Konferencja Grupy Rodzinnej w teorii i praktyce pracy socjalnej z

Jarosław Przeperski
Konferencja Grupy Rodzinnej
w teorii i praktyce
pracy socjalnej z rodziną
Toruń 2015
Recenzenci
dr hab. Izabela Krasiejko
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
dr Jan A. Malinowski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Redakcja
Kinga Malinowska
Korekta
Janina Malinowska
© Copyright by Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT” s.c.
Toruń 2015
ISBN 978-83-63955-26-7
Wydawnictwo Edukacyjne „AKAPIT” s.c.
87-100 Toruń, ul. H. Piskorskiej 12/23 tel. 56 648 55 53
e-mail: [email protected]
Oferta wydawnicza oraz sprzedaż internetowa:
http://www.weakapit.pl tel. 601 880 321
Skład komputerowy: Studio graficzne RASPBERRY.com.pl
Druk: Machina Druku, www.machinadruku.pl
Spis treści
Wstęp .......................................................................................................................................................................... 9
Rozdział I
Charakterystyka Konferencji Grupy Rodzinnej jako metody
pomocy rodzinie. Aspekty teoretyczne, metodyczne i prawne ...................... 13
1. Teoretyczne aspekty metody Konferencji Grupy Rodzinnej ........................... 13
1.1. Definicje i geneza metody KGR ........................................................................ 14
1.2. Konferencja Grupy Rodzinnej wobec innych modeli pomocy
rodzinie .................................................................................................................. 18
1.2.1.KGR a asystentura rodzin .............................................................................. 20
1.2.2.KGR a mediacja ............................................................................................... 22
1.2.3.KGR a metoda grupowej pracy socjalnej ................................................... 24
1.2.4.KGR a ekologiczny model pomocy rodzinie ............................................. 29
1.2.5.KGR a regulatywny model Braithwaita ...................................................... 32
1.2.6.Koncepcja empowerment a KGR ................................................................. 36
2. Metodyka Konferencji Grupy Rodzinnej ............................................................. 37
2.1.Schemat pracy z rodziną metodą KGR ............................................................ 37
2.2Uczestnicy KGR .................................................................................................... 49
2.3Kanon cech KGR jako metody pomocy rodzinie ........................................... 50
3. Przykładowe obszary zastosowania metody
Konferencji Grupy Rodzinnej ................................................................................. 52
3.1.Zastosowanie KGR w sprawach rodzinnych ................................................... 52
3.2.Zastosowanie KGR w przypadku chorób psychicznych ............................... 53
3.3.Zastosowanie KGR w wymiarze sprawiedliwości w oparciu
o koncepcję sprawiedliwości naprawczej ........................................................ 54
3.4.Zastosowanie KGR w systemie edukacji ......................................................... 56
4. Podstawy prawne i organizacyjne metody Konferencji Grupy Rodzinnej .... 57
4.1.Modelowe rozwiązania dotyczące KGR w Nowej Zelandii ......................... 57
5
4.2.Rozwiązania prawne w wybranych krajach
i prawodawstwie Unii Europejskiej .................................................................. 62
4.3.Konferencja Grupy Rodzinnej w Polsce .......................................................... 68
5. Standardy etyczne Konferencji Grupy Rodzinnej .............................................. 72
Rozdział II
Efektywność Konferencji Grupy Rodzinnej
w świetle literatury przedmiotu .............................................................................. 76
1. Teoretyczne podstawy efektywności w pracy z rodziną ................................... 76
1.1.Definicja efektywności w naukach społecznych ............................................ 76
1.2.Problem efektywności w pracy socjalnej ........................................................ 78
1.3.Pojęcie efektywności w pracy socjalnej z rodziną ......................................... 83
2. Empowerment jako kluczowy warunek efektywności pracy z rodziną ......... 89
2.1.Pojęcie empowerment .......................................................................................... 89
2.2. Kształtowanie się idei empowerment .............................................................. 92
2.3.Umiejscowienie idei empowerment w przestrzeni życia społecznego ...... 93
2.3.1. Empowerment jako pojęcie występujące
w różnych dziedzianch życia społecznego ................................................... 93
2.3.2. Empowerment jako pojęcie występujące na różnych poziomach
życia społecznego .............................................................................................. 95
2.3.3. Empowerment jako proces i jako wynik procesu ....................................... 98
2.4. Empowerment w pracy socjalnej ................................................................... 107
3. Pomiar efektywności metody Konferencji Grupy Rodzinnej
w pracy z rodzinami ................................................................................................ 111
Rozdział III
Metodologia badań .................................................................................................... 125
1. Przedmiot i cel badań .............................................................................................. 125
2. Problem i hipotezy badawcze ................................................................................ 127
3. Zmienne i wskaźniki w badaniu .......................................................................... 128
4. Metoda badawcza, techniki i narzędzia badawcze ........................................... 130
4.1.Techniki i narzędzia analizy ilościowej ....................................................... 131
4.2.Techniki i narzędzia analizy jakościowej .................................................... 133
6
5. Charakterystyka terenu badań i grupy badawczej ............................................ 135
6. Organizacja procesu badawczego ........................................................................ 136
Rozdział IV
Efektywność Konferencji Grupy Rodzinnej
w świetle wyników badań ........................................................................................ 138
1. Instytucjonalno-organizacyjne czynniki efektywności
Konferencji Grupy Rodzinnej ............................................................................... 138
1.1.Charakterystyka instytucji wdrażających metodę KGR
w kontekście jej efektywności .......................................................................... 138
1.2. Otoczenie bliższe i dalsze jednostek pomocy społecznej
jako czynnik podejmowania lub odrzucania realizacji metody ............... 146
1.3.Współpraca międzysektorowa w kontekście efektywnego
wdrażania metody KGR ................................................................................... 148
2. Cele pracy z rodzinami metodą Konferencji Grupy Rodzinnej .................... 154
3. Efekty uzyskiwane w pracy metodą Konferencji Grupy Rodzinnej
z rodziną .................................................................................................................... 164
3.1.Oddziaływanie (wpływ) KGR jako wymiar efektywności ...................... 164
3.2.Produkty wypracowane w czasie pracy z rodziną metodą KGR ............ 168
3.3.Rezultaty pracy z rodziną metodą KGR .................................................... 173
3.3.1. Rezultaty bezpośrednie ........................................................................... 173
3.3.2. Rezultaty średniookresowe .................................................................... 185
3.3.3. Rezultaty długoterminowe ..................................................................... 190
4. Uwarunkowania efektywności metody Konferencji Grupy Rodzinnej ....... 194
4.1.Sytuacja rodziny i jej stosunek do metody
jako czynnik efektywności Konferencji Grupy Rodzinnej ...................... 194
4.2.Wpływ pracownika socjalnego (osoby zgłaszającej)
na efektywność Konferencji Grupy Rodzinnej ............................................ 201
4.2.1. Sposób kwalifikacji rodzin do Konferencji Grupy Rodzinnej ....... 202
4.2.2. Nastawienie pracownika do rodziny i metody. Motywacja
do wdrażania KGR i jej realizacji ...................................................... 206
4.3.Wpływ koordynatora Konferencji Grupy Rodzinnej
na efektywność metody .................................................................................... 209
4.4.Sposób realizacji metody Konferencji Grupy Rodzinnej
a jej efektywność ................................................................................................ 212
7
4.4.1. Efektywność KGR na etapie zgłoszenia rodziny do udziału
w metodzie ................................................................................................. 213
4.4.2. Efektywność metody na etapie przygotowania rodziny
do spotkania KGR .................................................................................... 213
4.4.3. Uwarunkowania efektywności metody na etapie
spotkania rodziny w ramach KGR ....................................................... 221
5. Wnioski z badań ...................................................................................................... 225
Zakończenie .................................................................................................................. 234
Bibliografia ...................................................................................................... 237
Spis tabel .......................................................................................................... 250
Spis schematów ................................................................................................ 252
8