Projekty w ramach programu Inteligentna Energia – Europa

Transkrypt

Projekty w ramach programu
Inteligentna Energia – Europa
Informacje praktyczne
Joanna Ogrodniczuk
Krajowy Punkt Kontaktowy
Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Krajowy Punkt Kontaktowy Programu IEE
Instrumenty finansowania
Wezwanie do składania wniosków
– Projekty
– Tworzenie lokalnych i regionalnych agencji energetycznych
Przetargi
2
Kto może złożyć wniosek?
Każda organizacja publiczna bądź prywatna
posiadająca osobowość prawną, ustanowiona
w jednym z krajów Unii Europejskiej, Norwegii,
Islandii, Liechtensteinu oraz Chorwacji
Organizacje międzynarodowe
Osoba fizyczna nie może być wnioskodawcą
3
Jak wziąć udział w projekcie?
Bezpośrednio:
– Udział w projekcie:
Koordynator projektu
Partner projektu
– Współfinansując projekt
Pośrednio:
– Grupa docelowa projektu
– Korzystający z poprawy warunków na rynku
4
5
Jakie projekty?
Działania dotyczące energetyki odnawialnej
i/lub poszanowania energii, które:
– Pomogą przełożyć w praktyczny sposób politykę energetyczną UE
na poziom lokalny stymulując nowe myślenie o poszanowaniu energii
i energii odnawialnej
– Przyspieszą rozwój rynków dla energooszczędnych produktów,
usług, technologii odnawialnych źródeł energii
– Zmienią zachowania i usprawnią procesy podejmowania decyzji
na wszystkich poziomach od gospodarstw domowych po przemysł
i administrację
– Spowodują powstanie nowych lub usprawnienie istniejących systemów
wsparcia dla produktów i usług (od małych instalacji po duże
inwestycje)
– Przeszkolą i zmotywują ludzi zapewniając praktyczną wiedzę
i rozwijając ich umiejętności
Jaki charakter projektów ?
6
Świeże pomysły czytelnie nakierowane na osiągnięcie
unijnych celów do 2020:
– Współpraca z partnerami z innych krajów UE i wspólne rozwiązywanie
podobnych problemów; ambitne działania zaprojektowane w taki
sposób, by mogły istotnie oddziaływać na rynek
– Dzielenie się doświadczeniami i przekazywanie wcześniej zdobytego
doświadczenia innym krajom “jak coś należy zrobić, albo jak coś
zrobić lepiej”
– Inicjowanie dialogu pomiędzy kluczowymi decydentami i instytucjami,
aby zbudować zaufanie i podnieść poziom rozumienia potrzeb
na rynku energetyki odnawialnej/poszanowania energii
– Koncentrowanie się na przyczynach, które powodują, że rynek rozwija
się zbyt wolno, usuwanie bariery dla rozwoju tego rynku
– BEZ prac badawczych, BEZ rozwijania technologii, BEZ
bezpośredniego finansowania inwestycji, BEZ oderwanych lokalnych
działań jednorazowych
7
Jak to działa?
W odpowiedzi na coroczne zaproszenie
do składania wniosków grantowych, należy
przesłać taki wniosek przygotować i dosłać
do Brukseli
EACI ocenia wnioski z pomocą niezależnych
ekspertów
Najlepsze wnioski są zapraszane
do negocjacji i podpisania umowy grantowej
Międzynarodowy zespół wdraża projekt
zgodnie z uzgodnionym planem
EACI monitoruje postęp, ocenia raporty,
pomaga w upowszechnianiu wyników
Wezwanie do składania wniosków 2008
12 marca
2008
Wezwanie
do składania
wniosków
Ostateczny
termin
26 czerwca
2008 (17:00)
Ocena
wniosków
Marzec 2009
Negocjacje
kontraktu
Wdrażanie projektu
Koniec
listopada
2008
8
99
Płatności
Płatności:
– 30% 1-sza płatność na początek
– 30% 2-ga płatność połówkowa
– 40% Płatność końcowa
Przygotowanie wniosku
Punkt wyjścia
–
–
–
–
Jak wygląda obecna sytuacja?
Jaki mamy problem, który należy rozwiązać?
Co zostało zrobione do tej pory oraz przez kogo?
W którym miejscu rozpoczyna się nasze działanie i dlaczego?
Pakiety robocze
– Co dokładnie chcemy zrobić?
Wyniki
– Jakie zajdą zmiany po zakończeniu naszego projektu
– Jakie będą wskaźniki sukcesu?
Grupa docelowa
– Kto powinien zostać zaangażowany w projekt?
– Na kogo projekt powinien mieć wpływ?
10
Pisanie wniosku
Konkurs: Potrzebny dobry pomysł!
Pisanie wniosku zabiera więcej czasu niż się wydaje!
Przygotowując wniosek należy korzystać ze wskazówek
zawartych we wniosku aplikacyjnym oraz przewodnikach
dla składających wnioski. Respektować ograniczenia
długości, przedstawić jak najwięcej konkretów w każdym
pakiecie roboczym, jaka jest rola każdego z partnerów
i co będzie wynikiem.
Wniosek powinien być napisany stosunkowo prostym
językiem – eksperci mają na ocenę 2-4 h. Pozwólcie
przeczytać komuś niezwiązanemu z tematem.
11
Pisanie wniosku
We wniosku należy przedstawić:
– Problem który zamierzacie rozwiązać, opiszcie jak wpływa on
na sytuację na rynku
– Doświadczenie i wiedzę (mocne CV)
– Źródła współfinansowania (listy intencyjne, porozumienia)
– Uczestników rynku, którzy wyrazili zainteresowanie wynikami
projektu (chcą z nich korzystać); idealnie, jeżeli są oni
partnerami w projekcie lub organizacjami współfinansującymi
12
Szukanie partnerów
13
Ważne pytania:
– Kto będzie właścicielem rezultatów, ich beneficjentem?
– Kto będzie kontynuował działania rozpoczęte w projekcie?
(np. architekci, bankowcy, decydenci, przedsiębiorstwa
komunalne, ESCO)
– Jak uczestnicy rynku będą zaangażowani w projekt?
– Jaka będzie rola każdego z partnerów?
Należy stworzyć multidyscyplinarne konsorcjum
projektowe, włączając w to MŚP
Szukanie partnerów
Kontakty osobiste
Strony internetowe:
– Propozycje wysłane do organizacji, których profil działalności
odpowiada naszym oczekiwaniom
– http://www.managenergy.org
– http://ec.europa.eu/energy/intelligent/call_for_proposals/
partner_search_en.htm
14
Europejska wartość dodana w projektach IEE
15
Wartość generowana przez kraje / kultury działające
razem: przezwyciężanie barier aby osiągnąć cele
wyznaczone przez UE poprzez prawdziwą współpracę,
działanie, naukę i wnioski, wspólne tworzenie i dzielenie
się pomysłami
Projekty IEE podnoszą rangę działań lokalnych,
regionalnych i krajowych
W projektach uczestniczą tylko te kraje, które powinny –
nie ma zasady „partnerzy ze wszystkich krajów”: zależy
od rozmiarów działań i rynku
Projekty możliwe do powielenia w innych regionach UE
Europejska wartość dodana – wskazówki
16
Praca w konsorcjum wielokulturowym jest trudna
i kosztowna
Wykonywanie tych samych działań w poszczególnych
krajach nie jest wystarczające
Nie ma ograniczeń co do wielkości projektu, ale relatywnie
małe projekty (< 500k€) nie wnoszą wartości dodanej
i nie mają wystarczającego europejskiego wymiaru
Rozpowszechnianie / komunikacja
17
Należy dobrze zdefiniować kluczowych odbiorców
projektu na poziomie lokalnym, krajowym i europejskim,
a następnie nawiązać z nimi dialog od początku projektu
(nie na sam koniec)
Strona internetowa projektu (oddzielna, łatwo dostępna)
powinna działać co najmniej 2 lata
po zakończeniu projektu
Pakiet roboczy „Wspólne działania
rozpowszechniające”, budżet
7000-15000 €, zarezerwowany
na współpracę z Komisją Europejską
18
NOWOŚĆ: Wniosek on-line
Szczegółowy
budżet
Część
B
Wniosek aplikacyjny
19
Cześć I – Streszczenie wniosku i dane
budżetowe/administracyjne
Część II – Szczegółowy opis proponowanych działań
(program prac)
Język: Wniosek najlepiej składać w języku angielskim.
Jeżeli wniosek sformułowany jest w innym języku,
wnioskodawca musi dostarczyć tłumaczenia
streszczenia w języku angielskim.
Zalecane jest dostarczenie w języku angielskim
streszczeń wszystkich rozdziałów części II.
Wniosek aplikacyjny – część I
Strona tytułowa wniosku
Dane administracyjne
Streszczenie wniosku
Dane uczestnika
Budżet
20
21
– Tytuł projektu
– Akronim projektu
– Priorytet programu
Dane uczestnika
Budżet
–
–
–
–
Abstrakt wniosku
Czas trwania projektu
Ogólne dane dotyczące budżetu
Dane osoby kontaktowej
Dane uczestnika
Budżet
22
23
Zwięzła i rzeczowa informacja
o szczegółowych celach projektów, jak one zostaną
osiągnięte, głównych wynikach i korzyściach (proszę
podać liczby) na koniec projektu
Dane uczestnika
Budżet
Dane uczestnika
– Szczegółowa informacja o uczestniku
– Bezpośrednie koszty personelu
– Inne koszty bezpośrednie
Budżet
24
Dane uczestnika
Budżet
–
–
–
–
25
Koszty w poszczególnych kategoriach
Oczekiwane dofinansowanie
Podział godzin na poszczególne pakiety robocze
Podział środków na poszczególne pakiety robocze
Wniosek aplikacyjny – część II
Streszczenie: konkretne cele, opis działań, główne
wyniki i korzyści
Opis punktu wyjścia
Cele – korzyści – oddziaływanie akcji
Grupy docelowe i kluczowi aktorzy rynkowi
(jak zostaną zaangażowani w projekt)
Wspólnotowa wartość dodana
Harmonogram działań
Uzasadnienie składu konsorcjum i współfinansowania
Opis organizacji i personelu kluczowego
26
Wniosek aplikacyjny – część II
27
Program działań powinien zawierać następujące
podrozdziały:
– Wprowadzenie: Uzasadnienie i struktura programu działań
– Pakiety zadań: Plan pracy rozłożony na wykonalne kroki,
z uwzględnieniem głównych wyników i dokumentacji
– Przegląd listy wyników/dokumentacji
– Harmonogram działań
Kryteria kwalifikowalności kosztów
Koszty muszą:
–
–
–
–
–
Wiązać się z działaniem oraz być niezbędne
Być racjonalne i uzasadnione
Być ujęte w budżecie
Być generowane w działaniu
Być ponoszone zgodnie z właściwymi zasadami księgowymi
i wewnętrznymi zasadami uczestnika
– Być rzeczywiście poniesione
– Wyłączać margines zysku
28
29
Budżet
Budżet powinien zawierać jedynie koszty kwalifikowane
W przypadku agencji wszystkie koszty są kosztami
bezpośrednimi.
Wszystkie dopuszczalne koszty muszą być podane
w euro.
Całkowite dofinansowanie ze strony Wspólnoty
nie może przekroczyć 75% całkowitych,
dopuszczalnych kosztów (w przypadku agencji
nie może przekroczyć 250 000 euro).
Kategorie kosztów
Kategorie kosztów występujące w projektach IEE:
Koszty personalne
Koszty pośrednie
Usługi zewnętrzne
Koszty podróży
Koszty zakupu sprzętu
Inne koszty projektu
30
Koszty osobowe
31
Należy określić wszystkie kategorie personelu niezbędne
w projekcie (kierownik projektu, ekspert, starszy ekspert, młodszy
ekspert, starszy inżynier, technik itp.)
W kosztach bezpośrednich można ująć jedynie koszy personelu
technicznego i specjalistycznego; personel administracyjny oraz
obsługa sekretariatu nie może być bezpośrednio wliczona,
ponieważ ujęta jest w kosztach pośrednich.
Wyjątek może zostać uczyniony kiedy zadania opisane w działaniu
uzasadniają znaczące i ciągłe zaangażowanie personelu
administracyjnego lub sekretarskiego. W tym wypadku muszą one
być wyłączone z wyliczeń kosztów pośrednich.
Koszty osobowe
Stawka godzinowa: musi być wyliczona na podstawie rzeczywistego
wynagrodzenia brutto z obowiązkowymi narzutami socjalnymi,
ale z wyłączeniem innych kosztów.
Koszty osobowe odzwierciedlające zadanie zapisane dla danego
partnera w projekcie, ale bez przesadnej dominacji jednego kraju
czy instytucji
Koszty osobowe non-profit (bez zysku) – suma wypłat +
ubezpieczenie społeczne, itp.
Budżetowanie powinno być planowane w oparciu o liczbę roboczogodzin dla danego partnera (bottom-up)
Koszty pośrednie – 60% kosztów osobowych (stały ryczałt)
32
Koszty podwykonawstwa
33
Usługi zewnętrzne są świadczone przez osoby trzecie poza
organizacją i poza konsorcjum projektu. Odnoszą sie one
wyłącznie do zakupu usług, nie towarów.
Podwykonawstwo może jedynie odnosić się do ograniczonej
części działania.
Podwykonawcy powinni być wybierani w oparciu o jasne zasady,
najlepsza ofertę, uwzględniając cenę i jakość (najlepszy stosunek
jakości do ceny). Zgodnie z bardzo uproszczoną procedurą należy
pozyskać trzy różne oferty i poddać je ocenie zgodnie z ustalonymi
ogólnymi kryteriami, aby zapewnić sprawiedliwe i równe
traktowanie każdego z oferentów.
34
Koszty podróży
Koszty podróży i utrzymania personelu pracującego
bezpośrednio nad projektem kalkulowane są na
podstawie zwyczajowej praktyki uczestnika.
Należy podać jasny opis podróży:
– Powód podróży
– Cel podróży
– Liczba osób podróżujących
35
Zakup sprzętu
W związku z rodzajem działania (nie-technologiczne) jakikolwiek
sprzęt do promocji i rozpowszechniania projektów programu IEE
będzie zaakceptowany na wyjątkowych warunkach i jedynie za
uprzednią zgodą, np. oprogramowanie baz danych, specjalistyczny
sprzęt do monitorowania itd.
Podstawowy sprzęt biurowy (PC, laptop, drukarka, itp.) jest częścią
kosztów pośrednich i nie kwalifikuje sie jako koszt bezpośredni do
tej kategorii.
Jedynie cześć amortyzacji sprzętu, odpowiadająca czasowi trwania
akcji oraz stopie rzeczywistego użycia dla celów akcji, może być
brana pod uwagę jako koszty kwalifikowane.
Inne koszty projektu
Koszty związane z organizacją szkoleń i wydarzeń.
Koszty kolacji na spotkaniach projektowych, uznawane za koszty
kwalifikowane do granicy maksimum 40 € na osobę. Ponadto
łączna suma ograniczona jest do maksymalnie dwa razy większej
niż liczba uczestników konsorcjum. Na spotkanie jedynie koszty
jednej kolacji będą uznane za dozwolone.
Drukowanie materiałów promocyjnych i informacyjnych.
Koszty podróży dla osób niebędących ani członkami personelu,
ani podwykonawcami.
Opłaty wpisowe na konferencje i inne wydarzenia.
Koszty gwarancji bankowych.
Koszty raportów audytu.
36
Jakie koszty NIE są kwalifikowane?
37
Wkład bezgotówkowy (in kind*), ponieważ żaden koszt
finansowo nie jest ponoszony (tzn. kiedy ani koordynator,
ani partnerzy nie zarejestrowali w swoich systemach
księgowych takich płatności)
Fundusz np. na poczet ewentualnych strat
Zasoby udostępnione partnerom projektu przez strony trzecie
bezpłatnie
Wydatki niepotrzebne lub przesadnie nieuzasadnione
VAT, chyba że dany partner nie może prawnie go odzyskać
(należy mieć na dowód pismo z urzędu skarbowego)
Straty na różnicach kursowych
* np. jeśli dany partner projektu udostępnił nieodpłatnie swoje pomieszczenia
na konferencję jako swój wkład do projektu
Współfinansowanie (co-financing)
Finansowanie z pieniędzy podatników UE musi być
uzasadnione – kto jest zainteresowany wynikami
projektu?
– We wniosku wyjaśnić źródła współfinansowania; jeśli ze środków
własnych, należy wyjaśnić skąd dokładnie i dlaczego – jak wyniki
projektu będą wykorzystane po jego zakończeniu
– Należy we wniosku wyjaśnić status negocjacji
z ewentualnymi zewnętrznymi sponsorami
38
Wskaźniki sukcesu
39
Wskaźniki pomiaru rezultatów przeprowadzonych działań:
“konkretne, mierzalne, możliwe do osiągnięcia w czasie trwania projektu”
Na przykład:
Nie: ilu było uczestników jakiegoś szkolenia, ale ilu z tych uczestników
potem wykorzystało uzyskaną wiedzę
Wartość inwestycji rozpoczętych po części dzięki projektowi IEE
(np. 50 mln Euro; liczba nowych miejsc pracy jakie pośrednio powstały
dzięki projektowi)
Procedury wydawania pozwoleń np. na inwestycje wiatrowe skrócone
o 1 rok
Audyty energetyczne spowodowały rozpoczęcie/ukończenie inwestycji
skutkujących oszczędnościami energetycznymi 0,5 Mtoe rocznie
w szkołach w danym regionie
Zwiększenie liczby rowerzystów w miastach objętych danym projektem
o 5%
Czego się wystrzegać?
Budowania zbyt szerokich działań, obejmowania swoim wnioskiem
całego świata – należy skoncentrować się na jednym zadaniu
(problemie), za to bardzo dobrze je opisać
Należy zapraszać partnerów, którzy są rzeczywiście potrzebni
w realizacji projektu – co mogą wnieść do projektu?
Nie należy kierować projektu do grupy (przemysł, władze lokalne,
przedsiębiorstwa transportowe), bez angażowania jej przedstawicieli
w prowadzone działania
Nie należy wnioskować o pieniądze na rzeczy, które są powszechnie
dostępne – partnerzy powinni znać realia rynku
Nie należy koncentrować się na opisywaniu polityki europejskiej!
Należy opisać problem, i wyjaśnić sposób jego rozwiązania
Nie należy powielać „starych” działań – wykazać kreatywność,
przekonać oceniających o znaczeniu pomysłu, jego opłacalności
i znacznym, mierzalnym wpływie na rynek!
40
Jak wnioski są oceniane?
41
Równe i uczciwe traktowanie wszystkich
wnioskodawców:
– Ocena na podstawie kryteriów ogłoszonych w wezwaniu
do składania wniosków
– Proces oceny jest poufny, nie ma konfliktu interesów
– Niezależni eksperci zewnętrzni jako doradcy
Trzystopniowa ocena:
1. Kryteria kwalifikowalności (tak/nie)
2. Kryteria wyboru (tak/nie)
3. Kryteria oceny (punkty)
Kryteria kwalifikowalności
Wnioski muszą spełniać warunki dostarczenia
(opisane w wezwaniu do składania wniosków)
Partnerami muszą być podmioty posiadające osobowość
prawną z krajów UE, Chorwacji, Norwegii, Islandii,
Liechtensteinu
Min. liczba partnerów > 3 (1 dla agencji energetycznych)
Zakres działań musi odpowiadać priorytetom określonym
w Programie Roboczym
Długość projektów: maksymalnie 24-36 miesięcy
Partnerzy nie mogą podlegać wykluczeniu na mocy
artykułu 93
42
Kryteria wyboru
43
Wnioskodawcy musza pokazać, iż posiadają
zdolność finansową, aby przeprowadzić
przygotowane działania
Dowód: bilans za ostatni zamknięty rok finansowy
(nie wymagane w przypadku jednostek publicznych)
– tak/nie
Wnioskodawcy muszą pokazać, iż posiadają
zdolność techniczną, aby przeprowadzić
przygotowane działania
Dowód: CV, opis partnerów, doświadczenie
– tak/nie
44
Kryteria oceny
Wnioski oceniane są według następujących kryteriów:
1. Znaczenie działania (0-10 punktów)
2. Jakość metodologii (0-10 punktów)
3. Wartość dodana dla Wspólnoty (0-10 punktów)
4. Koszty i współfinansowanie (0-10 punktów
5. Zarządzanie i organizacja zespołu (0-10 punktów)
Kryterium I − znaczenie działania
45
Zakres, w jakim proponowane działanie odzwierciedla
aktualny stan wiedzy i w jakim czerpie z uprzednich
działań w kontekście celów Programu IEE II
i znaczących działań przeprowadzanych
w uczestniczących krajach/przez uczestniczące kraje;
Potencjalny efekt działania w odniesieniu do polityk
i priorytetów UE, celów i ustawodawstwa;
Znaczenie przewidywanych wyników dla włączonych
i/lub adresowanych grup docelowych; udział w działaniu
aktorów rynkowych.
Kryterium II − jakość metodologii
Struktura, jasność, spójność i stosowność
proponowanego podejścia (definicja pakietów
roboczych, harmonogram oraz raporty z wykonanych
zadań projektu) mającego na celu osiągnięcie
oczekiwanych wyników;
Prawidłowy dobór grup docelowych i wskaźników
efektywności;
Ambitność planu komunikacji/rozpowszechnienia oraz
stosowność narzędzi komunikacyjnych do zastosowania
wobec określonych grup docelowych.
46
Kryterium III − wartość dodana dla Wspólnoty
47
Uzasadnienie i korzyści adresowania przedmiotu
propozycji na poziomie europejskim;
Odpowiedni zakres geograficzny projektu;
Możliwość przeniesienia rozwiązań oferowanych
w propozycji do innych części UE.
Kryterium IV − koszty i współfinansowanie
Odpowiedni wysiłek włożony w pakiety robocze
oraz główne zadania w nich zawarte;
Odpowiednie rozłożenie kosztów na każdą z kategorii,
w tym na podwykonawstwo;
Przejrzystość, zrównoważenie, źródła i stosowanie się
do schematu współfinansowania.
48
Kryterium V − zarządzanie i organizacja zespołu
49
Skład i zrównoważenie umiejętności członków zespołu;
Podział i zrównoważenie wysiłku, budżetu
i odpowiedzialności pomiędzy partnerami;
Zarządzanie, w tym struktura zarządzania, plan działań,
koordynacja i komunikacja wewnątrz zespołu
zaangażowanego w projekt.
Najważniejsze dokumenty
Program roboczy 2008
– Priorytety i budżet na dany rok
Wezwanie do składania wniosków
– Szczegółowy opis kryteriów oceny, otwartych priorytetów
i terminów
Formularze wniosków (specjalne dla nowych agencji)
Przewodniki dla wnioskodawców (specjalne dla nowych
agencji)
Dokumenty dostępne na stronach:
http://www.cip.gov.pl/
http://ec.europa.eu/energy/intelligent/index_en.html
50
Tworzenie agencji energetycznej
Nowa agencja – wsparcie dla władz publicznych
i lokalnych społeczności, którym one służą
w działaniach prowadzących do podniesienia
efektywności energetycznej oraz jak najpełniejszym
wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii.
Nowa agencja – tworzona przez regionalne lub lokalne
władze publiczne.
Nowa agencja – niezależna organizacja działająca
na zasadzie non-profit.
Nowa agencja – zapewnione działanie przez co najmniej
pięć lat po zakończeniu kontraktu.
51
Kto może złożyć wniosek?
Lokalne lub regionalne władze publiczne
z siedzibą na terenie Polski.
Agencja musi obejmować terytorium wchodzące
w skład odpowiedzialności danej władzy.
Wniosek podpisany przez upoważnionego
przedstawiciela.
Podpisanie wniosku jest równoznaczne
z przyjęciem przez władzę zobowiązania do jego
wdrożenia w ramach umowy.
Inne podmioty mogą wspierać tworzenie nowej agencji
poprzez wsparcie finansowe, nieodpłatne wsparcie
techniczne, naukowe oraz porady prawne lub wsparcie
polityczne.
52
53
Kontrakt − realizacja projektu
1-szy aneks
do kontraktu
Raport
przejściowy po
6 miesiącach +
2-gi aneks do
kontraktu
6 miesięcy
na utworzenie
agencji
Raport
przejściowy
– miesiąc 27
Raport
połówkowy
– miesiąc 18
Raport
końcowy
– miesiąc 36
3-letni Program Roboczy
54
Kontakt
ul. Mokotowska 35
00-560 Warszawa
Tel: (0 22) 626 09 10
Fax: (0 22) 626 09 11
E-mail: [email protected]

Projekty w ramach programu Inteligentna Energia – Europa

Transkrypt

Podobne dokumenty

Formularz kontaktowy Imię i nazwisko:* Telefon kontaktowy: E

ZAPROSZENIE

Formularz kontaktowy dla osób poszkodowanych przez

Formularz kontaktowy - Fundacja Nasze Dzieci

Formularz kontaktowy - Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o

Formularz kontaktowy

Fundusz ELENA

FORMULARZ KONTAKTOWY 2015.02.11 Do zrobienia formularz