MUZEUM ZIEMI ZABORSKIEJ I KALWARIA WIELEWSKA

Wdzydzki Park Krajobrazowy
MUZEUM ZIEMI ZABORSKIEJ I KALWARIA WIELEWSKA
Muzeum Ziemi Zaborskiej mieści się w wielewskim Gminnyrn Ośrodku Kultury. Prezentuje eksponaty sztuki
ludowej i sprzętu użytkowego z okolic Wiela i Brus oraz współczesną sztukę ludową Kaszub. Wizytówką muzeum
jest największa w naszym kraju wystawa haftów jednego autora – około pół tysiąca dzieł Leonarda Brzezińskiego
– twórcy oryginalnej szkoły haftu wielewskiego.
Muzeum Ziemi Zaborskiej
ul. Dąbrowska 32
83-440 Wiele
tel./fax 56 687 34 70
e-mail: [email protected]
Kalwaria we Wielu to jedyne Sanktuarium Męki Pańskiej w diecezji pelplińskiej. Na ośmiohektarowej powierzchni
przepięknie zalesionych wzgórz znajdują się stacje Drogi Krzyżowej w postaci kaplic i wolnostojących figur.
Pomysł zbudowania kalwarii pojawił się w 1905 roku, kiedy probostwo we Wielu objął ksiądz Józef Szydzik.
Przypuszcza się, że skłoniło go do tego zwiedzenie kalwarii w okolicach Monachium. W 1915 proboszcz zwrócił
się do władz pruskich o zezwolenie na budowę. Kalwaria miała być upamiętnieniem I wojny światowej i poległych
na niej żołnierzy, a także stanowić pociechę dla tych, którzy na wojnie stracili najbliższych. Pozwolenie uzyskano
nadzwyczaj łatwo, jak na tamte czasy –trwała wojna, a każde środki, ludzkie i materialne, miały być przeznaczone
na rzecz frontu. Ziemie pod budowę kalwarii ufundowali Anna i Michał Dunajewscy z Białej Góry. Ofiarowali oni
parafii Wielewskiej ponad 8 ha. Jako wykonawcę i generalnego projektanta Wielewskiej kalwarii wybrano
architekta Theodora Mayra z Monachium. Był on już realizatorem innych, wcześniejszych zamówień księdza
Szydzika. 15 maja 1915 roku wybrana Mayra, a już 16 lipca tego roku przesłał on z Monachium pierwsze plany i
wskazówki dotyczące budowy, gromadzenia materiałów itp. Tego dnia jest również datowana umowa zawarta
między architektem a Katolickim Dozorem Kościelnym. Dozór zlecił mu opracowanie założeń Drogi Krzyżowej,
zbiorowych planów, poszczególnych dzieł i detali, zestawienie kosztów i artystyczne kierownictwo. Roboty
budowlane przejął zaś na siebie Dozór. Decydujący etap budowy kalwarii przypadł w latach 1915-1916. Po 1920
roku nowe kaplice powstawały według projektów Mayra, jednakże ich wyposażenie to głównie dzieło polskiego
rzeźbiarza Wojciecha Durka z Krakowa. Na początku października 1924 roku parafię we Wielu objął ksiądz Józef
Wrycza i to on odtąd sprawował opiekę nad wciąż rozbudowywaną kalwarią Wielewską. W ciągu pierwszych lat
swojej posługi doprowadził do uzupełnienia kalwarii w wolnostojące grupy stacji Drogi Krzyżowej. Ponadto w tym
czasie obsadzono stoki kalwarii tysiącami drzewek świerka, modrzewia i jodły. Budowę ukończono w 1927 roku.
Ponadto w okresie międzywojennym prowadzone bieżące remonty obiektów, a w 1934 roku zbudowano nowe
Święte schody z kamienia i betonu. Ostatnim elementem kalwarii jest zbudowana niemal po 20-tu latach od
ukończenia budowy drogi kalwaryjskiej, w 1946 roku, ambona w postaci łodzi z żaglem .I tym samym prawie
wszystkie wskazania księdza Szydzika zostały zrealizowane, a budowa kalwarii ostatecznie ukończona. Łącznie
we Wielu powstały 23 obiekty, w tym 14 kaplic, 6 kompozycji rzeźbiarskich, święte schody, ambona oraz
pustelnia. Kaplice są murowane, pokryte tynkiem, osadzone na fundamentach z kamienia polnego, granitu i
strona 1/2
cementu.
strona 2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)