BADANIA NAD POBIERANIEM MIKROELEMENTÓW PRZEZ

BADANIA NAD POBIERANIEM MIKROELEMENTÓW PRZEZ

R O C ZNIK I G LEBO Z N A W C ZE T. 23, Z. 2. W A R SZ A W A 1972
ROM AN CZUBA
BADANIA NAD POBIERANIEM MIKROELEMENTÓW
PRZEZ ROŚLINY UPRAWNE W WARUNKACH POLOWYCH
C entralny O środek M etod yczn o-N au k ow y
d.s. S tacji C h em iczn o-R oln iczych
IU N G W rocław
Badania nad pobieraniem mikroelementów przez rośliny uprawne w
warunkach polowych oraz nad wpływem nawozów mikroelementowych
na niektóre właściwości gleby prowadzone są w naszym Ośrodku od roku
1964. W pracy opublikowanej w Rocznikach Nauk Rolniczych w 1969 r.
wykazaliśmy, że mikroelementy pod względem ilościowym pobierane są
przez pszenicę ozimą w podobnym rytmie jak makroelementy. Młode
rośliny wykazywały znacznie większą zawartość mikroelementów niż
rośliny w późniejszym okresie wegetacji lub rośliny dojrzałe, przy tym
jednak globalna zawartość mikroelementów w roślinie stopniowo wzra­
sta, czyli pobieranie tych składników odbywa się w całym okresie w e­
getacji, podobnie jak makroelementów.
W drugim etapie badań założono doświadczenie statyczne, które pro­
wadzono w latach 1967— 1969 w RRZD Targoszyn, w woj. wrocławskim.
Doświadczenie zlokalizowano na glebie bielico we j, wytworzonej z utwo­
rów pyłowych ilastych głębokich na piasku. Odczyn gleby oznaczony w
ln KC1 kształtował się w granicach 6,2— 6,4. W 100 g gleby stwierdzono
13,6 mg P20 5, 19,6 mg K20 i 7,3 mg Mg. Zawartość В wynosiła 0,56
ppm, Mo — 0,14 ppm, Mn — 4,2 ppm i Cu — 4.6 ppm.
Doświadczenie ścisłe w układzie bloków losowych założono z dwoma
poziomami nawożenia trzema mikroelementami: borem, molibdenem i
manganem. Azot, fosfor i potas stosowano pod poszczególne rośliny w
dawkach jednakowych na wszystkich obiektach, natomiast stosunek da­
wek mikroelementów w niższym poziomie do dawek w poziomie w yż­
szym kształtował się jak 1 : 8. przy czym zastosowano na hektar nastę­
pujące dawki:
R. Czuba
126
— poziom niższy: В — 1 kg, Mn — 2,2 kg, Mo — 0,9 kg.
— poziom wyższy : В — 8 kg, Mn — 17,6 kg, Mo — 7,2 kg.
Mikronawozy stosowano tylko w pierwszym roku doświadczenia, na­
tomiast w dalszych latach badano w pływ następczy.
W niniejszym komunikacie przedstawiam tylko dwie grupy wyników:
— zawartość mikroelementów w roślinach jęczmienia w dwóch fa­
zach rozwojowych, w zależności od dawek mikrona-w ozów,
— wpływ mikronawozów na zawartość mikroelementów w glebie po
zakończeniu trzeciego roku doświadczenia.
i a b e 1 a
1
Z aw arto ść m ikroelem entów w r o ś l i n a c h ję c z m ie n ia w 2 f a z a c h rozw ojow ych, ppm
K ło s z e n ie
S t r z e l a n i e w ź d ź b ło
O b ie k ty
mangan
bor
m o lib d en
mangan
bor
m olibden
Zerowe i n ie nawożone
badanym m ikroelem entem
139
6 ,1
0 ,8 7
19
3 ,8
0 ,2 9
N awożenie n iż s z ą dawką
89
6 ,7
1 ,7 7
21
3 ,3
0 ,3 2
Hawożenie w yższą dawką
164
1 0 ,7
9 ,8 5
23
6 ,8
2 ,8 7
Tabela
2
Z aw artość m ikroelem entów w ró ż n y c h poziom ach g le b y w trz e c im ro k u po naw ożeniu
/ ś r e d n i e z p ow tórzeń i o b ie k tó w /
Mangan - c g / 100 g g le b y
ł G łębo­
kość
w arstw y
cm
0 i
o b ie k ty
bez
Mn
n iż s z y
0-2 0
6 ,3 4
20-50
p o z io n naw ożenia
manganem
Bor - ppm
M olibden - pps
poziom n aw o żenia
borem
n iż s z y
w yższy
0 i
o b ie k ty
bez
Mo
6 ,4 2
6 ,1 5
0 ,6 8
0 ,6 5
1 ,0 2
4 ,5 1
4 ,0 2
4 ,5 0
C,4S
0 ,4 5
30-40
0 ,8 3
0 ,6 6
0 ,7 3
0 ,2 6
40-50
0 ,4 1
0 ,3 2
0 ,3 8
0 ,1 7
poziom naw ożenia
molibdenem
n iż s z y
wyższy
0 ,1 9
0 ,2 0
o
ui
(V)
w yższy
0 i
o b ie k ty
bez
В
0 ,8 3
0 ,1 1
0 ,1 2
0,25
0 ,2 4
0 ,4 4
0 ,0 5
0 ,0 6
0 ,1 2
0 ,2 0
0 ,2 9
С ,06
0 .0 6
0 ,1 2
... -
J
Niższy poziom dawek w zasadzie nie wpłynął na zawartość manga­
nu i boru w roślinach jęczmienia, niezależnie od okresu pobrania próbek
materiału roślinnego (tab. 1). Natomiast wyraźny jest w pływ molibdenu
na zwiększenie zawartości tego składnika w roślinach (tab. 2). Wraz z
Pobieranie m ikroelem entów przez rośliny w polu
127
rozwojem roślin zaznacza się znacznie mniej wyraźny wpływ niższej
dawki molibdenu na zawartość tego składnika w jęczmieniu. Wyższy
poziom dawek mikronawozów powodował jednak duży wzrost zawar­
tości wszystkich badanych mikroelementów, przy czym w pływ ten był
również większy w przypadku roślin młodszych. W okresie kłoszenia
jęczmienia zawartość manganu w roślinach z obiektów o większych daw­
kach mikronawozów była już tylko nieznacznie większa, natomiast za­
wartość boru, a szczególnie molibdenu była dużo większa niż w rośli­
nach z obiektów o niższej dawce mikronawozów i z obiektów zerowych.
Przedstawione wyniki świadczą o występujących dużych zmianach
w składzie chemicznym roślin w zależności od dawek niektórych mikro­
elementów.
Zawartość mikroelementów w glebie po trzecim roku badano w prób­
kach pobranych w przedziałach pionowych co 10 cm do głębokości 50
cm (tab. 2). Jak widać, po trzech latach nie stwierdzono wpływ u man­
ganu na zawartość tego składnika w glebie, niezależnie od dawki, nato­
miast widoczny jest w pływ większej dawki boru i molibdenu na zawar­
tość tych składników w glebie i to przynajmniej do głębokości 50 cm.
D oc. dr h ąb . R o m a n C zuba
C e n tr a ln y O śro d ek M e t o d y c z n o -N a u k o w y
d.s. S ta cji C h e m ic z n o -R o ln ic z y c h IU N G
W ro cła w , p l. E n g e lsa 5