Narkotyki stare jak ludzkość

Halucynogeny
Narkotyki stare jak ludzkość
Kokaina, haszysz, opium, heroina, LSD, “Ekstaza” i wiele innych. Młodzi ludzie umierający na
ulicach. Policja chwytająca przemytników narkotyków. Wojny gangów trudniących się rozprowa−
dzaniem środków odurzających. Wojny z wielkimi kartelami narkotykowymi. Nędza, sztuczne raje,
wielkie pieniądze i śmierć. To codzienność cywilizacji końca XX w. Dowiadujemy się o niej
już nie tylko z TV lub prasy lecz z bezpośredniego z nią styku. Narkotyki to wielki,
nierozwiązany problem społeczny. Od kiedy się on pojawił i czy zawsze tak było?
Historia narkotyków jest
tak stara jak dzieje ludzkoś−
ci. W czasach, gdy nie znano
jeszcze rolnictwa i hodowli,
ludzie przez dziesiątki tysię−
cy lat żywili się tym, co
złowili lub zebrali w lesie.
Wtedy właśnie w paleolicie
“przetestowano” wiele roś−
lin pod względem ich właś−
ciwości jadalnych. A przy
okazji ujawniło się działanie
halucynogenne wielu z nich.
Najwcześniejsze dane pocho−
dzą już ze starszej epoki ka−
mienia. Wśród rysunków na−
skalnych z terenów Sahary
znajdują się przedstawienia
tańczących w ekstazie posta−
ci antropomorficznych z ha−
lucynogennymi grzybami.
Ostatnie badania nad te−
chniką pochodzących sprzed
20 tys. lat wspaniałych ma−
lowideł jaskiniowych we
Francji wykazały, że farby
zawierały substancje halucy−
nogenne, malowidła zaś wy−
konywano biorąc farbę do
ust, rozrabiając ją śliną i
wydmuchując na ścianę jas−
kini. Efektem tej techniki
malarskiej były wizje nar−
kotyczne, uwidocznione po−
tem na ścianach groty.
Kolejnym dowodem są
znaleziska pyłków roślin ha−
lucynogennych odkrytych
na stanowiskach prahistory−
cznych, zwłaszcza w grobach.
Najstarsze pochodzą z Sza−
nidar (w Iraku) a związane są
już z człowiekiem neander−
talskim. Inne odkryto w gro−
bie kapłanki z wczesnego ne−
Na okładce:
wek i wyglądają
olitu w Catal
niemal identycz−
Hüyük (Tur−
nie jak egipskie
cja) oraz na me−
flakony
na
galitycznym
opium
pocho−
stanowisku na
dzące z późnej
wyspie Jersey
epoki brązu. By−
koło Wielkiej
ły to pojemniki
Brytanii. Z Ba−
na opium. Z te−
łkanów zaś z
go samego okre−
kręgu kultury
su z miejscowo−
Vinča, pocho−
ści Ćmielów i
dzą kamienne
Złota na Wyży−
rzeźby grzy−
nie Sandomiers−
bów. Z kolei na
kiej pochodzą fa−
epokę brązu da−
jki gliniane. Słu−
tuje się posążek
żyły one do pa−
przedstawiający
lenia środków
kobietę z dziec−
odurzających,
kiem w ręku.
prawdopodobnie
Głowa dziecka
konopi (Canna−
przyozdobiona
bis sativa L.),
jest kapeluszem
których ślady
grzyba. Wyob−
rażenie to znaj− Ceramika z duńskich grobów megalitycznych sprzed 5 tys. znajdowane są na
lat. Pojemniki na opium w formie makówek.
licznych stano−
duje się obecnie
wiskach archeo−
w Muzeum Archeologicz− Mak lekarski (Papaver som−
logicznych
w
Europie Środ−
nym w Atenach. Wiele wize− niferum L.) znaleziony został
kowej
już
od
czasów
neolitu.
runków grzybów halucyno− także w Polsce we wsi Zasła−
Konopie
takie
palili
znani
He−
wice
(woj.
krakowskie)
na
sta−
gennych, zapewne muchomo−
rów (Amanita muscaria), od− nowisku kultury ceramiki pro− rodotowi Scytowie. Przekazy
kryto w Skandynawii. Wy− mienistej. Znaleziono go rów− starożytnego historyka grec−
obrażano je m.in. na brzyt− nież w Biskupinie. Na tym kiego potwierdzają współczes−
wach z okresu brązu służą− najsłynniejszym polskim sta− ne badania wykopaliskowe
cych, jak się sądzi, do celów nowisku archeologicznym wy− grobów arystokracji scytyjs−
kultowych (inicjacje, obrzę− stąpiły także pyłki lulka czar− kiej. Generalnie rzecz biorąc,
nego (Hyoscyamus niger L.), obyczaj wkładania środków
dowe ścinanie włosów).
Na ziemiach Polskich, który wchodził w skład zna− odurzających do mogił zmar−
podobnie jak w innych częś− nych w średniowieczu i rene− łych kontynuowany od paleo−
ciach Europy Środkowej, ma− sansie Europy “maści czarow− litu do naszych czasów, wyni−
my do czynienia z opium uzy− nic”, dającej wrażenie lotu. Na kał z troski o losy pośmiertne
skiwanym z maku. Ziarenka czasy neolitycznej kultury pu− duszy zmarłego (szybka jej
maku odkryto już w XIX w. charów lejkowatych datują się transportacja w zaświaty) i za−
na obszarze wczesnoneolity− znaleziska małych naczynek pewnienia bezpieczeństwa ży−
cznych budowli palowych w glinianych, tzw. flasz z kryzą. wym. Jeszcze XIX w. w kiele−
Robenhausen w Szwajcarii. Są one wyobrażeniami makó− ckim, na zachodniej Ukrainie
i w Prusach, istniał zwyczaj
sypania maku do trumny lub
do grobu. Zabieg ów moty−
wowano tym, że zmarły zaj−
mie się liczeniem ziarenek ma−
ku i nie będzie szkodził ży−
wym.
Narkotyki znały ludy
starożytne: Grecy (Pytia,
misteria eleuzyjskie), Asy−
ryjczycy, Persowie, Hindu−
si. U tych ostatnich bóg Ha−
oma/Soma jest uświęconą
rośliną halucynogenną sto−
sowaną od kilku tysiącleci w
kulcie. Był to prawdopod−
obnie jeden z gatunków dzi−
kiej ruty i muchomor czer−
wony. Ten ostatni powszech−
nie stosowali szamani na pra−
wie całym obszarze Euroazji
− od Skandynawii po Kam−
czatkę. Jego właściwości wy−
korzystywali wojownicy wi−
kińscy (berserkerowie). Li−
czne gatunki roślin halucy−
nogennych, grzybów i kak−
tusów znają Indianie amery−
kańscy. Od wieków używali
je i jeszcze dziś stosują do
swoich celów kultowych
(np. peyotyści z indiańskie−
go kościoła − Red Church).
Badaczka E. Bourguignon
stwierdziła wręcz, że 90%
spośród rozpatrywanych
przez nią 488 społeczności
znało zinstytucjonalizowane
formy i metody zmieniania
stanów świadomości. Środ−
ki te były niejako wmonto−
wane w owe kultury i miały
sankcje religijne.
Społeczności pradziejowe
i tzw. prymitywne spożywa−
Gazeta Biskupińska
Biskupińska, W poszukiwaniu minionego czasu. Wydawca: Wydawnictwo Dominika Księskiego "Wulkan", Pałuki, pismo lokalne,
Żnin, plac Wolności 7. Naczelny redaktor: Dominik Księski. Zastępca redaktora naczelnego: Mirosława Walczak. Anioł stróż: Jerzy T. Bąbel.
Sekretarz redakcji: Joanna Świder. Skład: Marcin Witkowski, Łamanie: Maciej Urbanowski, Reporterzy: Alicja Dużyk, Paulina Szmyt
Opracowanie graficzne: Leszek Malak. Adres redakcji oraz biura ogłoszeń: Biskupin, budynek muzeum, tel. (0−52) 30−25−425.
Naświetlanie: Latpol Bydgoszcz, Druk: Graf−Bog Żnin