odpowiednie umiejętności, ale też wysoka wrażliwość, empatia, dostrzeganie
potrzeb słabszych, zrozumienie, że nie żyje tylko dla siebie.
Wolontariat na poważnie
Szkoły zazwyczaj odpowiadają na wezwania różnych instytucji i włączają się w akcje
charytatywne. Młodzież chętnie w nich uczestniczy, a my – nauczyciele mamy poczucie, że
dobrze realizujemy program wychowawczy szkoły. Ale czy wychowywanie poprzez
sporadyczny udział w różnego rodzaju akcjach na rzecz potrzebujących rzeczywiście
wystarcza, by uznać proces wychowawczy za udany? Chyba nie do końca. Wprawdzie udaje
się zainteresować uczniów pomaganiem, pokazać im ich „lepszą stronę”, ale to rodzaj
„chwilówki” – ot, dzisiaj jest taka potrzeba, organizujemy się, działamy, a potem po prostu
zapominamy, bo to już zakończone. Przychodzi moment samozadowolenia, trochę
satysfakcji, ale czy to nie za mało? Czy takie działania przekładają się na wypracowanie
trwałych wartości? Jeżeli chcemy, by młody człowiek bardziej świadomie uczestniczył
w takich przedsięwzięciach, by chęć pomocy słabszym mógł „ponieść” ze sobą w dorosłe
życie, to nasze działania muszą mieć zaplanowany i systematyczny przebieg. Warto więc
założyć Szkolne Koło Wolontariatu – miejsce, które pozwoli uczniom na zrozumienie, jak
ważną rolę w życiu odgrywa umiejętność współodczuwania, pomagania, dostrzegania
potrzeb innych.
Cele działania
Ważne jest, by udało się nam zachęcić młodzież do udziału w pracach wolontariatu.
Warto opracować ogólnie zasady funkcjonowania koła. Powinny być tutaj zawarte
informacje o celach, planowanych warsztatach, spotkaniach z ludźmi, którzy zajmują się
wolontariatem w naszym regionie, o instytucjach, z którymi możemy nawiązać kontakt.
Dobrze byłoby, aby te informacje zostały spisane w formie ulotki i rozdane uczniom wraz z
zaproszeniem na spotkanie organizacyjne.
www.nowaera.pl/wolontariat
Spotkanie inaugurujące działalność
Podczas spotkania inaugurującego działalność Szkolnego Koła Wolontariatu należy
przedstawić uczniom historię i ideę wolontariatu. Warto wykorzystać podczas opowiadania
slajdy i ciekawostki związane z tym tematem, aby nie zanudzić słuchaczy monotonią
wypowiedzi. Jeśli udałoby się nam zaprosić na spotkanie osobę, która zajmuje się
wolontariatem w naszym regionie, byłoby wspaniale. Opisanie uczniom pracy wolontariusza
przez osobę bezpośrednio zaangażowaną to najlepsza rekomendacja i zachęta, by podjąć
odpowiednie działania w kole wolontariatu .
Plan działania
Następnie należy opracować plan zadań. Można to zrobić według wskazanego wzoru:
AKCJA
CHARYTATYWNA
DATA
REALIZACJI
SPOSÓB
REALIZACJI
GRUPA
KOORDYNATORÓW
Przy każdej akcji charytatywnej, którą planujemy przeprowadzić, wyznaczamy
uczniów odpowiedzialnych za jej przebieg. Mogą to być kilkuosobowe grupy, spośród
których wybieramy przewodniczącego.
Jego zadaniem będzie opracowanie - w
porozumieniu z pozostałymi - planu realizacji zadania, czuwanie nad przebiegiem akcji i
kontakt z nauczycielem prowadzącym Szkolne Koło Wolontariatu. Ważne, by młodzi ludzie
mieli świadomość, że to oni od początku do końca odpowiadają za skuteczne działania.
Muszą dokładnie przemyśleć, jak rozpropagować daną akcję w szkole (np. plakaty, pogadanki
na lekcjach wychowawczych, gazetka tematyczna itp.) i jak zachęcić kolegów, by wzięli w niej
udział. Opracowany przez nich plan działania musi zostać przedyskutowany z opiekunem
koła i wpisany do tabeli. Po przeprowadzeniu akcji, grupa koordynująca przygotowuje
sprawozdanie i przekazuje je opiekunowi wolontariatu.
Nawiązanie współpracy z beneficjentem
Opiekun koła powinien zachęcić uczniów do współpracy z wybraną placówką, w
której uczniowie będą mogli bezpośrednio zetknąć się z osobami potrzebującymi wsparcia,
pomocy, a często tylko zwykłej życzliwości, poświęcenia chwili czasu czy uśmiechu.
Oczywiście należy dostosować to działanie do wieku uczniów. Nie możemy angażować ich w
opiekę paliatywną w hospicjum czy nad osobami przewlekle chorymi. Nasi uczniowie mogą
np. czytać bajki dzieciom przebywającym w szpitalu, pomagać w opiece nad ogrodem we
wskazanej placówce, pomagać słabszym uczniom w lekcjach. Możliwości jest bardzo, bardzo
dużo. Ważne, by było to działanie systematyczne, a nie jednorazowe.
www.nowaera.pl/wolontariat
Warsztaty kreatywne dla wolontariuszy
Szkolne Koło Wolontariatu zajmuje się nie tylko prowadzeniem akcji na rzecz
potrzebujących. Przede wszystkim uczy młodych ludzi, jak ważne jest spożytkowanie energii,
która ich rozpiera w dobrym celu, jak dostrzec obok siebie tych, którzy potrzebują pomocy,
by wiedzieć jak pomóc. Temu powinny służyć warsztaty, w których nasi wolontariusze
wezmą udział. Dobrze byłoby, aby w każdym roku edukacyjnym odbył się jeden taki warsztat,
a ostatni podsumował zdobytą już wiedzę i umiejętności. Można ująć je w cyklu:
1. Jestem człowiekiem – co to znaczy?
2. Jestem wolontariuszem – co to znaczy?
3. Żyję dla siebie i innych – co to znaczy?
Warsztaty powinny być bardzo starannie przygotowane, atrakcyjne i oparte na samodzielnej
pracy uczniów. Pamiętajmy też, że nie powinny trwać zbyt długo, maksymalnie do 60 minut,
by nie zniechęcić uczniów do spotkań. Warto uzupełnić warsztat krótkim filmem,
pokazującym przykłady pracy wolontariuszy bądź też zestawem slajdów do wspólnego
omówienia.
Rady praktyków
Dobrze też zapraszać na spotkania z uczniami ludzi, którzy poświęcili swoje życie
niesieniu pomocy innym. W każdym regionie kraju możemy ich spotkać. Są to duchowni,
którzy spędzili znaczną część swego życia na misjach, są to członkowie fundacji działających
na rzecz potrzebujących ludzi czy zwierząt. Jestem pewna, że nie będzie problemów z
zaproszeniem takiej osoby na spotkanie z uczniami. Bezpośredni kontakt da naszym
wolontariuszom o wiele więcej niż tylko słowa, same warsztaty czy filmiki. Dla nich będzie to
najwspanialsza lekcja o życiu, poświęceniu i wartościach, które są ponadczasowe
i uniwersalne.
Współpraca ze środowiskiem szkoły
Prowadząc koło wolontariuszy nie zapominajmy o zachęcaniu do współpracy innych
nauczycieli i uczniów. Warto, by włączali się oni w przygotowanie np. jasełek, wieczoru
poezji, wspólnego projektowania kartek świątecznych na aukcje itp. Dobrze byłoby zachęcić
pobliskie szkoły, by przyłączyły się do naszych akcji. Przecież nie chodzi tutaj o to, kto jest
lepszy, ale o szczytny cel, jakim jest pomoc osobom skrzywdzonym przez los. W tym
przypadku wszelka rywalizacja jest zupełnie niewskazana.
www.nowaera.pl/wolontariat
Podsumowanie działań
Ważnym etapem działalności Szkolnego Koła Wolontariatu jest podsumowanie
całorocznej pracy. Może się to odbywać poprzez zorganizowanie specjalnego „Dnia
Wolontariusza”, w którym będą uczestniczyć nasi wolontariusze, zaproszeni goście,
przedstawiciele szkół, które z nami współpracowały. Podczas tego spotkania nasi uczniowie
mogą otrzymać odznaki „Wolontariusz Szkoły”. Zresztą, to już sam opiekun zadecyduje, jak
zorganizować taką imprezę, by była ona ciekawa, barwna i uhonorowała wszystkich
wolontariuszy. Oczywiście nasi uczniowie powinni być nagrodzeni za rzetelną pracę, ale
pamiętajmy o jednym – nie wolno nam uczyć, że wolontariusze mają być pomocni dla
innych, bo coś za to dostaną. Wolontariat to bezinteresowna pomoc i nasze dzieciaki muszą
to wiedzieć. Stąd też forma nagrodzenia ich pracy musi być adekwatna do sytuacji.
Motywowanie uczniów do działań na rzecz innych celującą oceną z zachowania lub wyższą
oceną z jakiegoś przedmiotu, zupełnie mija się z celem. To jakby pokazywać, że w życiu
niczego nie robi się za darmo, a przecież nie o to chodzi w pracy wolontariusza.
Szkolne Koło Wolontariatu – korzyści na całe życie
Wbrew pozorom przygotowanie i prowadzenie Szkolnego Koła Wolontariatu nie jest
rzeczą bardzo czasochłonną i absorbującą. Przy dobrym opracowaniu planu działań i dobrej
współpracy z członkami klubu, satysfakcja z efektów pracy, z zaangażowania dzieciaków,
z rozwijania ich wrażliwości na problemy potrzebujących jest olbrzymia i przede wszystkim,
budzi nadzieję, że w przyszłości nas podopieczni będą wiedzieli, jakie wartości, poza
materialnymi, liczą się w życiu.
Zaangażowanie uczniów w wolontariat pomoże im stworzyć stały system wartości,
który „poniosą” w swoją dorosłość i na którym będą mogli się oprzeć. Dzięki tym
doświadczeniom będą na pewno wrażliwsi, bardziej otwarci na innych, a ich życie nie będzie
tylko dążeniem do zaspokojenia własnych, materialnych potrzeb. Wolontariat to otwarcie
przed nimi drogi do zrozumienia istoty człowieczeństwa, a tym samym zrozumienia, na czym
polega życie.
Tamara Olszewska
www.nowaera.pl/wolontariat