Coping with grief following murder or culpable homicide leaflet

Żałoba po śmierci osoby bliskiej,
która zginęła w wyniku
morderstwa lub zabójstwa
Żałoba
Śmierć bliskiej osoby to dramatyczne wydarzenie. Nagła śmierć w wyniku
morderstwa lub zabójstwa wywołuje szczególny wstrząs. Osoby osierocone
odczuwają silne reakcje emocjonalne i fizyczne. Śmierć bliskiej osoby dotyka
wszystkich sfer naszego życia.
Reakcje emocjonalne i objawy somatyczne
Żałoba traumatyczna przejawia się na różne sposoby. U osób osieroconych
mogą występować następujące reakcje:
• niewiara w to, co się stało
• niezdolność do koncentracji
• niemożność pozbycia się natrętnych myśli
• lęk przed wychodzeniem z domu
• gniew i irytacja
• poczucie, że plany na przyszłość legły w gruzach
• zaburzenia pamięci
• niechęć do rozmowy
• uczucie braku zrozumienia
• uczucie pustki i bezsensu życia
• odrzucanie możliwości zaakceptowania utraty
• trudności w kontaktach z innymi ludźmi
• poczucie braku kontroli nad własnym życiem
• poczucie winy (nawet jeśli żyjący nie mógł w żaden sposób zapobiec
temu, co się stało)
• zastanawianie się nad tym, co mogło być
U wielu osób występują dolegliwości somatyczne, do których zaliczamy:
• wybuchanie płaczem
• zmęczenie, napięcie, niepokój
• zaburzenia snu
• nagłe nawroty wspomnień
• bóle, palpitacje lub zaburzenia żołądkowe
• trudności z wysławianiem się
• odczuwanie fizycznego bólu na skutek utraty.
Te objawy i dolegliwości są często spotykane u osób przeżywających żałobę.
Na ogół osoby osierocone przeżywają dobre i złe dni. Nie jest to bynajmniej
oznaką szaleństwa ani czymś nietypowym – takie właśnie są objawy żałoby
traumatycznej, czyli żałoby po utracie bliskiej osoby, która zmarła śmiercią
nagłą.
Objawy somatyczne zwykle z czasem ustępują, ale jeśli utrzymują się przez
dłuższy czas, warto zwrócić się o poradę do lekarza.
Żałoba w rodzinie
Nagła śmierć – szczególnie w tak tragicznych okolicznościach – może
stanowić ogromne obciążenie psychologiczne i emocjonalne dla rodziny.
Każdy człowiek inaczej przeżywa żałobę, co może prowadzić do
niezrozumienia reakcji osoby osieroconej przez partnera, rodzica czy dziecko.
Dlatego warto pamiętać o kilku rzeczach:
• osoby osierocone mogą wyrażać swój żal na różne sposoby – kobiety
więcej rozmawiają na temat swoich uczuć niż mężczyźni, którzy
często skrywają swoje doznania i koncentrują się na innych
aspektach życia, na przykład pracy;
• każdy członek rodziny może na swój własny sposób przeżywać stratę
ukochanej osoby i nie dzielić się doznaniami z resztą rodziny;
• dzieci reagują na śmierć na różne sposoby, w zależności od wieku i
stopnia świadomości; dzieci mogą mówić o stracie w sposób bardzo
bezpośredni i zadawać niedelikatne pytania;
• gdy umiera jedno z dzieci w rodzinie, żyjące rodzeństwo może
odczuwać osamotnienie, gniew lub lęk.
O tych różnicach należy pamiętać i je akceptować. Członkowie rodziny
powinni ze sobą rozmawiać, nawet jeśli jest to trudne.
Ważne jest także, aby rozmawiać na temat ewentualnych kłopotów
finansowych, które mogą pogłębiać poczucie psychicznego bólu. Na końcu
podajemy adresy, które mogą okazać się użyteczne.
Wsparcie
W pierwszych dniach i tygodniach po utracie bliskiej osoby, a także i na
dłuższą metę, osobom osieroconym dużo mogą pomóc członkowie rodziny i
przyjaciele. Czasem jednak pomoc ta jest stosunkowo niewielka, ponieważ
osoby te dysponują ograniczoną ilością czasu lub nie są na tyle blisko, by
móc zrozumieć ból i żal, a może boją się powiedzieć nie to, co trzeba lub
same przeżywają żałobę.
Często najcięższe chwile przychodzą po początkowym okresie, gdy maleje
wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół, ale ból i uczucie straty pozostaje.
Ciężko jest powrócić do normalnego życia.
Osoby pragnące porozmawiać z kimś o swoich odczuciach, mogą uzyskać
pomoc z wielu źródeł. Na końcu broszury podane są dane kontaktowe
wybranych organizacji, które mogą okazać się przydatne. Szczegółowe
informacje na temat organizacji udzielających wsparcia znajdują się w
rozdziale 7 informatora.
Niektóre z organizacji pomocowych wymienionych w informatorze udzielają
porad na temat radzenia sobie z reakcjami dzieci na śmierć bliskiej osoby.
Warto także porozmawiać z lekarzem rodzinnym, który może skierować
osieroconą osobę do specjalistów udzielających profesjonalnej pomocy.
Osoby osierocone często nie wyobrażają sobie życia bez ukochanego
człowieka. O śmierci bliskiej osoby nigdy się nie zapomina. Dzięki pomocy
można jednak powoli, krok po kroku, rozpocząć proces uzdrowienia.
Przydatne adresy
Grupy wsparcia
Families of Murdered Children (FOMC):
01698 336646 lub 0777 562 6779
www.fomc.org.uk
People Experiencing Trauma and Loss (PETAL):
01698 324502
www.petalsupport.com
Victim Support Scotland (VSS):
0131 668 4486 (biuro krajowe)
0845 603 9213 (infolinia)
0845 30 30 900 (infolinia w Wlk Brytanii)
www.victimsupport.org
Cruse Bereavement Care Scotland:
01738 444178
www.crusescotland.org.uk
Samaritans:
08457 90 90 90
www.samaritans.org.uk
Pomoc w sprawach finansowych
Citizens’ Advice Scotland:
0131 550 1001 (biuro krajowe)
www.cas.org.uk
Criminal Injuries Compensation Authority:
0800 358 3601
www.cica.gov.uk
Stwierdza się zgodność niniejszego egzemplarza z oryginałem.
© Crown copyright 2006
Dokument dostępny jest na stronie internetowej Scottish Executive: www.scotland.gov.uk
Astron B48052 11/06 (Polish)
www.scotland.gov.uk