Materiały na zajęcia. Przepisy TUE i TFUE - Home

Unit 3 - 03/09.11.2016
Kompetencje Unii. Zasady strukturalne
Fragmenty z podręcznika:
Zasady działania UE: pkt 73-74
Zasada przyznania kompetencji (kompetencje wyłączne i dzielone; kompetencje wyraźnie i
dorozumiane; klauzula elastyczności; zasada proporcjonalności; zasada pomocniczości): pkt 75-88
Zasada poszanowania tożsamości narodowej: pkt 89-90
Kompetencje wyłączne państw członkowskich: pkt 91-92
Zasada lojalnej współpracy: pkt 93-95
Zasada efektywności: pkt 96
Zasada równowagi instytucjonalnej: pkt 97-98
Przepisy Traktatu o Unii Europejskiej
Artykuł 3
(…)
6. Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi środkami odpowiednio do kompetencji
przyznanych jej w Traktatach.
Artykuł 4
1. Zgodnie z artykułem 5 wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw
Członkowskich.
2. Unia szanuje równość Państw Członkowskich wobec Traktatów, jak również ich tożsamość
narodową, nierozerwalnie związaną z ich podstawowymi strukturami politycznymi i konstytucyjnymi,
w tym w odniesieniu do samorządu regionalnego i lokalnego. Szanuje podstawowe funkcje państwa,
zwłaszcza funkcje mające na celu zapewnienie jego integralności terytorialnej, utrzymanie
porządku publicznego oraz ochronę bezpieczeństwa narodowego. W szczególności bezpieczeństwo
narodowe pozostaje w zakresie wyłącznej odpowiedzialności każdego Państwa Członkowskiego.
3. Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie się szanują i
udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatów.
Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia
wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii.
Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od
podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii.
Artykuł 5
1. Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania. Wykonywanie tych kompetencji podlega
zasadom pomocniczości i proporcjonalności.
1
2. Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez
Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie kompetencje
nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.
3. Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji,
Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania
nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie
centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego
działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.
Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad przestrzeganiem zasady
pomocniczości zgodnie z procedurą przewidzianą w tym protokole.
4. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest
konieczne do osiągnięcia celów Traktatów.
Instytucje Unii stosują zasadę proporcjonalności zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności.
Artykuł 13
(…)
2. Każda instytucja działa w granicach uprawnień przyznanych jej na mocy Traktatów, zgodnie
z procedurami, na warunkach i w celach w nich określonych. Instytucje lojalnie ze sobą
współpracują.
Przepisy Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Artykuł 2
1. Jeżeli Traktaty przyznają Unii wyłączną kompetencję w określonej dziedzinie, jedynie Unia może
stanowić prawo oraz przyjmować akty prawnie wiążące, natomiast Państwa Członkowskie mogą to
czynić wyłącznie z upoważnienia Unii lub w celu wykonania aktów Unii.
2. Jeżeli Traktaty przyznają Unii w określonej dziedzinie kompetencję dzieloną z Państwami
Członkowskimi, Unia i Państwa Członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawnie
wiążące w tej dziedzinie. Państwa Członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim
Unia nie wykonała swojej kompetencji. Państwa Członkowskie ponownie wykonują swoją kompetencję
w zakresie, w jakim Unia postanowiła zaprzestać wykonywania swojej kompetencji.
3. Państwa Członkowskie koordynują swoje polityki gospodarcze i zatrudnienia na zasadach
przewidzianych w niniejszym Traktacie, do których określenia Unia ma kompetencję.
4. Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej Unia ma kompetencję w zakresie
określania i realizowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowego
określania wspólnej polityki obronnej.
2
5. W niektórych dziedzinach i na warunkach przewidzianych w Traktatach, Unia ma kompetencję w
zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań Państw
Członkowskich, nie zastępując jednak ich kompetencji w tych dziedzinach.
Prawnie wiążące akty Unii przyjęte na podstawie postanowień Traktatów odnoszących się do tych
dziedzin nie mogą prowadzić do harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw
Członkowskich.
6. Zakres i warunki wykonywania kompetencji Unii określają postanowienia Traktatów odnoszące się
do każdej dziedziny.
Artykuł 3
1. Unia ma wyłączne kompetencje w następujących dziedzinach:
a) unia celna;
b) ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego;
c) polityka pieniężna w odniesieniu do Państw Członkowskich, których walutą jest euro;
d) zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa;
e) wspólna polityka handlowa.
2. Unia ma także wyłączną kompetencję do zawierania umów międzynarodowych, jeżeli ich
zawarcie zostało przewidziane w akcie ustawodawczym Unii lub jest niezbędne do umożliwienia
Unii wykonywania jej wewnętrznych kompetencji lub w zakresie, w jakim ich zawarcie może
wpływać na wspólne zasady lub zmieniać ich zakres.
Artykuł 4
1. Unia dzieli kompetencje z Państwami Członkowskimi, jeżeli Traktaty przyznają jej
kompetencje, które nie dotyczą dziedzin określonych w artykułach 3 i 6.
2. Kompetencje dzielone między Unią a Państwami Członkowskimi stosują się do następujących
głównych dziedzin:
a) rynek wewnętrzny;
b) polityka społeczna w odniesieniu do aspektów określonych w niniejszym Traktacie;
c) spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna;
d) rolnictwo i rybołówstwo, z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych;
e) środowisko;
f) ochrona konsumentów;
g) transport;
h) sieci transeuropejskie;
3
i) energia;
j) przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;
k) wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego w odniesieniu do aspektów
określonych w niniejszym Traktacie.
3. W dziedzinach badań, rozwoju technologicznego i przestrzeni kosmicznej Unia ma kompetencje do
prowadzenia działań, w szczególności do określania i realizacji programów, jednakże wykonywanie
tych kompetencji nie może doprowadzić do uniemożliwienia Państwom Członkowskim wykonywania
ich kompetencji.
4. W dziedzinach współpracy na rzecz rozwoju i pomocy humanitarnej Unia ma kompetencje do
prowadzenia działań i wspólnej polityki, jednakże wykonywanie tych kompetencji nie może
doprowadzić do uniemożliwienia Państwom Członkowskim wykonywania ich kompetencji.
Artykuł 5
1. Państwa Członkowskie koordynują swoje polityki gospodarcze w ramach Unii. W tym celu
Rada przyjmuje środki, w szczególności ogólne kierunki tych polityk.
Do Państw Członkowskich, których walutą jest euro, stosuje się postanowienia szczególne.
2. Unia podejmuje środki w celu zapewnienia koordynacji polityk zatrudnienia Państw Członkowskich,
w szczególności określając wytyczne dla tych polityk.
3. Unia może podejmować inicjatywy w celu zapewnienia koordynacji polityk społecznych Państw
Członkowskich.
Artykuł 6
Unia ma kompetencje do prowadzenia działań mających na celu wspieranie, koordynowanie lub
uzupełnianie działań Państw Członkowskich. Do dziedzin takich działań o wymiarze europejskim
należą:
a) ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego;
b) przemysł;
c) kultura;
d) turystyka;
e) edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport;
f) ochrona ludności;
g) współpraca administracyjna.
4
Artykuł 352
(dawny artykuł 308 TWE)
1. Jeżeli działanie Unii okaże się niezbędne do osiągnięcia, w ramach polityk określonych w
Traktatach, jednego z celów, o których mowa w Traktatach, a Traktaty nie przewidziały
uprawnień do działania wymaganego w tym celu, Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji
i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, przyjmuje stosowne przepisy. Jeżeli przepisy te są
przyjmowane przez Radę zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą, stanowi ona również
jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego.
2. W ramach procedury kontroli stosowania zasady pomocniczości określonej w artykule 5 ustęp 3
Traktatu o Unii Europejskiej Komisja zwraca uwagę parlamentów narodowych na wnioski, których
podstawą jest niniejszy artykuł.
3. Środki, których podstawą jest niniejszy artykuł, nie mogą prowadzić do harmonizacji przepisów
ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich, jeżeli Traktaty wykluczają taką
harmonizację.
4. Niniejszy artykuł nie może służyć jako podstawa do osiągania celów związanych ze wspólną polityką
zagraniczną i bezpieczeństwa, a wszelkie akty przyjęte zgodnie z niniejszym artykułem przestrzegają
granic określonych w artykule 40 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej.
42. Deklaracja odnosząca się do artykułu 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej
Konferencja podkreśla, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej artykuł 352 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, stanowiąc
integralną część systemu instytucjonalnego opartego na zasadzie przyznania kompetencji, nie
może służyć jako podstawa rozszerzenia zakresu kompetencji Unii poza ogólne ramy
wynikające z całości postanowień Traktatów, w szczególności poza postanowienia
określające zadania i działania Unii. Artykuł ten nie może być w żadnym przypadku
wykorzystywany jako podstawa przyjęcia przepisów, które w istocie skutkowałyby zmianą
Traktatów z pominięciem przewidzianej w nich w tym celu procedury.
5