nr 1/2011 (75) PDF

Słuch
K W A R TA L N I K I N F O R M A C Y J N O - P O P U L A R N O - N A U K O W Y D L A L E K A R Z Y
ISSN 1232-8634 Wydawca: GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o.
MARZEC Nr 1/2011 (75)
SPIS TREŚCI
1 Wywiad
z Christianem Geers’em
i Jürgenem Leisten’em
Chodzi nam o długofalowy rozwój
6Mgr inż. Tomasz Poremski
Streszczenie wybranych
wykładów wygłoszonych
na Międzynarodowym Kongresie
Akustyków Słuchu (EUHA)
w 2011 r. w Hanowerze
w Niemczech
8 Mgr Katarzyna Trzpil
Dlaczego dwoje uszu są lepsze
niż jedno?
9 Mgr Magdalena Lasota
Kłopoty pacjenta z otrzymaniem
dofinansowania do zakupu
11 CIEKAWE INFORMACJE
Co szósta osoba niedosłyszy
Wzrasta liczba osób
z uszkodzonym słuchem
Hałas a ubytek słuchu
Ponad 1.3 miliona Szwedów
niedosłyszy
W starzejących się
społeczeństwach rośnie liczba
osób z ubytkiem słuchu
14 ABC AUDIOPROTETYKA
Audiogram
Audiometr
Ładowarki
REDAKCJA
dr Bogdan Hoffmann
mgr Grzegorz Lorens
mgr inż. Tomasz Poremski
Konsultant medyczny:
prof. zw. dr hab. n. med.
Bożydar Latkowski
Sekretarz redakcji:
mgr Katarzyna Trzpil
Siedziba:
90-146 Łódź
ul. Narutowicza 130
tel. 42 616 26 70
fax. 42 616 26 51
e-mail: [email protected]
www.geers.pl
Redakcja pozwala na przedruki materiałów
pod warunkiem podania źródła
Nakład 7000 egz.
DTP i druk: 101 studio DTP - Firma Tęgi
www.101studio.com.pl
Wywiad
z Christianem Geers’em
i Jürgenem Leisten’em
Firma GEERS
Chodzi nam wraz
z Redakcją Słuchu
o długofalowy
Składa Najserdeczniejsze
rozwójŻyczenia Bożonarodzeniowe,
a także
Życzenia
Fuzja firmy GEERS oraz
firmy HörGut
stała się w Niemczech przyczyną wielu dyskusji, Wszelkiej
gdyż zmianiePomyślności
uległ stosunek sił w branży. Z tego
względu uznaliśmy, że spotkanie jakie miało miejsce w Dortmundzie,
a w którym Björn Kerzmann
spotkał
się z 2011
Przewodniczącym Zarządu
w Nowym
Roku
Przedsiębiorstwa Christianem Geers’em (na zdjęciu od prawej) oraz Kierownikiem Sprzedaży i Marketingu Jurgenem Leisten’em (na zdjęciu od
lewej) w celu przedstawienia tła tego połączenia oraz celów nowo utworzonego przedsiębiorstwa – będzie interesujące dla naszych Czytelników. Wywiad został opublikowany w numerze 1/2011 w Hörakustik.
Hörakustik: Z początkiem ubiegłego roku HAL Holding N.V. przejął z pomocą siostrzanej firmy AudioNova International 75 procent
udziałów Geers’a. Czy mógłby Pan nam wyjaśnić przyczyny tej
sprzedaży?
Christian Geers: Rynek aparatów słuchowych oferuje ogromne, potencjalne możliwości dla takiego przedsiębiorstwa jak GEERS. W ostatnich latach nastąpił u nas bardzo silny wzrost, przeciętnie o 30 sklepów rocznie.
Owe tempo pragnęlibyśmy zachować i z tego względu poszukiwaliśmy
strategicznego partnera, który w naszych planach rozwojowych mógłby
nas optymalnie wspierać. Dotyczyło to z jednej strony koniecznego kapitału, ale także współdziałania, systemów i koncepcji, które mogłyby zostać
wykorzystane dla tego wzrostu. Z drugiej strony nie jest czymś niezwykłym, że w rodzinnym przedsiębiorstwie składającym się z wielu powiązanych rodzinnie kręgów i generacji, są różne oceny co do dalszego rozwoju
przedsiębiorstwa. W tym wypadku fuzja daje nam możliwość ponownego
zorientowania struktury przedsiębiorstwa na rozwój.
Hörakustik: Jak doszło do rozmów z HAL’em na temat możliwości
sprzedaży?
Christian Geers: W branży bardzo wiele znaczą osobiste kontakty. Osobiście po raz pierwszy spotkałem się z Frankiem van der Vis’em (dyrektorem
Słuch
w HAL Investment i CEO AudioNova – uwaga red.) już
przed ok. dziewięciu laty. Od tego czasu pozostawaliśmy z sobą w kontakcie do momentu, kiedy umówiliśmy
się na konkretną rozmowę. Było zatem dostatecznie
dużo czasu by wzajemnie się poznać i ocenić. To był
naturalnie długi proces.
Hörakustik: Nazwa firmy GEERS pozostała w dalszym ciągu jej nazwą, zaś Pan, panie Geers, jako
wnuk założyciela firmy, został powołany na przewodniczącego zarządu. Co stało się przyczyną takiej decyzji? Christian Geers: Po tym, jak znaleźliśmy HAL’a, jako właściwego dla nas Partnera, w trakcie pertraktacji omawialiśmy ważne dla nas kwestie. Dotyczyło to zachowania
tradycyjnego znaku firmowego GEERS i tu nie trzeba
było długo debatować, to było oczywiste. Kolejnym warunkiem była – także ze strony Inwestora – kontynuacja
nie tylko poprzez nazwę, lecz także poprzez członka
rodziny Geers w zarządzie firmy. Naturalnie dokonaliśmy
również ustaleń wynikających z naszego 25 procentowego udziału. HAL jest w tego rodzaju rozwiązaniach
bardzo doświadczony i skuteczny.
Jürgen Leisten: Marka GEERS jest o wiele bardziej
znana użytkownikom niż marka HörGut. Jeżeli sprawdzi
się ranking firm z tej branży to bardzo szybko okaże
się, że marka GEERS jest jedną z najbardziej znanych,
jeżeli w ogóle nie najbardziej znaną w tej branży. HörGut
był w tym czasie dopiero od dwu lat na rynku i z tego
względu nie można było ich porównywać. Z marketingowego punktu widzenia było zatem całkowicie logiczne
posługiwanie się w dalszym ciągu znakiem firmowym
GEERS. Hörakustik: Jak sobie z tym poradziliście?
Christian Geers: Początkowo ważne dla nas było,
aby nasi współpracownicy mogli się skoncentrować
na swojej codziennej pracy w sklepie, aby można było
w dalszym ciągu spokojnie pracować. Ponadto, niejako
na drugim planie, powołaliśmy zespoły, które zajmowały się opracowywaniem ważnej dla nas problematyki.
Chodziło tu, dla przykładu, o wprowadzenie na rynek
naszych koncepcji serwisowych, nowych produktów lub
systemów informatycznych, które będą nas wspomagać
w naszych sklepach. Przekazaliśmy specjalistom z naszych obydwu przedsiębiorstw wszystkie dane liczbowe
i fakty, aby mogli mieć możliwie gruntowny wgląd i możliwa była optymalna wymiana.
Jürgen Leisten: W pracy marketingowej na przykład,
obydwie firmy pracowały na rynku korzystając z podobnej filozofii. Jest także wiele narzędzi, które na pierwszy
rzut oka wyglądają bardzo podobnie. Jeżeli się jednak
wejdzie w detale i otrzymane wyniki, to stwierdza się, że
różnice między nami były jednak bardzo duże, na przykład w zakresie marketingu. W tym wypadku mieliśmy
jednorazową szansę na zestawienie naszych działań,
aby uzyskać wnioski dla naszej przyszłej pracy.
Hörakustik: Czy bardzo trudne było doprowadzenie
do połączenia obydwu przedsiębiorstw?
Christian Geers: Było to łatwiejsze, niż na początku myśleliśmy. W gruncie rzeczy, zarówno GEERS jak i HörGut
prowadzili swoje przedsiębiorstwa w analogiczny sposób, jeżeli pominiemy niektóre niewielkie różnice. Połączenie w obecnej chwili jest dla pracowników sklepów
relatywnie proste, bo nie nastąpiła jeszcze integracja
firm na tym poziomie.
2
 Centrala przedsiębiorstwa w Dortmundzie
Hörakustik: Jakie cele postawiliście sobie na kolejne lata?
Christian Geers: Chcemy się dalej rozwijać, ale nie za
wszelką cenę. Chodzi nam o długofalowy wzrost, nastawiony na wynik. Z tego też względu nie jest decydujące
pytanie czy jesteśmy na rynku numerem pierwszym czy
też numerem drugim. Nasze przedsiębiorstwo będzie
rosło dzięki współpracownikom w naszych sklepach
i w centrali, a mają oni krytyczny wgląd odnośnie tego
czy wzrost przebiega rozważnie czy też nie.
Jürgen Leisten: Zadowolenie klienta oraz zadowolenie
współpracowników to dla nas dwa pojęcia nierozdzielnie
ze sobą powiązane. Szczególnie zadowolenie klienta
osiąga się jedynie za pośrednictwem szczególnie zadowolonych pracowników. Z tego względu ważne jest
dalsze doskonalenie naszych współpracowników, podnoszenie ich kompetencji, informowanie ich o celach
i ukazywanie perspektyw rozwojowych. Ustawicznie
sprawdzamy zadowolenie klientów i indagujemy każdego klienta, który u nas zakupił aparat słuchowy.
Konsekwentnie pracujemy nad tym, aby naszą pozycję
rynkową, którą sobie wypracowaliśmy, w dalszym ciągu
umacniać.
Foto: Geers
Rok założenia 1951
Hörakustik: W ostatnich latach chodziło o to, by
firmy sieciowe rozbudowywały swój procentowy
udział w rynku. Czy pragniecie w przyszłości wzrastać dzięki nowym zakupom czy też otwarciom nowych oddziałów?
Christian Geers: Dzięki dobrej syntezie obydwu podejść.
To, na jakie rozwiązanie się zdecydujemy, zależeć będzie
zawsze bardzo mocno od miejsca i potencjalnych korzyści. Nasze preferencje wiążą się jednak zawsze raczej
z nowymi otwarciami, gdyż łatwiej można nimi kierować
i odpadają nakłady na integrowanie akwizycji w nasze
struktury. Z drugiej strony, w przeszłości, większość naszych zakupów w zasadzie bardzo dobrze się udawała.
Współpracownicy nabywanych przez nas oddziałów
zawsze się tu dobrze czuli. Hörakustik: Jak zareagowali współpracownicy na
tę nową sytuację? Czy miała miejsce zwiększona
fluktuacja?
Hörakustik: Czy będą miały miejsce zmiany w waszym podejściu do rynku?
Jürgen Leisten: Nasze podejście do rynku zasadniczo nie
zmieni się, w przeszłości odbywało się to zawsze z sukcesem. Chcemy to w dalszym ciągu doskonalić. Nasza
dotychczasowa zasada jest niezmienna, mianowicie jakość
serwisu, który dla naszych klientów manifestuje się w postaci kompetencji naszych współpracowników. To było naszą strategią w przeszłości i tak też będzie w przyszłości.
Foto: Geers
Christian Geers: Jest to kwestia, której przyjrzeliśmy
się bardzo dokładnie. Podjęliśmy szybkie decyzje, na
przykład dotyczące szybkiego połączenia administracji
tu w Dortmundzie. Nasze sklepy pozostawiliśmy w spokoju, aby ich kierownicy mieli spokój w pracy. Zadania
i odpowiedzialność związana z pracą są teraz jasne.
Jednak jest teraz wielu nowych kolegów w działach i ich
współpraca musi się „dotrzeć”. Baczymy na to, by było
dostatecznie dużo sytuacji, w których można się nieformalnie spotkać i wspólnie wypić jakąś kawę. Mimo, iż
wszyscy mamy dużo pracy, musimy mieć dostatecznie
dużo koniecznego czasu na „zrośnięcie” się zespołów.
Sądzimy jednak, że jesteśmy na dobrej drodze.
Jürgen Leisten: Z jednej strony fuzja nastąpiła bardzo
dobrze, gdyż u Geers’a faktycznie dysponowaliśmy
skromnymi środkami i dodatkowe zasoby mogliśmy
dobrze wykorzystać. Z drugiej strony, na początku miała miejsce krótka faza niepewności, kiedy ukazały się
w branżowych gazetach pierwsze informacje. Jednak
sprawiliśmy, poprzez otwarte i skierowane do współpracowników informacje, że owa niepewność została
usunięta.
Długofalowego rozwoju
dla przedsiębiorstwa życzy sobie
Christian Geers
– wnuk Założyciela i zarazem
Przewodniczący Zarządu
przedsiębiorstwa
Jürgen Leisten,
Kierownik Sprzedaży i Marketingu
zakłada dalszy stały
wzrost branży
3
Słuch
Hörakustik: Gdzie, z Pańskiego punktu widzenia,
dla potencjalnego klienta znajdują się zalety skłaniające go do udania się do sklepu Geers’a, a nie
do konkurencji?
Jürgen Leisten: Najważniejszą zaletą są z całą pewnością
nasi szczególnie dobrze wykształceni współpracownicy.
Jeżeli chodzi o oferty w zakresie usług zdrowotnych to
człowiek znajduje się zawsze na pierwszym planie i z tego
względu kompetencje naszych współpracowników mają
tu znaczenie decydujące. Ponadto z pomocą A-Life®
oferujemy od ponad 15 lat jedyną w swoim rodzaju metodę dopasowywania. W systemie tym po raz pierwszy
zastosowano naturalne wzorce dźwiękowe, a jeżeli chodzi o zróżnicowanie w szczegółach i zaplecze naukowe
jest ono ciągle nie do pokonania. Ponadto, dzięki naszej
wielkości, możemy w zakresie serwisu składać oferty,
których nie ma u innych audioprotetyków. Na przykład
nasza obietnica zwrotu pieniędzy w okresie 90 dni albo
ubezpieczenie przed zgubą aparatu słuchowego.
Hörakustik: Jak Pan ocenia wzrost rynku w następnych latach?
Jürgen Leisten: Mamy do czynienia z relatywnym, stałym wzrostem w ciągu ostatnich lat, który z naszego
punktu widzenia będzie miał miejsce także w kolejnych
latach. Owemu wzrostowi towarzyszyć będzie rosnąca
profesjonalizacja i położenie określonego nacisku w zakresie kształcenia w oddziałach. Z tego względu przyjmujemy, że udział naszych oddziałów w całym rynku
będzie rosnąć.
Hörakustik: Wychodzi Pan z założenia uwzględniającego dalszą konsolidację rynku? Christian Geers: Konsolidacja rynku ma miejsce już od
wielu lat i w dalszym ciągu będzie rosła. Protetycy słuchu
będą zatem zmuszeni do coraz większej profesjonalizacji.
Potrzebne im będzie lepsze usytuowanie, lepsza prezentacja, doskonalsze pomysły w zakresie usług, właściwe
przygotowanie marketingowe oraz dobrze przygotowani
współpracownicy. Do tego dochodzą nowo zakładane filialne sieci, które wyrażają gotowość dokonywania w tym
względzie długofalowych inwestycji, a ponadto z całą
pewnością będą miały miejsce na rynku dalsze fuzje.
4
Hörakustik: Jak Pan ocenia, jak duży będzie w przyszłości udział w rynku wielkich filialnych sieci?
Christian Geers: Jeżeli podliczy się obecny udział w rynku Geers’a, Kind’a i Amplifon’a to otrzymamy 30 procent.
Moim zdaniem ów udział może w przyszłości grawitować w granicach 50 procent. Do tego dochodzą jeszcze
udziały rynkowe „wspólnot zakupowych”.
Hörakustik: Do holdingu HAL’a należy w Niemczech
także sieć optyków Apollo. Czy można w związku
z tym sobie wyobrazić, że w przyszłości dojdzie do
kooperacji w zakresie wspólnie prowadzonych, wyspecjalizowanych sklepów łączących optykę i audioprotetykę?
Christian Geers: Jesteśmy zdania, że lepiej będzie, kiedy przedsiębiorstwa optyczne i audioprotetyczne będą
funkcjonować rozdzielnie. Grupa HAL’a, dla przykładu,
w innych krajach przejęła sieć optyczną, w której sprzedaje się także aparaty słuchowe. Z chwilą kiedy zakresy
działalności tych dwu specjalności zostały rozdzielone,
obroty w obydwu specjalnościach znacząco wzrosły.
W końcu specjalizacja w jednej dziedzinie jest korzystniejsza zarówno dla klienta, jak i dla sklepu. Oczywiście
ma miejsce wymiana doświadczeń z kolegami zajmującymi się optyką, na przykład w zakresie marketingu albo
kiedy rozmawia się o międzynarodowych rynkach.
Hörakustik: GEERS jest obecnie aktywny także
w wielu krajach wschodnioeuropejskich. Co podejmiecie w odniesieniu do tych rynków?
Christian Geers: Są to rynki, które właśnie powstają, ale
znajdujące się jeszcze daleko za poziomem rozwoju Niemiec czy zachodnioeuropejskim. Jednakże możliwości
rozwojowe tych krajów są dla nas bardzo dobre. W Polsce na przykład otwieraliśmy w ostatnim roku co drugi
tydzień nowy sklep i aktualnie jest tam 130 sklepów.
Jesteśmy także na rynku węgierskim i gotowi jesteśmy
i tu na większy postęp. Rynek rosyjski od kilku lat jest
przez nas testowany, ale i tu widzimy dla nas szanse
rozwoju, które pragnęlibyśmy wykorzystać. Jest to pomocne wtedy, gdy u boku mamy takiego Partnera jak
HAL. Największy jednak potencjał wzrostu ma zarówno
teraz, jak i w przyszłości rynek niemiecki.
Rok założenia 1951
Hörakustik: Przedsiębiorstwo aktywnie działa także
w Szwajcarii, gdzie w ostatnich miesiącach bardzo
żywo dyskutowany jest temat „zakupów przez państwo”. Jak ocenia Pan tamtejszą sytuację?
Christian Geers: Rynek szwajcarski, jak dotąd, charakteryzował się raczej stałymi cenami i ustalonymi strukturami dystrybucji. Konkurencja taka, jaka ma miejsce
w Niemczech, jak dotąd, tutaj nie istnieje i mam nadzieję,
że dzięki nowym ustaleniom w końcu i tu będzie miała
miejsce. Problem przetargów wisi nad całą branżą jak
miecz Damoklesa, a szwajcarskie władze zastrzegają
ich wprowadzenie, jeżeli wspomagana konkurencja miałaby nie funkcjonować. Będziemy bardzo zadowoleni
z większej konkurencji, gdyż otwiera ona nam szansę realizowania naszych planów wzrostu bardziej niż dotąd.
Hörakustik: Rozwój jakich technologii uważa Pan za
obiecujący z uwagi na wasze przedsiębiorstwo?
Jürgen Leisten: Ważna pozostanie tematyka miniaturyzacji. Aparaty słuchowe są już tak małe, że można je
umieszczać w niewielkiej bliskości od błony bębenkowej.
Rozwój ten jest dla nas bardzo interesujący, gdyż rozwiązuje centralny problem klientów, bo z reguły pragnęliby,
aby nikt nie zauważył, że występuje u nich ubytek słuchu.
Kolejny temat to wszystko co ma związek z „Body Area
Network”, a więc połączenie aparatu słuchowego z iPhone’m, radiem, komórką, odtwarzaczem MP3 itd. Producenci zrozumieli, że tu nie chodzi o dodatkowe aparaty,
lecz o dodatkowe funkcje w aparacie słuchowym. To
ma znaczenie zarówno w połączeniu z telewizorem, jak
i z telefonem. Chodzi tu o automatyczne połączenie bez
dodatkowego urządzenia i bez naciskania na jakiś guzik. Hörakustik: Czy uważa Pan za możliwe, że w rezultacie postanowienia BGS z 17.12.2009 system obowiązujących dopłat do aparatów słuchowych może
upaść?
Christian Geers: Aktualnie nie jest to jeszcze możliwe,
obowiązuje bowiem zasada wykonywania świadczeń
i Kasy Chorych wykonują wytyczne wynikające z ustalonej należności. Jeżeli zasada wykonywania świadczeń
miałaby upaść po jakimś okresie czasu, to dla klientów,
przy podejmowaniu decyzji kupna, nie będzie to stanowi-
ło tak wielkiej różnicy czy otrzymają z Kasy Chorych jakieś
niewielkie dodatkowe świadczenie czy też nie. Nastawiamy się na zmianę systemu w dalekiej przyszłości, w której
to klienci płacić będą za zaopatrzenie w aparaty, a nie
Kasy Chorych. Z tego względu próbujemy bezpośrednio
zwracać się do klientów przekonując ich o korzyściach
wynikających z zaopatrzenia w aparaty słuchowe. Hörakustik: Jak zmienił się stosunek do lekarzy
laryngologów od czasu zmian w prawie ograniczających możliwość wynagradzania lekarzy?
Christian Geers: GEERS już znacznie wcześniej dokonał
pewnego cięcia, zanim uległy zmianie ustawy. Modelu
opłat w tej postaci u nas nie było i, jak dotąd, w wyniku
zmian w prawodawstwie nie doszło u nas do jakiegoś
załamania. Zawsze opieraliśmy się na odwoływaniu
się do klienta i bezpośredniej z nim rozmowie. Jest to
w końcu lepszy model współpracy, gdyż skuteczny marketing generuje także pacjentów u lekarzy.
Jürgen Leisten: Intencja prawodawców odnośnie wynagradzania lekarzy jest jasna. Niestety nie z wszystkimi
przerostami na rynku sobie poradzono. Życzyłbym sobie, najogólniej, jeszcze większej precyzji by przy współpracy było jasne co można a czego nie wolno.
Hörakustik: GEERS w ciągu wielu lat stał się wielkim
graczem branży. Jak zmieniło się postrzeganie siebie samego przez samego Geers’a?
Christian Geers: Nasza branża, jako przedsiębiorstwo,
może wspólnie więcej osiągnąć niż w pojedynkę. Ta postawa towarzyszyła nam od samego początku i towarzyszy nam po dzień dzisiejszy. W ciągu tych lat naturalnie
wiele uległo zmianie, ponieważ cała branża, jak i nasze
przedsiębiorstwo ewoluowała. Aktualnie mamy wielu
uczestniczących w grze rynkowej z własnymi wyobrażeniami odnoście celów; mamy nowe drogi zaopatrzenia,
zaś interesy polityczne nie dają się tak łatwo uchwycić
i powiązać. Jednak zasada, że „razem jest się silniejszym”
pozostało częścią naszego przekonania i tu w istocie, na
każdej płaszczyźnie, poszukujemy współpracy.
Hörakustik: Serdecznie dziękujemy za przeprowadzoną z nami rozmowę.
Źródło: Hörakustik 1/20011, tłum. B. Hoffmann
5
Słuch
mgr inż.
Tomasz Poremski
Kierownik działu szkoleń i rozwoju firmy GEERS,
Absolwent Politechniki
Wrocławskiej
– Wydział Elektroniki
i Telekomunikacji
Zakład Akustyki
Streszczenie
wybranych wykładów
wygłoszonych
na Międzynarodowym
Kongresie Akustyków
Słuchu (EUHA)
w 2010 r. w Hanowerze
w Niemczech
D
r. med. Ingo Meister z Kolonii zajął się kwestią,
czy rozumienie mowy w powiązaniu z umiejętnościami kognitywnymi (sprawność językowa,
arytmetyczna, skojarzeniowa, analityczna i przestrzenna) jest zależna od wieku.
Na prostym modelu można powiedzieć, że dochodzące informacje dźwiękowe wywołują skojarzenia obiektów
dźwiękowych. Jeśli dochodzące informacje składają się
z plątaniny dźwięków użytecznych i przeszkadzających,
to istnieją dwa możliwe warianty ich odbioru:
A. S
elektywna uwaga oznacza, że świadomie wyłącza
się to źródło, które przeszkadza.
B. Podzielna uwaga oznacza, że słucha się równocześnie 2 źródeł, co jest oczywiście trudniejsze.
Przesłanką dla obydwu wariantów jest permanentne
odbieranie obu informacji ze źródeł oraz ich zapamiętywanie w pamięci krótkotrwałej. W wariancie B odtworzenie obu informacji związane jest dodatkowo z zapamiętywaniem w pamięci długotrwałej.
Jeśli przyjmowanie informacji jest zakłócone np. przez
niedosłuch, to wysiłek na jej odtworzenie jest znacznie
większy niż normalnie.
Przeprowadzone studium wykazało, że młodsi potrafią lepiej wykonywać bardziej złożone zadania niż
starsze osoby z normalnym słuchem. Równocześnie
normalnie słyszące starsze osoby gorzej rozumieją.
W przypadku osób z utratą słuchu pogarsza się jeszcze
bardziej i wzmacnia wysiłek z tym związany.
Testy na podzielność uwagi wykazują jednoznaczny
związek z testami kognitywnymi. U starszych osób gorsze rozumienie mowy jest związane nie tylko z utratą
słuchu, ale również z gorszą pamięcią krótkotrwałą.
Dla osób z dobrą pamięcią krótkotrwałą do zrozumienia mowy wystarcza dobry stosunek sygnału do szumu,
to znaczy taki, że sygnał mowy jest głośniejszy od sygnału szumu. Dotyczy to także osób z niedosłuchem
zaopatrzonych w aparaty słuchowe!
Prof. dr med. Karl-Friedrich Hamann z Monachium
przedstawił temat: „Aparaty słuchowe a zawroty głowy”.
Zawroty głowy są zakłóceniem w orientacji przestrzennej. Osoby noszące aparaty słuchowe często
 Widok hal targowych i konferencyjnych
6
Rok założenia 1951
mówią o zawrotach głowy wywołanych przez nie. Byłoby
to możliwe, gdyby wysokie ciśnienie akustyczne wywoływało nacisk na mały kanał łączący ślimak z organem
równowagi (ductus reuniens), a zatem bezpośrednio
drażniłoby organ równowagi.
Dobry jest niski ANL – czyli mała odległość pomiędzy
poziomem sygnału użytecznego a akceptowalnym poziomem szumów (Rys. 1). Osoba nie jest wtedy mocno
wrażliwa na szumy. Ma wówczas szansę osiągnąć dobre
wyniki w dopasowaniu aparatów słuchowych.
Z jego badań wynika, że:
2% użytkowników systemów słuchowych przyznaje,
1
że bez aparatu słuchowego ma zawroty głowy, które
nie występują z założonym aparatem;
 81% nie uskarża się na zawroty głowy;
 6% przyznaje, że cierpi na zawroty głowy z i bez
systemu słuchowego. Należy to wytłumaczyć prawdopodobnie chorobą Ménière’a lub innymi podobnymi
chorobami;
 tylko u 1% zawroty głowy są spowodowane przez
urządzenie słuchowe.
 Rys. 2. Pomiar ANL. Przykład osoby z dużą wartością ANL
Kolor czerwony oznacza akceptowalny poziom szumu
W ostatnim przypadku można przypuszczać, że jedną z przyczyn może być przetoka pomiędzy narządem
słuchu a narządem równowagi. W celu wykluczenia
takich niebezpiecznych medycznych przypadków należy klientów uskarżających się na zawroty głowy zawsze
kierować do laryngologa.
W badaniach prof. Mamanna nie udało się udowodnić „normalnego” wzbudzenia zawrotów głowy przez
systemy słuchowe!
Dr Brent Edwards przedstawił wykład dotyczący
testu ANL.
ANL (Acceptable Noise Level – akceptowalny poziom
zakłóceń) jest narzędziem, w którym osoba poddająca się
testowi ustawia maksymalną tolerowaną przez siebie wartość poziomu szumu podczas, gdy odtwarzana jest mowa.
ANL = poziom mowy – poziom szumu
Wykres w kolorze niebieskim to poziom sygnału mowy
Żródło: Brent Edwards Crossroads Conference, 2010 Purdue University
Co wpływa na ANL?
Większość ludzi koncentruje się przy pomiarze na
rozumieniu mowy. „Próg krytyczny” dla tej grupy występuje przy 80% rozumienia mowy. Niewielu koncentruje
się za to na całym poziomie głośności. Ta grupa osób
ustawi relatywnie duże ANL. Takie osoby mają tym samym złe predyspozycje do osiągnięcia sukcesu w dopasowaniu aparatu słuchowego.
Test ANL jest ważnym wskaźnikiem osiągnięcia sukcesu w dopasowaniu urządzeń słuchowych.
Zastosowanie układów redukcji hałasu w aparatach
słuchowych nie powoduje w pierwszej grupie zmiany
ANL. Tej grupie hałas za bardzo nie przeszkadza. W drugiej, „trudnej grupie”, układy redukcji hałasu pozwalają
osiągnąć lepsze ustawienia ANL. Dla drugiej grupy ten
system jest nie tylko sensowny, lecz także nieomal niezbędny dla osiągnięcia sukcesu w dopasowaniu.
 Rys. 1. Pomiar ANL. Przykład osoby z małą wartością ANL
Kolor czerwony oznacza akceptowalny poziom szumu
Wykres w kolorze niebieskim to poziom sygnału mowy
Żródło: Brent Edwards Crossroads Conference, 2010 Purdue University
7
Słuch
Dr Matthias Wesselkamp z firmy Phonak przedstawił wykład dotyczący mikrofonów kierunkowych. Zgodnie z jego twierdzeniem działanie kierunkowe uległoby
polepszeniu, gdyby zamiast dwóch – użyto czterech
mikrofonów. W aparacie słuchowym nie jest to możliwe
do realizacji z powodu braku miejsca, a poza tym podwoiłyby się szumy mikrofonu.
Istnieje jednak taka możliwość, jeżeli zastosuje się
2 aparaty słuchowe. Poprzez pełne przekazywanie drogą radiową sygnału audio z jednej strony na drugą charakterystyki kierunkowe mogą po prostu zostać zsumowane. W ten sposób otrzymuje się w rozproszonym polu
dźwiękowym polepszenie różnicy między dźwiękami
z przodu i z tyłu o 3 dB. W przypadku sygnałów skorelowanych takich, jak mowa otrzymuje się 6 dB poprawy.
Oznacza to, że mowa jest przekazywana o 3dB lepiej
oraz, że SNR wzrasta o 3 dB. Warunkiem do uzyskania
tego efektu jest bezprzewodowe przekazywanie sygnałów pomiędzy kanałami audio. Rozwiązanie to funkcjonuje w aparatach Ambra firmy Phonak.
Do wad tego rozwiązania można zaliczyć: utratę
informacji przestrzennej (rozpoznawania kierunku) oraz
wyciszanie wysokich częstotliwości dźwięków pochodzących z boku. W wymienionych aparatach jest to
kompensowane przez skomplikowane algorytmy sterowania, których producent nie podaje.
n
mgr Katarzyna Trzpil
Kierownik działu marketingu firmy GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o.
Vademecum wiedzy o niedosłuchu
(Kontynuacja artykułu rozpoczętego w nr 3/2009 Słuchu)
Co może aparat słuchowy,
a czego nie?!
A
paraty słuchowe pozwalają w wielu przypadkach
na prawie normalne komunikowanie się z innymi ludźmi. Większość użytkowników aparatów
słuchowych może aktywnie uczestniczyć w niemalże
wszystkich sytuacjach życiowych: pracować, uprawiać
sport, udzielać się towarzysko, słuchać muzyki, chodzić
do kina, teatru, itp.
Jednakże, ważne jest, aby zdawać sobie sprawę
z tego, że aparat słuchowy nie może przywrócić normalnego słyszenia!
Podstawowym zadaniem aparatu słuchowego jest
przetwarzanie docierającego do mikrofonu dźwięku tak,
aby maksymalnie skompensować zaburzone parametry
słyszenia, czyli zmniejszoną czułość, ograniczoną dynamikę słyszenia, zredukowaną rozdzielczość częstotliwościową i czasową oraz ograniczone możliwości słyszenia
obuusznego.
8
Aparat słuchowy jest często kompromisem pomiędzy jednym lub więcej sprzecznymi oczekiwaniami co
do słyszenia użytkownika w często bardzo zmiennych
środowiskach akustycznych.
Co może aparat słuchowy:
 zmniejszenie czułości słyszenia
Aparaty słuchowe wzmacniają dźwięki, które przez
osobę z uszkodzonym słuchem nie są odbierane.
W większości przypadków dźwięki wzmacniane są niezależnie w różnych pasmach częstotliwości, co oznacza,
że inne wzmocnienie powinno być dla tonów niskich,
inne dla średnich, a inne dla tonów wysokich. Im większy
ubytek słuchu tym większe powinno być wzmocnienie.
 ograniczona dynamika słyszenia
Rok założenia 1951
Im większe natężenie (głośność) dźwięku, tym mniejsze wzmocnienie trzeba zastosować w aparatach słuchowych, by osoba z uszkodzonym słuchem mogła
dźwięk usłyszeć. Aparaty powinny być tak dopasowane,
by bardziej wzmacniać dźwięki ciche niż głośne oraz
by użytkownik nie był narażony na ekspozycję zbyt głośnych dźwięków (próg dyskomfortu).
 ograniczona rozdzielczość częstotliwościowa
Aby osoba z uszkodzonym słuchem mogła rozróżnić
pojedyncze dźwięki w złożonych sygnałach, aparat słuchowy powinien mieć kilka kanałów, w których wzmocnienie byłoby niezależnie ustawiane. Oznacza to, że
wielkość wzmocnienia w poszczególnych kanałach musi
być niezależna od innych kanałów, dzięki tej funkcji aparatu słuchowego, użytkownikowi łatwiej jest rozróżnić
pojedyncze dźwięki w złożonych sygnałach.
 ograniczona rozdzielczość czasowa
Aby osoba z uszkodzonym słuchem mogła rozróżnić
dźwięki szybko pojawiające się po sobie, wzmocnienie
w aparacie słuchowym powinno zmieniać się w każdym
kanale częstotliwości z różną prędkością, w zależności
od tego jak szybko dźwięki ciche zmieniają się na głośne
i odwrotnie.
 ograniczone słyszenie obuuszne
Niedosłuch jest częstą przyczyną problemów z przestrzenną lokalizacją źródła dźwięków oraz zrozumieniem
mowy w hałasie. Użytkownicy dwóch aparatów słuchowych odczuwają znacznie większy komfort słyszenia
w trudnych sytuacjach akustycznych, niż osoby z obustronnym uszkodzeniem słuchu, które noszą tylko jeden
aparat słuchowy.
Aparaty słuchowe kompensują większość zaburzeń
zachodzących w pięciu parametrach słyszenia. Jednak
nie zawsze możliwe jest osiągnięcie najbardziej optymalnego rozwiązania dla wszystkich parametrów jednocześnie, np. dobre czy też bardzo dobre rozumienie mowy
i komfortowe słyszenie wszystkich dźwięków.
Tylko użytkownik aparatu słuchowego może określić
stan równowagi pomiędzy tymi oczekiwaniami.
n
mgr Magdalena
Lasota
Kierownik do spraw
administracyjno-prawnych
firmy GEERS Akustyka
Słuchu Sp. z o.o.
Kłopoty pacjenta
z otrzymaniem
dofinansowania
do zakupu aparatów
słuchowych
cz. I
O problemach państwa polskiego związanych z finansowaniem świadczeń zdrowotnych chyba każdy
Polak jest świetnie poinformowany. Teoretycznie, władze publiczne zapewniają obywatelom, niezależnie od
ich sytuacji materialnej, równy dostęp do świadczeń
opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (art. 68 p. 2 Konstytucji RP). Na teorii niestety
często się kończy.
R
ozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2004 r.* a także jego interpretacja ograniczają
prawo dofinansowania do zakupu 2 aparatów
słuchowych w przypadku obustronnego niedosłuchu
do dzieci oraz osób czynnych zawodowo wyłączając
poza nawias emerytów, rencistów i osoby bezrobotne, którzy to mają prawo do dofinansowania tylko do
jednego aparatu. Jak zatem ma się do tego artykuł 68
9
Słuch
101 Studio
Konstytucji RP, który jest najważniejszym aktem prawa
w Polsce? Nie tylko naruszone jest prawo do równego
dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej, ale dodatkowo punkt 3 art. 68 „Władze publiczne są obowiązane
do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym
i osobom w podeszłym wieku”. Pomijam już kwestę
dyskryminacji, której także Konstytucja zabrania (art. 32
Konstytucji).
Niestety, problemy pacjenta z uzyskaniem dofinansowania do zakupu aparatów słuchowych niezbędnych do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie
(a w przypadku osób bezrobotnych często i znalezienia
pracy) nie kończą, a dopiero
zaczynają się na powyższych
ograniczeniach.
Narodowy Fundusz Zdrowia, pełniący funkcję płatnika finansującego świadczenia zdrowotne (pochodzące
z obowiązkowych składek
z ubezpieczenia zdrowotnego) jest podzielony na 16 oddziałów wojewódzkich, odpowiadających podziałowi
terytorialnemu kraju. Mimo, iż Fundusz jest jeden, wygląda na to, że także w tym momencie zasada równego
dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej nie jest przestrzegana, bo jak inaczej można nazwać sytuację, w której w jednych województwach pacjenci mają możliwość
skorzystania z dofinansowania do zakupu aparatów
słuchowych w momencie pojawienia się takiej potrzeby
(oczywiście na warunkach określonych w przepisach
prawa), a w innych skazani są na kilkumiesięczne (a nawet roczne) oczekiwanie na taką możliwość? Sytuacja
staje się coraz trudniejsza. W lutym jedynie w 4 województwach zlecenia na zaopatrzenie zatwierdzane były
na bieżąco, w pozostałych ustawiane są kolejki (od miesiąca nawet do 12 miesięcy).
Kiedy pojawiają się kłopoty z ilością środków pieniężnych przeznaczonych na finansowanie niektórych
świadczeń, dofinansowanie do aparatów słuchowych
(a także innych środków pomocniczych) schodzi na dal-
10
szy plan. Nie są to środki „ratujące życie”, stąd pewnie
przekonanie, że można na nie poczekać. Nikogo już nie
interesuje, jak trudne jest dla osoby niedosłyszącej funkcjonowanie w społeczeństwie. Pacjenci jednak o tym
doskonale wiedzą i część z nich z pewnością, mimo
teoretycznej możliwości skorzystania z dofinansowania,
nie chce na nią czekać. Wysokość kwoty refundacji nie
zmieniła się od roku 1999 (!) i dla osób dorosłych wynosi
nadal 560 zł do aparatu, 50 zł do
wkładki. Przy średniej cenie aparatu, która wynosi ok. 2500 zł,
niektórzy pacjenci skłonni są
do rezygnacji z dofinansowania,
zakupu na raty bądź innych,
podobnych rozwiązań. Można
się domyśleć, iż potrzebujących
jest więcej, niż to wynika z danych z NFZ, ponieważ część
ludzi, zniechęcona kolejkami
w ogóle nie trafia do Funduszu.
To oczywiście nie dotyczy osób
najuboższych, których na zakup
bez wsparcia finansowego po
prostu nie stać.
Dodatkowo, osoby niepełnosprawne, najuboższe, mają
prawo skorzystać z refundacji
ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych (realizującego zadania przez Powiatowe Centra Pomocy Społecznej, Miejskie Ośrodki
Pomocy Społecznej itp.), choć procedura skorzystania
z tych środków zdaje się być jeszcze bardziej skomplikowana, wysokość dopłat zróżnicowana w zależności
od miejsca zamieszkania, oczekiwanie na dofinansowanie często sięgające wielu miesięcy – nie zawsze
pewne z uwagi na indywidualną interpretację przepisów
w poszczególnych instytucjach itp. To jednak temat na
kolejny artykuł.
n
cdn.
* Rozporządzenie MZ w sprawie szczegółowego wykazu wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi i środków pomocniczych,
wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy w cenie ich nabycia, kryteriów ich przyznawania, okresów użytkowania, a także wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi podlegającymi naprawie
w zależności od wskazań medycznych oraz wzoru zlecenia na zaopatrzenie
w te wyroby i środki (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2004 r. ze zmianami).
Rok założenia 1951
Ciekawe informacje
Międzynarodowe
sprawozdanie naukowe
Co szósta osoba
niedosłyszy
Jedynie niewielka mniejszość spośród tych wszystkich osób, które powinny posługiwać się aparatem
słuchowym, rzeczywiście ich używa, mimo iż aparaty
słuchowe mogą zwiększyć bezpieczeństwo w miejscu
pracy, a także poprawić jakość życia.
101 Studio
S
zesnaście procent wszystkich dorosłych Europejczyków cierpi na tak głębokie pogorszenie
sprawności słuchowej, że obniża to standard ich
codziennego życia. Jest to znacząco więcej niż 10%, jak
dotąd przyjmowano.
W Europie w przybliżeniu 71 milionów osób dorosłych w wieku od 18 do 80 lat ma obniżony słuch o ponad 25 dB. Jest to wartość, którą Światowa Organizacja
Zdrowia (WHO) definiuje jako niedosłuch. W samej
Wspólnocie Europejskiej mamy ponad 55 milionów osób
z uszkodzonym słuchem.
Dane dotyczące niedosłyszenia w Europie zostały
opublikowane w naukowym studium pt.: „Ocena społecznych i ekonomicznych kosztów upośledzonego słuchu”.
Kim Ruberg, sekretarz generalny Hear-it AISBL
stwierdza, że: „Niedosłyszenie dotyka każdą rodzinę”.
Wykazano, że co szósta osoba dorosła niedosłyszy”,
a także, że: „...jedynie nieliczni korzystają z aparatów
słuchowych. To wielka szkoda, gdyż leczenie niedosłuchu jest korzystne, zaś badania wykazały, że leczenie
niedosłyszenia przyczynia się powszechnie do dobrego
samopoczucia oraz podnosi jakość życia osób posługujących się aparatami słuchowymi”.
Liczne badania wykazują, że zadowolenie wśród
osób korzystających z aparatów słuchowych jest duże,
a także równie liczne badania potwierdzają, że posługiwanie się aparatami słuchowymi poprawia jakość życia.
Kwestia niedosłyszenia w różnych krajach
Otrzymane wyniki zamieszczone w sprawozdaniu
umożliwiły wyodrębnienie liczby osób z niedosłuchem
w każdym regionie Europy oraz innych uprzemysłowionych państwach.
Oto kilka przykładów:
Niemcy:
Francja
Wielka Brytania:
Włochy:
Hiszpania:
Polska:
Holandia:
Co szósta osoba korzysta z aparatów słuchowych
10,2 milionów
7,6 milionów
7,5 milionów
7,2 milionów
5,5 milionów
4,7 milionów
2 miliony
Zgodnie ze sprawozdaniem jedynie co szósta osoba,
która powinna korzystać z aparatów słuchowych, rzeczywiście z nich korzysta.
n
Źródła: Bridget Shield, „Ocena społecznych i ekonomicznych kosztów
upośledzonego słuchu”, Hear-it AISBL, październik 2006
http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=8225
11
Słuch
Wielka Brytania
Wzrasta liczba osób z uszkodzonym słuchem
W roku 2050 ponad 700 milionów ludzi będzie miało
uszkodzony słuch
 Liczba osób, które cierpią na ubytek słuchu powyżej 25 dB
Żródło: Prof. Adrian Davis, MRC Institute of Hearing Research, Wielka
N
ikt na świecie nie zna dokładnej liczby osób
z uszkodzonym słuchem. Zgodnie z szacunkami
prof. Adriana Davisa z „British MRC Institute of
Hearing Research” w roku 2015 na całym świecie liczba
osób z uszkodzonym słuchem wynosić będzie w sumie
ponad 700 milionów.
Tylko w krajach uprzemysłowionych liczba osób
z uszkodzonym słuchem w roku 2015 wynosić będzie
w sumie 215 milionów. Z tego w samej Europie około
90 milionów. Dla porównania, w krajach rozwijających się
liczba osób z uszkodzonym słuchem będzie ponad dwa
razy większa.
Według Adriana Davisa w roku 1995 na całym świecie
było 440 milionów osób z uszkodzonym słuchem, w tym
w Europie w sumie z ok. 700 milionami ludności, ponad
70 milionów niedosłyszy. Szacunkowe badania przeprowadzone w USA sugerują, że liczba osób z uszkodzonym
słuchem w Ameryce Płn., z liczbą ludności 300 milionów,
wynosi ponad 25 milionów.
Problem narasta i Adrian Davis ocenia, że w roku
2025 ponad 900 milionów ludzi na całym świecie cierpieć
będzie na ubytki słuchu ponad 25 dB.
n
Brytania
Źródło: http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=430
Im dłużej i bardziej intensywnie jesteśmy wystawieni na głośne dźwięki, tym większe zachodzi niebezpieczeństwo, że nasz słuch zostanie uszkodzony.
W
spółcześnie, w prawie wszystkich zakresach
tzw. nowoczesnego życia, „zanurzeni” jesteśmy w hałasie. Dla
ludzkiego ucha, już z samej
jego natury, hałas i głośne
dźwięki odbierane są jako
nieprzyjemne. Nasze uszy
bowiem charakteryzują się
złożonością i wrażliwością, co łatwo skutkować może
uszkodzeniami. Nie jest ważne gdzie, czy to będzie
w miejscu pracy, ruchu ulicznym, słuchając muzyki na
12
koncercie czy w klubie nocnym – wszędzie jesteśmy
narażeni na głośne dźwięki.
Stały poziom hałasu w granicach 85 dB prowadzi nieuchronnie do uszkodzenia słuchu. Ów poziom natężenia
dźwięku odpowiada poziomowi hałasu ruchu ulicznego.
Młoty pneumatyczne wywołują hałas o poziomie natężenia 100 dB, zaś na koncertach rokowych dochodzi
prawie zawsze do poziomu
natężenia głośności w zakresie 110–120 dB. Bez problemu analogiczne natężenie
dźwięków można uzyskach w słuchawkach wieży stereo.
Martwi także wysoki poziom hałasu w wielu szkołach
i przedszkolach!
Niemcy
Hałas a ubytek słuchu
Rok założenia 1951
Obciążenie hałasem oraz głośne dźwięki i szumy mogą wywoływać dwie główne przyczyny utraty słuchu. Są
to czasowe przesunięcia progu słyszenia, czyli progu pobudliwości słuchowej (TTS – temporary threshold shift)
oraz trwałe przesunięcie progu słyszenia (PTS – permanent threshold shift).
Czasowe przesunięcie progu słyszenia, w sytuacji narażenia na głośny hałas, najczęściej jest odczuwane jako
przejściowe osłabienie słuchu. Występuje ono zależnie
od długości ekspozycji na hałas.
Trwałe przesunięcie progu słyszenia staje się wyraźne dopiero po 48 godzinach nadmiernego obciążenia
hałasem. Do trwałego przesunięcia progu słyszenia mo-
że dojść wtedy, kiedy jest się narażonym przez dłuższy
okres czasu na stały nadmierny hałas. Szkody mogą
również wystąpić kiedy jest się narażonym w krótkim
okresie czasu na bardzo wysokie poziomy hałasu.
W tego rodzaju ubytkach słuchu, słuch ulegać będzie
stopniowemu pogorszeniu jeszcze przez około 5 lat od
momentu wystawienia na obciążający hałas.
Hałas i wysokie natężenie dźwięków mogą także
prowadzić do szumów usznych (tinnitus), czyli do występowania stałych szumów, pisków lub innych dźwięków
w uszach lub głowie.
n
Źródło: http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=312
Szwecja
Ponad 1,3 miliona Szwedów niedosłyszy
55 procent niedosłyszących Szwedów to osoby w wieku od 16 do 64 lat.
L
iczba Szwedów cierpiących na niedosłuch stale rośnie. Aktualnie 17,2% całej populacji albo
inaczej 1,3% Szwedów niedosłyszy. Oznacza to
znaczący wzrost osób z niedosłuchem w porównaniu
z danymi z roku 2006.
Owe alarmujące liczby pochodzą ze sprawozdania
rocznego Szwedzkiego Stowarzyszenia Niedosłyszących (Hörselskadades Riksförbund – HRF) i odnoszą się
do populacji od 16 roku życia.
HRF nie podaje żadnych dokładnych danych wyjaśniających ten wzrost, przypuszcza się jednak, że są one
wynikiem rosnącego hałasu w codziennym życiu.
Zgodnie ze sprawozdaniem rocznym niedosłuch nie
jest tylko problemem dla starszej generacji. Wiele niedosłyszących Szwedów jest jeszcze w wieku produkcyjnym. 55% osób z niedosłuchem mieści się w przedziale
wiekowym od 16 do 64 lat. W grupie osób czynnych zawodowo w przedziale wiekowym od 20 do 64 lat 10,9%
stwierdza, że ich słuch uległ pogorszeniu. W grupie wiekowej od 35 do 44 lat co dziesiąty cierpi na pogorszenie
sprawności słuchu. Wystąpienie niedosłuchu, zgodnie
z wypowiedziami osób uczestniczących w badaniach,
ma miejsce nawet u co piątego pracobiorcy w grupie
wiekowej od 55 do 64 lat i u co trzeciego w grupie wiekowej od 65 do 74 lat.
Coraz więcej osób z niedosłuchem to kobiety
19% Szwedów i 15% Szwedek podawało, że ich
percepcja słuchowa jest gorsza. Porównując obie płcie
– należy stwierdzić, że kobiety zaczynają „dopędzać”
mężczyzn. Aktualnie 44% niedosłyszących w Szwecji
to kobiety, zaś 56% to mężczyźni. Przyczyną tego
„rozwoju” może być fakt, że w miejscach pracy, które
częściej obejmują mężczyźni, istnieje obligatoryjna
ochrona słuchu. Natomiast brak takich przepisów dotyczących ochrony słuchu w zawodach, w których częściej pracują kobiety, takich jak w zawodzie pielęgniarki
lub nauczycielki.
Mniej więcej 367.000, czyli co trzeci niedosłyszący
Szwed, korzysta z aparatów słuchowych. HRF szacuje,
że 50 do 60% niepełnosprawnych korzystałoby z aparatów słuchowych. 56% osób niedosłyszących korzysta
z dwu aparatów słuchowych.
n
Źródła: HRF Annual Report 2009, www.hrf.se
http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=9123
13
Słuch
Niemcy
W starzejącym się
społeczeństwie rośnie
liczba osób z ubytkiem
słuchu
Rośnie liczba osób starych w Europie i w USA i konsekwentnie wzrasta utrata słuchu
W
renomowanym amerykańskim czasopiśmie
Archives of Otololaryngology Head and Neck
Surgery opublikowano studium, w którym
zamieszczono przeprowadzone badania nad percepcją
słuchową wśród 3000 amerykanek w wieku od 48 do
92 lat. Studium potwierdziło wyniki wcześniejszych badań, które wskazywały na fakt, że u ponad 20% osób
w wieku ponad 50 lat w okresie 5 lat wystąpiły problemy
ze słuchem. Badacze stwierdzili, że wśród mężczyzn
takie ryzyko jest szczególnie wysokie. U prawie jednej
trzeciej mężczyzn w tej grupie wiekowej w okresie 5 lat
dochodzi do utraty słuchu w porównaniu z 17% w przypadku kobiet.
Utrata słuchu jest szczególnie wyrazista wśród tych
mężczyzn, u których już jakiś ubytek słuchu wystąpił.
Ponad połowa z nich w okresie czasu 5 lat doświadcza
obniżenia zdolności percepcyjnej słuchu.
Praca zawodowa jest kolejnym czynnikiem związanym z wystąpieniem ubytku słuchu u osób starszych.
U osób, które w przeszłości były zatrudnione w przemyśle, występuje podwójnie wysokie prawdopodobieństwo
wystąpienia utraty słuchu w porównaniu z osobami zatrudnionymi w biurach czy administracji.
Inne badania wykazały, że rośnie także odsetek ludzi młodych ze stwierdzonym ubytkiem słuchu, a także
w związku z tym występuje zapotrzebowanie na informacje i leczenie włącznie z zaordynowaniem aparatów
słuchowych.
n
Źródła: Archives of Otololaryngology Head and Neck Surgery, październik
2003, t. 129
oraz www.healthandage.com
http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=3068
14
ABC audioprotetyka*
Audiogram
(łac. audio – słyszę, gr. grámma – pismo, litera).
Graficzne przedstawienie wyników badania słuchu. Jeżeli
badania przeprowadza się za pomocą tonów czystych
(patrz → audiometria tonalna), wtedy jego wynik przedstawia audiogram tonalny (Ryc. 1). Poszczególne wysokości tonów (częstotliwości podawane w Hz względnie
kHz; patrz → akustyka) przedstawione są w odniesieniu
do tego, jakie są niezbędne poziomy natężenia dźwięku
(podawane w → decybelach = dB), aby ton wykorzystywany w badaniu testowym był słyszalny. Owe progi
słyszenia dla tonów o różnej wysokości są z kolei przedstawione w audiogramie tonalnym w postaci wzajemnie
powiązanych krzywych progu słyszalności. W audio-
 Ryc. 1. Audiogram tonalny
Linia zerowa („normal”) odpowiada normalnemu słuchowi
dla różnych wysokości tonu (częstotliwości). Z lewej strony
podany jest ubytek słuchu w decybelach (dB) dla różnych
wysokości tonu. Na rycinie ukazana jest przykładowa krzywa
ubytku słuchu w przypadku osłabienia słuchu wynikającego
ze schorzenia ucha wewnętrznego.
próg przewodnictwa kostnego
próg przewodnictwa powietrznego
Rok założenia 1951
gramie tonalnym widzimy zwykle dwie takie krzywe
progu słyszenia, mianowicie krzywą progu słyszenia
dla przewodnictwa powietrznego i dla przewodnictwa
kostnego (patrz → audiometria tonalna). Na podstawie
otrzymanego audiogramu tonalnego lekarz laryngolog
może rozpoznać, jakie częstotliwości w niedosłuchu
są szczególnie dotknięte, a na podstawie różnego
przebiegu krzywych progów słyszalności dla → przewodnictwa powietrznego i dla → przewodnictwa
kostnego może stwierdzić, że przyczyna zaburzenia
słuchu znajduje się w obrębie ucha zewnętrznego albo
w uchu środkowym (→ niedosłuch typu przewodzeniowego). Jeżeli obie krzywe progu słyszalności znajdują
się blisko siebie, to znaczy iż mamy do czynienia z tzw.
niedosłuchem zmysłowo-nerwowym, którego przyczyna
znajduje się w uchu wewnętrznym lub w nerwie słuchowym (→ osłabienie słuchu zależne od schorzenia ucha
wewnętrznego).
Jeżeli badanie słuchu dokonywane jest za pośrednictwem mowy, wtedy uzyskujemy audiogram mowy
(Ryc. → audiometria mowy). Audiometria mowy ukazuje nam, jak wielki jest ubytek słuchu w odniesieniu
do mowy i jak trudne będzie rozumienie mowy także
wtedy, kiedy jest ona dostatecznie głośna. Audiogram
mowy jest, zgodnie z prawodawstwem niemieckim
(→ Heilmittel- und Hilfsmittel-Richtlinie), podstawowym
punktem wyjściowym dla ustalenia czy niezbędne jest
zaopatrzenie w aparat słuchowy, czy nie. Zgodnie z prawodawstwem niemieckim ( → Anhaltspunkte für die ärztliche Gutachtertätigkeit) → stopień niepełnosprawności
lub → obniżenie zdolności do pracy uzyskuje się na podstawie audiogramu mowy. Także skuteczność danego
aparatu słuchowego jest głównie ustalana na podstawie
audiogramu mowy, który uzyskiwany jest z pomocą głośnika w tak zwanym wolnym polu akustycznym i z ewentualnym szumem zakłócającym. (P)
Audiometr
(od łac. audire – słyszeć i metiri = mierzyć). Aparat
elektroniczny do przeprowadzania pomiarów słuchu.
Sygnałami testowymi są wytwarzane w odpowiednich
generatorach tony i szumy. Mowa i inne materiały wykorzystywane w testach mogą także być odtwarzane przez
nośniki dźwięków (przeważnie CD). Sygnały testujące są
wzmacniane i mogą zostać zmieniane poprzez regulację
pokrętłami poziomu natężenia dźwięku. Z kolei sygnały
dźwiękowe są przekazywane do słuchawek lub głośników. Audiometry wielokanałowe umożliwiają równoczesny przekaz różnych sygnałów na wydzielonych kanałach, np. tony i szumy lub mowę i szumy. W → audiometrii tonalnej tony i szumy są tak wzmacniane, aby można
je przekazywać zarówno za pośrednictwem słuchawek
powietrznych jak też za pomocą przewodnictwa kostnego. Mowa w przypadku → audiometrii mowy jest odtwarzana z wykorzystaniem nośników CD.
W celu przeprowadzania badania słuchu niezbędne jest
umieszczenie audiometru w pomieszczeniach dźwiękoszczelnych. Chodzi o to, by uwaga pacjenta nie była
rozpraszana przez dźwięki dochodzące z otaczającego
środowiska oraz żeby otaczające dźwięki nie wpływały
na wynik badania. → Audiogram, który powstał w nieizolowanym od dźwięków otoczeniu jest bez wartości.
W związku z tym audiometry najczęściej znajdują się
w kabinach izolowanych od dźwięków środowiska, zaś
badający słuch znajduje się poza kabiną. Audiometry
muszą spełniać określone normy i być regularnie kalibrowane, aby otrzymywane wyniki były porównywalne
z audiogramami uzyskiwanymi przez innych wykonujących badania słuchu. (P)
Audiometria patrz → audiologia
Audiofonologia patrz → BIAP
Ładowarki
Ładowarki są niezbędne do naładowania ogniw wtórnych (→ akumulatorki). Mamy różnego rodzaju ładowarki, np. ładowarki z funkcją automatycznego wyłączania
się z chwilą naładowania akumulatorka, co uniemożliwia jego przeładowanie. Z reguły dostępne ładowarki
przeznaczone są dla różnych ogniw akumulatorowych
wielokrotnego ładowania. Są to standartowe urządzenia
na prąd stały.
Stosowanie ładowarek stanie się w przyszłości bardziej
interesujące, kiedy na rynku pojawią się bardziej wydajne akumulatorki, które będą w stanie przez dłuższy czas
równomiernie oddawać energię aparatom słuchowym.
(B. i Fa. Varta)
n
*Źródło: Lexikon der Hörschäden, Peter Plath (red.) przy wpółpracy: Herbert
Bonsel, Claus Harmsen, Werner Saltz, Gustav Fischer Verlag, Stuttgart
· Jena · New York 1995
15
ADRESY ODDZIAŁOW ZAJMUJĄCYCH SIĘ DOPASOWYWANIEM
I SPRZEDAŻĄ APARATÓW SŁUCHOWYCH
Biała Podlaska
Białystok
Bielsko-Biała
Bochnia
Brzeg
Brzesko
Bydgoszcz
Bytom
Chełm
Chojnice
Cieszyn
Częstochowa
Chełmno
Chorzów
Chrzanów
Dąbrowa Górnicza
Dębica
Elbląg
Ełk
Gdańsk
Gdańsk
Gdynia
Gdynia
Gliwice
Gorlice Gorzów Wlkp.
Gostynin
Grodzisk Maz.
Grudziądz
Jarosław
Jastrzębie Zdrój
Jelenia Góra
Kalisz
Katowice
Kępno
Kętrzyn
Kielce
Kluczbork
Kłodzko
Koło
Kołobrzeg
Konin
Koszalin
Kozienice
Kraków
Kraków
Kraków
Kraków
Kraków
Kraków
Kutno
Kwidzyn
Leżajsk
Lidzbark Warm.
Limanowa
Lublin
Lublin
Łomża
Łódź
Łódź
Łódź
Malbork
Mielec
Mrągowo
Myślenice
Nowy Sącz
Nowy Targ Plac Rubina 1, /83/ 343 69 17
ul. Stołeczna 25, /85/ 742 43 57
pl. Wolności 1, /33/ 822 06 45
ul. Kazimierza Wielkiego 13, /14/ 612 35 40
ul. Mleczna 3, /77/ 416 45 03
ul. Zielona 4, /14/ 663 20 23
ul. Gimnazjalna 8, /52/ 321 47 80
ul. Chrobrego 5, /32/ 282 65 19
ul. Pijarska 3, /82/ 565 67 64
pl. Niepodległości 1-2, lok. nr 1, /52/ 397 01 98
ul. Bielska 37, /33/ 858 23 34
al. Kościuszki 14a, /34/ 368 10 98
ul. Grudziądzka 25, /56/ 686 39 96
ul. Dąbrowskiego 52, /32/ 241 30 35
ul. Sokoła 19, /32/ 623 00 38
ul. Królowej Jadwigi 23, /32/ 262 85 23
ul. Rynek 50, /14/ 670 30 07
ul. Stary Rynek 48a, /55/ 232 41 21
ul. Chopina 4/1, /87/ 610 13 06
ul. Bora Komorowskiego 43, /58/ 346 11 44
ul. Stągiewna 1, /58/ 305 41 40
ul. Kartuska 14a, /58/ 663 00 09
ul. Zygmunta Augusta 6/50, /58/ 620 98 09
ul. Dubois 2, /32/ 230 84 29
ul. Stróżowska 55, /18/ 353 53 61
ul. Wł. Łokietka 31, /95/ 720 32 62
ul. Wojska Polskiego 35, tel. 024/ 235 05 23
ul. Kościelna 9, tel. /22/ 724 28 35
ul. Wybickiego 5, /56/ 462 18 29
ul. Słowackiego 26a
ul. Wielkopolska 1Ł, /32/ 476 40 85
ul. 1 Maja 55, /75/ 752 20 58
ul. Złota 1, /62/ 766 44 21
ul. Wojewódzka 50, /32/ 255 50 12
ul. Klińskiego 8, /62/ 782 11 04
ul. Daszyńskiego 31, /89/ 751 07 25
ul. Paderewskiego 33, /41/ 345 43 02
ul. Podwale 12, /77/ 418 24 19
ul. Łąkowa 5, /74/ 867 23 06
ul. Toruńska 46, /63/ 272 40 45
ul. Armii Krajowej 20a/11, /94/ 355 44 55
al. 1 Maja 12/18, /63/ 242 33 41
ul. Dworcowa 12, /94/ 342 32 55
ul. Sienkiewicza 28, /48/ 614 52 10
ul. Dietla 46, /12/ 429 14 20
al. Słowackiego 58, /12/ 633 09 39
ul. Św. Marka 11, /12/ 423 12 65
ul. Bohaterów Września 1b, /12/ 645 70 12
os. Handlowe 8, /12/ 643 78 24
ul. Kalwaryjska 60, /12/ 656 71 61
ul. Barlickiego 28, /24/ 254 15 05
ul. Piłsudskiego 48, /55/ 279 50 71
ul. Leśna 22, /17/ 242 67 89
ul. 11 listopada 15 (przychodnia), /89/ 767 00 07
ul. Kościuszki 19, /18/ 337 10 10
ul. Narutowicza 83, /81/ 538 24 35
ul. Kowalska 4, /81/ 532 26 54
al. Legionów 27, /86/ 215 00 19
ul. Piotrkowska 289, /42/ 682 81 92
ul. Więckowskiego 6, /42/ 630 32 44
ul. Narutowicza 84, /42/ 645 76 20
ul. Kotarbińskiego 10, /55/ 272 45 25
ul. Żeromskiego 17, /17/ 585 43 23
ul. Królewiecka 58, /89/ 741 36 76
ul. Słowackiego 37e, /12/ 272 19 19
ul. Hoffmanowej 3, /18/ 443 54 74
ul. Długa 84, /18/ 266 44 50
Olkusz
Olsztyn
Opole
Ostrów Wlkp.
Ostrzeszów
Oświęcim
Oświęcim
Pabianice
Pionki
Piotrków Tryb.
Płock
Police
Poznań
Poznań
Poznań
Poznań
Poznań
Przemyśl
Pszczyna Puławy Pyskowice
Racibórz
Radom
Radomsko
Rybnik
Rzeszów
Rzeszów
Sandomierz
Sanok
Siedlce
Sieradz
Skawina Sosnowiec
Stalowa Wola
Stargard Sz.
Starogard Gd.
Strzyżów
Suwałki
Swarzędz
Szczecin
Szczecin
Szczecin
Świnoujście
Tarnów
Tczew
Tomaszów Maz.
Toruń
Turek
Tychy
Wałbrzych
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Warszawa
Wieluń
Włocławek
Wodzisław Śl. Wrocław
Wrocław
Września
Zabrze
Zamość
Zduńska Wola
Zgierz
Żory
Żywiec
ul. Króla K. Wielkiego 48, /32/ 641 16 96
ul. Kościuszki 13, /89/ 534 56 45
ul. Wł. Reymonta 45/3, /77/ 454 23 42
ul. Kolejowa 26, /62/ 736 14 89
ul. Piekary 9, /62/ 730 09 62
ul. Dąbrowskiego 13a, /33/ 842 38 67
ul. Wysokie Brzegi 4, /33/ 844 83 79
ul. Reymonta 2, /42/ 212 11 99
ul. Legionistów 38, /48/ 612 51 76
ul. Kościelna 5, /44/ 646 00 27
ul. Nowy Rynek 11, /24/ 264 45 46
ul. Wróblewskiego 1, /91/ 317 72 21
ul. Głogowska 87, /61/ 866 59 28
ul. Półwiejska 30, /61/ 853 48 68
ul. Prusa 1, /61/ 843 50 93
os. Rzeczypospolitej 6, /61/ 877 10 26
os. Marysieńki 25, /61/ 823 42 11
ul. Plac na Bramie 10, /16/ 675 11 24
ul. Piastowska 3, /32/ 447 01 53
ul. Centralna 18B, /81/ 888 32 85
ul. Wojska Polskiego 10, 519 340 326
ul. Browarna 16/2, /32/ 418 15 44
ul. Wyszyńskiego 15, /48/ 363 30 62
ul. Żeromskiego 9, /44/ 683 50 97
ul. Staszica 1a, /32/ 423 30 30
ul. 3 Maja 20, /17/ 853 88 48
ul. Batorego 18/9, /17/ 862 00 53
ul. Schinzla 13, /15/ 833 30 25
ul. Kościuszki 31, /13/ 463 04 20
ul. 3 Maja 28, tel. /25/ 632 21 79
ul. Sarańska 6f, /43/ 822 30 58
ul. 29 Listopada 9, /12/ 276 01 12
ul. Modrzejowska 20, /32/ 269 47 80
ul. 1 Sierpnia 12, /15/ 842 71 37
ul. Słowackiego 2, /91/ 578 08 98
os. Kopernika 21, /58/ 563 30 95
ul. Słowackiego 26a, /17/ 276 50 05
ul. Noniewicza 93, /87/ 565 00 37
ul. Cieszkowskiego 100/102, /61/ 817 41 59
al. Wyzwolenia 5, /91/ 433 93 47
ul. Bolesława Śmiałego 22, /91/ 484 11 89
ul. Leszczynowa 18-19, /91/ 461 31 40
ul. Dąbrowskiego 1d, /91/ 321 27 76
ul. Goldhammera 7/2, /14/ 621 75 98
ul. Jana III Sobieskiego 40, /58/ 532 08 09
ul. Jana Pawła II 6, /44/ 724 34 56
ul. Szczytna 8, /56/ 621 08 62
ul. Łąkowa 4a, /63/ 278 00 01
ul. Czarnieckiego 6, /32/ 217 66 08
ul. Konopnickiej 10, /74/ 842 50 19
ul. Hoża 40, /22/ 629 18 24
al. KEN 103, /22/ 644 31 37
ul. Senatorska 22, /22/ 826 12 03
ul. Targowa 37, /22/ 619 39 90
Plac Legionów 5, /43/ 843 34 02
ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 22a, /54/ 232 32 76
ul. Powstańców Śląskich 1, /32/ 455 65 17
ul. Św. Antoniego 21, /71/ 343 31 69
ul. Piłsudskiego 66, /71/ 781 54 10
ul. Fabryczna 11, /61/ 436 51 79
ul. Goethego 30, /32/ 370 16 51
ul. Staszica 35, /84/ 638 45 68
ul. Łaska 43, /43/ 824 79 05
ul. Narutowicza 21, tel. /42/ 715 12 67
ul. Moniuszki 28c/16 tel. /32/ 469 63 10
os. Młodych 1, /33/ 867 46 08
W NIEMCZECH – ponad 400 oddziałów; adres do korespondencji: Ursula Schuster, GEERS International GmbH,
Otto-Hahn-Straße 35, D-44227 Dortmund, tel.: +49.231.97 60-221, fax: +49.231.97 60-225, e-mail: [email protected]
NA WĘGRZECH – 15 oddziałów; adres do korespondencji: GEERS Hallókészülék Kft, Kész Mester udvarház, Mester utca
87, H-1095 Budapest, tel.: +36.1.433-0460, fax: +36.1.433-5132, e-mail: [email protected], więcej informacji: www.geers.hu
W ROSJI – 3 oddziały, więcej informacji: www.geers.ru
W SZWAJCARII – ponad 30 oddziałów; adres do korespondencji: Hodlerstrasse 2, CH-9008 St. Gallen,
tel.: +41.71.245 77 33, fax: +41.71.245 77 35