Emigracja z Polski na pobyt czasowy w 2011 r.

Współczesne migracje zagraniczne
Polaków
- w świetle badań bieżących
i wyników NSP 2011
III Międzynarodowa Konferencja Naukowa
„Jakość i warunki życia a procesy demograficzne
w Europie Środkowej w czasach nowożytnych”
Zielona Góra 24-25 października 2012 r.
Dorota Szałtys
Departament Badań Demograficznych
Główny Urząd Statystyczny
Współczesne migracje
Różnorodność form migracji:
migracje definitywne
długookresowe
krótkookresowe
sezonowe
migracje wymuszone (niedobrowolne)
migracje nielegalne
Współczesne migracje
Push i pull factors
 Asymetria w poziomie rozwoju społecznogospodarczego ludności w poszczególnych krajach
 Problemy na rynku pracy
 Położenie kraju docelowego
 Liberalizacja dostępu do rynku pracy lub jej brak
 Popyt na pracę imigrantów
 Istnienie powiązań generacyjnych pomiędzy
imigrantami
Migracje zagraniczne na pobyt stały
w latach 2002-2011
Saldo migracji (w tys.)
0
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
-5
-10
2010
-1,2
-2,2
2011
-4,4
-9,4
-15
-20
2009
-13,8
-17,9
-14,8
-16,8
-20,5
-25
-30
-35
-40
-36,1
4
Ludność czasowo nieobecna, w związku z
wyjazdem za granicę na okres ponad 3
miesiące w latach 2000-2011 (w tys.)
54,8
2011
68,8
2009
88,3
2008
72,8
2007
50,8
2006
31,1
2005
20,7
17,4
16,6
15,4
15,3
2004
2003
2002
2001
2000
0
20
40
60
80
100
5
Emigracja z Polski do krajów UE na okres
co najmniej 12 miesięcy w latach 2008-2011
70000
60000
50000
40000
30000
20000
10000
0
2008
2009
2010
2011
6
Emigranci przebywający czasowo za granicą powyżej
3 miesięcy w latach 2004-2011
(dane szacunkowe - stan w końcu roku*)
w tys.
2500
2270
1950
2000
2100
2000
2017
2060
2010
NSP
2011
2011
1450
1500
1000
2210
786
1000
500
0
NSP
2002
2004
2005
2006
2007
2008
2009
* Dane zaznaczone na żółto stanowią wyniki spisów powszechnych ludności i mieszkań (2002 –
według stanu w dniu 20 maja, w 2011 – według stanu w dniu 31 marca).
Emigranci przebywający czasowo za granicą powyżej
3 miesięcy według miejsca przebywania w 2011 r.
– dane szacunkowe
0
Ogółem
Europa
Kraje UE
Kraje europejskie
spoza UE
Kraje poza Europą
500
1000
1500
2000
2500
w tys.
Emigranci przebywający czasowo powyżej 3 miesięcy
za granicą według kraju przebywania w 2011 r.
0
Wielka Brytania
Niemcy
Stany Zjednoczone
Irlandia
Włochy
Niderlandy
Francja
Kanada
Belgia
Hiszpania
Norwegia
Szwecja
Austria
Dania
Grecja
5
10
15
20
25
438 tys.
243 tys.
131 tys.
94 tys.
92 tys.
62 tys.
52 tys.
47 tys.
45 tys.
43 tys.
34 tys.
24 tys.
17 tys.
17 tys.
30
%
601 tys.
Liczba emigrantów na 1000 mieszkańców – NSP 2002 i NSP 2011
Emigranci według stanu cywilnego
– NSP 2011
rozwiedzeni/
rozwiedzione
6,8
nieustalony
12,9
wdowcy/wdowy
1,9
żonaci/zamężne
44,6
kawalerowie/
panny
33,9
Emigranci według poziomu
wykształcenia – NSP 2011
podstawowe
gimnazjalne
6,3
2,3
pozostałe
0,3
wyższe
22,8
zasadnicze
zawodowe
24,1
średnie i
policealne
44,2
Emigranci według płci i wieku – NSP 2011
250
200
w tys.
150
100
50
0
mężczyźni
kobiety
13
Zgodność wykonywanej pracy za granicą z
kwalifikacjami (dla osoby, która powróciła)
– NSP 2011
nie ustalono
0,0
nie posiadałem
kwalifikacji
3,5
trudno okreslić
19,3
nie - poniżej
kwalifikacji
3,1
tak, zgodna
52,7
nie - poniżej
kwalifikacji
21,4
Przyczyny emigracji na pobyt czasowy
– NSP 2011
16,0
sprawy rodzinne
6,0
edukacja
73,0
praca
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Przyczyny powrotu emigrantów do kraju
– NSP 2011
3,5
3,5
3,9
0,1
17,8
1,4
7,7
32,1
2,5
24,1
3,5
poprawa sytuacji na rynku pracy w
Polsce
zamiar rozpoczęcia działalności
gospodarczej w Polsce
zaoszczędzenie planowanej kwoty
pieniężnej
utrata pracy i trudności w znalezieniu
innej za granicą
trudności w znalezieniu pierwszej
pracy za granicą
zakończenie kontraktu
tęsknota za rodziną
zakończenie nauki, studiów za granicą
przejście na emeryturę i chęć spędzenia
tego okresu w Polsce
towarzyszenie rodzinie
inne
Podsumowanie
• Wzrost mobilności Polaków za granicę, w szczególności osób
z wykształceniem co najmniej średnim jest zjawiskiem
zgodnym z tendencjami migracji w skali światowej.
• Główne czynniki, które skłaniają do emigracji to: trudna
sytuacja na krajowym rynku pracy. Emigracji sprzyja otwarcie
rynków pracy przez kraje UE oraz prowadzona przez te kraje
polityka nastawiona na pozyskiwanie specjalistów z
określonymi umiejętnościami a także osób wykształconych
vide polityka w Niemczech otwieranie szkół zawodowych,
wysokie pensje dla informatyków
Podsumowanie
• Odpływ osób młodych może spowodować w dłuższym
okresie niekorzystne zmiany w strukturze ludności oraz
zakłócenia w rozwoju demograficznym w Polsce
• Konsekwencją wyjazdów zwłaszcza długookresowych lub na
pobyt stały może być wyludnianie się regionów
peryferyjnych
• Społeczne konsekwencje np. koszty psychiczne związane z
rozstaniem z rodziną, praca poniżej kwalifikacji,
Podsumowanie
Z drugiej jednak strony :
• Poznanie języka, kultury, zdobycie wykształcenia
• Możliwość podjęcia pracy
• Rozpoczęcie działalności gospodarczej, pobudzenie
lokalnego rynku pracy
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ