Projekt „Zdrowe Miasta”

SAMORZ¥DY WOBEC PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
Projekt „Zdrowe Miasta”
• Bia³ystok
• Bielsko-Bia³a
• Che³m
• Chocianów
• Ciechanów
• Ciechocinek
• Cieszyn
• Gdañsk
• Gi¿ycko
• G³ogów
• Grudusk
• Inowroc³aw
• Jaworzno
• Kalisz
• Komañcza
• KoŸmin
Wielkopolski
• Kraków
• Legnica
• Leszno
• Lubañ
• £om¿a
• £ódŸ
• Otwock
• Poddêbice
• Poznañ
• Rabka Zdrój
• Ruda Œl¹ska
• Rzeszów
• Skoczów
• Szczecin
• Œrem
• Œwidnik
• Tomaszów
Mazowiecki
• Toruñ
• Turek
• Tychy
• Ustroñ
• Wadowice
• Wroc³aw
• Zgierz
• ¯ywiec
30
Projekt „Zdrowe Miasta” zosta³ wprowadzony w 1988 roku przez
Œwiatow¹ Organizacjê Zdrowia. Jego celem jest poprawa warunków
zdrowotnych: mieszkañców miast poprzez promocjê zdrowia i profilaktykê, stanu œrodowiska naturalnego poprzez dzia³ania ekologiczne. Ka¿de miasto przystêpuj¹ce do projektu samo wytycza sobie lokalne cele i zadania do realizacji, ale generalnie za priorytetowe uznaje siê profilaktykê i wczesne wykrywanie chorób uk³adu kr¹¿enia, chorób nowotworowych, ochronê œrodowiska oraz zapobieganie uzale¿nieniom.
Do Polski projekt „Zdrowe Miasta” trafi³ w 1991 roku. Powsta³a wtedy Polska Sieæ Zdrowych Miast, która dwa lata póŸniej przekszta³ci³a
siê w Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich z siedzib¹ w £odzi.
Obecnie skupia ono 39 miast i gmin zamieszkanych ³¹cznie przez oko³o
7 milionów mieszkañców. Organizuje coroczne konferencje, spotkania problemowe, szkolenia (m.in. lokalnych koordynatorów programu),
konkursy na najciekawsze programy i strategie.
Dziêki uznaniu zapobiegania uzale¿nieniom za zadanie priorytetowe w miastach cz³onkowskich ze szczególn¹ trosk¹ traktowane s¹ gminne programy profilaktyki i rozwi¹zywania problemów alkoholowych,
tym bardziej, ¿e profilaktyka alkoholowa, tak jak nikotynowa, jest równie¿ czynnikiem zapobiegania chorobom uk³adu kr¹¿enia. I tak na
przyk³ad w G³ogowie obok Gminnego Programu PRPA powsta³ Miejski Program Zapobiegania Narkomanii i AIDS. Gdañsk przyst¹pi³ do
programu WHO „Europa wolna od plagi tytoniu”: tworzone s¹ m.in.
strefy dla niepal¹cych w lokalach gastronomicznych, a tak¿e kontrolowane jest umieszczanie reklam wyrobów tytoniowych w miejscach podleg³ych gminie.
Czêsto osobnym elementem projektu „Zdrowe Miasto” s¹ programy
profilaktyki uzale¿nieñ dla dzieci oraz tworzenie lub wspieranie miejsc,
gdzie dzieci i m³odzie¿ mog³yby aktywnie i twórczo spêdzaæ wolny
czas, takich jak œwietlice, obozy, zajêcia sportowo-rekreacyjne, co sprzyja postawie odrzucania œrodków uzale¿niaj¹cych. Na przyk³ad Legnica wœród osi¹gniêæ programu wymienia budowê boisk przy szko³ach,
basenu czy organizowanie imprez sportowo-rekreacyjnych, a KoŸmin
Wielkopolski – wzrost liczby dzieci korzystaj¹cych z dodatkowych zajêæ
sportowych w swoich szko³ach.
Istot¹ programu jest wspó³dzia³anie w³adz miasta, s³u¿by zdrowia,
szkó³ i placówek oœwiatowych, stowarzyszeñ (sportowych, abstynenckich), innych organizacji pozarz¹dowych, a poszczególne cele programu wspó³dzia³aj¹ ze sob¹ i wzajemnie sobie sprzyjaj¹.
W Toruniu w sk³ad projektu „Zdrowe Miasto” wchodzi ca³y Miejski
Program PRPA, a ponadto profilaktyczne programy dla dzieci i m³odzie¿y „s³u¿¹ce poszerzaniu œwiadomoœci dotycz¹cej uzale¿nieñ (alkohol, tytoñ, narkotyki) oraz kreowaniu zdecydowanych postaw odrzucaj¹cych œrodki uzale¿niaj¹ce (œwietlice œrodowiskowe, obozy twórczo-wychowawcze, warsztaty interpersonalne, kampanie antynarkotykowe, antytytoniowe, antyalkoholowe)”.
[za www.szmp.pl – oprac. od]
SAMORZ¥DY WOBEC PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
Co dzia³o siê w Toruniu w paŸdzierniku?
Tak jak w poprzednich latach w Toruniu zosta³a zorganizowana
kampania „PaŸdziernik 2001 – miesi¹cem wolnym od uzale¿nieñ”
pod honorowym patronatem prezydenta miasta Wojciecha Grochowskiego. Przygotowa³y j¹ liczne instytucje miejskie i organizacje pozarz¹dowe. Jednak g³ówny ciê¿ar spocz¹³ na Wydziale
Zdrowia i Pomocy Spo³ecznej Urzêdu Miejskiego i jego naczelniku, Zbigniewie Fiderewiczu. Ca³oœæ kampanii zosta³a ujêta w
Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwi¹zywania Problemów Alkoholowych. Jej celem – czytamy w okolicznoœciowej ulotce – jest
„rozwój i wzmacnianie osobowoœci oraz kszta³towanie zachowañ
prozdrowotnych u dzieci i m³odzie¿y poprzez: wielokierunkow¹ edukacjê w zakresie szkodliwego wp³ywu narkotyków, alkoholu i tytoniu na organizm cz³owieka; bogat¹ ofertê zagospodarowania czasu wolnego; aktywne zaanga¿owanie dzieci i m³odzie¿y w tematyczne
konkursy i okolicznoœciowe happeningi”.
2 paŸdziernika – uroczysta inauguracja
kampanii. Oko³o 1000 osób przemaszerowa³o
z Nowego Rynku na Stary Rynek, gdzie oprócz
oficjalnego wyst¹pienia wiceprezydenta miasta odby³ siê miting z programem artystycznym przeplatany wieloma konkursami.
M³odzie¿ przygotowa³a na tê okazjê liczne
transparenty i okrzyki przeciwko uzale¿nieniom (na przyk³ad „Alkohol, narkotyki kradn¹ wolnoœæ, psuj¹ m³odoœæ, niszcz¹ mi³oœæ,
oszukuj¹”, „Jeœli pijesz alkohol, bêdziesz s³abym uczniem w szkole”). W marszu oprócz
uczniów toruñskich szkó³ szli przedstawiciele
w³adz miasta, organizacji zajmuj¹cych siê profilaktyk¹ i pomoc¹ charytatywn¹, radni.
6 paŸdziernika – rajd turystyczny na trasach pieszych i rowerowych w lasach podtoruñskiej Barbarki z udzia³em oko³o 600 osób.
Wydzia³ Zdrowia i Pomocy Spo³ecznej Urzêdu Miejskiego i Oddzia³ Miejski PTTK zorganizowali go pod has³em „Jestem wolny – kocham siebie, nie chcê siê niszczyæ”. Wszyscy
uczestnicy dostali pami¹tkowy znaczek i talerz wojskowej grochówki, a uczestnicy konkursów rekreacyjno-sportowych – nagrody.
8-12 paŸdziernika – kurs odwykowy „W
ci¹gu 5 dni rzucisz palenie”, prowadzony
przez pastora Koœcio³a Adwentystów Dnia
Siódmego. Wziê³o w nim udzia³ 45 osób.
18 paŸdziernika – debata m³odzie¿owa w
auli Uniwersytetu im. Miko³aja Kopernika w
ramach III Toruñskiego Forum Profilaktyki i
Leczenia Uzale¿nieñ [*] z udzia³em ponad
tysi¹ca uczniów gimnazjów i liceów. Jedno-
Otwarcie kampanii na Rynku Staromiejskim
czeœnie w auli wystawione zosta³y prace laureatów szkolnych konkursów plastycznych.
19 paŸdziernika – konferencja dla oko³o
200 pedagogów, wychowawców oraz realizatorów programów profilaktycznych i terapeutycznych, poœwiêcona m. in. dylematom masowej profilaktyki wobec wzrostu u¿ywania
substancji psychoaktywnych przez m³odzie¿.
26 paŸdziernika – turniej sportowy dla
pi¹tych i szóstych klas szkó³ podstawowych
w Centrum Sportowo-Widowiskowym „TorTor” z udzia³em 10-osobowych reprezentacji 11 toruñskich szkó³ podstawowych. Oceniane by³y równie¿ transparenty z has³ami
prozdrowotnymi przygotowane przez kibiców poszczególnych dru¿yn.
27 paŸdziernika – I Toruñski Przegl¹d
Œwietlic Socjoterapeutycznych. W Kaplicy
Szkolnej parafii œw. Józefa wychowankowie
31
Ä
SAMORZ¥DY WOBEC PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
i personel 12 œwietlic (wspieranych finansowo przez Wydzia³ Zdrowia i Pomocy Spo³ecznej) przedstawiali dzia³alnoœæ swoich placówek. Ponadto ka¿da œwietlica mia³a w³asne
stoisko, gdzie prezentowa³a swój dorobek.
6 listopada – uroczyste podsumowanie
kampanii w auli uniwersytetu z udzia³em
w³adz miasta. By³a to okazja do wrêczenia
nagród laureatom poszczególnych konkursów i turnieju sportowego, a tak¿e nagrody
specjalnej dla Hanny Górniak, pedagoga
„wyj¹tkowo zaanga¿owanego w umo¿liwianie udzia³u dzieci niepe³nosprawnych w
przedsiêwziêciach paŸdziernikowych”.
Ponadto przez ca³y paŸdziernik wszystkie
szko³y realizowa³y w³asne programy w ramach
kampanii, w tym warsztaty edukacyjne, konkursy plastyczne i happeningi (warsztaty „Tytoñ czy zdrowie” dla maturzystów objê³y 53
klasy z 10 szkó³ œrednich). Kampania by³a
aktywnie wspierana przez lokalne media. PaŸdziernikowo-listopadowy numer Wychowania
na co dzieñ (miesiêcznika dla nauczycieli, wychowawców i rodziców, wydawanego w Toruniu) zosta³ w ca³oœci poœwiêcony uzale¿nieniu
od alkoholu. Komentuj¹c w nim kampaniê
Janina Malinowska z VII LO w Toruniu stwierdzi³a: „Kampania przynios³a wymierne efekty, daj¹ce siê prze³o¿yæ zarówno na wzrost poziomu œwiadomoœci dzieci i m³odzie¿y w
zakresie niebezpieczeñstw, jakie nios¹ ze sob¹
uzale¿nienia, jak i na konkretne inicjatywy
owocuj¹ce aktywnoœci¹ spo³eczn¹ (tak¿e nauczycieli i
wychowawców). Pokaza³a
te¿, ¿e dzia³ania we wspomnianej sferze mog¹ przybieraæ formy akceptowane przez
uczniów, dalekie niejednokrotnie od nudnego werbalizmu i niewiele wnosz¹cego do
obyczajowoœci m³odych ludzi
moralizowania”.
[na podstawie publikacji Urzêdu
Miasta Torunia – oprac. ad]
[ ]
* O samym forum pisaliœmy w Œwiecie Problemów nr 12(107), s.6.
Zaprosili nas
• Zarz¹d Stowarzyszenia „Powrót”, Miejski Dom
Kultury w Miko³owie, Powiatowa M³odzie¿owa
Szko³a Liderów, pe³nomocnik Zarz¹du Miasta Miko³owa do spraw RPA, gminne komisje RPA z £azisk Górnych, Ornontowic, Orzeszów i Wyr oraz
Zespó³ Szkó³ Technicznych w Miko³owie – na
czwart¹ w tym roku dyskotekê pod has³em „Potrafiê bawiæ siê bez u¿ywek” – 23 listopada 2001;
• dyrekcja i personel Wojewódzkiego Szpitala
dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w GnieŸnie –
na otwarcie Oddzia³u Leczenia Uzale¿nieñ dla M³odzie¿y – 7 grudnia 2001;
• wspólnota AA i Al-Anon w Kutnie – na XXI Kutnowskie Spotkania w Domu Rekolekcyjnym oo. Salezjanów
w WoŸniakowie ko³o Kutna – 14-16 grudnia 2001;
32
• Urz¹d Miasta, Miejska Komisja Rozwi¹zywania
Problemów Alkoholowych i Miejska Biblioteka Publiczna w Bielsku Podlaskim – na fina³ X edycji Miêdzyszkolnego Konkursu Plastycznego „Zgubne skutki alkoholizmu” – 19 grudnia 2001;
• Zarz¹d Stowarzyszenia „Powrót” oraz kierownictwo Powiatowej M³odzie¿owej Szko³y Liderów
– na spotkanie op³atkowe wspólnoty klubowej i reprezentantów m³odzie¿owych liderów z przedstawicielami w³adz samorz¹dowych gmin i starostwa
powiatu miko³owskiego, zak³adów pracy, duchowieñstwa, oœwiaty, ruchu trzeŸwoœciowego, policji,
stra¿y miejskiej, ochotniczych stra¿y po¿arnych i
œrodków masowego przekazu – 20 grudnia 2001;
• Oœrodek Apostolstwa TrzeŸwoœci w Zakroczymiu na pierwsze spotkanie Doros³ych Dzieci Alkoholików – 25-29 kwietnia 2002.