1 Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa w

Przedmiotowy system oceniania
z historii i społeczeństwa
w Szkole Podstawowej nr 3 im. B. Malinowskiego
w Działdowie
opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia
30 kwietnia 2007roku ze zmianami, dotyczącego zasad oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów, Wewnętrznego Systemu Oceniania Szkoły
Podstawowej nr 3 im. Bronisława Malinowskiego
w Działdowie - zgodny z podstawą programową
przedmiotu historia i społeczeństwo
dla II etapu edukacyjnego: klasy IV – VI
(Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 28 sierpnia 2012 roku).
1
Przedmiotowy system oceniania
z historii i społeczeństwa
w Szkole Podstawowej nr 3 im. Bronisława Malinowskiego
w Działdowie
Przedmiotowy system oceniania z historii i społeczeństwa został opracowany na podstawie
Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007roku ze zmianami,
dotyczącego zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów, Wewnętrznego Systemu
Oceniania Szkoły Podstawowej nr 3 im. Bronisława Malinowskiego w Działdowie i jest zgodny
z podstawą programową przedmiotu historia i społeczeństwo dla II etapu edukacyjnego: klasy
IV – VI
oraz Programem nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej
„Klucz do historii”, autorstwa Małgorzaty Lis, opublikowanym przez Wydawnictwa Szkolne
i Pedagogiczne.
Przedmiotowy system oceniania uwzględnia:
1. Informacje, jakie umiejętności nabyte na przedmiocie historia i społeczeństwo będą
podlegały ocenie – obszary aktywności ucznia;
2. Kontrakt między nauczycielem a uczniem;
3. Kryteria ocen zawierające wymagania na daną ocenę;
4. Narzędzia pomiaru osiągnięć uczniów;
5. Sposób ustalania oceny śródrocznej i końcoworocznej;
6. Zasady współdziałania z uczniami i rodzicami.
OBSZARY AKTYWNOŚCI UCZNIA
1. Postawy i zachowania specyficzne dla aktywności historycznych:

uczeń rozumie przyczyny i skutki poznanych zjawisk;

uczeń prawidłowo posługuje się chronologią i poprawnie operuje pojęciami

z nią związanymi;

uczeń umie wykorzystać różne źródła informacji do zdobywania wiedzy historycznej;

uczeń umie korzystać z mapy jako źródła wiadomości;

uczeń próbuje interpretować różnego rodzaju źródła historyczne;

uczeń próbuje samodzielnie oceniać fakty i wydarzenia historyczne;

uczeń zna i przestrzega praw dziecka i praw człowieka.
2. Postawy i zachowania funkcjonujące poza sferą działań ściśle związanych z historią:

uczeń umie jasno i precyzyjnie formułować myśli, odpowiedzi i pytania, wyjaśnia je,
zarówno w mowie, jak i w piśmie;
2

uczeń umie posługiwać się encyklopedią, tekstem źródłowym i zbiorami bibliotecznymi;

uczeń rozwiązuje problemy indywidualnie i w grupie;

uczeń wie, jak umiejętnie uczestniczyć w dyskusji;

uczeń próbuje posługiwać się językiem historycznym przy opisie wydarzeń;

uczeń okazuje tolerancję i szacunek dla poglądów niezgodnych z jego własnymi;

uczeń szanuje prawa innych ludzi.
UMOWA – KONTRAKT Z UCZNIAMI
1. Prace klasowe i sprawdziany są obowiązkowe. Są zapowiadane nie później niż tydzień
przed ich przeprowadzeniem i omówiony jest ich zakres. Nieobecność na sprawdzianie lub
pracy klasowej może być usprawiedliwiona chorobą ucznia i potwierdzona przez lekarza
lub rodziców/prawnych opiekunów; Prace pisemne są archiwizowane przez rok. Rodzice mają
prawo wglądu podczas wywiadówek i „otwartych drzwi”;
2. Na koniec semestru przewiduje się test sprawdzający;
3. Jeżeli praca klasowa lub sprawdzian, test nie odbędą się w terminie ustalonym przez
nauczyciela, z przyczyn niezależnych od nauczyciela lub klasy, wówczas nauczyciel
w porozumieniu z klasą ustala nowy termin;
4. Jeżeli uczeń opuścił pracę klasową, sprawdzian lub test z przyczyn losowych, powinien
ją napisać w ciągu dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły;
5. „Krótkie sprawdziany – „kartkówki” – są obowiązkowe, mogą, ale nie muszą być
zapowiedziane i nie podlegają poprawie. Zakres treści tych sprawdzianów obejmuje trzy
ostatnie tematy lekcyjne;
6. Każdy uczeń ma prawo prosić nauczyciela o dodatkowe wyjaśnienie niezrozumiałego tematu
lekcji i do dodatkowej pracy domowej;
7. Uczeń może poprawić słabą ocenę – niedostateczną lub dopuszczającą z pracy klasowejdwa razy w semestrze, w terminie uzgodnionym z nauczycielem;
8. Nie ocenia się ucznia po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności;
9. Uczeń ma prawo, ale i obowiązek zgłoszenia nieprzygotowania się do lekcji
/należy rozumieć zarówno przygotowanie ustne, brak pracy domowej, jak i brak zeszytu
przedmiotowego/. Ma prawo zgłosić nieprzygotowanie 2 razy w półroczu na początku każdych
zajęć. Trzecie i kolejne nieprzygotowanie do lekcji pozwala nauczycielowi postawić ocenę
niedostateczną. Próba oszukania nauczyciela upoważnia go do postawienia uczniowi oceny
niedostatecznej.
10. Jeżeli uczeń będzie nieobecny na lekcji, jest zobowiązany do samodzielnego uzupełnienie
braków /notatki lekcyjnej i zadanej pracy domowej/;
11. Obowiązkiem ucznia jest systematyczne, czytelne i estetyczne prowadzenie zeszytu
przedmiotowego – zapisywanie w nim notatek i prac domowych;
3
12. Uczeń za pracę na zajęciach lekcyjnych otrzymuje „plusy”. Trzy „plusy” są równoznaczne
z oceną bardzo dobrą.
13. Uczniowie klas IV w miesiącu wrześniu nie otrzymują ocen niedostatecznych;
14. Uczeń ma obowiązek systematycznie pracować na lekcjach historii i w domu /ma obowiązek
przeczytania danego tematu lekcji z podręcznika/;
15. Uczeń na koniec semestru i koniec roku szkolnego ma możliwość pytania „na wyższą ocenę”
– poprawę oceny. Jednak swoją ocenę uczeń pracuje cały semestr lub cały rok;
16. Oceny śródroczne wystawia nauczyciel w terminie ustalonym przez dyrekcję szkoły
(przynajmniej siedem dni) przed posiedzeniem rady pedagogicznej;
17. Uczeń, który opuścił więcej niż 50% zajęć lekcyjnych nie może być klasyfikowany
z historii i społeczeństwa;
18.. O planowanej ocenie niedostatecznej uczeń zostaje powiadomiony na miesiąc przed
planowanym posiedzeniem rady pedagogicznej i ma prawo poprawić ocenę w terminie
wyznaczonym przez nauczyciela.
KRYTERIA OCENY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA
Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne znajdują się w kolejnych załącznikach:
nr 1 – klasa IV
NARZĘDZIA POMIARU OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW:
1. Pomiar osiągnięć uczniów odbywa się za pomocą następujących narzędzi:
prac klasowych, sprawdzianów, testów; krótkich sprawdzianów „kartkówek”, odpowiedzi
ustnych, prac domowych, przygotowania się do lekcji, aktywności w czasie lekcji, pracy
w grupach lub pracy samodzielnej.
2. Stosowane metody:

pogadanka;

rozmowa nauczająca;

praca z tekstem.
V. SPOSÓB USTALANIA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ
Ocenianie będzie się odbywać w oparciu o skalę obowiązującą w polskim systemie oświaty.
Dopuszcza się stosowanie znaków plus (+) i minus (-) przy ocenach cząstkowych.
Ocenianie jest jawne.
4
Obszary oceniane w ciągu semestru:
1. Prace klasowe , testy i krótkie sprawdziany „kartkówki”
W zależności od zdobytych punktów uczniowie otrzymują oceny w następujący sposób:
celujący
100%
bardzo dobry
99% - 95%
bardzo dobry -
94% - 90%
dobry +
89% - 85%
dobry
84% - 79%
dobry -
78% - 75%
dostateczny+
74% - 70%
dostateczny
69% - 54%
dostateczny -
53% - 50%
dopuszczający +
49% - 45%
dopuszczający
44% - 35%
dopuszczający -
34% - 31%
niedostateczny
30% - 0%
2. Odpowiedzi ustne: na które składają się:

umiejętności zanalizowania tematu

główna myśl jasno sformułowana;

logiczne uzasadnienie własnego stanowiska

umiejętności selekcjonowania materiału

brak błędów faktograficznych;

fakty mieszczące się w podstawie programowej;

styl wypowiedzi, czyli:
 samodzielność i płynność wypowiedzi;
 konsekwentne stosowanie adekwatnej terminologii;
 bogate słownictwo
3. Praca domowa: oceniamy następujące umiejętności

poprawność;

kompletność pracy;

oryginalność;

samodzielność;

prezentacja wyników
5
4. Aktywność: oceniamy stopniem lub umownym znakiem (+) w zależności od wkładu pracy.
Trzy plusy powodują wpisanie do dziennika lekcyjnego oceny bardzo dobrej.
5. Praca w grupach: będzie polegała na efektywnym współdziałaniu w zespole i ocenianiu
własnego uczenia się, skutecznym porozumiewaniu się w różnych sytuacjach i rozwiązywaniu
problemów w twórczy sposób.
Praca w grupie będzie oceniana przez ucznia – jako element samooceny i przez nauczyciela,
uwzględniając następujące fazy: zaangażowanie, przekształcania, badanie, prezentację.
Kryteria oceny pracy w grupie:

zadana praca;

wkład w pracę grupy;

kontakt z grupą.
Oceny:
bardzo dobry: uczeń konsekwentnie wykonuje zadaną pracę, przypomina innym członkom
grupy o zadanej pracy, wnosi pozytywny wkład w pracę, ma wiele ciekawych pomysłów,
szczerze chwali wkład wnoszony przez innych, zachęca do dobrej komunikacji, szanuje innych
i ich pomysły.
dobry: koncentruje się na wyznaczonym działaniu, wykonuje zadanie z czasem, słucha innych,
zwykle szanuje innych, zdolny do kompromisu.
dostateczny: większość czasu wykonuje zadaną pracę, czasami odrywa się od pracy,
rozmawiając na inne tematy, wnosi pewien wkład w pracę grupy, opiera się na pomysłach
innych, czasami chwali innych, niezbyt wyraźnie okazuje szacunek członkom grupy.
dopuszczający: często odrywa się od zadanej pracy, dyskutuje na inne tematy, wykonuje część
pracy, nie słucha pomysłów innych, rzadko chwali innych i okazuje im szacunek.
niedostateczny: odrywa od pracy innych członków grupy, zajmuje się innymi sprawami,
rozmawia z ludźmi z innych grup, pozbawia grupę zapału do pracy, przeszkadza, nie stara się
o potrzebne materiały, „zamyka usta” grupie, całkowicie dominuje w dyskusji, nigdy nie zawiera
kompromisu.
6. Zeszyt przedmiotowy lub zeszyt ćwiczeń:

obowiązkiem ucznia jest systematycznie (czytelne i estetyczne) prowadzenie notatek
w zeszycie przedmiotowym lub w zeszycie ćwiczeń;

za brak zeszytu uczeń otrzymuje „minus”; uzyskania trzech minusów jest równoznaczne
z otrzymaniem oceny niedostatecznej;

za prowadzenie zeszytu lub zeszytu ćwiczeń uczeń może otrzymać ocenę.
6
7. Przy wystawieniu oceny śródrocznej i końcoworocznej będą brane pod uwagę kryteria
społeczno – wychowawcze oraz zalecenia Poradni Pedagogicznej - Psychologicznej:

warunki nauki ucznia w domu rodzinnym;

trudności ucznia wynikające z patologii rodziny;

stan zdrowia ucznia;

stosunek ucznia do obowiązków szkolnych;

wysiłek ucznia wkładany w wywiązywanie się z obowiązków szkolnych;

systematyczność ucznia;

możliwości ucznia;

trudne sytuacje losowe w życiu ucznia.
VI. SPOSOBY INFORMOWANIA O OSIĄGNIĘCIACH I POSTĘPACH
Uczniów:

ustne uzasadnienie oceny;

recenzje prac pisemnych;

publikowanie wyników prac uczniowskich.
Rodziców:

ogólnoklasowe spotkania;

rozmowy indywidualne;

korespondencja.
7
Załącznik nr 1 do przedmiotowego systemu oceniania –
wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z historii i społeczeństwa
zgodne z podstawą programową z historii i społeczeństwa – II etap edukacyjny – klasy IV – VI
i programem nauczania historii i społeczeństwa w szkole podstawowej „Klucz do historii” –
autor: Małgorzata Lis, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
klasa IV
* Gwiazdką oznaczono tematy spoza podstawy programowej. Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy temat ten jako obowiązkowy
czy nadobowiązkowy – wówczas wymagania dotyczyć będą oceny celującej.
Nr
lekcji
Temat lekcji
Wymagania
konieczne
Wymagania
podstawowe
Wymagania
rozszerzające
Wymagania
dopełniające
Wymagania
wykraczające
Podstawa
programowa
CZĘŚĆ 1 – ZAPOZNAJ SIĘ Z HISTORIĄ
UCZEŃ:
1.
2.
Historia… Co to
takiego?
Zagadnienia:
• historia jako dzieje,
przeszłość, epoki
historyczne.
Wśród starych ksiąg,
obrazów
i budowli.
Zagadnienia:
• źródła historyczne.
- wie, co to jest
historia i czym
zajmuje się
historyk.
- wyjaśnia,
po co uczy się historii.
- umie krótko
scharakteryzować epoki
historyczne.
- rozumie wpływ
wydarzeń
historycznych
na teraźniejszość,
- rozumie wpływ
współczesnych
zdarzeń także
z życia ucznia na
kształtowanie się
przyszłej historii.
Historia jako dzieje.
- wie, co to jest źródło
historyczne, legenda
i zabytek.
- wie, jakie funkcje
pełni muzeum,
- umie podzielić
źródła historyczne
na pisane
i niepisane.
- umie wskazać inne
formy poznawania
historii (film, obraz),
- rozumie znaczenie
źródeł historycznych
dla pracy historyka.
- umie odczytać
informacje
z ilustracji
przedstawiającej
źródło niepisane,.
- rozumie, dlaczego
należy chronić źródła
historyczne.
Historia jako dzieje
8
3.
Historia zegara i nie
tylko…
Zagadnienia:
• chronologia,
tysiąclecie, era, przed
naszą erą.
4.
5.
Kiedy to było?
Obliczanie czasu.
Zagadnienia:
• określanie wieku,
ery, obliczanie upływu
czasu między
wiekami.
Palcem po mapie.
Zagadnienia:
• mapa historyczna,
• rodzaje map
historycznych.
- zna przyrządy do
pomiaru czasu,
-wie, jakie są rodzaje
zegarów,
- wie, w jakim celu
i gdzie wynaleziono
kalendarz,
- umie wskazać
podstawowe podziały
czasu (wiek, era itp.).
- umieszcza wydarzenia
na osi chronologicznej,
- wie, co to jest
chronologia.
- rozumie, dlaczego
inaczej liczymy czas
przed naszą erą.
- rozumie, jakie ma
znaczenie
chronologia
w nauce historii.
Chronologia
historyczna
- umie określić na
podstawie daty wiek.
- umie wskazać
podstawowe
podziały czasu
(wiek, era itp.).
- określić na
podstawie daty wiek i
jego połowę.
- wie, co to jest
chronologia,
- umie określić na
podstawie daty wiek
i jego połowę oraz
wskazać na osi czasu.
- umie obliczyć upływ
czasu między
wydarzeniami
p.n.e. i n.e.
- rozumie,
jakie ma znaczenie
chronologia
w nauce historii.
Chronologia
historyczna
- wie, co to jest
mapa.
- wie, co to jest tytuł
mapy
i legenda.
- wie, jakie są rodzaje
map.
- umie wskazać
na mapie konkretne
miejsca i określić ich
przynależność
państwową.
- umie odróżnić od
siebie rodzaje map.
- umie wskazać starą
mapę
i różnice między mapą
dawną
i współczesną.
- potrafi wymienić
rożne znaleziska
archeologiczne
i ocenić ich wartość.
- rozumie znaczenie
czytania mapy dla
poznania zjawisk
i procesów
historycznych.
Analiza
i interpretacja
historyczna.
- rozumie znaczenie
pracy archeologa dla
poznawania
historii.
Temat
spoza podstawy
programowej.
- przedstawia własne
rozumienie
konieczności nauki
historii.
- klasyfikuje źródła
historyczne,
posługując się
przykładami,
- uzasadnia
przydatność
źródeł w pracy
historyka
i archeologa.
6.
Archeologia – co to
takiego?*
- wie, czym zajmuje
się archeolog.
- opowiada o pracy
archeologa.
- wie, jakimi narzędziami
i technikami posługuje się
archeolog.
7.
Lekcja
powtórzeniowa.
- zna pojęcia:
wiek, era, epoka,
historia, źródło
historyczne,
- przypisuje daty
wydarzeń
do odpowiednich
wieków.
- wymienia kolejne
epoki historyczne,
- wie, jakie wyróżniamy
rodzaje źródeł
historycznych,
- wyjaśnia, dlaczego
uczymy się historii.
- oblicza czas,
który upłynął między
epokami
i wydarzeniami,
Zagadnienia:
• epoki historyczne
• źródła historyczne
• chronologia.
9
CZĘŚĆ 2: CZŁOWIEK SPOŁECZEŃSTWO
UCZEŃ:
8.
9.
Każdy człowiek jest
inny.
Zagadnienia:
• odmienność i
niepowtarzalność
człowieka.
W domu, w szkole,
w społeczeństwie.
Zagadnienia:
• rodzina,
• społeczność szkolna,
• społeczeństwo,
• prawa i obowiązki
ucznia.
10.
Ja i moja historia.
Zagadnienia:
• tradycja rodzinna,
• pokolenie.
- wie, czym ludzie
różnią się między
sobą.
- wie, co to jest
tolerancja.
- umie wskazać różnice
między ludźmi oraz
zauważyć
wynikające z nich
korzyści
i trudności.
- rozumie, że należy
szanować innych bez
względu na wiek,
wygląd czy
przekonania.
- umie odróżnić
tolerancję
od akceptacji.
Refleksja nad sobą
i otoczeniem
społecznym.
- wie, co to jest
społeczeństwo i grupa
społeczna i jakie są
podstawowe rodzaje
grup społecznych.
- umie wskazać
przykłady
społeczeństw i grup
społecznych,
- umie określić, do
jakich grup sam należy
i jaką pełni w nich
funkcję,
- umie określić
podstawowe
funkcje rodziny.
- rozumie znaczenie
grupy społecznej
w życiu codziennym
(zwłaszcza znaczenie
szkoły i rodziny).
Refleksja nad sobą
i otoczeniem
społecznym.
- wie, co to jest
pamiątka rodzinna,
zwyczaj,
drzewo genealogiczne
i rodowód.
- umie podać przykład
pamiątki
i zwyczaju w swojej
rodzinie.
- umie odróżnić
pamiątkę od zwyczaju
oraz drzewo
genealogiczne
od rodowodu,
- umie wskazać
przywódcę oraz określić
role członków
grupy społecznej,
- rozumie potrzebę
życia ludzi
w grupach,
- rozumie konieczność
udziału w wyborach
(na razie do
samorządu szkolnego).
- umie narysować
rodowód i drzewo
genealogiczne.
- rozumie korzyści
wynikające
z poznania swojej
historii i historii
swojej rodziny.
Refleksja nad sobą
i otoczeniem
społecznym.
Temat
spoza podstawy
programowej.
11.
Szkoła dawniej
i dziś.*
- wie, jak wygląda
nauka we
współczesnej szkole.
- rozumie, że dawniej
nauka nie wyglądała tak
jak dzisiaj.
- wie, kim była Maria
Skłodowska-Curie.
- wie, czym się różni
szkoła dawna od
dzisiejszej.
- potrafi opowiedzieć,
jak kiedyś wglądała
nauka w dawnej
szkole.
12.
Lekcja
powtórzeniowa.
- zna pojęcia:
społeczeństwo,
grupa społeczna,
- wymienia grupy
społeczne, do których
należy i określa rolę,
jaką w nich pełni,
- wie, czym ludzie różnią
się między sobą,
- umie określić
podstawowe
funkcje rodziny.
- zna swoje prawa
i obowiązki jako uczeń
w społeczności
szkolnej.
- wie, co to jest
tolerancja i potrafi
opowiedzieć,
w jaki sposób się
przejawia.
- potrafi opowiedzieć
o konfliktach między
ludźmi i wie, w jaki
sposób próbować
radzić sobie z nimi.
Zagadnienia:
• społeczeństwo,
grupa społeczna
• rodzina, szkoła
• tolerancja
• konflikty
10
• prawa i obowiązki
ucznia
CZĘŚĆ 3: MAŁA I WIELKA OJCZYZNA
UCZEŃ:
13.
Moja ojczyzna.
Orzeł – godło
Polski*.
- wie, jakie miasto
jest stolicą Polski,
jakie są polskie
symbole narodowe.
- umie wymienić
sąsiadów Polski.
- umie wskazać
na mapie sąsiadów
Polski.
- zna historię
narodowego
godła.
- rozumie konieczność
zdobywania wiedzy
o ojczyźnie.
Ojczyzna
oraz temat
spoza podstawy
programowej.
- zna pojęcia: region,
gwara, strój
regionalny,
mniejszość narodowa.
- umie wskazać
na mapie i nazwać
najważniejsze polskie
regiony oraz region,
w którym mieszka.
- umie wskazać na
mapie i nazwać
wszystkie polskie
regiony.
- rozumie znaczenie
lokalnych zwyczajów
dla budowania kultury
polskiej.
Ojczyzna.
-wie, co to jest
ojczyzna i patriotyzm.
- wie, co to jest mała
ojczyzna.
- wymienia cechy
charakterystyczne
dla małej ojczyzny.
- umie
scharakteryzować –
podać cechy
charakterystyczne
dla poszczególnych
regionów Polski.
- rozumie znaczenie
„małej ojczyzny”
w swoim życiu
i w historii.
- umie znaleźć
informacje na temat
swojej „małej
ojczyzny”, interesuje
się życiem lokalnym.
Ojczyzna,
„mała Ojczyzna”
- wie, co to jest
patriotyzm.
- zna polskie symbole
narodowe.
- wymienia sąsiadów
Polski,
- umie wskazać na
mapie państwa
graniczące z Polską.
- wymienia regiony
Polski,
- rozumie ich
odrębności,
- wymienia cechy
charakterystyczne
własnego i innych
regionów.
- charakteryzuje swoją
„małą ojczyznę”,
- potrafi wskazać,
jakie znaczenie
ma dla niego i jego
najbliższych.
Zagadnienia:
• stolica Polski
• godło, flaga, hymn
państwowy
• historia orła
• sąsiedzi Polski.
14.
Polska niejedno ma
imię.
Zagadnienia:
• regiony Polski
15.
Moja wielka i mała
ojczyzna.
Zagadnienia:
• mój region,
• mała ojczyzna
16.
Lekcja
powtórzeniowa.
Zagadnienia:
• patriotyzm
• polskie symbole
narodowe
• regiony Polski
• mniejszości etniczne
i narodowe
11
CZĘŚĆ 4: DAWNO, DAWNO TEMU…
UCZEŃ:
17.
Bardzo dawna
historia człowieka.*
- potrafi wymienić
zajęcia człowieka
pierwotnego
- wie, jakie były
funkcje ognia.
- wymienia
najpowszechniejsze
narzędzia człowieka
pierwotnego
- wie, co zmieniło życie
człowieka pierwotnego.
- wie, z czego człowiek
dawniej wykonywał
narzędzia.
- potrafi opowiedzieć
o początkach
rolnictwa
i hodowli.
Temat
spoza podstawy
programowej.
- omawia rolę rzeki
w starożytności.
- potrafi wskazać
na mapie Nil
i Mezopotamię
- wie, kim byli
Sumerowie.
- wymienia osiągnięcia
starożytnych Sumerów.
- potrafi opowiedzieć
o znaczeniu
pierwszych cywilizacji
nad wielkimi rzekami.
Temat
spoza podstawy
programowej.
- wie, kiedy
wynaleziono pismo.
- rozumie, do czego
służyło pismo.
- wymienia rodzaje
pisma w kolejności
chronologicznej.
- wie, w jaki sposób
odczytano hieroglify.
-
Wynalazek pisma.
-wymienia grupy
społeczne
zamieszkujące
Mezopotamię.
- potrafi wskazać na
mapie Mezopotamię,
- opisuje wygląd
starożytnego
Babilonu.
- wie, co to jest podatek.
- potrafi określić rolę
grup społecznych
zamieszkujących
Mezopotamię.
- potrafi określić
hierarchię
grup społecznych
zamieszkujących
Mezopotamię,
Temat
spoza podstawy
programowej.
- wie, kim był faraon
i do czego służyły
piramidy.
- potrafi wskazać
na mapie Nil i Egipt,
- potrafi wymienić
grupy społeczne
starożytnego Egiptu
i krótko je
scharakteryzować.
- wie, z czego i jak
Egipcjanie robili zwoje
do pisania.
- wie, kim był faraon
Tutanchamon.
Temat
spoza podstawy
programowej.
Zagadnienia:
• prehistoria
18.
Nad wielkimi
rzekami. *
19.
Zagadnienia:
• pierwsze cywilizacje,
• rolnictwo,
• rola wielkich rzek.
Historia pisma.
20.
Zagadnienia:
• alfabety: fenicki,
grecki, łaciński,
współczesny.
Gliniane tabliczki.*
Zagadnienia:
• pismo klinowe,
• Babilon.
21.
Na rydwanie
faraona.*
Zagadnienia:
• faraon, rydwan,
hieroglify, piramidy.
12
22.
23.
24.
A tymczasem na
ziemiach polskich…*
Zagadnienia:
• Biskupin,
• zajęcia ludności
Siedem cudów
starożytnego
świata.*
Lekcja
powtórzeniowa.
Zagadnienia:
• położenie
geograficzne
Mezopotamii
• wynalazek pisma
• Egipt faraonów
• Biskupin.
- wymienia zajęcia
mieszkańców
Biskupina.
- potrafi na podstawie
rysunku opisać gród
w Biskupinie.
- wie, że w
starożytności
wzniesiono wiele
wspaniałych budowli,
niektóre z nich
nazwano „siedmioma
cudami świata”.
- rozumie pojęcia:
Mezopotamia, pismo
klinowe, faraon,
piramidy,
hieroglify, papirus.
- potrafi na podstawie
zamieszczonych
ilustracji opowiedzieć
o „siedmiu cudach
świata”.
- omawia wpływ
położenia
geograficznego
na życie w Mezopotamii
i Egipcie.
- wskazuje przyczyny
upadku Biskupina.
- wie, które osiągnięcia
cywilizacji Mezopotamii
i Egiptu odgrywają
ważną rolę do dziś.
- wie, kiedy powstała
osada w Biskupinie i kto
ją odkrył.
-
Temat
spoza podstawy
programowej.
- wskazuje „siedem
cudów świata”
na mapie świata
starożytnego.
- zna dalsze losy
„siedmiu cudów
świata”.
Temat
spoza podstawy
programowej.
- wymienia egipskie
grupy społeczne
i określa ich
funkcje,
- ocenia znaczenie
wynalazku pisma
dla rozwoju
cywilizacji.
- zna różne koncepcje
dotyczące budowy
piramid.
CZĘŚĆ 5: STAROŻYTNA GRECJA
UCZEŃ:
Grecja i jej
mieszkańcy.
Wielka kolonizacja. *
- potrafi wskazać
na mapie Grecję.
- wie, czym zajmowali
się starożytni Grecy.
- potrafi omówić
najważniejsze cechy
ukształtowania terenu.
Zagadnienia:
• położenie Grecji,
• ukształtowanie
terenu,
• rola żeglowania.
13
- umie wskazać
przyczyny Wielkiej
Kolonizacji.
- rozumie związek
między położeniem
geograficznym
a rozwojem państwa
i życiem
mieszkańców.
Temat
spoza podstawy
programowej
oraz temat
dodatkowy.
26.
27.
28.
29.
Greckie
wychowanie.
- wskazuje na mapie
Spartę i Olimpię.
- wie, co oznacza
zwrot „spartańskie
wychowanie.
- wyjaśnia znaczenie
zwrotu „wrócić z wojny
z tarczą lub na tarczy”,
- rozumie znaczenie
sportu w życiu
starożytnych
Greków i
współczesnych.
Fundamenty Europy.
Zagadnienia:
• wychowanie
spartańskie,
• hoplici,
• igrzyska olimpijskie.
W Atenach
Peryklesa.
- umie opowiedzieć
o spartańskim modelu
wychowania
i starożytnych
igrzyskach sportowych.
- wie, kim był Sokrates
i Atena.
- wie, kim był Fidiasz
i Perykles.
- wyjaśnia, z czego
zasłynął:
 Fidiasz
 Perykles.
- umie objaśnić funkcje
świątyni grackiej
i agory.
- rozumie znaczenie
osiągnięć
starożytnych Greków
dla kolejnych epok,
w tym dla
współczesności.
Fundamenty Europy.
- wie, kim był
Herakles, Odyseusz,
Zeus,
- wie, co to był teatr
w starożytnej Grecji.
- umie rozpoznać
greckich bogów po ich
atrybutach.
- umie opowiedzieć
historię Heraklesa
i Odyseusza.
Fundamenty Europy.
- rozumie pojęcia:
demokracja, igrzyska
olimpijskie,
- wymienia greckich
bogów.
- podaje genezę
i znaczenie powiedzeń:
„z tarczą lub na tarczy”,
„wychowanie
spartańskie”,
- zna postacie:
Sokratesa,
Arystotelesa, Platona,
Fidiasza, Peryklesa.
- wyjaśnia znaczenie
demokracji ateńskiej.
- porównuje warunki
naturalne różnych
krajów
starożytnych:
- rozumie znaczenie
osiągnięć
starożytnych Greków
dla kolejnych epok,
w tym
współczesności.
- wskazuje
podobieństwa
i różnice oraz ich
wpływ na
funkcjonowanie
państw.
- krótko
charakteryzuje
ustroje Rzymu.
Temat
spoza podstawy
programowej.
Zagadnienia:
• sztuka grecka
• filozofia
• demokracja
W świecie greckich
bogów.
Zagadnienia:
• bogowie olimpijscy
• teatr grecki
Lekcja
powtórzeniowa.
Zagadnienia:
• położenie
geograficzne Grecji
• wierzenia religijne
Greków
• filozofia i teatr
grecki
• rola sportu w życiu
starożytnych Greków
CZĘŚĆ 6: STAROŻYTNY RZYM
UCZEŃ:
30
Rozwój państwa
rzymskiego.*
- potrafi wskazać
na mapie Rzym.
- wie, kim był Romulus.
- opowiada legendę
o powstaniu Rzymu.
Zagadnienia:
• początki Rzymu
• Rzym królewski
• republika
14
- wymienia
chronologicznie
ustroje Rzymu.
• cesarstwo.
31.
32.
Miasto na siedmiu
wzgórzach
Zagadnienia:
• drogi rzymskie
• handel, życie
codzienne
• Juliusz Cezar.
Rzymianina dzień
powszedni
- wie, co to jest
triumf i Forum
Romanum.
- wyjaśnia, kim był
Juliusz Cezar.
- potrafi opowiedzieć,
jak budowano rzymskie
drogi.
- omawia codzienne
zajęcia mieszkańców
Rzymu.
- rozumie znaczenie
dróg dla rozwoju
imperium .
Fundamenty Europy.
- wie, kim był
niewolnik.
- wie, co to są termy,
gladiator, akwedukt,
- umie wymienić
najważniejsze
osiągnięcia kultury
starożytnego
Rzymu, ze szczególnym
uwzględnieniem
prawa rzymskiego.
- rozumie znaczenie
niewolnictwa
w państwie
rzymskim.
- umie wymienić
najważniejsze
osiągnięcia kultury
starożytnego Rzymu
w odniesieniu
do współczesności.
Fundamenty Europy.
- wie, kim był Jezus
i święty Paweł.
- umie wskazać
najważniejsze zasady
chrześcijaństwa.
- wymienia
najważniejszych
rzymskich bogów.
- wymienia
najważniejszych
rzymskich bogów, ich
atrybuty i opisuje za co
byli odpowiedzialni.
- rozumie znaczenie
chrześcijaństwa dla
rozwoju Rzymu
i dalszej historii
ludzkości.
Fundamenty Europy.
- wie, co to jest
legion rzymski.
- zna datę 476 r.
- wie, co to jest
taran, katapulta.
- zna datę upadku
zachodniego cesarstwa
rzymskiego,
- rozumie znaczenie
armii w historii Rzymu.
- umie wymienić
przyczyny
podziału imperium
i upadku cesarstwa
zachodniego.
Temat
spoza podstawy
programowej
oraz temat
dodatkowy.
Zagadnienia:
• prawo rzymskie
• termy, igrzyska,
niewolnictwo.
33.
34.
Rzymianin zostaje
chrześcijaninem.
Zagadnienia:
• narodziny
chrześcijaństwa,
• apostołowie,
• ewangelia,
• prześladowania
Upadek cesarstwa
rzymskiego. Jak
walczono w
starożytnym
Rzymie.*
Zagadnienia:
• cesarstwo
zachodnie, wschodnie
15
35.
• barbarzyńcy
Lekcja
powtórzeniowa.
Zagadnienia:
• przemiany
ustrojowe w państwie
rzymskim
• Rzym podbija świat
• osiągnięcia
cywilizacji rzymskiej
• chrześcijaństwo w
świecie rzymskim.
- zna pojęcia:
republika, legiony,
akwedukt, termy,
cesarstwo, prawo
rzymskie,
chrześcijaństwo,
Koloseum, amfiteatr.
- zna postacie: Jezusa
Chrystusa, Juliusza
Cezara.
- wie, co wydarzyło się
w 476 r.
- wskazuje na mapie
miasto Rzym.
- wymienia rzymskie
osiągnięcia
cywilizacyjne.
- opisuje republikę
i cesarstwo.
- podaje przyczyny
prześladowań
chrześcijan.
16
- wskazuje na różnice
między cesarstwem
a republiką.
- wskazuje wpływ
osiągnięć rzymskich
na współczesne
prawo i budownictwo.