MODYFIKACJA PROGRAMU NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO

MODYFIKACJA PROGRAMU NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO
”SŁOWA JAK KLUCZE II” DLA KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ,
DLA UCZNIA Z LEKKĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ
Głównym celem w edukacji jest zapewnienie każdemu dziecku warunków do wszechstronnego rozwoju osobowości,
wiedzy i umiejętności zgodnych z jego potencjalnymi możliwościami niezbędnymi dla funkcjonowania we współczesnym
świecie.
Cele ogólne:
− poszerzenie wiedzy o świecie, człowieku i jego życiu,
− doskonalenie kompetencji komunikacyjnych tzn. umiejętności mówienia, słuchania, czytania, pisania,
− rozwijanie umiejętności odbioru dzieł literackich, teatralnych, filmowych i malarskich,
− rozwijanie zainteresowań związanych z przedmiotem,
− kształtowanie postaw moralno – społecznych.
Cele szczegółowe:
− kształtowanie umiejętności poprawnego mówienia, słuchania, pisania i czytania w różnych sytuacjach
komunikacyjnych (prywatne i publiczne ważne dla funkcjonowania jednostki),
− rozwijanie zainteresowania językiem polskim jako dziedzictwem narodowym, wyrabianie wrażliwości na jego
piękno,
− poszerzanie i wzbogacanie wiedzy o życiu i otaczającym świecie, tradycjach kultury regionalnej i narodowej,
− przygotowanie do samokształcenia (rozbudzanie zainteresowań czytelniczych oraz umiejętność korzystania ze
środków upowszechniania informacji,
− kształtowanie postaw ucznia w relacjach społecznych, względem wartości ogólnoludzkich naturalnych, względem
wiedzy, piękna i umiejętności działania,
− przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w życiu rodziny, środowiska, narodu.
Poziom intelektualny ucznia z upośledzeniem umysłowym stopnia lekkiego, jego funkcje poznawcze są znacznie
obniżone. W związku z tym wymaga on zmodyfikowanego, przystosowanego do jego potrzeb i możliwości programu
pracy.
W klasie piątej realizuję program nauczania „Słowa jak klucze II”. Biorąc pod uwagę możliwości percepcyjne ucznia
program ten został zmodyfikowany. Zakłada on przyswojenie wiedzy koniecznej i potrzebnej uczniowi w codziennym
życiu.
2
GŁÓWNY
KIERUNEK
PRACY
CELE
OGÓLNE
ZADANIA SZCZEGÓŁOWE
MOŻLIWE OSIĄGNIĘCIA UCZNIA
SPOSÓB REALIZACJI,
PROCEDURY OSIĄGANIA
CELÓW
UWAGI
UCZEŃ:
SŁUCHANIE I MÓWIENIE
1
2
1. Rozwijanie
wypowiedzi
jednozdaniowej.
2. Wdrażanie do
wypowiedzi
wielozdaniowej:
¾
rozmowa
¾ opowiadanie
¾ dyskusja
3
• Zaproś na urodziny kolegę
• Poproś nauczyciela o pomoc
• Próby rozmowy z nauczycielem
lub kolegą np. o wrażeniach z
pierwszych dni nauki w klasie
piątej, o wycieczce po okolicy
odbytej w dniu wczorajszym.
4
- buduje wypowiedzenie pojedyncze,
wyrażające określoną intencję
- mówi z odpowiednią intonacją
- rozmawia z różnymi osobami na
rozmaite tematy w kulturalny sposób,
aktywnie uczestniczy w rozmowie,
- używa odpowiedniego słownictwa,
gestykuluje,
- wyraża odczucia mimiką twarzy,
- koncentruje się na treści wypowiedzi,
- słucha w skupieniu,
• Opowiedz o czym rozmawiali
koledzy na przerwie, co
ciekawego wydarzyło się w
czasie wakacji.
• Opowiedz treść filmu,
słuchowiska radiowego.
- słucha z uwagą wypowiedzi kolegów,
• Weź udział w dyskusji np. na
- przestrzega zasady kulturalnej
temat przeczytanej książki,
wydarzeń w klasie, obejrzanej lub rozmowy,
przeczytanej reklamy.
5
Prowadzenie rozmowy z
nauczycielem, kolegą.
6
Rozmowy swobodne i
kierowane, dłuższe
wypowiedzi, uzupełnianie
wypowiedzi kolegi.
Słuchanie ze zrozumieniem
czytanych tekstów, recytacji,
opowiadania audycji.
Wspólne omawianie tekstów
filmów, audycji,
przedstawień, wycieczek
(próby sprawozdania).
Wypowiadanie się
indywidualne w kilku
zdaniach na temat wydarzeń
z życia, treści utworów
literackich, filmów, sztuk
teatralnych.
3
CZYTANIE I OPRACOWYWANI E
TEKSTÓW
¾ opis
• Opisz swój rower lub inny
przedmiot.
• Opisz wygląd np. swojego kolegi.
¾ wygłaszanie
tekstów z pamięci
• Wygłoś z pamięci fragment
wiersza lub wiersz, wysłuchaj
recytacji kolegów.
- umie wysłuchać recytacji kolegów,
wskazuje zalety i wady,
Rozwijanie techniki języka
mówionego: tempo, pauza,
siła głosu, intonacja.
1. Czytanie głośne
• Przeczytaj tekst, zwracając uwagę
na znaki przestankowe, czytaj
głośno aby cię słyszano i
rozumiano.
- czyta głośno, poprawnie, wyraźnie,
płynnie z uwzględnieniem znaków
przestankowych, we właściwym
tempie z odpowiednim rytmem,
Czytanie indywidualne i
zbiorowe głośne z
uwzględnieniem znaków
przestankowych i intonacji.
2. Czytanie ciche ze
zrozumieniem
• Obejrzyj swój podręcznik,
wybierz z niego dowolny tekst i
przeczytaj, opowiedz o tym co
przeczytałeś.
- czyta cicho ze zrozumieniem,
Ćwiczenie czytania cichego
jako przygotowanie do
czytania głośnego.
3. Czytanie wybranych
fragmentów tekstów
• Przeczytaj wybrany wiersz,
wskaż w nim elementy, które
powodują, że wiersz jest inny niż
mowa potoczna, codzienna.
- umie wskazać wyrazy
dźwiękonaśladowcze, wersy, strofy,
Czytanie utworów
poetyckich.
Wspólne i indywidualne
układanie opisów.
Porządkowanie wypowiedzi,
wprowadzanie uogólnień.
4
PISANIE
4. Rozróżnianie
utworów
wierszowanych i
prozy
• Przeczytaj dowolny tekst,
opowiedz o tym jak jest napisany
- umie wskazać w zapisie utworów
wierszowanych (strofy) i prozy (tekst
ciągły),
5. Samodzielne i
wspólne czytanie
książek, fragmentów
książek i artykułów z
czasopism.
Wdrażanie do
systematycznego
czytelnictwa.
6. Sposoby korzystania
z książek i
czasopism,
wskazywanie
informacji o książce
– tytuł, autor, spis
treści, rozdziały.
7. Posługiwanie się
podręcznikiem i
słownikiem
ortograficznym.
• We fragmencie książki lub
artykułu z czasopisma zwróć
uwagę na tytuł i tematykę.
• Wyraź swoją opinię.
- potrafi powiedzieć kilka zdań o
przeczytanym fragmencie książki lub
artykule,
• Czytając i oglądając książkę
zwróć uwagę na tytuł, autora
książki, spis treści, tytuły
rozdziałów.
- potrafi odczytać imię i nazwisko
autora książki, tytuł, tytuły rozdziałów,
Zwrócenie uwagi na zapis
tytułów czasopism. Czytanie
czasopism dla dzieci.
• Zwróć uwagę na zamieszczone
teksty w podręczniku oraz
sprawdź jak ułożone są wyrazy w
słowniku orograficznym.
- potrafi powiedzieć, że w podręczniku
należy szukać strony danego tekstu
najpierw w spisie treści, natomiast
wyrazy w słowniku ułożone są
alfabetycznie,
Umiejętność posługiwania
się podręcznikiem,
wyszukiwanie danego tekstu.
Umiejętność posługiwania
się słownikiem
ortograficznym.
Poprawne pisanie –
stosowanie zasad
ortograficznych.
1. Przyśpieszenie
tempa pisania.
Przepisywanie
tekstów połączone z
uzupełnianiem
brakujących
wyrazów i zdań.
- przepisuje tekst do zeszytu, sprawdza
• Przepisz podany tekst, uzupełnij
poprawność zapisu w słowniku
brakujące wyrazy.
ortograficznym,
• Porównaj dokładność zapisu
wyrazu w zeszycie ze słownikiem
ortograficznym.
Czytanie utworów
napisanych prozą.
5
2. Uzupełnianie zdań z
wyrazami z
odpowiednią zmianą
końcówek zależnie
od przypadku i
liczby.
3. Wspólnie i
samodzielnie opisuje
przedmioty i
zwierzęta, układa
opowiadanie.
4. Wspólne pisanie
sprawozdań ze
zdarzeń w życiu
klasy (wycieczek,
uroczystości).
5. Pisanie listów,
życzeń
imieninowych i
świątecznych.
• Zapisz zdania, uzupełnij
wyrazami w odpowiedniej
formie.
- uzupełnia zdania wyrazami w
odpowiedniej formie zgodnie z
przypadkiem i liczbą,
Odmiana wyrazu przez
przypadki w liczbie
pojedynczej i mnogiej.
• Napisz, jak wygląda twoja
ulubiona maskotka, zwierzątko,
pokój.
• Opisz jak wygląda twoja mama.
• Napisz opowiadanie o przygodzie
z wakacji, przedstawiając
wydarzenia w kolejności
chronologicznej.
• Zrelacjonuj przebieg np.
pierwszego dnia wiosny.
• Zdaj relację np. z wycieczki
klasowej
- redaguje opis przedmiotu, postaci,
- redaguje opowiadanie na podstawie
planu,
Stosowanie przymiotników
jako określenia rzeczownika,
opisu oraz wybrany czas
opowiadania, słownictwo:
następnie (potem).
- osiąga dokładny i sprawozdawczy
charakter wypowiedzi przez podanie
informacji o miejscu, czasie, osobach i
przebiegu wydarzeń,
• Zaadresuj kopertę.
• Napisz list do… (osoby z
najbliższego otoczenia).
• Napisz kartkę z życzeniami
imieninowymi do kolegi.
- właściwie rozmieszcza i zapisuje
adres nadawcy i odbiorcy,
- redaguje zwykłe życzenia lub
pozdrowienia,
- redaguje list do najbliższych,
Zastosowanie odpowiednich
form czasowników
charakterystycznych dla
sprawozdania (odbyło się,
przeprowadzono…).
Stosowanie pojedynczych
wypowiedzeń rozwiniętych,
bogatych w informacje,
Stosowanie zwrotów
grzecznościowych, pisanie
skrótów związanych z
korespondencją. Pisanie
rzeczowników własnych
wielką literą.
6
GRAMATYKA
ORTOGRAFIA
,SKŁADNIA
6. Pisanie z pamięci i
ze słuchu.
• Napisz ze słuchu zdania z
trudnościami ortograficznymi.
7. Wprowadzenie do
słownika ucznia i
wyjaśnianie nowych
wyrazów, wyrażeń i
zwrotów.
8. Cztery prace
kontrolne w ciągu
roku szkolnego.
• Podkreśl w tekście wyrazy i
zwroty, z którymi spotkałeś się
po raz pierwszy.
- stosuje zasady ortograficzne i pisze
poprawnie:
9 wyrazy z ó, rz, h, ch –
wymiennymi i niewymiennymi,
9 rz po spółgłoskach i wyjątki od tej
zasady,
9 wielka litera w nazwach świąt,
części świata, krajów i ich
mieszkańców, miast w tytułach
utworów literackich,
9 nie z poznanymi częściami mowy,
9 zakończenia bezokolicznika,
9 oznaczanie miękkości spółgłosek ,
9 przyimki z rzeczownikami,
- zapisuje nowe wyrazy wraz z
wyjaśnieniami (podanymi przez
nauczyciela),
1. Dzielenie wyrazów
na sylaby,
wyróżnianie
samogłosek i
spółgłosek.
• Podziel podane wyrazy na sylaby.
Podkreśl w każdej sylabie
samogłoskę, nazwij spółgłoski w
wyrazach.
- wskazuję sylabę wyrazie,
- dzieli wyrazy na sylaby przy
przenoszeniu,
- wskazuje samogłoski i spółgłoski,
Wielka litera, rzeczowniki
własne i pospolite,
cudzysłów.
Rozszerzenie słowniczka
nowymi wyrazami,
wyrażeniami, zwrotami.
Przenoszenie wyrazów.
Samogłoski i spółgłoski.
7
2. Rzeczownik – rodzaj
rzeczownika.
3. Czasownik – liczba
pojedyncza i mnoga.
4. Przymiotnik jako
określenie
rzeczownika, liczba
pojedyncza i mnoga,
rodzaje
przymiotników.
5. Wyróżnianie
rzeczowników,
czasowników,
przymiotników w
zdaniu mówionym i
pisanym.
6. Zgodność form
rzeczownika i
przymiotnika w
zakresie liczby i
rodzaju. Tworzenie
przymiotników od
rzeczowników (śnieg
– śnieżny, lato –
letni).
• Zwróć uwagę na wyrazy
wyróżnione w tekście, powiedz
co nazywają, czym się różnią.
• Podane wypowiedzenia uzupełnij
właściwymi formami
rzeczownika „przyjaciel”.
• Powiedz, co robią uczniowie
podczas przerwy, np. w sali
gimnastycznej, w bibliotece, w
stołówce, na boisku.
• Wskaż w tekście wyrazy
oznaczające czynności lub stan.
• Powiedz jaki może być kwiat,
chłopiec, dzień.
• Uzupełnij tekst odpowiednimi
przymiotnikami. Z którymi
wyrazami w zdaniu łączy się ta
część mowy.
• Z podanego tekstu wypisz:
rzeczowniki – jedna grupa,
przymiotniki – druga grupa,
czasowniki – trzecia grupa.
• Określ rodzaj i liczbę
rzeczowników.
• Do podanych rzeczowników
dobierz odpowiednie
przymiotniki z ramki.
• Utwórz przymiotniki od
podanych rzeczowników.
- wskazuje rzeczowniki w tekście,
- odróżnia rzeczowniki nazywające
osoby, rośliny, zjawiska przyrody,
czynności i cechy,
- rozróżnia liczbę i rodzaj rzeczownika,
Rzeczownik, rodzaj i liczba
rzeczownika.
Określanie i stosowanie
określonych form
rzeczownika.
- rozpoznaje czasowniki, określa ich
liczbę, osobę i czas,
Forma osobowa czasownika,
- osoba,
- liczba
- czas.
- stosuje przymiotniki do określania
rzeczownika,
- wyróżnia liczby i rodzaje
przymiotnika,
Przymiotnik
- rozpoznaje poznane części mowy w
tekście,
- potrafi określić ich rodzaj i liczbę,
Części mowy, rodzaje,
liczby.
- stosuje poprawne formy rzeczownika
z przymiotnikiem,
- potrafi utworzyć przymiotniki od
rzeczowników,
Rzeczownik, przymiotnik
(zgodność form).
8
7. Utrwalanie pisowni
wyrazów z: u, ó, rz, ż
wymiennymi i
niewymiennymi.
Utrwalanie pisowni
wyrazów z
dwuznakami, ze
spółgłoskami
zmiękczonymi za
pomocą kreski, ze
spółgłoskami
tracącymi
dźwięczność w
środku i na końcu
wyrazu. Zakończenie
wyrazów: - ów, ówna, - un, - unek, unka, - uję, - uje.
Pisownia wyrazów z
h, ch, ę, ą.
8. Wielka litera w
nazwach
geograficznych,
tytułach utworów,
czasopism, w
korespondencji.
9. Znaki przestankowe
– przecinek w zdaniu
pojedynczym,
dwukropek przy
wyliczaniu.
• Podkreśl w tekście trudne
wyrazy.
• Uzupełnij luki w wyrazach.
• Wyodrębnij z tekstu i zapisz
wyrazy z „u”, „ó”.
• Ułóż wyrazy z obrazków domina.
Niech każdy wyraz zawiera
dwuznak.
• Podkreśl jedną kreską wyrazy, w
których występuje spółgłoska
zmiękczona przez kreskę.
- wyróżnia trudne wyrazy w tekście,
- potrafi uzupełnić luki w wyrazach za
pomocą: „u. ó, rz, ż”,
- układa wyrazy zawierające trudność
za pomocą domina obrazkowego,
- wyodrębnia dwuznaki, podkreśla
spółgłoski zmiękczone przez kreskę,
Przepisywanie, pisanie
z pamięci, ze słuchu.
Uzupełnianie luk
w wyrazach. Loteryjki,
domina, słowniczki
ilustrowane.
• Podkreśl w tekście wyrazy
napisane wielkimi literami,
wyjaśnij czy to jest nazwa
geograficzna, tytuł książki czy
czasopisma.
• Znajdź fragment listu.
• Postaw w zdaniu w odpowiednim
miejscu przecinek.
• Gdzie postawisz w drugim zdaniu
dwukropek.
- rozpoznaje i wyjaśnia nazwy
zapisane wielkimi literami,
- znajduje fragment korespondencji,
wyodrębnia wyrazy napisane wielką
literą,
Tekst zawierający nazwy
geograficzne, tytuły
utworów.
Fragment tekstu.
- umieszcza przecinek rozdzielając
jednorodne części wypowiedzenia oraz
dwukropek przy wyliczaniu,
Zdania do uzupełnienia.
9
10.Skróty wyrazów i
wyrażeń stosowane
na lekcjach języka
polskiego,
matematyki,
geografii.
11.Praktyczne
zastosowanie
alfabetu.
• Wyszukaj skróty zastosowane w
adresie, wyjaśnij te skróty.
- znajduje skróty w adresie,
obliczeniach matematycznych i
nazwach geograficznych na mapie,
Koperty z adresami, działania
matematyczne oraz miana,
mapa Polski.
• Wyszukaj imiona w klasie na
litery: A, K, S, D, B, nazwiska na
litery: O, C, Z.
- wskazuje w klasie dzieci mające
imiona i nazwiska na określoną literę,
Uczniowie w klasie.
- podkreśla podmiot w zdaniu jedną
kreską, a orzeczenia dwiema kreskami
z pomocą nauczyciela,
Zdania zapisane na kartkach.
• Przepisz wszystkie zdania
pytające na jedną kartkę, zdania
rozkazujące na drugą,
wykrzyknikowe na trzecią.
- przepisuje każdy rodzaj zdań na
oddzielnej kartce,
Kartki z różnymi rodzajami
zdań.
• Wypoczynek ucznia
- poznaje nowe miejsca wypoczynku w
czasie wakacji,
- potrafi zachęcić do aktywnego
spędzania wolnego czasu,
Rozmowy. Wyrażanie opinii
z pobytu w miejscu
wypoczynku.
• Organizacja życia w klasie i w
szkole.
- poznaje regulamin szkolny,
- przyjmuje nowe obowiązki,
- odpowiada za powierzone zadania,
- bierze udział w pracach organizacji
uczniowskich,
12.Podmiot i orzeczenie • Podkreśl w podanych zdaniach
w zdaniu.
podmiot i orzeczenie.
TEMATYKA
I LEKTURA
(ŚRODOWISKO
UCZNIA)
13.Rozróżnianie zdań
oznajmujących,
pytających,
rozkazujących,
wykrzyknikowych.
W szkole i w klasie
W szkole i w klasie
10
• Porozumiewanie się miedzy sobą
(komunikacja międzyludzka).
W rodzinie.
• Praca zawodowa rodziców.
• Więzi rodzinne.
• Moja postawa wobec innych.
W miejscowości i
regionie.
• Gmina, powiat, województwo.
• Symbole narodowe.
• Walory kulturowe i przyrodnicze
regionu.
• Życie na wsi i w mieście.
- zapoznaje się z oddziaływaniem na
człowieka mediów (prasa, radio,
telewizja),
- poznaje zasady ich oddziaływania na
człowieka,
- orientuje się co do miejsca i
charakteru pracy rodziców,
- zna nazwę zakładu oraz rozumie
znaczenie pracy dla rodziny i
społeczności,
- zna pamiątki rodzinne, historię
rodziny, historię miejscowości i
regionu,
- potrafi zachować właściwą postawę
wobec innych, - szanuje własność
swoją i innych,
- zna i korzysta z urządzeń
ułatwiających życie, pracę 9telefon,
komputer itp.),
- zna najważniejsze władze oraz
urzędy we własnej miejscowości,
- opisuje godło, herb Suwałk,
- zna osobliwości przyrody, ośrodki
wypoczynku w regionie,
- zna lokalne i regionalne tradycje,
święta, zwyczaje, baśnie, architekturę
Rozmowa
Rozmowa. Szacunek dla
innych. Pamiątki rodzinne.
Środki masowego przekazu.
11
Sposób oceniania:
Realizacja zmodyfikowanego programu nauczania z języka polskiego w klasie V, zdobywane przez ucznia
wiadomości i umiejętności podlegają bieżącej i okresowej ocenie.
Ocena jest prowadzona w różny sposób, tzn. w czasie lekcji staram się obserwować pracę ucznia, jego wypowiedzi,
recytację, wnioskowanie, korzystanie z tekstu, pisanie, korzystanie z różnych źródeł informacji. W ocenie stosuję skale ocen
i dodatkowo opisową ocenę postępów ucznia, uzasadniającą stopień.
Po realizacji pewnych części materiału nauczania, jego opanowanie sprawdzam stosując prace pisemne, dyktanda,
zadania tekstowe, ćwiczenia praktyczne, zadania problemowe, konkursy.
Bieżącą i okresową ocenę uzupełnia zeszyt ucznia, ilustracje, gazetki.
Staram się wzmacniać ucznia pozytywnie poprzez aprobatę, zachętę, wyróżnianie, pochwałę przed mamą.
W ocenianiu wiadomości i umiejętności zawsze uwzględniam indywidualne możliwości ucznia, jego wysiłek,
zaangażowanie i systematyczność.
12
Ewaluacja
Pracując z uczniem klasy piątej w oparciu o napisaną przeze mnie modyfikację programu z języka polskiego udało mi
się w pełni zrealizować treści programowe dotyczące ćwiczeń w mówieniu i czytaniu. Uczeń poczynił postępy osiągając
w tym względzie znaczące efekty. Natomiast w przyszłym roku chciałabym położyć większy nacisk na treści dotyczące
ćwiczeń w pisaniu, tzn. przyśpieszenie tempa pisania, poprawność ortograficzną (dominację pisania ze słuchu nad
przepisywaniem). W związku z powyższym zamierzam podczas tegorocznej przerwy wakacyjnej napisać również
modyfikację programu dla tegoż ucznia do klasy szóstej.
Opracowanie:
Danuta Makowska
nauczycielka nauczania zintegrowanego i języka polskiego
w Szkole Podstawowej nr 4 w Suwałkach
13