Wojewódzki Konkurs Biologiczny dla gimnazjów województwa

Wojewódzki Konkurs Biologiczny dla gimnazjów województwa warmińsko-mazurskiego
rok szkolny 2013/2014
etap wojewódzki
KLUCZ ODPOWIEDZI I PUNKTOWANIA ZADAŃ
Numer
zadania
1.
2.
3.
Poprawna odpowiedź
Nazwy wskazanych elementów budowy nasienia:
A – łupina
B – bielmo
C – liścienie (liście zarodkowe)
D - korzeń zarodkowy (w uproszczeniu zarodek)
Nazwy grup roślin:
I – rośliny jednoliścienne
II – rośliny dwuliścienne
Nazwy roślin, które posiadają nasiona bezbielmowe:
dynia, słonecznik
Zasady przyznawania punktów
Przyznaje się wyłącznie całe punkty!
Punktacja
0 – 3 pkt.



fasola,
Precyzyjna nazwa przestawionego na rysunku elementu
budowy rośliny:
A – aparat szparkowy/ komórki przyszparkowe
B – liścienie/liście zarodkowe
C – owoc klonu/skrzydlak
D – szyszka/zdrewniały kwiatostan żeński sosny
E – łuska nasienna z nasionami sosny/ nasienie r.
nagozalążkowej/ nasiona sosny/ łuska nasienna
Za wszystkie poprawnie podane nazwy elementów
nasienia – 1 pkt.
Za dwie nazwy grup roślin – 2 pkt.
Za jedną poprawną nazwę grupy roślin – 1 pkt.
0 lub 1
pkt.
Za pełną poprawną odpowiedź – 1 pkt.
0 – 5 pkt.
Za każdą poprawną nazwę – 1 pkt.
4.
Ozna
czeni
e
litero
we
Czynność/zjawisko
dotyczące wody
A
Osmotyczne pobieranie
wody/osmoza
Transport wody w
łodydze
B
C
D
Miejsce zachodzenia
0 - 4 pkt.
(nazwa organu, strefa
organu, rodzaj tkanki,
nazwa struktury)
Transport wody w liściu
lub transpiracja
kutykularna
(przetchlinki) oraz
szparkowa
Transpiracja
szparkowa/otwieranie i
zamykanie aparatów
szparkowych/regulacja
turgoru

Aparat szparkowy
0 – 4 pkt.
A
jęczmień
kłos
B
owies
wiecha
Za każdy prawidłowo wypełniony wiersz tabeli
(A,B,C,D) – 1 pkt.
Wszelkie dodatkowe błędne zapisy i wyjaśnienia
powodują utratę punktu.
Strefa włośnikowa
korzenia
Wiązka naczyniowa –
drewno/ tkanka
przewodząca- drewno
Wiązki przewodzące w
liściu
aparaty szparkowe
5.
Nazwa
rodzajowa
Typ
kwiatostanu

C
pszenica
kłos
D
żyto
kłos




Za cztery poprawne nazwy rodzajowe zbóż – 2
pkt.
Za trzy poprawne nazwy rodzajowe zbóż – 1 pkt.
Za cztery poprawnie nazwane kwiatostany – 2 pkt.
Za trzy poprawnie nazwane kwiatostany – 1 pkt.
6.
Cecha
Pinus sylvestris L. Populus tremula
Przynależność
systematyczna
nagonasienne
(ze względu na
okrycie nasion)
0 – 3 pkt.

okrytonasienne

Pienność
(jednopienna/dwupie
nna)

jednopienna
dwupienna
jednopłciowe
jednopłciowe
Za trzy poprawnie wypełnione wiersze tabeli – 3
pkt.
Za dwa poprawnie wypełnione wiersze tabeli – 2
pkt.
Za jeden poprawnie wypełniony wiersz tabeli – 1
pkt.
Kwiaty
(jednopłciowe/obupłc
iowe)
a) I – C
II – B
III – A
b) Formy buka rosnącego w różnych miejscach są wynikiem
zmienności środowiskowej, która nie jest dziedziczna.
0 – 3 pkt.
8.
b
9.
d
10.
c
11.
d
12.
c
0 lub 1
pkt.
0 lub 1
pkt.
0 lub 1
pkt.
0 lub 1
pkt.
0 lub 1
pkt.
13.
A – Prawda
B – Prawda
C – Prawda
D – Prawda
7.



0 – 2 pkt.


Za przyporządkowanie miejsc występowania do
rysunku drzewa – 1 pkt.
Za w pełni poprawne uzupełnienie zdania – 2 pkt.
Za poprawne wpisanie jednego brakującego
pojęcia – 1 pkt.
Za cztery poprawne odpowiedzi – 2 pkt
Za dwie - trzy poprawne odpowiedzi – 1 pkt
14.
15.
16.
b
a
0 lub 1
0 lub 1
HORMON
WZROSTU
(somatotropina)
GLUKAGON
PARATHORMON
TYMOZYNA
Gruczoł
(cyfra)
Funkcja
(litera)
Gruczoł
(cyfra)
Funkcja
(litera)
Gruczoł
(cyfra)
Funkcja
(litera)
Gruczoł
(cyfra)
Funkcja
(litera)
3
A
5
D
4
B
1
C
17.
Odpowiedź.:
Kolejność opisanych faz w cyklu miesięcznym:
1 - A, 2 - C, 3 - B, 4 - D (liczy się kolejność)
Nazwa fazy opisanej w punkcie A – miesiączka/menstruacja
Nazwa fazy opisanej w punkcie B – jajeczkowanie/owulacja
18.
a) Ocena prawdziwości stwierdzenia: Stwierdzenie jest
nieprawdziwe.
Przykładowe argumenty:
b) Argument pierwszy:
Cewka moczowa u mężczyzn jest dłuższa niż u kobiet.
c) Argument drugi:
Cewka moczowa pełni odmienne funkcje u różnych płci: U
kobiet służy wyłącznie do wydalania moczu /jest wyłącznie
odcinkiem układu wydalniczego (moczowego). U mężczyzn
cewka moczowa jest częścią układu moczowo-płciowego/
Służy do wydalania moczu oraz nasienia (ejakulatu).
0-4 p.

Za każde poprawne dobranie gruczołu i funkcji do
każdego z czterech hormonów (kolumny) – 1 pkt.
0-3 p.



Za poprawnie ustaloną kolejność faz – 1 pkt.
Za poprawnie wpisaną nazwę fazy A – 1 pkt.
Za poprawnie wpisaną nazwę fazy B – 1 pkt.
0-3 p.

Za poprawna ocenę prawdziwości stwierdzenia –
1 pkt.
Za jeden poprawny argument– 1 pkt.
Za dwa poprawne argumenty – 2 pkt.


19
c
0 lub 1
pkt. p.
Składniki krwi:
hematokryt – 55,9%
liczba leukocytów – 12,5 tys. / µl
glukoza – 150 mg/dl
Ciśnienie krwi – 160/92 mm Hg
Analiza moczu:
pH 8,2
obecność białka
20.
I.
b)
c)
d)
II.
V.
b)
c)
21.
b
0 lub 1
pkt.
22.
Grupy krwi osób oznaczonych cyframi:
1 – grupa A lub grupa B
2 – grupa B lub grupa A
3 – Grupa AB
0-3 pkt.
23.
Przykładowe uzasadnienie:
Kod genetyczny jest uniwersalnym sposobem zapisu (szyfrem)
informacji genetycznej i pozostaje niezmienny. Natomiast
informacja genetyczna, zapisana za pomocą kodu genetycznego,
może ulec zmianie.
0-3 p.



Za sześć poprawnie wskazanych punktów – 3 pkt.
Za pięć poprawnie wskazanych punktów – 2 pkt.
Za cztery poprawnie wskazane punkty – 1 pkt.

Za poprawne podanie wszystkich grup krwi
(1,2,3) – 3 pkt.
Za dwie poprawne odpowiedzi – 2 pkt.
Za jedną poprawną odpowiedź – 1 pkt.


0-2 pkt.
 Za dwa poprawne argumenty - 2 pkt.
 Za jeden argument – 1 pkt.
24.
Znaczenie symboli:
A - adenina
T - tymina
C - cytozyna
G - guanina
D – cukier
deoksyryboza
P – reszta kwasu
fosforowego
(fosforanowa)
25.
26
27
27. a
b
a
Przykładowe argumenty za tym, że koszenie łąk zapobiega
degradacji tych ekosystemów:
Argument I: Koszenie łąk eliminuje lub powstrzymuje
niekorzystną sukcesję naturalną (zarastanie).
Argument II: Koszenie łąk umożliwia roślinności łąkowej lepszy
dostęp do światła.
0-3 p.
 Za poprawne rozszyfrowanie wszystkich
czterech symboli zasad azotowych – 1 pkt.
 Za poprawne rozszyfrowanie symboli
deoksyrybozy i reszty fosforanowej– 1 pkt.
 Za prawidłowe narysowanie nukleotydu
komplementarnego – 1 pkt.
Narysowanie całego łańcucha jest traktowane
jako błąd.
0 lub 1
pkt.
0 lub 1
pkt.
0 – 7 pkt.
27.a
 Za dwa prawdziwe argumenty – 2 pkt.
 Za jeden prawdziwy argument – 1 pkt.
Argument III - Koszenie łąk zapobiega szkodliwej konkurencji,
prowadzącej do wyginięcia pożądanych na łące gatunków.
27.b
27. c
28
Przykładowe uzasadnienia:
1) Ustalone późnoletnie terminy zapewniają możliwość
wyprowadzenia lęgów i wychowania piskląt ptaków.
2) Opóźnione koszenie łąk jest skorelowane z okresem rozwoju
larw motyli – ogranicza ryzyko usunięcia roślin z larwami
motyli.
3) Ptaki i motyle mogą całe lato żerować na roślinach
łąkowych.
Nazwy zwierząt wybranych z opisu przedstawionych na
ilustracjach:
A- bocian czarny
B- modraszek telejus / modraszek
C- łoś
D- czajka
Cechy populacji zobrazowane na wykresach i rysunku:
A – umieralność/krzywa przeżywania
B – struktura wiekowa/piramida wiekowa
C – struktura przestrzenna/rozkład przestrzenny/rozmieszczenie
osobników
Konsekwencje dla populacji A
Wysoki wskaźnik %
umieralności wśród młodych
osobników/ duża rozrodczość
strategiczna
Konsekwencje dla populacji B
Jest to populacja rozwijająca
się./ Duży potencjał rozrodczy
(duży % osobników w wieku
przed rozrodczym i
rozrodczym.
27.b
 Za pełne prawdziwe uzasadnienie – 2 pkt.
 Za częściowe prawdziwe uzasadnienie – 1 pkt.
0-5 pkt.
27.c
 Za cztery poprawne nazwy zwierząt – 3 pkt.
 Za trzy poprawne nazwy zwierząt – 2 pkt.
 Za dwie poprawne nazwy zwierząt – 1 pkt.
 Za 1 poprawną nazwę – 0 pkt.

 Za trzy prawidłowo określone cechy populacji
zobrazowanych na wykresach i rysunku – 3 pkt.
 Za dwie prawidłowo określone cechy populacji
zobrazowanych na wykresach i rysunku – 2 pkt.
 Za jedną prawidłowo określoną cechę populacji
zobrazowanej na wykresie lub rysunku – 1 pkt.
 Za dwie poprawnie opisane konsekwencje dla
populacji a, b – 2 pkt.
 Za jedną poprawnie opisaną konsekwencję dla
populacji a lub b – 1 pkt.
29
Nazwy gatunkowe drzew i krzewów:
1 – kalina koralowa (Viburnum opulus L.)
2 - dąb szypułkowy (Quercus robur L.)
3 – klon jawor (Acer pseudoplatanus L.)
4 – jodła pospolita/j. biała (Abies alba Mill.)/(Abies pectinata)
5 – grab pospolity/ g. zwyczajny (Carpinus betulus L.)
5
Za każde poprawnie nazwane drzewo lub krzew – 1 p.
Suma=74
Procent wymaganych od laureata punktów
zaniżono w dół do 55
75% =55,5
pkt.
50%= 37
pkt.