Podział kompetencji w UE - mgr Magdalena Porzeżyńska

Konspekt ćwiczeń z prawa Unii Europejskiej - „Podział kompetencji w UE”
mgr Magdalena Porzeżyńska
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Prawa Międzynarodowego
Katedra Prawa Europejskiego
1. Zasada przyznania
Art. 5 ust. 1 i 2 TUE
1. Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania. Wykonywanie tych kompetencji podlega
zasadom pomocniczości i proporcjonalności.
2. Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez
Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie kompetencje
nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.
a. Art. 5 ust. 1 zd. 1 TUE - zasada kompetencji przyznanych (zasada powierzenia,
zasada ograniczonej kompetencji szczegółowej)
b. Doktryna kompetencji dorozumianych (implied powers) i doktryna spill over
2. Klasyfikacja kompetencji UE
a. Kompetencje wyłączne UE (art. 3 ust. 1 i 2 TFUE)
i. „Jeżeli Traktaty przyznają Unii wyłączną kompetencję w określonej
dziedzinie, jedynie Unia może stanowić prawo oraz przyjmować akty prawnie
wiążące, natomiast Państwa Członkowskie mogą to czynić wyłącznie z
upoważnienia Unii lub w celu wykonania aktów Unii” - art. 2 ust. 1 TFUE
b. Kompetencje UE dzielone z państwami członkowskimi (art. 4 ust. 1 i 2 TFUE)
i. „Jeżeli Traktaty przyznają Unii w określonej dziedzinie kompetencję dzieloną
z Państwami Członkowskimi, Unia i Państwa Członkowskie mogą stanowić
prawo i przyjmować akty prawnie wiążące w tej dziedzinie” – art. 2 ust. 2 zd.
1 TFUE
ii. Reguła zajętego pola (art. 2 ust. 2 TFUE)
iii. Protokół (nr 25) w sprawie wykonywania kompetencji dzielonych
iv. Deklaracja (nr 18) dotycząca rozgraniczenia kompetencji
c. Kompetencje UE w zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania
lub uzupełniania działań państw członkowskich (art. 6 TFUE)
Konspekt ćwiczeń z prawa Unii Europejskiej - „Podział kompetencji w UE”
mgr Magdalena Porzeżyńska
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Prawa Międzynarodowego
Katedra Prawa Europejskiego
3. Zasada pomocniczości
Art. 5 ust. 3 TUE
Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej
kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele
zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa
Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze
względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie
na poziomie Unii.
Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania
zasad pomocniczości i proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad
przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą przewidzianą w tym protokole.
a. Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności
i. Dwustopniowy test pomocniczości – komparatywny test skuteczności
ii. Kryteria formalne i materialne zasady pomocniczości
iii. Procedura „żółtej kartki” i procedura „pomarańczowej kartki”
b. Wyrok Trybunału z dnia 11 marca 2000 r. w sprawie C-376/98 Republika Federalna
Niemiec przeciwko Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (dyrektywa dot. reklamy
wyrobów tytoniowych)
c. wyrok Trybunału z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie C-491/01 The Queen przeciwko
Secretary of State for Health, ex parte British American Tobacco (Investments) Ltd i
Imperial Tobacco Ltd. – tzw. sprawa drugiej dyrektywy tytoniowej (British American
Tobacco
d. wyrok Trybunału z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie C-58/08 Vodafone i in.
przeciwko Secretary of State for Business, Enterprise and Regulatory Reform
Konspekt ćwiczeń z prawa Unii Europejskiej - „Podział kompetencji w UE”
mgr Magdalena Porzeżyńska
Wydział Prawa i Administracji
Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Prawa Międzynarodowego
Katedra Prawa Europejskiego
4. Zasada proporcjonalności
Art. 5 ust. 4 TUE
Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają
poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów. Instytucje Unii stosują
zasadę proporcjonalności zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania zasad
pomocniczości i proporcjonalności.
a. Protokół w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności
i. Test proporcjonalności: odpowiedniość, konieczność i proporcjonalność
właściwa
b. Ocena środków przyjmowanych przez UE (zob. wyrok w sprawie C-380/03 Republika
Federalna Niemiec przeciwko Parlamentowi i Radzie) oraz państwa członkowskie
(zob. wyroki w sprawach C-285/98 Tanja Kreil przeciwko Republice Federalnej
Niemiec; 120/78 Cassis de Dijon; 36/75 Roland Rutili przeciwko Ministre de
l'Interieur; C-115 i 116/81 Adoui przeciwko Belgii i miastu Liège i Cornuaille
przeciwko Belgii; 178/84 Komisja przeciwko Niemcom); zob. też wyrok w sprawie C331/88 Fedesa i inni.