Rachunkowość zarządcza to nie tylko liczby

Rachunkowość zarządcza to nie tylko liczby
W jaki sposób specjaliści rachunkowości zarządczej funkcjonują w swoich
organizacjach?
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez Chartered Institute of Management
Accountants (CIMA), organizacje chcące w pełni wykorzystać potencjał specjalistów
rachunkowości zarządczej powinny zadbać o sprawny system przepływu informacji w
firmie. Warto stawiać także na rozwój kompetencji interpersonalnych pracowników i
rozważyć implementację systemu pracy opartej o zasadę „business partnering”.
Choć debata na temat definicji rachunkowości zarządczej toczy się przynajmniej od lat 80. XX
w., teoretycy i praktycy zagadnienia zgadzają się, że specjaliści tej branży powinni pełnić w
swoich organizacjach funkcje nie tyle operacyjne, co doradcze. Wg raportu „Rachunkowość
zarządcza we wsparciu strategicznych procesów zarządczych” (Management accounting in
support of the strategic management process) niezbędne jest do tego zaangażowanie samego
specjalisty, który będzie wyrażał chęć włączenia się w strategiczne z punktu widzenia
organizacji procesy. Choć wymaga to niezbędnej wiedzy wykraczającej poza zakres zagadnień
rachunkowych, takiej jak znajomość problematyki prowadzenia przedsiębiorstwa i informacji z
zakresu zarządzania, osoby wykazujące inicjatywę szybciej zdobywają zaufanie zarządów firm,
które chętniej angażują je w procesy zarządzania. Jak wynika z badań, większą szansę na
pełnienie roli doradczej mają specjaliści rachunkowości zarządczej pracujący w organizacjach
funkcjonujących wg modelu „business partnering”, pozwalającemu na swobodną współpracę
poszczególnych działów.
- „Business partnering”, czyli sposób funkcjonowania firm, który szczególną popularność zyskał
w czasie kryzysu finansowego z 2007 roku, zakłada bliską współpracę pomiędzy menadżerami
wyższego szczebla, reprezentującymi różne departamenty w organizacji. Jak się okazuje, ten
model kooperacji wpływa korzystnie na działanie firmy, której pracownicy zyskują świadomość
na temat konkretnych operacji dokonywanych w innych działach – zauważa Jakub
Bejnarowicz, Country Manager CIMA w Polsce. – Ma to szczególne znaczenie dla
specjalistów rachunkowości zarządczej. Mogą w ten sposób pogłębić swoją wiedzę na temat ich
sposobów działania i priorytetów. To także szansa dla menadżerów spoza sfery finansowej,
którzy zyskując informacje na temat istoty rachunkowości zarządczej biorą pod uwagę również
ten aspekt działalności firmy.
Jak wskazują respondenci, duży wpływ na rozwój i implementację ich kompetencji doradczych
ma ustrukturyzowany przepływ informacji na temat organizacji. Zaznaczają, że istotną rolę
odgrywa tu wiedza zarówno na tematy finansowe, jak i niezwiązana z tą dziedziną. Wiadomości
z zakresu całościowej kondycji firmy pozwalają na regularną aktualizację ich założeń
rachunkowych oraz ewaluację dotychczasowych i planowanych działań, czyli zastosowanie
metody prognozy „kroczącej”. Czas zaoszczędzony na kompletowaniu informacji z
poszczególnych departamentów może zostać przez nich wykorzystany na zoptymalizowanie
działania swojej kadry. To niezbędny zabieg, ponieważ jak podkreślają ankietowani, problemem
działów rachunkowości zarządczej są ciągłe braki w liczbie pracujących w nich osób.
Co ciekawe, z badań CIMA wynika, że w swojej codziennej pracy specjaliści porzucają bardziej
skomplikowane techniki oceny rynku i pozycji własnej organizacji, na rzecz tych „prostszych”.
Większość preferuje tradycyjne budżetowanie kapitałowe, bieżące monitorowanie działań
konkurencji czy analizę zyskowności klienta firmy. W ograniczonym stopniu wykorzystują także
benchmarking.
– Wnioski zawarte w raporcie mogą wzbudzić zdziwienie. Warto jednak pamiętać, że
rachunkowość zarządcza to także działanie oparte na intuicji. Autorzy badań podkreślają, że
respondenci zwracali szczególną uwagę na znaczenie przeczucia, które w połączeniu z ogólną
wiedzą biznesową dawały wymierne efekty finansowe. Specjaliści rachunkowości zarządczej
muszą podejmować niekiedy ryzyko na podstawie niewielu danych. Jeżeli spojrzeć na liczby,
ich działania mogą wydawać się czasem brawurowe, ale w przeważającej części wypadków są
opłacalne – komentuje Jakub Bejnarowicz.
Usprawnienie działania organizacji w obszarach wskazanych przez uczestników badania
wpłynie korzystnie na kondycję firmy, podniesie jej konkurencyjność i pozwoli specjalistom
rachunkowości zarządczej efektywniej konsultować strategiczne posunięcia przedsiębiorstw. To
także szansa na dokonywanie realnych wycen, rozwój zarówno przedsiębiorstwa, jak i rynku
oraz jeszcze większą możliwość opiniowania ewentualnych przejęć i fuzji, czyli dziedzin, w
których już teraz doradzają swoim zarządom.