Postępowanie przed sądem I instancji

Postępowanie przed
sądem pierwszej
instancji
Zasada skargowości
Dyrektywa w myśl, której
postępowanie prowadzi się tylko na
wniosek podmiotu bezpośrednio
zainteresowanego w tym
postępowaniu jego rozstrzygnięciem
Zasada postępowania
z urzędu
Dyrektywa, w myśl której
postępowanie może być prowadzone
z własnej inicjatywy organu
procesowego, a więc niezależnie od
czyjegokolwiek żądania
Zasada skargowości
• ujęcie wąskie
– Zawężenie zasady tylko do dyrektywy
nakazującej uzależnienie wszczęcia i bytu
procesu sądowego (postępowania
zasadniczego w kwestii odpowiedzialności
prawnej) od skargi uprawnionego oskarżyciela
• ujęcie szerokie
– Zasada obejmuje zarówno kwestie wszczęcia,
jak i kontynuacji nie tylko postępowania
zasadniczego, lecz wszelkiego typu
postępowań nie stanowiących integralnego
nurtu dotyczącego zasadniczego przedmiotu
procesu
System skarg
• Skargi zasadnicze
– Akt oskarżenia
– Pozew cywilny
– Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania
– Wniosek o rozpoznanie sprawy w postęp.
przyspieszonym
• Skargi etapowe
– Apelacja
– Kasacja
– Wniosek o wznowienie postępowania
• Skargi incydentalne
– Zażalenia na decyzje incydentalne
Funkcje aktu oskarżenia
• bilansująca – AO jest zamknięciem i
podsumowaniem wyników postępowania
przygotowawczego
• inicjująca – AO stanowi warunek sine qua non
wszczęcia postępowania jurysdykcyjnego
• obligująco-programowa – AO w sposób wiążący
zakreśla podmiotowe i przedmiotowe granice
rozpoznania sprawy przez sąd
• informacyjna – AO jest źródłem informacji o
przedmiocie procesu dla oskarżonego i innych
uczestników procesu, a także dla uczestników
jawnej rozprawy
Postępowanie przed sądem
pierwszej instancji
1) Postępowanie przejściowe
2) Rozprawa główna
3) Czynności końcowe w sądzie
pierwszej instancji
Postępowanie przejściowe
1) Wstępna kontrola oskarżenia
– formalna (sprawowana przez prezesa sądu –
art. 337 k.p.k.)
– merytoryczna (sprawowana przez sąd – art.
339 § 3 k.p.k.) – możliwe przykładowe decyzje:
•
•
•
•
•
•
umorzenie postępowania
zwrot sprawy prokuratorowi do uzupełnienia
postępowania przygotowawczego
stwierdzenie niewłaściwości sądu i przekazanie
sprawy sądowi właściwemu
zmiana trybu postępowania
zawieszenie postępowania
połączenie lub rozłączenie spraw
Postępowanie przejściowe
2) Orzekanie poza rozprawą w kwestii
odpowiedzialności karnej lub w
przedmiocie środków zabezpieczających
– warunkowe umorzenie postępowania (art. 341
i 342 k.p.k.)
– skazanie bez rozprawy (art. 343 k.p.k.)
– orzekanie co do środków zabezpieczających
(art. 354 pkt 2 k.p.k.)
Postępowanie przejściowe
3) Przygotowanie organizacyjne rozprawy
głównej
– posiedzenie przygotowawcze (art. 349 k.p.k.)
– zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy (art. 350
k.p.k.)
– załatwienie wniosków dowodowych i
dopuszczenie dowodów z urzędu (art. 352
k.p.k.)
– zawiadomienie uczestników o terminie
rozprawy
Średni czas trwania postępowania
w sądach I instancji
9
8
8,7
8
7,4
7,3
7
6
5
5,1
4,8
5,2
5,2
SO
SR
4
3
2
1
0
2006
2007
2008
2009
Średni czas trwania postępowania
w sądzie I inst. w sprawach
o niektóre przestępstwa
7,5
9,5
10,5
10,3
Rozbój
2006
2007
2008
2009
11,3
12,5
11,9
12,2
Rozbój
kwalifik.
16,1
15
14,4
Zabójstwo
11,4
0
5
10
15
20
Średni czas trwania postępowania
w sądach I inst. w 2006 r. w sprawach
o zabójstwo i rozbój
11,5
7,7
6,4
Rozbój
2,5
Portugalia
Polska
Łotwa
Litwa
Finlandia
Czechy
4,8
12
11,9
16,1
6
Zabójstwo
3,9
3
9,5
0
5
10
15
20
Średni czas trwania
postępowania w sądach
rejonowych (rep. K) a liczba
spraw przypadająca na
jednego sędziego w 2009 r.
(źródło: A. Siemaszko, Sprawność postępowań karnych w
świetle danych statystycznych, Warszawa 2010)
Średni czas trwania
postępowania w sądach
okręgowych (rep. K) a liczba
spraw przypadająca na
jednego sędziego w 2009 r.
(źródło: A. Siemaszko, Sprawność postępowań karnych w
świetle danych statystycznych, Warszawa 2010)