Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych

Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Dyplomata to człowiek, który dwukrotnie się zastanowi, zanim nic nie powie (...)
Winston Churchill
Jest wiele definicji pojęcia "dyplomacja", wybrałyśmy tą, która wydaje nam się najbardziej
odpowiednia i prosta do zrozumienia. Dyplomacja to opierający się na założeniach naukowych
zespół metod i środków służących realizacji polityki zagranicznej państwa oraz sztuka osiągania
poszczególnych zadań i celów, sztuka utrzymywania stosunków między państwami i
organizacjami międzynarodowymi. Jest to także zawód i nauka urzeczywistniania zewnętrznych
funkcji państwa przez wyspecjalizowane organy państwowe i instytucje, a ściślej; przez zespół
ludzi, głównie funkcjonariuszy służby dyplomatycznej państwa, przygotowanych zawodowo i
upoważnionych do realizacji tych funkcji. To także sztuka osiągania kompromisów. Obszar
działania dyplomacji systematycznie się rozszerza. Obok zagadnień ściśle politycznych
dyplomacja współczesna koncentruje się na problematyce kontaktów handlowych,
gospodarczych, kulturalnych, naukowych co znajduje odbicie także w organizacji służb
dyplomatycznych.
Dyplomacja jako środek prowadzenia polityki zagranicznej;
Środki realizacyjne polityki zagranicznej, podobnie jak metody postępowania można podzielić
na pozytywne i negatywne, inaczej na dyplomatyczne i niedyplomatyczne. Dyplomatyczne
środki obejmują szeroka gamę zachowań - mediacje, gotowość pośrednictwa w sporze,
udostępnienie terytorium dla stron w sporze, misje stałe i specjalne, dyplomacje konferencyjną
(parlamentarną) i wiele innych działań. I chociaż wszystkie techniki i sposoby realizacji polityki
zagranicznej państwa mają zastosowanie we współczesnym świecie, to środki dyplomatyczne
są najważniejsze. Negocjacje, podobnie jak wojna są najstarszym środkiem rozwiązywania
sporów międzynarodowych. Ich rola i znaczenie nic nie straciły ze swej atrakcyjności, o czym
mogą świadczyć liczne podróże dyplomatyczne polityków, przedstawicieli państw
zaangażowanych w rozwiązanie istniejących sporów i napięć.
Spotykamy się z wieloma rodzajami dyplomacji. Omówimy jednak tylko kilka z nich:
1 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
1. dyplomacja prewencyjna- są to działania państw lub organizacji międzynarodowych
mające zapobiegać powstawaniu sporów lub w razie ich wystąpienia, ograniczać ich zasięg.
Jest to ogólnie mówiąc złagodzenie napięć zanim przerodzą się w konflikt lub jeśli konflikt
wybuchnie na szybkim działaniu w celu powstrzymania go i usunięcia jego przyczyn.
Dyplomacja prewencyjna rozwinęła się w latach 90-tych, kiedy ukształtowały się nowe
możliwości współpracy międzynarodowej i współdziałania na rzecz umacniania pokoju i
bezpieczeństwa. Znalazła zastosowanie m.in. w działalności
ON
Z
oraz KBWE/OBWE podczas wojny w byłej Jugosławii. Natomiast niepowodzenia doznała w
związku z inwazją
Iraku
na
Kuwejt
i aneksją jego terytorium w 1990r;
2. dyplomacja społeczna (obywatelska) oznacza działalność związaną z polityką
zagraniczną państwa, prowadzoną przez różne pozarządowe organizacje, społeczne fundacje,
grupy, więc przez czynniki nie reprezentujące państwa, rządu, czy ministerstwa spraw
zagranicznych. Jest to działalność na rzecz zbliżenia między narodami i polepszania
wzajemnych stosunków.
3. dyplomacja tajna - oznaczała utajnianie układów zawieranych na niekorzyść państw
trzecich. Mistrzami tajnej dyplomacji byli Włosi i Francuzi, ale swą złą sławę w jej wykorzystaniu
mają Niemcy i Rosjanie. Tajna dyplomacja zgodnie z postanowieniami art. 18 Ligii Narodów
oraz będące ich rozwinięciem art.19-21, została uznana za sprzeczną z zasadami prawa
międzynarodowego. Jednak to wcale nie oznacza, że rokowania międzynarodowe toczą się
przy otwartej kurtynie. Utajnienie negocjacji ma ułatwić rozmowy stronom bezpośrednio
zainteresowanym, nie może być jednak wykorzystywane przeciwko nim. Przykładem mogą być
ściśle utajnione, trwające ponad 6 miesięcy działania dyplomacji norweskiej w kwestii
porozumienia izraelsko-palestyńskiego, które doprowadziły ostatecznie do rozpoczęcia dialogu
pomiędzy
Izraelem a OWP oraz podpisanie 3.09.1993 r. Deklaracji
Zasad.
4. dyplomacja konferencyjna-parlamentarna: są to specyficzne formy i metody prowadzenia
dialogu i rokowań między rządami i organizacjami międzynarodowymi lub między samymi
rządami na zwoływanych ad-hoc konferencjach międzynarodowych. Dyplomacja konferencyjna
łączy się z wielkim wzrostem nie tylko liczby, lecz także roli
organizacji międzynarodowych
, zwłaszcza w ostatnich dziesięcioleciach. Celem spotkań, konferencji itp. jest przeważnie
rozwiązywanie różnych, nierzadko palących problemów międzynarodowych, konfliktów,
ustalania zasad współpracy, zawierania umów międzynarodowych, przyjmowanie zaleceń dla
rządów, omawianie specyficznych problemów.
Istnieją również takie rodzaje dyplomacji jak:
2 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
- dyplomacja ad hoc - prowadzona przy pomocy misji specjalnych na różnych szczeblachwysyłanych w celu rozwiązania konkretnego zadania: niekiedy realizuje się ją w formie spotkań
na najwyższym szczeblu np. "szczyty";
- dyplomacja bezpośrednia - oznacza realizację poszczególnych aspektów polityki
zagranicznej bezpośrednio przez członków najwyższych władz państwowych;
- dyplomacja dwustronna - działalność dyplomatyczna między dwoma państwami;
- dyplomacja gospodarcza - działalność dyplomatyczna w dziedzinie rozwoju stosunków
handlowo-gospodarczych z zagranicą;
- dyplomacja kolektywna - wspólne działanie grupy państw w celu osiągnięcia jakiegoś
zamierzenia w sferze polityki międzynarodowej. Np. w latach 80-tych grupa 6 państw z różnych
kontynentów wystąpiła wspólnie na rzecz przystąpienia do procesu rozbrojenia;
- dyplomacja kuluarowa - polega na nieformalnych rozmowach np. w czasie lunchów, w
bufetach. Jest uprawiana na dość szeroką skalę, szczególnie w organizacjach
międzynarodowych, tj. ONZ,
UE. Nierzadko w kuluarach
załatwiane są bardzo ważne sprawy;
- dyplomacja międzynarodowa - to dyplomacja wielostronna, głównie działalność
przedstawicieli państw na forum organizacji międzynarodowych;
- dyplomacja nacisków (czyli presja dyplomatyczna) są to różne działania dyplomatyczne,
stanowiące formy mniejszego lub większego mieszania się do spraw wewnętrznych innych
państw, a więc przeważnie kroków sprzecznych z zasadą nieinterwencji.
Spotkania na szczycie to również forma prowadzenia dyplomacji. Są to spotkania głów państw
lub szefów rządów w krajach, gdzie są oni bezpośrednio odpowiedzialni za prowadzenie polityki
zagranicznej. Spotkania na szczycie miały miejsce od niepamiętnych czasów. Odbywały się na
płaszczyźnie dwustronnej, jak i wielostronnej. Jednakże dopiero w XX w., nastąpił ich rozkwit
(m.in. Teheran, Jałta, Poczdam) i swoista instytucjonalizacja, np. w
UE
- Rada Europejska.
Dzięki nowoczesnym środkom transportu i łączności organizowanie takich spotkań nawet w
krótkim czasie, nie przysparza trudności. Dlatego też współcześnie spotkania na szczycie
należą już do powszechnej praktyki międzynarodowej i stanowią bardzo istotny element
współczesnej dyplomacji. Typowym przykładem dyplomacji na szczycie są coroczne spotkania
szefów państw tzw. Grupy G7 plus Rosja , czyli najbogatszych państw świata. W czasie
spotkań na szczycie rozstrzygane są nierzadko zasadnicze i skomplikowane kwestie stosunków
między państwami, których nie można byłoby rozwiązać na szczeblu ambasadorów lub nawet
ministrów spraw zagranicznych.
3 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Oprócz rozwiązywania niekiedy trudnych problemów np. rozbrojeniowych, spotkania na
szczycie służą przeważnie wymianie poglądów oraz dokonywaniu ocen sytuacji lub
poszczególnych wydarzeń międzynarodowych. Wskazują one także na nie zawsze
wykorzystane możliwości rozszerzania współpracy w poszczególnych dziedzinach. Torują
niejako drogę do dalszego rozwoju SM i służą konkretyzacji różnych koncepcji i tematów
współpracy. W sumie przyczyniają się, niekiedy w sposób zasadniczy, do podtrzymywania
dialogu, pogłębiania stosunków i usuwania pojawiających się przeszkód i hamulców w ich
rozwoju. Sprzyjają także wytwarzaniu się koniecznej, pozytywnej atmosfery politycznej np.
przez deklarowanie politycznej woli wychodzenia sobie naprzeciw, gotowości do wzajemnego
respektowania interesów narodowych.
W Prawie międzynarodowym jest szereg norm i ustaw, konwencji dotyczących
dyplomacji.
Najważniejsze dokumenty prawa dyplomatycznego i konsularnego w ujęciu historycznym to:
- Regulamin Wiedeński z 1815 r., czyli Regulamin o rangach agentów dyplomatycznych z
19 marca 1815 r.
- Protokół Akwizgrański z 1818 r. - Protokół Kongresu Akwizgrańskiego z 21 listopada
1818r.
- Konwencja Hawańska z 1928 r. - Konwencja dotycząca urzędników dyplomatycznych
przyjęta na VI Konferencji Inter-amerykańskiej w Hawanie 20 lutego 1928 r. + Konwencja
dotycząca urzędników konsularnych przyjęta na VI Konferencji Inter-amerykańskiej w Hawanie
20 lutego 1928 r.
- Konwencja Wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych z 18 kwietnia 1961 r.
- Konwencja Wiedeńska o stosunkach konsularnych z 24 kwietnia 1963 r.
- Konwencja o misjach specjalnych z 8 grudnia 1969 r.
- Konwencja ONZ o zapobieganiu i karaniu przestępstw przeciwko osobom korzystającymi
z ochrony międzynarodowej, włączając w to przedstawicieli dyplomatycznych z 14 grudnia 1973
r.
- Konwencja Wiedeńska o reprezentacji państw w ich stosunkach z ich organizacjami
międzynarodowymi o charakterze uniwersalnym z 14 marca 1975 r.
Jednak najważniejsze są trzy konwencje, które zapoczątkowały pewne normy prawa
dyplomatycznego i konsularnego. Są to Konwencje Wiedeńskie z lat 1815, 1861 i 1863.
4 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Urzędnicy dyplomatyczni i ich funkcje
Wyróżnia się 3 klasy szefów misji:
1. Ambasadorów i nuncjuszów, akredytowanych przy głowach państw oraz innych szefów
misji równorzędnego stopnia;
2. Posłów, ministrów i internuncjuszów, akredytowanych przy głowach państw;
3. Chargé d'affaires en pied (en titre), akredytowanych przy ministrach spraw zagranicznych.
Ambasador:
szef misji dyplomatycznej, zaliczany do najwyższej klasy w hierarchii dyplomatów. Tytuł
ambasadora znany w XIII w. zatwierdzony został w tzw. Regulaminie Wiedeńskim (19.III.1815)
ujednolicającym system precedencji (pierwszeństwa). Początkowo tytuł ambasadora
przysługiwał osobom kierującym specjalnymi misjami dyplomatycznymi, później ambasadorzy
stali na czele stałych misji dyplomatycznych mocarstw. Po II wojnie światowej tytuł ambasadora
upowszechnił się, co znalazło wyraz w Konwencji Wiedeńskiej o stopniach dyplomatycznych
(1961) zaliczającej ambasadorów do najwyższej klasy w hierarchii dyplomatów. Ambasador
akredytowany jest zawsze przy głowie państwa. W praktyce międzynarodowej znane jest tez
instytucja ambasadora wędrującego, jako osoby wysyłanej w misjach specjalnych w celach
przedstawienia stanowiska swego państwa w konkretnej sprawie lub wysondowania opinii
innego państwa czy też państw w kwestii interesującej państwo wysyłające ambasadora
wędrującego. Ambasadorowi przysługują specjalne przywileje. Np. tytuł "ekscelencji",
zajmowanie pierwszeństwa przed pozostałymi szefami przedstawicielstw dyplomatycznych (z
wyjątkiem przedstawicieli Stolicy Apostolskiej). Ambasador reprezentuje swe państwo (głowę
państwa, rząd) i społeczeństwo wobec władz i społeczeństwa państwa przyjmującego oraz w
organizacjach międzynarodowych
. Pełni swe funkcje na podstawie zasad i norm skodyfikowanych w Konwencji Wiedeńskiej z
1961r. oraz norm zwyczajowych, korzystając z należnych mu przywilejów i immunitetów.
ZADANIA AMBASADORA W PAŃSTWIE PRZYJMUJĄCYM:
- reprezentuje Rzeczpospolitą Polską,
- chroni Jej interesów oraz obywateli, zgodnie z prawem międzynarodowym i prawem
państwa przyjmującego,
- nadzoruje działalność wszystkich placówek zagranicznych w państwie przyjmującym,
- prowadzi rokowania z tym państwem,
- popiera przyjazne stosunki między Rzeczpospolitą Polską a państwem przyjmującym.
5 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
W służbie dyplomatycznej Watykanu odpowiednikiem ambasadora jest Nuncjusz. Nuncjusz
oznacza stałego przedstawiciela dyplomatycznego Stolicy Apostolskiej przy rządzie
określonego państwa oraz jednocześnie Episkopatu Kościoła lokalnego. Zgodnie z
postanowieniami Konwencji Wiedeńskiej z 1961 jego ranga odpowiada pozycji ambasadora.
Nuncjusza, którym zwykle staje się biskup bądź arcybiskup, mianuje papież.
Minister: w dyplomacji tytuł ten używany był, zwłaszcza w XVIII i XIX w. obok tytułu posła.
Przewidywał go regulamin Wiedeński z 1815r. Nie znalazł potwierdzenia w
Konwencji
Wiedeńskiej z 1961 r.
Stosowany jest także dzisiaj, chociaż rzadko. Nadaje się go przeważnie zastępcom
ambasadorów. Np. na liście korpusu dyplomatycznego w Warszawie 2004 r. tytuł ministra miało
siedmiu dyplomatów w ambasadach różnych państw.
Chargé d'affaires en titre (en pied) - tytularny, szef misji dyplomatycznej trzeciej klasy szefów
misji. Akredytowany jest przy ministrze spraw zagranicznych państwa przyjmującego. Instytucja
chargé d'affaires en pied powstała na mocy ustaleń kongresu wiedeńskiego i jest już
rzadkością. W odróżnieniu od ambasadorów składa on listy wprowadzające ministrowi spraw
zagranicznych państwa przyjmującego.
Chargés d'affaires ad interim - tymczasowy chargé d'affaires. Nie jest to szef misji najniższej
klasy, lecz osoba zastępująca właściwego szefa misji dyplomatycznej wyższej klasy w
przypadku choroby, śmierci, opuszczenia placówki, czasowej nieobecności. Najczęściej jest nim
najwyższy stopniem członek personelu dyplomatycznego misji. Jeśli ambasador przebywa w
państwie przyjmującym, to w ambasadzie nie może być chargé d'affaires, chyba, że ambasador
nie jest w stanie pełnić funkcji z powodu choroby i jest formalnie notyfikowane do MSZ państwa
przyjmującego.
Jeżeli stanowisko szefa misji nie jest obsadzone lub jeżeli szef misji nie może pełnić swoich
funkcji, chargé d'affaires ad interim będzie działał przejściowo jako szef misji. Nazwisko chargé
d'affaires ad interim będzie podane do wiadomości bądź przez szefa misji, bądź, w przypadku,
gdy nie może on tego uczynić, przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych państwa wysyłającego
Ministerstwu Spraw Zagranicznych państwa przyjmującego lub innemu ministerstwu uznanemu
za właściwe.
6 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Na podstawie prawa polskiego Art. 8. ust. 1. Ustawy o służbie zagranicznej z 2001 roku
wymienia następujące stopnie dyplomatyczne w służbie zagranicznej:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
ambasador tytularny,
radca-minister,
I radca,
radca,
I sekretarz,
II sekretarz,
III sekretarz,
attaché.
Najniższym stopniem dyplomatycznym jest stopień attaché. Stopnie dyplomatyczne są
jednocześnie stanowiskami pracy, a w placówkach zagranicznych funkcjami, na których członek
personelu dyplomatyczno-konsularnego wykonuje czynności służbowe.
Organa dyplomatyczne są to organy zewnętrzne państwa reprezentują bezpośrednio dany
kraj oraz jego interesy na arenie międzynarodowej. Wypełniają tymczasowo lub stale określone
przez to państwo zadania i funkcje. Korzystają przy tym w państwie przyjmującym i państwach
trzecich z określonych przywilejów i immunitetów na podstawie norm prawa zwyczajowego lub
w oparciu o traktatowe normy prawa międzynarodowego (konwencje).
Organy państwa za granicą obejmują:
-
Stałe misje dyplomatyczne
Stałe misje i przedstawiciele państw przy organizacjach międzynarodowych
Urzędy konsularne
Przedstawicielstwa handlowe
Misje specjalne, zwane misjami ad-hoc
Ośrodki kulturalno-propagandowe
Oddziały wojskowe
Okręty wojenne
Samoloty wojskowe
Misje wojskowe
Oddziały uczestniczące w doraźnych siłach zbrojnych ONZ
Przedstawiciele państwa w komisjach międzynarodowych.
7 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Misja nie posiada osobowości prawnej w prawie wewnętrznym państwa przyjmującego i nie
może stawać w jego sądach. To państwo wysyłające ponosi odpowiedzialność za działalność
misji, która chroni nietykalność i immunitet jurysdykcyjny tego państwa.
Misje dyplomatyczne
To zewnętrzny organ państwa wysyłającego, o charakterze przedstawicielskim, który znajduje
się i działa na terytorium państwa przyjmującego, kierowanym przez właściwie
upełnomocnionego przedstawiciela dyplomatycznego, jednoosobowo odpowiedzialnego za
działalność misji.
Typy misji dyplomatycznych:
- stałe misje dyplomatyczne w stosunkach bilateralnych;
- stałe misje dyplomatyczne w stosunkach multilateralnych, są to misje państw do
organizacji międzynarodowych;
- czasowe misje dyplomatyczne w stosunkach bilateralnych-misje specjalne;
- czasowe misje dyplomatyczne w stosunkach multilateralnych-misje konferencyjne.
Misja dyplomatyczna składa się z szefa misji, personelu dyplomatycznego, personelu
administracyjno-technicznego oraz personelu służby misji.
Funkcje misji dyplomatycznej obejmują:
- reprezentowanie państwa wysyłającego w państwie przyjmującym;
- ochronę w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego i jego obywateli, w
granicach ustalonych przez
prawo międzynarodowe;
- prowadzenie rokowań z rządem państwa przyjmującego;
- zaznajamianie się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami panującymi w państwie
przyjmującym i z rozwojem zachodzących w nim wydarzeń oraz zdawanie z tego sprawy
rządowi państwa wysyłającego;
- popieranie przyjaznych stosunków pomiędzy państwem wysyłającym a państwem
przyjmującym oraz rozwijanie pomiędzy nimi stosunków gospodarczych, kulturalnych i
naukowych.
8 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Misje Konsularne to natomiast stosunki konsularne to urzędowe stosunki między państwami
ustanawiane za ich wzajemna zgodą w celu realizacji funkcji konsularnych. Urząd konsularny
reprezentuje państwo wysyłające w sferze skonkretyzowanych i ograniczonych interesów.
Stosunki konsularne utrzymywane są za pośrednictwem urzędów konsularnych. Urzędy
konsularne mogą być: zawodowe i honorowe. Na czele honorowego urzędu konsularnego stoi
konsul honorowy.
Według Konwencji Wiedeńskiej z 1963r. urzędy konsularne i ich kierownicy dzielą się na
cztery klasy:
1. konsulaty generalne, kierowane przez konsula generalnego-w najważniejszych okręgach
konsularnych;
2. konsulaty, kierowane przez konsula;
3. wicekonsulaty, kierowane przez wicekonsula;
4. agencje konsularne, kierowane przez agenta konsularnego;
W zależności od wielkości państwa przyjmującego, liczby obywateli państwa wysyłającego
zamieszkałych w nim oraz innych przyczyn, w jednym kraju można powołać kilka konsulatów
(urzędów konsularnych), którym podlegają okręgi konsularne. Taka sytuacja ma miejsce np. w
przypadku polskich konsulatów we Francji , RFN czy USA . Nieraz całe terytorium państwa
stanowi jeden integralny okręg konsularny, który podlega wydziałowi konsularnemu w
ambasadzie. W innych przypadkach jeden konsulat obsługuje kilka państw (dotyczy państw
odległych, odgrywających mniejszą rolę w stosunkach dyplomatycznych, z niewielka liczbą
Polonii).
Funkcje konsularne
W myśl Konwencji Wiedeńskiej z 1963 r. funkcje konsularne polegają na:
- ochronie w państwie przyjmującym interesów państwa wysyłającego oraz jego obywateli,
w granicach dozwolonych przez
prawo międzynarodowe;
- popieraniu rozwoju stosunków handlowych, gospodarczych, kulturalnych i naukowych
między państwem wysyłającym a państwem przyjmującym;
- zapoznawaniu się wszelkimi legalnymi sposobami z warunkami i rozwojem życia
handlowego, gospodarczego, kulturalnego i naukowego państwa przyjmującego;
- wydawaniu paszportów i dokumentów podróży obywatelom państwa wysyłającego, jak
również wiz lub odpowiednich dokumentów osobom, które pragną udać się do państwa
9 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
wysyłającego;
- działaniu w charakterze notariusza i urzędnika stanu cywilnego;
- ochronie interesów obywateli państwa wysyłającego w sprawach spadkowych, na
terytorium państwa przyjmującego, zgodnie z ustawami i innymi przepisami tego państwa;
- ochronie, w granicach ustalonych przez ustawy i inne przepisy państwa przyjmującego,
interesów małoletnich i innych osób nie posiadających pełnej zdolności do czynności prawnych,
obywateli państwa wysyłającego, w szczególności gdy zachodzi potrzeba ustanowienia nad
nimi opieki lub kurateli;
- w zakresie żeglugi morskiej i powietrznej: zapewnienie statkom i członkom ich załóg
ochrony prawnej i opieki w różnych sytuacjach życiowych;
Przywileje i immunitety dzielimy na:
1. rzeczowe - przysługujące misji dyplomatycznej
2. osobowe - przysługujące członkom personelu misji.
Do przywilejów i immunitetów rzeczowych zaliczamy:
-
prawo używania flagi i godła na pomieszczeniach misji dyplomatycznej i konsularnej,
nietykalność pomieszczeń misji, jej archiwów, dokumentacji i korespondencji urzędowej,
zwolnienie od podatków i opłat skarbowych,
swobodę porozumiewania się.
Do przywilejów i immunitetów osobowych zaliczamy:
- prawo używania flagi i godła (tylko w przypadku szefa misji dyplomatycznej na terenie
jego rezydencji prywatnej i w środkach transportu),
- nietykalność osobistą (osoba przedstawiciela dyplomatycznego jest nietykalna, tzn. nie
podlega żadnej formie przymusu, a szczególnie zatrzymaniu czy aresztowaniu), rozciągającą
się także na prywatną rezydencję, mienie, dokumenty i korespondencję,
- immunitet jurysdykcyjny, czyli - co do zasady - niepodleganie prawu kraju, w którym się
jest akredytowanym,
- zwolnienie od opłat, podatków i ubezpieczeń społecznych,
- zwolnienie od rewizji osobistej i rewizji bagażu.
10 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Na zakończenie wspomnimy o kilku znanych dyplomatach:
1. Pierwszym z nich jest Henry Alfred Kissinger - amerykański polityk i dyplomata ur. 27
maja 1923. Uważany jest za jednego z najzręczniejszych negocjatorów, zwolennika prywatnych
rozmów i poufnych spotkań, preferował tradycyjną dyplomację budowaną na "prywatności
rozmów", "fragmentaryzacji rozmów", i "porozumień". W 1973 laureat Pokojowej Nagrody
Nobla. W 2002 przewodniczący prezydenckiej komisji ds. zbadania przyczyn zamachów z 11
września 2001. Uważany za jednego z głównych architektów światowej polityki odprężenia
(obok m.in. Nixona, Charles'a de Gaulle'a czy Willy'ego Brandta), dzięki której w dużej mierze
zakończono zimną wojnę.
2. Frank Billings Kellogg - ur. 22 grudnia 1856. Polityk amerykański, dyplomata, sekretarz
stanu. Kellog jest twórcą paktu paryskiego (Brianda-Kellogga), w którym określa się agresję
wojenną jako sprzeczną z prawem międzynarodowym. Właśnie za to osiągnięcie został
laureatem pokojowej nagrody Nobla za rok 1929.
3. Daniel Passent (ur. 28 kwietnia 1938 w Stanisławowie) - polski dziennikarz i dyplomata,
wieloletni felietonista tygodnika społeczno-politycznego "Polityka" i były ambasador RP w
Chile
(w latach 1996-2001).
4. Hanna Suchocka (ur. 3 kwietnia 1946 w Pleszewie) - polska polityk, radca prawny,
nauczyciel akademicki, premier Polski w latach 1992-1993, minister sprawiedliwości w rządzie
Jerzego Buzka
, ambasador Polski przy
Stolicy Apostolskiej
od 2001 roku.
W naszych czasach, gdy ma miejsce bezprecedensowy rozwój różnorakich stosunków między
państwami, gdzie stopień współzależności między nimi poważnie wzrósł, znacznej ewolucji i
rozszerzeniu uległy także funkcje współczesnej dyplomacji i służby konsularnej. Wpływ na to
miało oczywiście ponad trzykrotne powiększenie się liczby państw i organizacji
międzynarodowych po 1945r.
Współcześnie coraz większą role w stosunkach międzynarodowych odgrywa dyplomacja
wielostronna, konferencyjna, a więc dyplomacja na forum wzrastającej liczby organizacji
międzynarodowych. Wzrosła też rola dyplomacji ad hoc, misji specjalnych, w tym tzw. osobistej
dyplomacji. Można więc powtórzyć za Hugo Kołłątajem, że "jeden rozumny, a kochający swą
ojczyznę minister (dyplomata) więcej może uczynić dla Rzeczypospolitej, niż kilkadziesiąt
tysięcy wojska w pole wyprowadzonych".
11 / 12
Dyplomacja w stosunkach międzynarodowych
Autor: Monika Szos
piątek, 15 stycznia 2010 18:01
Bibliografia:
1. Dobrosielski M., Frelek R., Sujka B., Wybitni dyplomaci XX wieku, wyd. Projekt,
Warszawa 1996.
2. Łoś- Nowak T. Współczesne stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Uniwersytetu
Wrocławskiego, Wrocław 2000.
3. Mojsiewicz C. Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, wyd.
alta 2, Wrocław 1998.
4. Pietraś M. Międzynarodowe stosunki polityczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii CurieSkłodowskiej, Lublin 2006.
5. Sutor J. Leksykon dyplomatyczny, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005.
6. Sutor J. Prawo dyplomatyczne i konsularne, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis,
Warszawa 2006.
7. Zięba R. Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, wyd. Adam Marszałek, Toruń
2004.
8. Strona internetowa; http://www.psz.pl/content/view/8436/
12 / 12