Od 2018 roku Narodowa Służba Zdrowia Likwidacja Narodowego

Opracowanie na podstawie artykułu Pani Doroty Kaczmarczyk , RP przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych
w Krakowie
Od 2018 roku Narodowa Służba Zdrowia
Likwidacja Narodowego Funduszu Zdrowia, zmiana systemu budżetowania
i utworzenie sieci szpitali to najważniejsze kierunki reformy ochrony zdrowia
zapowiedzianej przez ministra zdrowia.
Ministerstwo Zdrowia przedstawiło propozycję zmian, które mają radykalnie zmienić funkcjonowanie
ochrony zdrowia. Mają one usprawnić działanie systemu oraz zagwarantować powszechny dostęp do
świadczeń medycznych. Zmiany w zakresie obowiązujących przepisów mają być wprowadzane
systematycznie, aż do 2018 roku. Nie pojawił się jeszcze projekt nowej ustawy i nie są znane jego
szczegóły.
Jakie instytucje będą odpowiedzialne za ochronę zdrowia?
Proponowane zmiany mają się rozpocząć od reformy instytucjonalnej, która ma polegać na likwidacji
Narodowego Funduszu Zdrowia. Po reformie część kompetencji centrali NFZ przejmie Ministerstwo
Zdrowia i struktury resortu. Natomiast odpowiedzialnym za funkcjonowanie obszaru świadczeń
zdrowotnych będzie sekretarz bądź podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia. Wraz w likwidacją NFZ
zmieni się również dostęp do świadczeń zdrowotnych, gdyż dotychczasowe powszechne ubezpieczenie
zdrowotne zastąpi zasada powszechnego zabezpieczenia prawa do świadczeń, które obejmie wszystkich
obywateli RP stale zamieszkałych w Polsce i inne osoby, które mają prawo pobytu w Polsce.
Proponowana zmiana w zakresie dostępu do świadczeń zdrowotnych pozwoli na wcześniejsze
rozpoznawanie chorób i podjęcie ich leczenia, gdyż obecnie, ze względu na brak ubezpieczenia, wiele osób
nie korzysta z pomocy medycznej na wczesnym etapie choroby. Przez to często dochodzi do powikłań oraz
rozwoju chorób przewlekłych.
Wobec powyższego rację bytu straci system weryfikowania uprawnień do korzystania ze świadczeń,
czyli e-WUŚ. Po systemie weryfikowania uprawnień do korzystania ze świadczeń pozostanie jedynie
rejestr wszystkich pacjentów, który będzie wykorzystany do celów ewidencyjnych oraz porządkowych.
Likwidacja NFZ oznacza również likwidację oddziałów wojewódzkich NFZ, które po reformie zostaną
przekształcone w wojewódzkie urzędy zdrowia, zależne od ministra zdrowia oraz wojewody. Głównymi
zadaniami wojewódzkiego urzędu zdrowia (WUZ) będzie finansowanie ochrony zdrowia na poziomie
województwa, kontraktowanie niektórych zakresów świadczeń, nadzór nad działalnością szpitali,
ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i podstawowej opieki zdrowotnej oraz tworzenie, realizacja i nadzór
nad wykonaniem planu finansowego dla województw. Dyrektor WUZ będzie wyłaniany w drodze
konkursu przeprowadzonego przez wojewodę i na jego wniosek będzie powoływany przez ministra
zdrowia.
Od stycznia 2018 roku ma zacząć funkcjonować Urząd Zdrowia Publicznego, który będzie skupiać wiele
instytucji odpowiedzialnych obecnie za zdrowie publiczne. W skład urzędu wejdą:
Państwowa Inspekcja Sanitarna (część profilaktyczna należąca dziś do NFZ),
Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
Krajowe Centrum ds. AIDS, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii,
a także działania finansowane z Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych.
Obok Urzędu będzie działał Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, który
będzie wsparciem merytorycznym dla całego obszaru zdrowia publicznego.
Co się zmieni w zakresie finansowania?
Dla sfinansowania planowanej reformy proponuje się utworzenie Państwowego Funduszu Celowego
„Zdrowie”. Jego dysponentem będzie minister zdrowia, a środki pozyskiwane będą głównie z wpływów
z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z dotacji z budżetu państwa, która w 2025 roku powinna
wynosić 6% PKB. Rozwiązania te wejdą w życie w styczniu 2018 roku.
Reforma leczenia szpitalnego.
Główne założenia reformy leczenia szpitalnego, która ma wejść w życie w lipcu 2017 roku, to:
- stworzenie nowego systemu kontraktowania szpitali,
- połączenie działalności szpitala z opieką ambulatoryjną
- oraz budowa trzech stopni działalności szpitali.
Nowy system kontraktowania szpitali przewiduje odejście od finansowania pojedynczych hospitalizacji
i procedur na rzecz wynagrodzenia dla szpitala przekazywanego w formie ryczałtu wyliczonego na rok.
Świadczenia, które miałyby być finansowane ryczałtowo, będą określone w przepisach. Planuje się jednak,
że będą obejmować większość świadczeń, które obecnie są realizowane w zakresie hospitalizacji
i poszpitalnej opieki specjalistycznej oraz rehabilitacji.
Wprowadzenie umowy na ryczałtowe finansowanie świadczeń spowoduje powstanie po stronie szpitala
obowiązku udzielania w danym roku grup świadczeń, które były udzielane przez ten szpital w okresie
dwóch ostatnich lat w ramach umowy z płatnikiem publicznym i jednocześnie uwzględniono je
w przepisach o ryczałtowym finansowaniu.
Świadczenia wykonywane w ramach sieci szpitali będą monitorowane przez ministra zdrowia. Istotne jest
jednak, że szpital, który w kolejnym roku będzie chciał otrzymać odpowiedni budżet, będzie musiał spełnić
minimalne limity kontraktowe. Maksymalne limity kontraktowe zostaną bowiem zniesione.
W związku z planowanym połączeniem zakresów świadczeń udzielanych w trybie hospitalizacji i ich
odpowiedników udzielanych w trybie ambulatoryjnym szpital będzie prowadził poradnię specjalistyczną
w zakresie, w którym ma oddział szpitalny. Budżet na oba typy świadczenia zostanie połączony.
W założeniu sieć szpitali na poszczególnych poziomach będzie wskazywać nazwę danego szpitala oraz
zakresy świadczeń udzielanych w jej ramach. Przewiduje się, że zostaną utworzone trzy poziomy:
- pierwszy -> cztery podstawowe oddziały,
- drugi
-> osiem do dziesięciu oddziałów
- trzeci
-> szpitale kliniczne i dawne szpitale wojewódzkie specjalistyczne
Budowa trzech stopni działalności szpitali ma na celu utworzenie sieci szpitali, w której wyodrębnione
zostaną trzy podstawowe poziomy zabezpieczenia zdrowotnego: lokalny, regionalny i wojewódzki
oraz trzy poziomy specjalistyczne: pediatryczny, onkologiczny oraz instytuty.
Jaka będzie nowa rola podstawowej opieki zdrowotnej?
Przepisy w zakresie nowej podstawowej opieki zdrowotnej również mają wejść w życie w lipcu 2017 roku.
Również tutaj czekają nas spore zmiany. Przede wszystkim proponuje się utworzenie zespołu
podstawowej opieki zdrowotnej (zespół POZ), w którego skład będzie wchodzić lekarz, pielęgniarka,
pielęgniarka szkolna, położna oraz dodatkowo również dietetyk. Zespół POZ podczas swej pracy będzie
miał za zadanie współpracować z innymi podmiotami, instytucjami oraz osobami, które są zaangażowane
w opiekę nad pacjentem. Powinien także koordynować cały proces leczenia pacjenta.
Placówki podstawowej opieki zdrowotnej będą decydowały o losie pacjenta w innych podmiotach
leczniczych. Tak więc na nich będzie ciążyć odpowiedzialność za skierowanie pacjenta do lekarzy specjalistów lub do szpitala. Zespół POZ będzie również ponosić odpowiedzialność za pacjenta po leczeniu
szpitalnym, w tym za rehabilitację. W związku z nowym modelem POZ, zmiany nastąpią również
w zakresie finansowania. Przewidują one reformę obecnej stawki kapitacyjnej. Proponuje się, aby obok
stawki podstawowej istniał również dodatek motywacyjny za profilaktykę i promocję zdrowia, dodatek za
opiekę nad pacjentami chorymi przewlekle oraz dodatek za wyniki leczenia pacjentów z niektórymi
chorobami przewlekłymi. Ponadto, obok stawki kapitacyjnej i dodatków motywacyjnych, przewidziano
wyodrębnienie tzw. budżetu powierzonego, z którego będą realizowane dwa podstawowe zadania POZ,
a więc badania diagnostyczne i specjalistyczne. Środki z budżetu powierzonego nie będą mogły zasilać
budżetu POZ, lecz będą wypłacane jedynie za zrealizowane badania i wizyty u lekarzy specjalistów.
placówek do poszczególnych poziomów sieci zostaną określone przez ministra zdrowia.
Co o reformie sądzą eksperci?
Przedstawiony przez Ministerstwo Zdrowia kierunek reformy z pozoru wydaje się dobry i pożądany. Są to
jednak jedynie ogólne założenia, trudno więc jednoznacznie ocenić, czy proponowane zmiany faktycznie
osiągną zamierzony rezultat i czy wszystkie założenia uda się zrealizować. Jak słusznie wskazują eksperci
z Porozumienia Zielonogórskiego, reformę w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej należy rozpocząć
od uświadomienia społeczeństwu, że dobrze leczy również lekarz POZ i nie w każdym przypadku
konieczne są wizyty u specjalistów czy w szpitalach. POZ po reformie zdecydowanie odchodzi od obecnie
praktykowanego modelu leczenia, w którym rola lekarza POZ sprowadza się jedynie do wypisywania
skierowań i tych samych leków. Dlatego, aby nowy model poprawnie funkcjonował, konieczne jest
przeprowadzenie odpowiednich działań informacyjnych u podstaw, czyli u pacjentów, o czym resort
zdrowia zdaje się zapomniał. Powszechny niepokój budzi również zbyt długi czas, przez który ma następować wzrost nakładów na ochronę zdrowia, gdyż ma on trwać aż do 2025 roku, oraz brak jednoznacznych
wskazań, kiedy zwiększą się nakłady na POZ.
Wątpliwości budzi również likwidacja NFZ oraz wojewódzkich oddziałów NFZ, które zostaną przekształcone w Wojewódzkie Urzędy Zdrowia. Te zmiany i stworzenie nowych struktur organizacyjnych
wiążą się z milionowymi nakładami, których można uniknąć lub przynajmniej znacznie ograniczyć,
zmieniając jedynie funkcjonowanie obecnie istniejących instytucji. Przedstawiony plan reformy zdrowia
z całą pewnością zawiera rozwiązania, o których od dawna się mówiło. Trudno jednak ocenić jej skutki,
gdyż nadal zbyt mało wiadomo o szczegółach proponowanych rozwiązań oraz o tym, w jaki sposób
Ministerstwo Zdrowia zamierza sobie poradzić z licznymi problemami, z którymi boryka się ochrona
zdrowia.