lokalny program rewitalizacji miasta grodzisk wielkopolski

Transkrypt

Załącznik do Uchwały Nr XXXII/231/2013
Rady Miejskiej w Grodzisku Wielkopolskim
z dnia 12.09.2013 roku
LOKALNY PROGRAM
REWITALIZACJI MIASTA
GRODZISK WIELKOPOLSKI
NA LATA 2013-2023
URZĄD MIEJSKI
W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM
ul. Stary Rynek 1
62-065 Grodzisk Wielkopolski
e-mail: [email protected]
www.grodzisk.wlkp.pl
2013
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata 2013-2023
2
SPIS TREŚCI
WSTĘP............................................................................................................................................ 4
1.
CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE ............................................ 6
1.1
Zagospodarowanie przestrzenne __________________________________________ 6
1.1.1 Położenie i struktura przestrzenno-funkcjonalna miasta ............................................. 6
1.1.2 Granice stref ochrony konserwatorskiej ...................................................................... 7
1.1.3 Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego ..................................................... 9
1.1.4 Użytkowanie terenu oraz własność gruntów i budynków ......................................... 14
1.1.5 Zasoby rekreacyjno-turystyczne i możliwości rozwoju turystyki ............................. 18
1.1.6 Infrastruktura techniczna ........................................................................................... 19
1.1.7 Identyfikacja problemów........................................................................................... 29
1.2
Gospodarka _________________________________________________________ 30
1.2.1 Główni pracodawcy................................................................................................... 30
1.2.2 Struktura podstawowych branż na terenie miasta ..................................................... 31
1.2.3 Liczba osób zatrudnionych w sektorach gospodarki................................................. 35
1.2.4 Rynek pracy............................................................................................................... 36
1.3
Sfera społeczna ______________________________________________________ 43
1.3.1 Struktura demograficzna i społeczna ........................................................................ 43
1.3.2 Podmioty sfery społecznej ........................................................................................ 48
1.3.2.1. Pomoc społeczna ............................................................................................... 48
1.3.2.2. Opieka zdrowotna ............................................................................................. 55
1.3.2.3. Oświata .............................................................................................................. 57
1.3.2.4. Sport .................................................................................................................. 61
1.3.2.5. Kultura ............................................................................................................... 65
1.3.2.6. Bezpieczeństwo publiczne ................................................................................ 74
1.3.3 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia w ramach programu
rewitalizacji ........................................................................................................................... 77
1.3.4 Stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych ................................. 83
1.3.5 Struktura organizacji pozarządowych ....................................................................... 83
1.4
Zbiorcze dane statystyczne dotyczące zagospodarowania przestrzennego, gospodarki
oraz sfery społecznej na terenie Grodziska Wielkopolskiego _________________________ 86
1.4.1 Zagospodarowanie przestrzenne ............................................................................... 86
1.4.2 Gospodarka................................................................................................................ 88
1.4.3 Sfera społeczna .......................................................................................................... 89
2.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI................................................................. 91
2.1
Koncepcja rewitalizacji miasta Grodziska Wielkopolskiego ___________________ 91
2.1.1 Wprowadzenie ........................................................................................................... 91
2.1.2 Cele i główne założenia koncepcji rewitalizacji ....................................................... 92
2.1.3 Okres realizacji programu rewitalizacji .................................................................... 93
2.2
Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru i uzasadnienie wyboru ____________ 94
2.2.1 Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru .......................................................... 94
2.2.2 Charakterystyka obszarów rewitalizacji i uzasadnienie ich wyboru ......................... 94
3.
3
PLANOWANE DZIAŁANIA NA OBSZARZE REWITALIZOWANYM .......................... 98
3.1
Zestawienie projektów rewitalizacyjnych __________________________________ 98
3.2
Charakterystyka projektów rewitalizacyjnych ______________________________ 98
4. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW NA POZIOMIE POWIATU,
WOJEWÓDZTWA I KRAJU ..................................................................................................... 108
5.
4.1
Strategia Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2013-2020 __________________ 108
4.2
Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku _____________ 110
4.3
Strategia Rozwoju Kraju 2020 _________________________________________ 112
PLAN FINANSOWY REALIZACJI PROGRAMU REWITALIZACJI .......................... 114
6. SYSTEM WDRAŻANIA ORAZ MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI
SPOŁECZNEJ PROGRAMU .................................................................................................... 115
6.1
Wdrażanie zapisów Programu rewitalizacji _______________________________ 115
6.2
Monitoring realizacji Programu rewitalizacji, wskaźniki efektów Programu ______ 116
6.3
Ocena skutków realizacji Programu (ewaluacja) ___________________________ 117
6.4
Ewentualne korekty Programu i jego aktualizacja __________________________ 118
6.5
Komunikacja społeczna_______________________________________________ 118
7.
SPIS TABEL ...................................................................................................................... 119
8.
SPIS WYKRESÓW ............................................................................................................. 121
4
WSTĘP
Inicjatywa JESSICA (Joint European Support for Sustainable Investment in City Areas, czyli
Wspólne Europejskie Wsparcie na rzecz Trwałych Inwestycji na Obszarach Miejskich) została
opracowana przez Komisję Europejską i Europejski Bank Inwestycyjny wspólnie z Bankiem
Rozwoju Rady Europy1. Nowe procedury stwarzają państwom członkowskim możliwość
wykorzystania części środków pochodzących z funduszy strukturalnych na dokonanie zwrotnych
inwestycji w projekty, stanowiące część zintegrowanych planów trwałego rozwoju obszarów
miejskich. Inwestycje te mogą przybierać formę kapitału właścicielskiego, kredytów lub
gwarancji i być dokonywane za pośrednictwem Funduszy na rzecz Rozwoju Obszarów
Miejskich.
Fundusze na rzecz Rozwoju Obszarów Miejskich to fundusze inwestujące w partnerstwa
publiczno-prywatne i inne projekty, zawarte w zintegrowanym planie trwałego rozwoju
obszarów miejskich. Aby zakwalifikować się do finansowania w ramach inicjatywy JESSICA,
fundusze te muszą wykazać się odpowiednimi kompetencjami i niezależnością zarządzania,
posiadać całościowy plan biznesowy i budżet na realizację kwalifikowanych projektów.
JESSICA może pozwolić na bardziej elastyczne zarządzanie projektami, przy jednoczesnym
przestrzeganiu zasad kwalifikowalności, pod warunkiem, że wspierane projekty stanowią część
zintegrowanych i trwałych planów rozwoju obszarów miejskich. Wydatki niekwalifikowane
mogą być uwzględnione w ramach większego, wielosektorowego projektu miejskiego, jeśli inne
źródła – prywatne lub publiczne – zapewnią dodatkowe środki na ich sfinansowanie.
W wyborze projektów, które mogą korzystać z finansowania w ramach inicjatywy JESSICA,
konieczne jest zintegrowane podejście, stąd finansowanie może być przeznaczone dla projektów
w następujących dziedzinach:
Infrastruktura miejska (w tym transport, woda, ścieki, energia, itd.)
Dziedzictwo kulturowe (dla celów turystyki i innych trwałych celów)
Rozwój nieużytków poprzemysłowych
Przestrzeń biurowa dla sektora MŚP, IT i sfery badawczo-rozwojowej
Budynki uniwersyteckie, w tym specjalistyczne instalacje wydziału medycyny,
biotechnologii i innych wydziałów)
Usprawnienia efektywności energetycznej.
Lokalny Program Rewitalizacji jest jednym z niezbędnych dokumentów, wymaganych w
przypadku ubiegania się o wsparcie w ramach tej Inicjatywy. W przypadku miasta Grodzisk
Wlkp., został on opracowany zgodnie z obowiązującymi „Wytycznymi w zakresie zasad
opracowania programów umożliwiających ubieganie się o wsparcie w ramach Inicjatywy
JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata
2007-2013”. Obejmuje on takie elementy, jak:
1. Charakterystyka obecnej sytuacji w mieście w podziale na:
Zagospodarowanie przestrzenne
Sytuację gospodarczą i rynek pracy
Sferę społeczną
1
Źródłem zaprezentowanych poniżej informacji na temat inicjatywy JESSICA jest broszura informacyjna,
opublikowana na stronie internetowej Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013.
5
2. Założenia programu rewitalizacji, w tym:
Cele programu
Okres jego realizacji
Zasięg terytorialny programu
Podział obszaru rewitalizacji na podobszary z uzasadnieniem ich wyboru i
charakterystyką
3. Zestaw proponowanych projektów rewitalizacyjnych w ramach każdego podobszaru
wraz z ich opisem
4. Zbieżność programu rewitalizacji z dokumentami strategicznymi na poziomie powiatu,
województwa i kraju
5. Plan finansowy programu rewitalizacji
6. System wdrażania oraz monitorowania, oceny i komunikacji społecznej programu.
Oczywiście, środki (zwrotne) z inicjatywy JESSICA nie będą jedynym źródłem wsparcia w
realizacji programu. Gmina, Powiat oraz inne podmioty zamierzają pozyskiwać także środki
zwrotne z nowych pomocowych funduszy unijnych, które będą dostępne w latach 2014-2020.
Przy każdym zaproponowanym w niniejszym dokumencie projekcie rewitalizacyjnym wskazano
potencjalne źródło jego finansowania.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wlkp. został opracowany na lata 2013-2023.
Podstawą prac nad dokumentem były:
zebrane i przeanalizowane dane wtórne na temat sytuacji przestrzennej, społecznej i
gospodarczej miasta
spotkania, dyskusje i konsultacje z władzami miasta, pracownikami Urzędu Miejskiego,
Starostwa Powiatowego i podległych jednostek.
Przed uchwaleniem Programu przez Radę Miejską, jego projekt został przekazany radnym w
celu zaopiniowania i zgłoszenia ewentualnych propozycji korekt i uzupełnień.
Informacje zebrane i przeanalizowane w niniejszym dokumencie pochodzą z wielu źródeł i są
wynikiem prac szerokiego grona osób, w szczególności reprezentujących:
Urząd Miejski w Grodzisku Wlkp.
Starostwo Powiatowe w Grodzisku Wlkp.
Ośrodek Pomocy Społecznej
Centrum Kultury RONDO
Miejsko-Gminą Bibliotekę Publiczną
Placówki oświatowe oraz ZEAS
Grodziskie Przedsiębiorstwo Komunalne Sp. z o.o.
Powiatowy Urząd Pracy
Komendę Powiatową Policji
Państwowa Straż Pożarną.
-------------------------------------------------------------------------Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata 2013-2023 został
opracowany przez zespół konsultantów Fundacji „Partnerzy dla Samorządu” w Poznaniu w
składzie: Waldemar Pruss, Radosław Szarleja, Anna Łukasik, Marta Czarnecka.
Koordynatorem prac ze strony miasta Grodzisk Wlkp. była: p. Agata Stachowska-Kinecka –
Naczelnik Wydziału Rozwoju Gminy, Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wlkp.
6
1. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE
1.1 Zagospodarowanie przestrzenne
1.1.1 Położenie i struktura przestrzenno-funkcjonalna miasta
Miasto Grodzisk Wielkopolski zlokalizowane jest w południowo-zachodniej części
województwa wielkopolskiego, w północnej części powiatu grodziskiego, w odległości
niespełna 50 km na południowy zachód od Poznania. Położone jest nad rzeką Letnicą, zwaną
także Rowem Grodziskim.
Przez teren miasta przechodzą dwa główne ciągi komunikacyjne – droga krajowa nr 32 oraz
droga wojewódzka nr 308. Droga nr 32 w Stęszewie (w odległości ok. 24 km na północny
zachód od Grodziska) łączy się z drogą krajową nr 5 Poznań-Wrocław, a w odległości ok. 65 km
na południowy zachód – z drogą krajową nr 3 Świnoujście-Jakuszyce.
Grodzisk Wielkopolski położony jest w południowej części Wysoczyzny Poznańskiej,
przy dawnym szlaku handlowym łączącym miasta Dolnego Śląska z Poznaniem. Miasto leży
w mezoregionie Pojezierza Poznańskiego, będącego fragmentem makroregionu Pojezierza
Wielkopolsko-Kujawskiego. Pojezierze Poznańskie jest rozległą wysoczyzną od północy
graniczącą z Obornicką Doliną Warty, od wschodu – z Poznańskim Przełomem Warty,
a od południa – z Doliną Środkowej Obry, będącą fragmentem Pradoliny WarciańskoOdrzańskiej.
Miasto Grodzisk Wielkopolski jest siedzibą władz gminnych i powiatowych.
Rysunek 1.1. Plan miasta Grodzisk Wielkopolski na mapie gminy miejsko-wiejskiej Grodzisk
Wielkopolski
Źródło: Strona internetowa Miasta i Gminy Grodzisk Wielkopolski
7
Zasadniczym celem zagospodarowania przestrzennego miasta jest ukształtowanie spójnej
struktury przestrzenno-funkcjonalnej. Sposób użytkowania terenu miasta wyznacza
bezpośrednio jego funkcje. Podstawowymi planistycznymi dokumentami, warunkującymi
utrwalanie ładu przestrzennego w mieście, są: Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Grodzisk Wielkopolski z 2008 roku oraz obowiązujące
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zatwierdzono uchwałą
Nr XLII/268/2002 Rady Miejskiej w Grodzisku Wielkopolskim z dnia 19 września 2002 roku.
Studium zmieniono dwukrotnie: 30 października 2008 roku (uchwała Nr XXVI/202/2008)
oraz 28 kwietnia 2010 roku (uchwała Nr XLVI/331/2010). Obecnie trwają prace nad kolejnymi
zmianami. Dokument zgodny jest z wymogami ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym. Studium jest przepisem, w którym miasto określa zasady
rozwoju i kształtowania ładu przestrzennego na swoim terytorium w granicach
administracyjnych. Podstawowym zadaniem studium było więc ustalenie kierunków polityki
przestrzennej na obszarze Grodziska Wielkopolskiego, w zakresie której przyjęto zasadę
zrównoważonego rozwoju. Zasada ta wskazuje kierunki rozwoju przestrzennego miasta wraz
z aspektami rozwoju społecznego i gospodarczego, związanymi z problemami przestrzennymi.
Cele rozwojowe pozwoliły sprecyzować następujące kierunki zagospodarowania przestrzennego
miasta:
osiągnięcie zrównoważonego rozwoju,
zabezpieczenie miejsc pracy dla mieszkańców,
usprawnienie komunikacji zewnętrznej.
W nowym dokumencie określono zasady prowadzenia polityki przestrzennej, kierunki zmian
w strukturze urbanistycznej, zwłaszcza dotyczącej lokalizacji terenów inwestycyjnych oraz
kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej.
Obowiązujące na terenie miasta miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zostały
sporządzone z uwzględnieniem istniejących uwarunkowań przestrzenno-funkcjonalnych,
na podstawie przepisów szczególnych. Obecnie (rok 2013) dla miasta Grodzisk Wielkopolski
opracowano 22 plany miejscowe.
1.1.2 Granice stref ochrony konserwatorskiej
Najstarszy dokument świadczący o prawach miejskich Grodziska Wielkopolskiego pochodzi
z 1303 r. Od XV w. rozwijające się miasto, znajdowało się w rękach Ostrorogów, a następnie
Opalińskich. Po uzyskaniu niepodległości, Grodzisk stał się ważnym ośrodkiem
administracyjno-przemysłowym. W okresie XX-lecia międzywojennego w mieście rozwijał się
przemysł spożywczy. Działały Zjednoczone Browary Grodziskie, Zakłady Mięsne, Mleczarnia,
Tartak i inne zakłady produkcyjno-handlowe.
Po II wojnie światowej w Grodzisku Wielkopolskim zachowały się układy przestrzenne dwóch
dawnych organizmów miejskich. Pierwszy, średniowieczny, powstał na niewielkim wzniesieniu
terenu, dawniej otoczony fosą i na niektórych odcinkach wałem drewniano-ziemnym.
Drugi został założony 2.XI.1593 roku przez Jana Ostroroga na północ od granic „starego”
miasta. Połączone są one ulicą noszącą dawniej nazwę Staromiejskiej, po uregulowaniu
i poszerzeniu w 1809 roku – Szeroką, pełniącą dziś funkcję handlowego centrum. Ośrodkiem
8
najstarszej części miasta jest kwadratowy Stary Rynek z okazałym ratuszem z poł. XIX w. oraz
studnia bł. Bernarda z Wąbrzeźna, odbudowana w końcu XIX w., gdy zaprzestano pobierać
z niej wodę dla miejscowych browarów, a odrestaurowana w 1995 r. W jego sąsiedztwie szereg
ciekawych budynków przy ul. Poznańskiej i Wawrzyniaka z XVIII wieku. Jest to obszar
o znaczących uwarunkowaniach historycznych. Kolisty przebieg umocnień wokół starego miasta
i prostokątną siatkę ulic nowego miasta został zachowany do dziś.
Na terenie Grodziska Wielkopolskiego znajdują się następujące obiekty architektury, wpisane do
rejestru zabytków:
Układ urbanistyczny, nr rej; 2527A/ z 14.03. 1956
Kościół Parafialny P.W. Św. Jadwigi, 1426 r., 2 ćw. XVII-XIX w., nr rej.: 2497A/
z 17.01. 1953
Kościół Szpitalny (Cmentarny) P.W. Św. Ducha, ob. Fil. Parafii P.W. Św. Jadwigi, 1663
r., nr rej; 1517A/ z 11.04. 1974
Kościół Ewangelicki, ob. kościoła par. rzym. – kat., p.w. św. Najświętszego Serca
Jezusowego, 1910- 1912, nr rej; 2182A/ z 26.02. 1990
Zespół Klasztoru Bernardynów XVII- XIX w. (kościół p.w. Najświętszego Imienia Jezus
i Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, 1687 - 1696, nr rej; 2384A/ z 08.06.
1955, klasztor, nr rej; 415A/ z 28.11. 1968 r.)
Ratusz, ob. UM, Stary Rynek nr 1,ok.1830 r., 1910 r., nr rej; 2657A/ z 29.12. 1998.
Studnia Bł. Bernarda, Stary Rynek , 2 poł. XIX w., nr rej; 2657A/ z 29.12. 1998.
Zespół Starostwa, ul. Żwirki i Wigury nr 1, 1904- 1905, nr rej; 2370A/ z 22.05. 1995
(starostwo, budynek mieszkalno- gospodarczy)
Zespół Browaru, ul Kolejowa10, 1833 r., nr rej; 42/Wlkp/A z 28.12. 2000 (biurobudynek administracyjny, kotłownia, rozlewnia piwa)
Zespół budynków Browaru, ul. Przemysłowa 9 wraz z wyposażeniem, 1874- 1875, nr rej;
48/Wlkp/A/ z 31.01. 2001 (magazyn zbożowy, słodownia klepiskowa i suszarnia,
budynek socjalny)
Słodownia, ul. Przykop nr 3, 1878 (1882), nr rej; 2589A/ z 16.05.1996.
Zespół dworsko-parkowy, ul. Rakoniewicka, 2 poł. XVIII- XIX w. (dwór (pałac), nr rej;
1516A/ z 11.04.1974, oficyna z wozownią, nr rej; 14/Wlkp/A/ z 04.10.1999, stróżówka,
nr rej; 13/Wlkp/A/ z 04.10.1999, park krajobrazowy, ob. miejski, nr rej; 304/A
z 17.10.1968)
Dom, Pl. Św. Anny 8, pocz. XIX w., nr rej; 1108/A z 08.05.1970
Dom, ul. Kolejowa 5, k. XIX w., nr rej; 2193/A z 10.05.1990
Dom, ul. Kościelna 2, XVIII w., nr rej; 1580/A z 27.07.1974
Organistówka, ul. Kościelna 4, 1685 r., nr rej; 386/A z 25.11.1968
Dom, ul. Mickiewicza 8, k. XVIII w., nr rej; 1109/A z 08.05.1970
Dom, ul. Poznańska 1, XVIII w., nr rej; 387/A z 25.11.1968
Dom, ul. Poznańska 7 (d.5), k. XVIII w., nr rej; 1110/A z 08.05.1970
Dom (dawn. karczma), ul. Poznańska 9, k. XVIII w., nr rej; 388/A z 25.11.1968
Dom, ul. Przemysłowa 16, XVIII w., nr rej; 1111/A z 08.05.1970
Dom, Stary Rynek 30 (d.29), 1. poł. XIX w., nr rej; 1107/A z 08.05.1970
Dom Handlowy, ul. Szeroka 1, 1891 r., nr rej; 2590/A z 29.05.1996
Dom, ul. Szeroka 24, 1 poł. XIX w., nr rej; 1112/A z 08.05.1970
Dom, ul. Wawrzyniaka 1, XVIII w., nr rej; 1113/A z 09.05.1970
Dom, ul. Wawrzyniaka 6, 1762 r., nr rej; 1116/A z 11.05.1970
9
Dom, ul. Żwirki i Wigury 2, 1904-1905, nr rej; 2202/A z 1990.
Wszystkie prace przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków wymagają pozwolenia
Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków po uprzednim uzgodnieniu ich
zakresu w Urzędzie Ochrony Zabytków.
W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zaznaczono
nienaruszalność struktury funkcjonalno- przestrzennej miasta Grodzisk Wielkopolski. Zgodnie
z zapisami studium, trwały i istotny element struktury funkcjonalno- przestrzennej miasta
stanowią jego zasoby dziedzictwa kulturowego. Ponadto studium wyznacza strefę ochrony
archeologicznej, której zasięg przestrzenny stanowi część zabytkowego założenia
urbanistycznego miasta i zaewidencjonowanych stanowisk archeologicznych.
W strefach archeologicznej ochrony konserwatorskiej podjęcie jakichkolwiek inwestycji
związanych z pracami ziemnymi musi być uzgadniane na etapie projektowania z WUOZ
w Poznaniu, w celu określenia warunków dopuszczających do ich realizacji.
Wszelkie zmiany, prowadzące do naruszenia historycznego układu ulic, remontów budynków
i szereg innych działalności, wymagają uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
1.1.3 Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego
Uregulowania prawne z zakresu ochrony środowiska, dostosowujące polskie prawo do prawa
unijnego nastąpiły na gruncie ustawy Prawo ochrony środowiska z 2001 roku. Dla miasta
Grodzisk Wielkopolski opracowano, uchwalono i poddano wykonaniu wymagane ustawowo
akty prawa miejscowego, takie jak:
Program Ochrony Środowiska z 2012 roku (Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska
dla Miasta i Gminy Grodzisk Wielkopolski na lata 2012-2016, z perspektywą do roku
2019)
Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie miasta z 29 sierpnia 2013 roku
Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków, obowiązujący na obszarze
miasta z 2008 roku.
Podstawowym elementem, służącym realizacji ekologicznej polityki miasta, jest Aktualizacja
Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Grodzisk Wielkopolski na lata 2012-2016,
pozytywnie zaopiniowana przez Zarząd Powiatu Grodziskiego Uchwałą nr 267/2012 z dnia 23
października 2012 roku. Prawną podstawą tego dokumentu są przepisy art. 17 i art. 18 ustawy –
Prawo ochrony środowiska z 2001 roku.
Wybór priorytetów i zadań zawartych w Programie Ochrony Środowiska jest zgodny
z dokumentami regionalnymi i lokalnymi:
Programem Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2012-2019
Strategią rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku
Programem Ochrony Środowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Grodziskiego
Strategią Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2013-2020
dokumentami programowymi miasta: planem zagospodarowania przestrzennego oraz
miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego.
10
Nadrzędnym celem Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Grodzisk Wielkopolski
na lata 2012-2016 jest „osiągnięcie trwałego i zrównoważonego rozwoju gminy oraz poprawa jej
atrakcyjności poprzez działania społeczne i inwestycyjne w zakresie ochrony środowiska”.
W aktualnym Programie ustalono następujące priorytety ekologiczne:
Optymalizacja gospodarki wodno-ściekowej
Ochrona powietrza atmosferycznego
Ochrona powierzchni ziemi
Ochrona przed hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym
Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu
Edukacja ekologiczna
Rozwój energetyki odnawialnej.
Priorytety ekologiczne i podporządkowane im cele dążą konsekwentnie do poprawy środowiska
naturalnego, zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego, ochrony dziedzictwa przyrodniczego,
racjonalnego użytkowania zasobów przyrody oraz równoważonego wykorzystania surowców,
materiałów, wody i energii analizowanej jednostki samorządu terytorialnego w następujących
polach: jakość wód i stosunki wodne, powietrze, hałas, promieniowanie elektromagnetyczne,
poważne awarie i zagrożenia naturalne, ochrona przyrody i krajobrazu, gleby, ochrona zasobów
kopalin.
Klimat
Według rolniczo-klimatycznego podziału Polski R. Gumińskiego, miasto Grodzisk Wielkopolski
znajduje się w obrębie zaliczanym klimatycznie do VII dzielnicy środkowej, w której położona
jest zachodnia część Równiny Opalenickiej. Obszar ten charakteryzuje się najmniejszym
w Polsce opadem rocznym. Pomiary prowadzone w latach 1981-1987 na posterunku opadowym
IMGW w Grodzisku Wielkopolskim dały przeciętną średnią roczną wartość opadu wynoszącą
540 mm. W ciągu roku na tym terenie występuje 30-50 dni mroźnych oraz 100-110 dni
przymrozkowych. Pokrywa śnieżna zalega tutaj ok. 52 dni i utrzymuje się od listopada do
kwietnia, jednak nie zalega stale z uwagi na częste odwilże. Okres wegetacyjny trwa 210-220
dni. Średnia roczna wilgotność względna wynosi tu 80%, a minimalne wartości występują
w maju i czerwcu – 70%. W listopadzie i grudniu występują najwyższe wartości wilgotności
względnej – średnio 88%. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 8°C. Dominują
wiatry z sektora zachodniego.
Fauna i flora
Grodzisk Wielkopolski leży w obrębie Krainy Wielkopolsko-Pomorskiej i dzielnicy
Wielkopolsko-Kujawskiej. Dzielnica ta charakteryzuje się warunkami sprzyjającymi rozwojowi
borów sosnowych świeżych z domieszką gatunków liściastych: dębu, buku i grabu. Ponadto
na terenie Grodziska Wielkopolskiego występują zbiorowiska roślinności antropogenicznej,
powstałej pod działaniem czynników zależnych od człowieka – na siedliskach przekształconych,
lub nowo utworzonych. Obejmują one roślinność ozdobną parków, skwerów, zieleńców,
ogrodów przydomowych i zadrzewień przydrożnych.
Na obszarze miasta Grodzisk Wielkopolski nie ma wyznaczonych, objętych prawną ochroną
obszarów Specjalnej Ochrony Siedlisk przyrodniczych i gatunków roślin i zwierząt „Natura
11
2000”. Ponadto nie ma również obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków „Natura 2000”,
stanowiących Europejską Sieć Ekologiczną obszarów chronionych na terenie Unii Europejskiej.
Największymi wartościami środowiska przyrodniczego, warunkującymi stabilność całego
systemu, są obszary o małym stopniu przekształcenia zarówno roślinności, jak i sieci rzecznej
oraz morfologii. Stanowią je obszary i obiekty o dużej wartości przyrodniczej poddane ochronie
prawnej.
W rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody znajdują się pojedyncze drzewa uznane
jako pomniki przyrody gat. klon jawor, buk zwyczajny, jesion wyniosły, lipa szerokolistna, lipa
drobnolistna, kasztanowiec zwyczajny, dąb szypułkowy, topola biała, cis pospolity, buk
pospolity, wiąz szypułkowy, olsza czarna, grab pospolity, wierzba biała. Zlokalizowane w
Grodzisku Wielkopolskim grupy drzew: grupa 13 drzew (dąb szypułkowy, klon zwyczajny, grab
pospolity i lipa szerokolistna), grupa 15 drzew (dąb szypułkowy, grab pospolity, jesion
wyniosły, lipa szerokolistna), grupa 6 drzew (lipa szerokolistna i drobnolistna) oraz aleja lip
szerokolistnych przy ul. Staszica.
Ponadto na terenie miasta istnieje park o układzie przestrzennym krajobrazowym, wpisany do
rejestru zabytkowych parków. Park powstał w II połowie XVIII w., a przekształcony w latach
20-tych XX w. Obecnie zajmuje powierzchnię 6,54 ha. Od roku 1999 rozpoczęto rewitalizację
Parku Miejskiego na podstawie dokumentacji „Zabytkowy Park Dworski w Grodzisku
Wielkopolskim koncepcja rewaloryzacji na potrzeby Parku miejskiego”, wykonanej przez mgr
inż. Piotra Wilanowskiego i zaakceptowanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w
Poznaniu.
Do dnia dzisiejszego zostały przeprowadzone następujące prace rewitalizacyjne; usunięto
samosiejki drzew i krzewów w celu doświetlenia runa parkowego oraz lepszego przewietrzania.
Wyczyszczenie i pogłębianie dna stawu i rowów odwadniających, wykonanie linii brzegowej i
wzmocnienie wyspy, odnowienie i wybudowanie nowych ścieżek spacerowych, pomostów,
montaż ławek i koszy parkowych, odnowiono elewację pałacu. Wykonano nowe nasadzenia
drzew i krzewów zgodnie z koncepcją rewaloryzacji parku.
Wody powierzchniowe
Przez Grodzisk Wielkopolski przepływa Kanał Grodziski uchodzący do Kanału Grabarskiego
w południowo-wschodniej części gminy Grodzisk Wielkopolski, przy granicy z gminą
Kamieniec. W mieście nie ma jezior. Sztuczne zbiorniki wodne reprezentowane są przez stawy
przeciwpożarowe i drobne oczka wodne.
Przyczyną znacznego stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych, stanowiącego duże
zagrożenie dla środowiska wodnego w Wielkopolsce, są przede wszystkim ośrodki przemysłowe
i aglomeracje miejskie, odprowadzające ścieki komunalne i wody opadowe.
Jedną z ważniejszych inwestycji na terenie miasta w zakresie wód powierzchniowych była
poprawa stosunków wodnych w zabytkowym Parku Miejskim w Grodzisku Wielkopolskim
poprzez zwiększenie pojemności zbiornika wodnego. W 2007 roku, przy finansowym wsparciu
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, wykonano
renowację stawu. Przeprowadzenie tych prac było konieczne z uwagi na duże zamulenie dna
oraz niedrożność rowów dopływowych. Staw został oczyszczony, a brzegi całkowicie
wyprofilowane i obsiane trawą. Miejsce to odzyskało swoją funkcję nie tylko retencyjną, ale
przede wszystkim rekreacyjną. Dodatkowo na środku stawu zamontowano fontannę, która
oprócz funkcji estetycznych przyczynia się do lepszego napowietrzania stawu, a tym samym
12
rozwoju żyjących w nim roślin i zwierząt. Wartość robót to blisko 250.000 zł., z czego 70%
stanowiła częściowo umarzalna pożyczka z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.
Wody podziemne
Zaopatrzenie miasta Grodzisk Wielkopolski bazuje na ujęciach wód podziemnych z poziomu
wodonośnego Wielkopolskiej Doliny Kopalnej i pierwszego poziomu międzyglinowego. Zasoby
wód dla miasta, ustalone w oparciu o odnawialność zasobową oraz wielkość zasobów
eksploatacyjnych, warunkują możliwość poboru wody z tego rejonu. Poziom wodonośny WDK
jest ograniczony, jak również ograniczony jest obszar alimentacyjny. Racjonalne
gospodarowanie wodami stwarza konieczność ochrony udokumentowanych zasobów
podziemnych. Jako strefę ochrony sanitarnej pośredniej ustalono cały obszar zasobowy, tj. cały
udokumentowany wycinek doliny kopalnej.
Surowce naturalne
Na terenie Grodziska Wielkopolskiego występują udokumentowane złoża gazu ziemnego.
Poza tym brak na terenie miasta złóż innych surowców. Nie prowadzono też żadnych badań
poszukiwawczych nad złożami. Eksploatowane są tylko punktowo piaski wydmowe oraz piaski
i żwiry akumulacji lodowcowej dla zaspokojenia potrzeb lokalnych w zakresie budownictwa.
Ponadto rozpoznano występowanie złóż torfu zaliczanych do złóż o zasobach szacunkowych.
Nie są one aktualnie eksploatowane. Budowa geologiczna gminy nie wskazuje na możliwość
udokumentowania dużych złóż kopalin pospolitych. Nie ma więc możliwości oparcia
jakiejkolwiek części gospodarki miasta Grodzisk Wielkopolski o przemysł wydobywczy.
Gleby
Na terenie miasta występują gleby brunatne, wyługowane, bielice, czarne ziemie, czarne ziemie
zdegradowane oraz mursze. Na terenie miasta Grodziska Wielkopolskiego największy udział
gruntów ornych stanowi klasa IVA. Ogólnie dobre klasy gleby (II, IIIA, IIIB, IVA) zajmują na
terenie miasta 48,28%, natomiast gleby słabe i najsłabsze (V, VI) 30,66% powierzchni ogólnej
gruntów ornych.
Klasy bonitacyjne gruntów ornych miasta Grodzisk Wielkopolski, wyrażone w procentach,
ukazuje Wykres 1.1.
13
Wykres 1.1. Klasy bonitacyjne gleb w Grodzisku Wielkopolskim
VI
13,5%
II
0,3%
IIIA
8,9%
IIIB
8,7%
V
17,2%
IVB
21,1%
IVA
30,5%
Źródło: Prognoza Oddziaływania na Środowisko „Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Grodzisk
Wielkopolski na lata 2012-2016 z perspektywą do roku 2019”
Powietrze atmosferyczne i jego zanieczyszczenie
Zanieczyszczenie powietrza na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski jest generowane przez
emisje z procesów produkcji energii tj. procesów spalania paliw stałych (tzw. emisja niska).
W szczególności dotyczy to indywidualnego ogrzewania budynków mieszkalnych. Miasto ma
dwustronne zasilanie w paliwo gazowe. Dzięki temu do atmosfery nie przedostają się zbyt
szkodliwe substancje, które działają niekorzystnie na środowisko naturalne. Wszystkie budynki
użyteczności publicznej będące we władaniu Gminy ogrzewane są paliwem ekologicznym.
W mieście przeprowadzono wymianę urządzeń do opalania węglem na nowoczesne ekologiczne
urządzenia gazowe.
Głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego na terenie Grodziska
Wielkopolskiego są zanieczyszczenia komunikacyjne (tzw. mobilne). Zanieczyszczenia mobilne,
najbardziej obciążające powietrze atmosferyczne, związane są z układem drogowym miasta,
głównie z drogą krajową, drogami wojewódzkimi, a w dalszej kolejności z drogami
powiatowymi i gminnymi. Emisja komunikacyjna powoduje wzrost zanieczyszczeń gazowych
oraz pyłowych będących efektem spalania paliw (CO, CO2, tlenki azotu i węglowodory) oraz
ścierania opon, hamulców i nawierzchni drogowych (zanieczyszczenia zawierające ołów, kadm,
nikiel i miedź). Największa emisja ma miejsce na drogach wojewódzkich.
Jeśli chodzi o przemysłowe zanieczyszczenie powietrza, na terenie miasta Grodzisk
Wielkopolski nie stwierdzono występowania większych emitorów zanieczyszczeń powietrza.
Najbliżej miasta zlokalizowane jest przedsiębiorstwo Nordzucker Polska w Opalenicy, które
według WIOŚ w Poznaniu, zaliczane jest do głównych emitorów zanieczyszczeń powietrza na
terenie Wielkopolski.
14
W celu poprawy lub co najmniej dla zachowania obecnej jakości powietrza na obszarze miasta,
ustalono zadania realizacyjne, wpisane do Programu Ochrony Środowiska, takie jak:
racjonalizacja wykorzystania i modernizacja istniejących systemów grzewczych
w budynkach użyteczności publicznej,
budowa/przebudowa/remont nawierzchni ulic w mieście,
budowa ścieżek wzdłuż ulic,
budowa parkingu (44 miejsca, w tym 4 dla osób niepełnosprawnych) przy Przychodni
Zdrowia,
montaż kolektorów słonecznych na budynku Szkoły Podstawowej Nr 1 i Przedszkola
Gminnego.
Środowisko akustyczne
Na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski głównym problemem w sferze środowiska
akustycznego jest hałas komunikacyjny. Jest on związany przede wszystkim ze stałym wzrostem
natężenia ruchu i rozwojem sieci drogowej. Przedsięwzięcia ograniczające hałas komunikacyjny
bezpośrednio związane są bezpośrednio z inwestycjami drogowymi w mieście. Przewidziane
modernizacje i przebudowy istniejących drogowych szlaków komunikacyjnych mają na celu
ograniczenie emisji hałasu komunikacyjnego i jego negatywnego oddziaływania na człowieka
oraz budynki.
W latach 2010 –2011 Delegatura WIOŚ w Lesznie nie prowadziła pomiarów poziomu hałasu
komunikacyjnego w granicach miasta Grodzisk Wielkopolski. Jednak w związku z realizacją
obowiązków wynikających z ustawy prawo ochrony środowiska w 2010 roku prowadzone były
badania poziomu hałasu w otoczeniu dróg krajowych i wojewódzkich. Na obszarze powiatu
grodziskiego w 2009 roku zrealizowano badania monitoringu hałasów drogowych
w miejscowości Rakoniewice, położonej około 15 km od miasta Grodzisk Wielkopolski.
Największa uciążliwość hałasu obserwowana jest na obszarach położonych wzdłuż szlaków
komunikacyjnych, a w szczególności drogi krajowej nr 32. Dodatkowo należy się spodziewać,
że w najbliższych latach natężenie ruchu kołowego będzie wzrastać, co przyczyni się do
zwiększenia natężenia hałasu w sąsiedztwie tych szlaków. W przypadku hałasów pochodzących
od dróg i linii kolejowych dopuszczalny poziom hałasu dla wskaźników długookresowych
i krótkookresowych wynosi:
w porze dziennej: do 50 do 65 dB (w zależności od przeznaczenia terenu)
w porze nocnej: od 45 do 55 dB.
Hałas przemysłowy w Grodzisku Wielkopolskim stanowi mniejszy problem niż hałas
komunikacyjny. Dominującymi źródłami hałasu przemysłowego są: instalacje wentylacji
ogólnej, odpylania i odwiórowania, sprężarki, chłodnie, maszyny tartaczne, maszyny stolarskie,
maszyny do plastycznej obróbki metalu, maszyny budowlane, węzły betoniarskie, sieczkarnie,
specjalistyczne linie technologiczne, transport wewnątrzzakładowy oraz urządzenia
nagłaśniające.
1.1.4 Użytkowanie terenu oraz własność gruntów i budynków
Powierzchnia Grodziska Wielkopolskiego wynosi 1.821 ha. Szczegółowe dane na temat
wykorzystania gruntów miasta przedstawiono w Tabeli 1.1.
15
Tabela 1.1. Struktura wykorzystania gruntów na terenie Grodziska Wielkopolskiego (2012 r.)
Rodzaje gruntów
Użytki rolne
Grunty orne
Sady
Łąki trwałe
Pastwiska trwałe
Powierzchnia
(ha)
1.281
1.190
10
73
8
Użytki leśne oraz grunty zadrzewione
Lasy i grunty leśne
Grunty zadrzewione i zakrzewione
60
58
2
Grunty zurbanizowane i zabudowane
Grunty rolne zabudowane
Tereny mieszkaniowe
Tereny przemysłowe
Inne tereny zabudowane
Zurbanizowane tereny niezabudowane
Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe
Tereny komunikacyjne, w tym:
Drogi
Koleje
Inne
Nieużytki
Wody
Stojące
Płynące
Rowy
Ogółem
406
56
136
47
55
1
19
148
126
21
1
5
13
1
0
12
1.821
Źródło: Dane Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim
Dominują użytki rolne (1.281 ha, tj. 70,35% powierzchni miasta), a wśród nich grunty orne.
Dużą część zajmują także grunty zurbanizowane i zabudowane (406 ha, tj. 22,30% powierzchni
miasta). Miasto posiada niski udział wód – 0,71% powierzchni gruntów miasta (31 ha). Użytki
leśne oraz grunty zadrzewione stanowią zaledwie 3,29% powierzchni miasta (60 ha).
Strukturę użytkowania gruntów prezentuje Wykres 1.2.
16
Wykres 1.2. Rodzaje gruntów w mieście Grodzisk Wielkopolski
Grunty
zurbanizowane i
zabudowane
22,30%
Nieużytki 0,27%
Wody
0,71%
Użytki leśne
oraz grunty
zadrzewione
3,29%
Użytki rolne
70,35%
Własność gruntów w mieście przedstawia Tabela 1.2.
Tabela 1.2. Struktura własności gruntów w Grodzisku Wielkopolskim (2013 r.)
Struktura własności gruntów
Grunty Skarbu Państwa
Grunty Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
Grunty Państwowego Gospodarstwa Leśnego
Grunty zasobu nieruchomości Skarbu Państwa z
wyłączeniem gruntów przekazanych w trwały zarząd
Grunty w stałym zarządzie jednostek organizacyjnych z
wyłączeniem gruntów PGL
Pozostałe grunty Skarbu Państwa
Grunty Skarbu Państwa przekazane w użytkowanie
wieczyste
Grunty gmin i związków między gminnych
Grunty gmin i związków między gminnych przekazane w
użytkowanie wieczyste
Grunty osób fizycznych
Grunty osób fizycznych wchodzące w skład gospodarstw
rolnych
Grunty osób fizycznych nie wchodzące w skład gospodarstw
rolnych
Grunty spółdzielni
Grunty kościołów i związków wyznaniowych
Powierzchnia
Struktura
(ha)
315
97
52
17,30%
30,79%
16,51%
131
41,59%
3
32
0,95%
10,16%
42
169
2,31%
9,28%
30
1.085
1,65%
59,58%
820
75,58%
265
4
76
24,42%
0,22%
4,17%
Struktura własności gruntów
Grunty pozostałych osób prawnych
Grunty powiatów i związków powiatów przekazane w
użytkowanie wieczyste
Grunty województw z wyłączeniem gruntów przekazanych
w użytkowanie
Grunty wojewódzkich osób prawnych oraz grunty, których
właściciele nie są znani
Grunty spółek prawa handlowego
Ogółem
17
Powierzchnia
Struktura
(ha)
6
0,33%
6
0,33%
8
0,44%
1
79
1.821
0,05%
4,34%
100,00%
Według wykazu gruntów Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim na dzień 1 stycznia
2013 w strukturze własności gruntów w mieście dominowała własność osób fizycznych
(59,58%). Grunty Skarbu Państwa stanowią 17,30% ogółu gruntów.
Według danych Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim z 2012 roku, mienie
komunalne stanowiło 404,96 ha gruntów, z czego najwięcej, bo prawie 42%, stanowią drogi.
Szczegółowe dane, dotyczące gruntów komunalnych w Grodzisku Wielkopolskim według grup
rodzajowych, przedstawia Tabela 1.3.
Tabela 1.3. Grunty komunalne w Grodzisku Wielkopolskim wg grup rodzajowych (2012 r.)
Opis mienia komunalnego
Grunty orne
Drogi
Lasy
Tereny rekreacyjne (w tym place i tereny zielone)
Działki budowlane
Działki przemysłowo-handlowe
Inne (m.in. łąki, pastwiska, rowy, wody stojące)
Ogółem
Powierzchnia
(ha)
120,83
169,37
8,35
16,09
15,39
6,22
68,73
404,96
Według ewidencji, prowadzonej przez Urząd Miejski w Grodzisku Wielkopolskim, w 2012 roku
mienie komunalne stanowiło 61 budynków, z czego najwięcej budynki mieszkalne (36).
Dane dotyczące budynków, stanowiących mienie komunalne w Grodzisku Wielkopolskim
przedstawiono w Tabeli 1.4.
18
Tabela 1.4. Mienie komunalne w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.)
Wyszczególnienie
Budynki mieszkalne
Budynki niemieszkalne, budowle
Obiekty szkolne
Obiekty przedszkolne
Miejsko-gminne biblioteki
Ośrodki kultury i świetlice
Ośrodki sportu i rekreacji
Obiekty służby zdrowia
Placówki usługowo-handlowe
Ogółem
Liczba obiektów
36
15
4
1
1
1
2
1
2
61
1.1.5 Zasoby rekreacyjno-turystyczne i możliwości rozwoju turystyki
Przez teren miasta Grodzisk Wielkopolski przebiegają następujące turystyczne szlaki pieszorowerowe:
Szlak turystyczny im. Michała Drzymały – inicjatorem jego powołania jest Muzealna
Izba Pamięci i Tradycji oraz Towarzystwo Miłośników Ziemi Grodziskiej. Składa się
z kilku alternatywnych tras ułatwiających aktywne poznawanie zabytków znajdujących
się w Grodzisku Wielkopolskim i innych miejscowościach powiatu grodziskiego
Szlak Pielgrzyma (o całkowitej długości 25,2 km), jego przebieg obejmuje: Grodzisk
Wielkopolski – Pantaleonowo – Ptaszkowo – Kotowo – Wożniki – Ptaszkowo – Ujazd
(dworzec kolejowy) – Pantaleonowo – Grodzisk Wielkopolski
Szlak Drewnianych Kościołów, w skład którego, prócz kościoła w Grodzisku
Wielkopolskim, wchodzi 8 kościołów zlokalizowanych w miejscowościach: Łęki
Wielkie, Granowo, Jabłonna, Parzęczewo, Prochy, Wielichowo, Ruchocice, Zielęcin.
Z Grodziska Wielkopolskiego rozpoczynają się także dwie trasy dla rolkarzy:
Trasa 1 - Grodzisk Wielkopolski (wzdłuż drogi krajowej nr 23) – Ruchocice – 4 km
Trasa 2 - Grodzisk Wielkopolski (wzdłuż dogi krajowej 32 z Grodziska Wielkopolskiego
przez miejscowości Ptaszkowo, Kotowo) – Woźniki – 10 km.
Istniejąca na terenie miasta baza noclegowa i restauracyjna stanowi niezbędny element
zagospodarowania turystycznego i ma kluczowe znaczenie dla rozwoju turystyki na tym
obszarze. Na terenie miasta znajdują się obecnie następujące obiekty, posiadające w swej ofercie
miejsca noclegowe:
Hotel Groclin, ul Sportowa 2
Hotel XXI Wieku, ul. Poznańska 38b
Restauracja Leśna, ul. Nowotomyska 141
Hotel Behapowiec, ul. Nowa 27
Wynajem miejsc noclegowych Jadwiga Miś, ul. Zbąszyńska 18
Wynajem miejsc noclegowych Zdzisław Garcon, ul. Powstańców Chocieszyńskich 54a.
19
Bazę restauracyjną Grodziska Wielkopolskiego stanowią:
Pizzeria "Pepino", ul. Ks. Wawrzyniaka 19
Pizzeria "Ibiza", ul. Kolejowa 2 a
Kebap-pizza "Sultan", ul. Poznańska 12
"Marjo" Pizzeria, ul. Nowotomyska 57
Kebap-pizza "U Basi", ul. Poznańska 17
"PKP Pizza – Kebab – Pysznie” ul. Żwirowa 2 a
Kachlicki Jan Kawiarnia – Cukiernia, Przemysłowa 18
Centrum Kulturalno-Rozrywkowe "Masarnia", ul. Powstańców Chocieszyńskich 23E
Hotel Groclin, ul Sportowa 2
Motel XXI Wieku, ul. Poznańska 38b
Motel Leśna, ul. Nowotomyska 141
Hotel „Behapowiec”, ul. Nowa 27.
Do rozwoju turystyki (i sportu) na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski przyczyniają się także
istniejące obiekty sportowe i kulturalne, opisane w podrozdziale 2.3. Sfera społeczna (1.3.2.
Podmioty sfery społecznej, 1.3.2.4. Sport, 1.3.2.5. Kultura).
1.1.6 Infrastruktura techniczna
Infrastruktura i gospodarka wodno-ściekowa
System dostarczania wody i odprowadzania ścieków obsługuje Grodziskie Przedsiębiorstwo
Komunalne Sp. z o.o., które powstało w 2007 roku z przekształcenia Miejskiego Zakładu
Komunalnego, będącego gminnym zakładem budżetowym. W celu realizacji zadań Spółka jest
podzielona na zakłady: Wodociągi, Kanalizację i Usług Komunalnych. Podstawowy przedmiot
działalności firmy stanowi zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie zaopatrzenia w wodę
uzdatnioną oraz odbioru i oczyszczania ścieków komunalnych. Ponadto spółka świadczy usługi
komunalne m.in. w zakresie utrzymania czystości i składowiska odpadów, utrzymania zieleni,
obsługi składowiska odpadów, budowy i remontów chodników.
Zaopatrzenie mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego w wodę uzdatnioną odbywa się
za pomocą stacji uzdatniania wody przy ul. Mikołajczyka 28 (stacja podstawowa), ul. Chopina 8
(stacja awaryjna, w 2012 roku nie była uruchamiana). Stacja przy ul. Zbąszyńskiej 46 na terenie
Ośrodka Sportu i Rekreacji zaopatruje w wodę tylko zespół basenów kąpielowych
(stacja przekazana Spółce w użyczenie przez Gminę Grodzisk Wielkopolski do końca 2012
roku). Woda na potrzeby odbiorców jest ujmowana z podziemnych ujęć czerpiących wodę
z utworów czwartorzędowych Wielkopolskiej Doliny Kopalnej.
W Grodzisku Wielkopolskim istnieje oczyszczalnia ścieków, która została zaprojektowana
i wybudowana dla przyjęcia ścieków komunalnych z terenu miasta, spływających grawitacyjnie
istniejącymi kolektorami oraz części ścieków bytowych ze zbiorników bezodpływowych
z gminy Grodzisk. Oczyszczalnia ścieków w Grodzisku Wielkopolskim prowadzi swą
działalność w zakresie oczyszczania ścieków bytowych, przemysłowych oraz ciekłych odpadów
poprodukcyjnych wraz z odwadnianiem i zagospodarowaniem osadów ściekowych.
Centrum miasta posiada sieć kanalizacji deszczowej. Wody deszczowe odprowadzane są
istniejącymi kanałami oraz powierzchniowo do przepływających przez miasto cieków. Ścieki
20
poprzez szereg wylotów odpływają do rowów szczegółowych i Rowu Grodziskiego. Grodzisk
Wielkopolski posiada konsekwentnie realizowany „Program Gospodarki Ściekowej” obejmujący
rozbudowę i modernizację istniejącej sieci kanalizacji deszczowej wraz z montażem urządzeń
oczyszczających (osadniki i separatory) w miejscu wylotu do odbiornika oraz budowę nowej
sieci kanalizacji deszczowej dla pozostałej części miasta. Zgodnie z opracowanym programem,
miasto ma posiadać pełną sieć rozdzielczą w zakresie kanalizacji deszczowej i sanitarnej.
Z obszaru miasta wody opadowe i roztopowe ujęte kanalizacją deszczową są odprowadzane do
rowów melioracyjnych i Rowu Grodziskiego dziesięcioma wylotami z terenu dziewięciu zlewni.
Grodzisk Wielkopolski jest objęty Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków, co obliguje
miasto do modernizacji istniejącej oczyszczalni ścieków przy jednoczesnym rozbudowaniu
systemu kanalizacji sanitarnej na terenie całej aglomeracji. W latach 2008-2013 Grodziskie
Przedsiębiorstwo Komunalne Spółka z o.o. występowało jako Beneficjent środków unijnych
Funduszu Spójności w przedsięwzięciu pn.: „Kompleksowe zagospodarowanie ścieków
w zlewni rzeki Obry – Gmina Grodzisk Wielkopolski”. Przedsięwzięcie to obejmowało m.in.
budowę kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenie Grodziska Wielkopolskiego
oraz rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków w Grodzisku Wielkopolskim
do przepustowości 4.500 m3/dobę.
Gospodarka wodno-ściekowa w mieście i gminie Grodzisk Wielkopolski jest obecnie niemal
całkowicie uporządkowana. Do sieci wodociągowej podłączonych jest około 97% gospodarstw
domowych. Na koniec 2012 roku liczba przyłączy wynosiła 3.284. Łączna długość sieci
wodociągowej wynosi 173,40 km.
Tabela 1.5. przedstawia podstawowe dane o systemie dostarczania wody w mieście i gminie
Grodzisk Wielkopolski.
Tabela 1.5. System dostarczania wody – podstawowe dane
Wyszczególnienie
Jednostka
Liczba przyłączy
Gospodarstwa
domowe
podłączone
do
sieci
wodociągowej
Długość sieci wodociągowej na terenie miasta
Produkcja wody (w tys.)
Sprzedaż wody (w tys.)
Koszt pozyskania, oczyszczania i dostarczenia 1m3 wody
Opłaty netto z tytułu pozyskania oczyszczania i
dostarczenia 1m3 wody
Koszty ogółem związane z produkcją i dostarczaniem
wody (w tys.)
Wpływy z tytuły dostarczania wody odbiorcom (w tys.)
Straty w sieci wodociągowej %
szt.
%
km
m3
3
m /rok
zł
zł
zł
zł
%
Wartość
(2012 r.)
3.284
97,00
173,40
1.179,50
969,90
2,96
3,17
2.871,75
3.075,65
8,97
Źródło: Dane Grodziskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Grodzisku Wielkopolskim
Według stanu na koniec 2012 roku, liczba przyłączy do sieci kanalizacyjnej w mieście i gminie
Grodzisk Wielkopolski wynosiła 2.159. Do sieci kanalizacyjnej podłączonych było 89%
21
gospodarstw domowych. Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Grodzisk Wielkopolski
wynosiła 84,70 km.
Tabela 1.6. przedstawia podstawowe dane o systemie odprowadzania ścieków w mieście
i gminie Grodzisk Wielkopolski.
Tabela 1.6. System odprowadzania ścieków – podstawowe dane
Wyszczególnienie
Jednostka
Liczba przyłączy
Gospodarstwa domowe podłączone do kanalizacji
Ogółem odprowadzonych ścieków (w tys.)
Wykorzystywanie mocy przerobowych oczyszczalni
Długość sieci kanalizacyjnej
Liczba oczyszczalni ścieków
Koszt oczyszczania 1m3
Opłata neto z tytułu oczyszczania ścieków 1m3
Koszty związane utrzymaniem i funkcjonowania sieci
kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków (w tys.)
Wpływy z tytułu odprowadzania i funkcjonowania sieci
kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków (w tys.)
szt.
%
3
m /rok
%
km
szt.
zł
zł
zł
zł
Wartość
(2012 r.)
2.159
89,00
1.218
16,00
84,70
1
4,16
4,23
5 067,24
5.155,21
Źródło: Dane Grodziskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o. w Grodzisku Wielkopolskim
Elektroenergetyka
Wszystkie gospodarstwa domowe na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski są zaopatrzone
w energię elektryczną z linii 110 kV Poznań Plewiska - Opalenica - Nowy Tomyśl poprzez linię
napowietrzną doprowadzającą 110 kV z gminy Opalenica do stacji elektroenergetycznej 110/15
kV w Grodzisku Wielkopolskim. Prąd doprowadzany jest z Głównego Punktu Zasilającego
w Grodzisku Wielkopolskim. W razie awarii przewidziano zasilanie z GPZ-u w Opalenicy.
Przekładnia, jaką posiada GPZ w Grodzisku Wlkp. posiada parametry 110 KM/15, dysponując
łączną mocą 32 MW (z możliwością rozbudowy do 50 MW).
Systemem elektroenergetycznym na terenie Grodziska Wielkopolskiego zarządza ENEA
Operator Sp. z o.o.
Gospodarka cieplna
Podstawowymi źródłami ciepła w systemie ciepłowniczym w mieście Grodzisk Wielkopolskim
są małe, lokalne kotłownie przy obiektach gminnych, zakładach przemysłowych i indywidualne
kotłownie w budynkach wielorodzinnych i jednorodzinnych. Większość kotłowni w obiektach
należących do gminy Grodzisk Wielkopolski zmodernizowano w latach 1990–2008. Przewiduje
się, że do roku 2028 wszystkie obiekty znajdujące się w zasięgu sieci gazowniczej będą
posiadały nadal kotłownie gazowe lub będą ogrzewanie w systemie pomp ciepła.
Domy jednorodzinne i pozostałe mieszkania w budownictwie wielorodzinnym ogrzewane są
indywidualnymi systemami grzewczymi. W Grodzisku Wielkopolskim dominują systemy
centralnego ogrzewania, a ogrzewanie indywidualnymi piecami węglowymi stanowi mniejszy
22
udział. Część gospodarstw domowych deklaruje posiadanie równocześnie dwóch systemów
grzewczych (co. węglowe i gazowe). Składy opałowe zaopatrują głównie odbiorców
indywidualnych.
Eksploatacją i dystrybucją gazu na terenie Grodziska Wielkopolskiego zajmuje się WOSD Sp.
z o.o. Oddział – Zakład Dystrybucji Gazu Poznań. Odbiorcy w mieście do 2010 roku byli
zasilani gazem ziemnym Gz-41,5, a obecnie gazem Gz-50.
Wśród odbiorców indywidualnych i przyłączy do budynków usługowo handlowych oraz
zakładów produkcyjnych występuje systematyczny przyrost liczby odbiorców gazu. Natomiast
zużycie gazu rośnie bardziej dynamicznie wśród odbiorców domowych, niż usługowych
i przemysłowych.
Z ekonomicznego punktu widzenia, sprawa zaopatrzenia miasta w gaz ziemny rozwiązana jest
wzorcowo. Jak mało które miasto, Grodzisk Wielkopolski ma dwustronne zasilanie w to paliwo.
Stąd też potencjalny inwestor może liczyć na prawie nieograniczone dostawy, tego najbardziej
dziś ekologicznego paliwa. Miasto zostało w 100% zgazyfikowane, by do atmosfery nie
przedostawały się zbyt szkodliwe substancje, mające niszczący wpływ na rozwój zieleni.
22 września 2010 roku Rada Miejska w Grodzisku Wielkopolskim podjęła uchwałę
(Nr LI/373/2010) w sprawie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe dla Miasta i Gminy Grodzisk Wielkopolski. Zgodnie z wnioskiem zawartym
w tym dokumencie, w planach ENEA S.A. i WOSD Sp. z o.o. jest rozwój przedsiębiorstw,
rozbudowy sieci gazowniczej i elektroenergetycznej, na skutek powstania nowych osiedli
mieszkaniowych.
Telekomunikacja
Grodzisk Wielkopolski jest pokryty siecią kablową Telekomunikacji Polskiej S.A. w 90%.
W większości jest to okablowanie miedziane z centralnie położoną Centralą w mieście.
Usługi telefoniczne analogowe są ogólnie dostępne. Sytuację w tym zakresie należy zatem
ocenić jako zadowalającą. Istniejąca sieć telefoniczna pozwala na rozwój dodatkowych usług
telefonicznych i internetowych. Z zakresie telefonii bezprzewodowej Grodzisk Wielkopolski
znajduje się w zasięgu stacji bazowych wszystkich operatorów GSM, a zasięg jest
bezproblemowy i ogólnodostępny.
W mieści możliwy jest dostęp do usług szerokopasmowych. Na obszarze pokrycia miasta przez
TV kablową INEA prędkości Internetu do 150 Mb/s. Na terenie miasta sieć telewizji kablowej
INEA istnieje jedynie na Osiedlu Wojska Polskiego i Osiedlu Chopina.
Gospodarka odpadami stałymi
W związku z wdrożeniem ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, 1 lipca 2013
roku wszedł w życie tzw. nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi. Narzucił on
na związki międzygminne jako organizatorów nowego systemu szereg obowiązków.
Miasto Grodzisk Wielkopolski swym działaniem obejmuje Związek Międzygminny „Centrum
Zagospodarowania Odpadów – SELEKT”, który na terenie 21 gmin członkowskich przejął ich
wszelkie kompetencje w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.
Mieszkańcy miasta mieli możliwość wyboru sposobu zbierania odpadów komunalnych
w sposób selektywny (zbiór w systemie workowym), bądź nieselektywny. Do worków można
23
wrzucać makulaturę (worek niebieski), tworzywa sztuczne (worek żółty) oraz szkło białe
i kolorowe (worek biały). Pozostałe nieczystości stałe należy wrzucać do pojemnika na odpady
zmieszane. Na terenach osiedlowych odpady segregowane należy wrzucać do ustawionych
pojemników. Właściciele nieruchomości, którzy nie chcą segregować odpadów płacą wyższą
stawkę i wrzucają wszystkie odpady do jednego pojemnika na odpady zmieszane.
Przyjęta w tym zakresie logistyka zakłada zbiórkę odpadów segregowanych w zakresie
odpadów opakowaniowych wielomateriałowych i odpadów biodegradowalnych, tj. odpadów
zielonych na terenie posesji jednorodzinnych oraz odpadów niesegregowanych (zmieszanych).
W przypadku nieruchomości zabudowanych budynkami wielorodzinnymi zbierane są
następujące frakcje odpadów: papier i tektura, odpady opakowaniowe wielomateriałowe, szkło
zmieszane, odpady niesegregowane (zmieszane) i odpady biodegradowalne. Od 1 lipca 2013
roku odpady ulegające biodegradacji można także oddać bezpłatnie do tymczasowego Punktu
Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) na ulicy Kościańskiej, na terenie
Grodziskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego (tymczasowy tzn. do czasu wybudowania
PSZOK-u przez „ZM-Selekt”). Do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych
właściciele nieruchomości będą mieli również możliwość bezpłatnego oddania tzw. odpadów
problemowych.
Zbiórka odpadów wielkogabarytowych, sprzętu elektrycznego i elektronicznego będzie się
odbywała dodatkowo dwa razy do roku, w okresie wiosennym i jesiennym. Odpady budowlane
i rozbiórkowe w niewielkich ilościach można wrzucać do pojemników na odpady zmieszane.
W przypadku większej ilości właściciel nieruchomości powiadamia firmę wywozową od której
zamawia kontener na tego typu odpady za odpowiednią opłatą.
Odpady komunalne po odebraniu od firmy wywozowej zostają przewożone na regionalną
instalację przetwarzania odpadów komunalnych w Piotrowie Pierwszym, a następnie trafiają na
sortownię, gdzie wydziela się poszczególne frakcje, aby kolejno poddać je recyklingowi
i odzyskowi.
Układ transportowy
W układzie drogowym miasta funkcjonuje 4-stopniowa hierarchia dróg: droga krajowa, droga
wojewódzka, drogi powiatowe, drogi gminne.
Zestawienie różnych kategorii dróg w mieście Grodzisk Wielkopolski wraz z podaniem ich
długości przedstawia Tabela 1.7.
Tabela 1.7. Długość różnych kategorii dróg w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.)
Wyszczególnienie
Drogi krajowe (nr 32)
Drogi wojewódzkie (nr 308)
Drogi powiatowe
Drogi gminne
Łączna długość dróg
Łączna długość
dróg (km)
Długość dróg (km)
Utwardzone Nieutwardzone
2,62
5,90
2,62
5,90
-
11,71
63,00
11,71
45,00
18,00
83,23
65,23
18,00
24
Przez teren miasta przechodzą dwa główne ciągi komunikacyjne – droga krajowa nr 32
(o długości 2,62 km) oraz droga wojewódzka nr 308 (o długości 5,90 km).
Droga nr 32 w Stęszewie (w odległości ok. 24 km na północny zachód od Grodziska
Wielkopolskiego) łączy się z drogą krajową nr 5 Poznań-Wrocław, a w odległości ok. 65 km
na południowy zachód – z drogą krajową Świnoujście-Jakuszyce. Położenie miasta należy więc
ocenić atrakcyjnie, jeśli chodzi o dostępność komunikacyjną. Natomiast drogi wojewódzkie na
terenie Grodziska Wielkopolskiego pełnią ważną funkcję transportową, zapewniając połączenie
miasta z innymi ośrodkami i spełniają istotne zadania gospodarcze i turystyczne.
Ważną rolę transportową pełnią również drogi powiatowe o łącznej długości w mieście 11,71
km. Sieć dróg gminnych rozpięta jest w mieście na długości 63,00 km i służy lokalnym
potrzebom transportowym.
Sieć ulic miejskich należy modernizować i rozbudowywać do potrzeb wzrastającego ruchu
drogowego i rozwoju miasta. W minionych latach przeprowadzono w tym celu następujące
inwestycje drogowe, na konieczność których wskazywali zarówno mieszkańcy miasta i gminy,
jak i inni użytkownicy dróg:
Obwodnica południowa Grodziska Wielkopolskiego - wybudowana obwodnica ma
długość 2970 mb i szerokość 7,00 m. W jej ciągu znajduje się 5 skrzyżowań, które
zaprojektowano z uwzględnieniem elementów pozwalających na zachowanie
bezpiecznych warunków ruchu. W obrębie 2 skrzyżowań wybudowane zostały ekrany
akustyczne dla ochrony przyległych zabudowań przed hałasem. Obwodnica posiada klasę
drogi wojewódzkiej „G” ( droga główna ruchu przyspieszonego). Wartość robót wyniosła
10.628.067 zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego:
7.458.689 zł (70,18%), udział Gminy Grodzisk Wielkopolski: 1.919.743 zł (29,82%).
Przebudowa skrzyżowania ulicy Kolejowej, Żwirowej i Nowy Świat w Grodzisku
Wielkopolskim – zrealizowana w ramach projektu „Poprawa bezpieczeństwa w rejonie
ulicy Kolejowej w Grodzisku Wielkopolskim poprzez przebudowę skrzyżowania na
rondo (skrzyżowanie dróg powiatowych i gminnych)”, zgłoszonego do Wojewódzkiego
Koordynatora Programu Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych na Drogach. Program
realizowany był przez Ministerstwo Infrastruktury w ramach Krajowego Programu
Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005. Przed realizacją projektu
przeprowadzono remont kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz dokonano przebudowy
oświetlenia. Wartość budowy ronda: 1.964.30,52 zł, z czego Ministerstwo Infrastruktury:
800.000 zł (40,72%), Powiat Grodziski 50.000 zł. (2,54%), środki własne gminy:
1.114.830,52 zł (56,74%).
Przebudowa skrzyżowania na rondo w rejonie ulic Staszica, Chopina, Garbary –
realizowana w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011,
w celu poprawy w miejscach niebezpiecznych oraz poprawa jakości dróg gminnych
poprzez przebudowę skrzyżowania na rondo o średnicy 27 m. Wartość zadania
1.147.796,31 zł, dofinansowanie na poziomie 50%.
Budowa ronda na skrzyżowaniu ulic Bukowskiej, 3 Maja, ks. Cz. Tuszyńskiego, Pl.
Anny wraz z przebudową i rozbudową ulicy 3 Maja i Żwirki i Wigury w Grodzisku
Wielkopolskim – zadanie zrealizowane w ramach Narodowego Programu Przebudowy
Dróg Lokalnych 2008-2011. W ramach projektu nastąpiła rozbudowa fragmentu ulicy
3 Maja z ujednoliceniem szerokości jej nawierzchni i z wykonaniem nowych elementów
drogowych, takich jak: rondo na skrzyżowaniu z ulicą Bukowską, ks. Cz. Tuszyńskiego,
Pl. Anny, miejsc postojowych dla autobusów i samochodów osobowych. Inwestycja
zasięgiem swym obejmowała także 80 m ul. Żwirki i Wigury. Cała droga otrzymała
25
nawierzchnię bitumiczną. Inwestycja przyczyniła się do podniesienia stanu
bezpieczeństwa na drogach w centrum miasta, w szczególności w okolicy placówek
oświatowych oraz budynków użyteczności publicznej. Wartość zadania wyniosła
3.243.700 zł, z czego budżet Państwa: 1.621.800 zł, budżet Gminy Grodzisk
Wielkopolski: 1.121.900 zł, budżet Powiatu Grodziskiego 500.000 zł.
Budowa ulicy Kolejowej w Grodzisku Wielkopolskim na odcinku od dworca PKP do
ulicy Bukowskiej wraz z odwodnieniem i oświetleniem drogowym – realizacja projektu
w 2013 roku. Projekt obejmuje budowę odcinka długości 433,20 mb z bitumiczną jezdnią
o szerokości 7,00 m, z lewostronnym pasem postojowym szerokości 3,00 m, dł. ok. 200
mb dla autobusów i samochodów ciężarowych oraz lewostronnego ciągu pieszorowerowego o szerokości 2,50 m i długości ok. 450 m. Powstała zatoka autobusowa
i trzy stanowiska postojowe dla samochodów osobowych, w tym jedno dla osób
niepełnosprawnych. Przeprowadzono remont istniejącego przejścia dla pieszych i
wyznaczenie czterech nowych przejść pieszo – rowerowych. Łączna wartość zadania:
1.595.331.14 zł, z czego dofinansowanie z NPPDL: 772.498.00 zł, udział partnerów
(GoodMills Polska, de Heus, Powiat Grodziski): 400.000.00 zł, udział gminy Grodzisk
Wielkopolski: 422.833,14 zł.
Budowa obwodnicy północnej miasta Grodziska Wielkopolskiego na odcinku od ulicy
Nowotomyskiej do ulicy Bukowskiej wraz z oświetleniem – projekt zrealizowany
w 2011 roku. Obwodnica miasta Grodzisk Wielkopolski stanowi połączenie
komunikacyjne pomiędzy drogą wojewódzką nr 308, a drogą powiatową nr 2723P, bez
konieczności wjazdu do centrum miasta. Jej długość to ponad 1,8 km, szerokość 7 m,
nawierzchnia bitumiczna z odwodnieniem poprzez system otwartych rowów drogowych.
W ramach tej inwestycji powstały trzy nowe skrzyżowania typu rondo, drogi serwisowe,
urządzenia bezpieczeństwa ruchu i nowe odcinki chodników i ścieżki rowerowej.
W obliczu braku obwodnicy i możliwości alternatywnej trasy dojazdu do północnej
części miasta, pojazdy musiały przejeżdżać przez ścisłe centrum. Stwarzało to
niebezpieczeństwo kolizji drogowych i wypadków z udziałem pieszych. Obwodnica
pozwoliła na wyprowadzenie tranzytu poza centrum miasta, a tym samym odciążyć je od
nadmiernego zatłoczenia, zwłaszcza samochodów ciężarowych. Całkowita wartość
projektu wyniosła 13.661.533,04 zł, z czego dofinansowanie Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego: 5 591 077,11 zł.
Powyższe inwestycje zwiększyły atrakcyjność miasta, jako miejsca inwestycji i rozwoju
działalności gospodarczej. Przedsięwzięcia te wpłynęły także bardzo pozytywnie na jakość
środowiska naturalnego, poprawę bezpieczeństwa ruchu oraz komfortu podróżowania i życia
mieszkańców tego terenu, jak i osób przejeżdżających i przyjeżdżających do Grodziska
Wielkopolskiego.
Grodzisk Wielkopolski nie posiada własnej komunikacji miejskiej, ale jest dobrze
skomunikowany z pozostałymi częściami regionu. Mieszkańcy mają możliwość korzystania
zarówno z komunikacji autobusowej, jak i kolejowej. W przypadku połączeń autobusowych
funkcjonuje kilka tras obsługiwanych przez przedsiębiorstwa z innych miast. Przewóz odbywa
się przystosowanymi do tego pojazdami w regularnej komunikacji według rozkładów jazdy
podanych do publicznej wiadomości. Dają one możliwość dojazdu z Grodziska Wielkopolskiego
do Poznania i Zielonej Góry, a także do Nowego Tomyśla, Wolsztyna, Nowej Soli, Wielichowa,
Gubina i Żar. Autobusy kursują również po drogach gminnych, łącząc mniejsze miejscowości na
terenie gminy.
26
Podmioty i linie autobusowe obsługujące Grodzisk Wielkopolski to:
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej Zielona Góra sp. z o.o., ul. Jana z Kolna 2
a, 65 - 014 Zielona Góra (trasy: Poznań – Zielona Góra, Zielona Góra – Białystok,
Zielona Góra – Zamość)
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej sp. z o.o., ul. Przyszłości 1, 67 – 100
Nowa Sól (trasa Poznań – Nowa Sól)
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej S.A., ul. Okrzei 31-33, 68 – 200 Żary
(trasa Poznań – Żary)
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej S. A., ul. Stanisława Matyi 1, 61-586
Poznań (trasy: Poznań – Grodzisk Wielkopolski, Poznań – Kąkolewo, Poznań – Nowy
Tomyśl)
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej sp. z o.o., ul. Narutowicza 76, 64 – 100
Leszno (trasa Leszno – Kościan – Grodzisk Wielkopolski)
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej S.A., ul. Fabryczna 1, 15-482 Białystok
(trasa Białystok – Zielona Góra)
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Radomiu sp. z o.o., ul. 1905 Roku 47,
26-600 Radom (trasa Zamość – Lublin – Łódź – Poznań – Grodzisk Wlkp. – Zielona
Góra)
Przewozy Pasażerskie „LEONIDAS” s.c., Stanisław Matczak, Urszula Matczak ul.
Odrodzonego Wojska Polskiego 15, 67 – 410 Sława (trasa Sława – Grodzisk Wlkp. –
Poznań)
Przewóz Osób Aleksandra Fornalska – Czapla, Śniaty, ul. Wielichowska 50, 64-032
Wilkowo Polskie (trasa Maksymilianowo – Kamieniec – Grodzisk Wielkopolski).
Gmina zapewnia także dojazd dzieci do szkół autobusem przedsiębiorstwa wyłonionego
w drodze przetargu. Godziny kursów dostosowane są do czasu rozpoczęcia i zakończenia zajęć
w szkole.
Dopełnieniem obrazu sytuacji komunikacyjnej Grodziska Wielkopolskiego są kolejowe
przewozy pasażerskie w ramach PKP, umożliwiające połączenie z Poznaniem i Wolsztynem.
Zasoby i warunki mieszkaniowe
Podstawowe dane dotyczące sytuacji mieszkaniowej w mieście zestawiono w Tabeli 1.8.
Tabela 1.8. Zasoby mieszkaniowe w Grodzisku Wielkopolskim w latach 2008-2012
Wyszczególnienie
Budynki mieszkaniowe
Mieszkania
Izby
Powierzchnia użytkowa
mieszkań
Przeciętna powierzchnia
mieszkania (m2)
mieszkania na osobę
2008
2009
2010
Zasoby mieszkaniowe
2.260
2.287
2.297
4.210
4.286
4.335
17.622
17.916
18.107
2011
2012
2.328
b.d
b.d
2.359
b.d.
b.d.
338.562
344.698
348.419
b.d
b.d.
80,4
80,4
80,4
b.d
b.d.
24,3
24,7
24,7
b.d
b.d.
Źródło: Dane GUS, Bank Danych Lokalnych
27
Dane dotyczące wyposażenia mieszkań w infrastrukturę techniczną przedstawia tabela 1.9.
Tabela 1.9. Wyposażenie mieszkań zamieszkanych w urządzenia infrastruktury technicznej w
Grodzisku Wielkopolskim (2005-2009)
Liczba mieszkań w roku
2005
2006
2007
2008
Mieszkania wyposażone w instalacje techniczno - sanitarne
Wyszczególnienie
Wodociąg
4.144
4.220
Ustęp spłukiwany
3.846
3.863
3.890
3.940
Łazienka
3.670
3.687
3.714
3.764
Centralne
ogrzewanie
3.372
3.389
3.416
3.466
Gaz sieciowy
3.179
3.192
3.214
3.249
Mieszkania wyposażone w instalacje – w % ogółu mieszkań:
4.016
3.840
Wodociąg
Łazienka
Centralne
ogrzewanie
4.050
4.067
4.094
2009
3.542
3.502
98,4
89,2
98,4
89,2
98,4
89,3
98,4
89,4
98,5
89,6
81,9
82
82,1
82,3
82,6
Według danych Narodowego spisu powszechnego mieszkań z 2002 roku, spośród 3.797
mieszkań zamieszkanych stale, 88,91% z nich wyposażone było w łazienkę. Ciepłej wody nie
posiadało 5,86% mieszkań stale zamieszkanych. Z 3.582 zamieszkanych stale mieszkań
i wyposażonych w gaz, zdecydowana większość, bo 82,35%, korzystało z gazu z sieci.
Liczbę budynków mieszkalnych i mieszkań, wraz z ich powierzchnią użytkową oraz liczbą
ludności w mieszkaniach w roku 2002 (dane Narodowego spisu powszechnego ludności
i mieszkań 2011 nie zostały jeszcze udostępnione do analiz), z uwzględnieniem rodzajów
budynków i rodzaju podmiotów, będących ich właścicielami, ukazuje tabela 1.10.
28
Tabela 1.10. Sytuacja mieszkaniowa w Grodzisku Wielkopolskim według Narodowego Spisu Powszechnego Mieszkań (2002 r.)
Mieszkania
Wyszczególnienie
Budynki
mieszkalne
w tym
Ogółem zamieszkałe
stale
mieszkań w m2
Ludność w
w tym
mieszkaniach
Ogółem zamieszkałych
stale
RAZEM
Budynki
mieszkalne, w tym
stanowiące
własność:
Osób fizycznych
Spółdzielni
mieszkaniowych
Gminy
1.957
3.900
3.797
299.746
294.577
13.454
1.944
1.743
3.887
2.174
3.784
2.123
298.872
205.038
293.703
202.692
13.408
8.005
29
38
774
212
759
207
39.795
11.229
39.043
10.991
2.396
703
Skarbu Państwa
Zakładów pracy
Pozostałych
podmiotów
3
18
6
46
6
44
388
2.511
388
2419
17
141
9
27
24
1.561
1406
74
Wspólną
Budynki
mieszkalnoinwentarskie i
mieszkalnogospodarskie
Budynki pozostałe
104
648
621
38.350
36.764
2.072
8
5
8
5
8
5
587
287
587
287
32
14
Źródło: Dane Narodowego spisu powszechnego mieszkań 2002 rok
Z powyższych danych wynika, że w mieście Grodzisk Wielkopolski dominuje własność
prywatna mieszkań w budynkach mieszkalnych (55,93% mieszkań), w dalszej kolejności
własność spółdzielni mieszkaniowych (19,91% mieszkań) i własność wspólna (16,67 mieszkań).
Według danych Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim, w latach 2008-2012 w mieście
było 8 budynków mieszkalnych komunalnych. Liczba budynków mieszkalnych spółdzielczych
nieznacznie wzrasta (32 budynki w 2012 roku). Liczba mieszkań komunalnych w 2012 roku
spadła o prawie 23% na skutek ich sprzedaży. Wzrasta natomiast liczba mieszkań socjalnych
(w 2012 roku było ich 9, podczas gdy w roku 2008 zaledwie 2).
Dane dotyczące mieszkalnictwa komunalnego i socjalnego, wraz z liczbą wydanych pozwoleń
na budowę domów jednorodzinnych oraz oddanych do użytkowania domów jednorodzinnych
przedstawia Tabela 1.11.
29
Tabela 1.11. Sytuacja mieszkaniowa w Grodzisku Wielkopolskim według danych Urzędu
Miejskiego (2008-2012)
Mieszkalnictwo
Budynki mieszkalne komunalne
Budynki mieszkalne spółdzielcze
Mieszkania komunalne
Mieszkania socjalne
Wydane pozwolenia na budowę domów
jednorodzinnych
Domy jednorodzinne oddane do użytku
2008
2009
2010
2011
2012
8
29
92
2
8
30
74
5
8
30
73
5
8
31
73
9
8
32
71
9
44
26
20
54
26
55
29
19
28
53
Źródło: Dane Urzędu Miejskiego i Starostwa Powiatowego w Grodzisku Wielkopolskim
1.1.7 Identyfikacja problemów
Dokonana analiza zagospodarowania przestrzennego terenu Grodziska Wielkopolskiego
ujawniła szereg problemów rozwojowych, do których należą przede wszystkim:
1. W dziedzinie ochrony środowiska przyrodniczego:
wzrost zanieczyszczenia powietrza w związku przede wszystkim ze zwiększającym się
natężeniem ruchu samochodowego
wzrost hałasu w związku z wzmożeniem ruchu kołowego oraz potrzeba ograniczenia
negatywnego wpływu hałasu na mieszkańców
konieczność tworzenia nowych obszarów zieleni na terenach zabudowanych
ciągle niewystarczająca świadomość ludności w zakresie ochrony środowiska
zrzut ścieków komunalnych do kanalizacji deszczowej i rowów melioracyjnych
2. W dziedzinie kształtowania ładu przestrzennego:
problemy
związane
z
zagospodarowaniem
niewykorzystywanych terenów i obiektów
zły stan techniczny części kamienic w centrum miasta
zdewastowanych,
częściowo
3. W dziedzinie infrastruktury technicznej:
konieczne dalsze inwestycje odtworzeniowe i modernizacyjne infrastruktury
wodociągowo-kanalizacyjnej
zły stan techniczny oraz niedostateczne utrzymanie urządzeń melioracyjnych
potrzeby remontowo-modernizacyjne komunalnych zasobów mieszkaniowych
niewystarczający poziom likwidacji barier architektonicznych w obiektach użyteczności
publicznej
niewystarczająca liczba mieszkań socjalnych
4. W dziedzinie infrastruktury komunikacyjnej:
brak lub zły stan części chodników przy drogach miejskich i potrzeba utworzenia
nowych przestrzeni ruchu pieszego
braki w zakresie miejsc parkingowych
potrzeba budowy/przebudowy/remontu nawierzchni ulic w mieście
ograniczanie połączeń PKP.
30
1.2 Gospodarka
1.2.1 Główni pracodawcy
Zachodzące w Polsce ekonomiczne zmiany są w Grodzisku Wielkopolskim bardzo zauważalne –
nie tylko przez inwestycje infrastrukturalne, ale i podejmowane działania, które mają prowadzić
do wykorzystania swojego potencjału i rozwoju gospodarczego. Tutejsza gospodarka
prowadzona jest zgodnie z wymogami ochrony środowiska: brak uciążliwych zakładów
przemysłowych, nie występuje zatrucie gleb i wody. Rozwija się także powoli turystyka – na
odwiedzających czekają liczne atrakcje i zabytki.
Grodzisk Wielkopolski jest prężnie rozwijającym się miastem z dużą ilością małych i średnich
przedsiębiorstw. Większość z nich skupiona jest w Powiatowym Cechu Rzemiosł Różnych
i Drobnej Wytwórczości oraz Powiatowym Zrzeszeniu Handlu i Usług. Oprócz nich jest jeszcze
kilka firm, które stały się prawdziwymi potentatami krajowymi i eksportowymi w swoich
branżach.
Do największych pracodawców w Grodzisku Wielkopolskim należą:
Grupa Hunters – firma usługowa z dziedziny ochrony i instalacji alarmowych (łącznie
w kilku spółkach ok. 2000 pracowników)
Inter-Groclin Auto SA – firma produkująca tapicerki samochodowe na skalę krajową
(ok. 1.300 pracowników)
Grupa DĄBEX J. Nowak i Wspólnicy Sp.j. – producent wysokiej klasy wyrobów
parkietowych (390 pracowników)
Gwóźdź Piotr. Piekarnia, cukiernia (ok. 260 pracowników)
HOOP Sp. z o.o., która przejęła Wytwórnię Wód Mineralnych w Grodzisku
Wielkopolskim (162 pracowników)
Grodziska Fabryka Wyposażenia Wagonów "GROWAG" – specjalizująca się
w produkcji siedzeń do wagonów kolejowych (122 pracowników)
Waldi Sp.j. Zakład Przetwórstwa Mięsnego (ok. 100 pracowników)
Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska” (65 pracowników)
de Heus Sp. z o.o. – specjalizująca się produkcją żywności dla zwierząt hodowlanych.
(56 pracowników)
GoodMills Polska Grodzisk Wlkp. Sp.z o.o. – producent mąk detalicznych
i piekarniczych oraz produktów specjalistycznych (ok. 50 pracowników).
Przedsiębiorcy z terenu miasta zorganizowani są w kilku lokalnych organizacjach, takich jak:
Grodziski Klub Biznesu
Powiatowe Zrzeszenie Handlu i Usług
Cech Rzemiosł Różnych i Drobnej Przedsiębiorczości.
Zarówno właściciele małych i średnich przedsiębiorstw, jak i zarządy dużych firm, włączają się
aktywnie w życie lokalnej społeczności. Przedsiębiorcy wspomagają lokalny sport, kulturę oraz
programy pomocy socjalnej.
W mieście funkcjonują ponadto pracodawcy w sektorze usług rynkowych i publicznych.
Do grupy pracodawców sektora usług rynkowych zaliczyć można: przedsiębiorstwa handlowousługowe, zaopatrujące lokalny rynek, banki, hotele, zakłady gastronomiczne, stacje benzynowe
i wiele innych. W sektorze usług nierynkowych funkcjonują natomiast tacy pracodawcy, jak:
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, Szpital Powiatowy, szkoły prywatne, Urząd
31
Miejski, Prokuratura Rejonowa, Sąd Rejonowy, Komenda Powiatowa Policji, Komenda
Powiatowa Straży Pożarnej, inne powiatowe i miejskie jednostki organizacyjne.
1.2.2 Struktura podstawowych branż na terenie miasta
W 2012 roku, według danych Urzędu Miejskiego, w Grodzisku Wielkopolskim funkcjonowało
1.450 podmiotów gospodarczych. W ewidencji Urzędu Miejskiego wpisane są jedynie osoby
fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, jednak oprócz nich w mieście działa sporo
przedsiębiorstw posiadających osobowość prawną.
Informacje na temat liczby grodziskich podmiotów gospodarczych według branż, zamieszczono
w Tabeli 1.12.
Tabela 1.12. Podmioty gospodarcze Grodziska Wielkopolskiego w rejestrze gminy według
branż (2008-2012)
Wyszczególnienie branży
podmiotów gospodarczych
Rolnictwo, leśnictwo,
rybołówstwo
Transport, komunikacja
Handel, handel detaliczny,
naprawy
Budownictwo
Inne usługi handlowe
Oświata, ochrona zdrowia
Przemysł i wytwórstwo
Pozostałe
Razem
2008
2009
2010
2011
2012
64
111
68
117
68
117
72
124
72
124
400
185
451
23
12
45
1.291
474
197
462
24
12
17
1.371
469
195
466
24
12
14
1.365
500
207
490
24
12
14
1.443
501
208
495
26
12
12
1.450
Z danych Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim wynika, że w przeciągu pięciu lat
liczba podmiotów gospodarczych w mieście niemalże każdego roku wzrastała. W 2012 roku
wzrosła o 159, tj. blisko 11%, w stosunku do roku 2008.
Na przestrzeni lat 2008-2012 tylko w roku 2010 liczba podmiotów gospodarczych nieznacznie
spadła w stosunku do roku poprzedniego.
Na Wykresie 1.3. przedstawiono strukturę podmiotów gospodarczych zarejestrowanych
w mieście w 2012 roku według branż.
32
Wykres 1.3. Struktura branżowa podmiotów gospodarczych (2012 r.)
Oświata, ochrona
zdrowia
1,79%
Przemysł i
wytwórstwo
0,83%
Pozostałe
0,83%
Rolnictwo,
leśnictwo,
rybołówstwo
4,97%
Transport,
komunikacja
8,55%
Inne usługi
handlowe
34,14%
Handel, handel
detaliczny,
naprawy
34,55%
Budownictwo
14,34%
Na wykresie zwraca uwagę silnie dominujący udział handlu, handlu detalicznego i napraw
(34,55%) oraz innych usług handlowych (34,14%). Charakterystyczny jest także relatywnie duży
udział firm z sektora budownictwa (14,34%) oraz transportu i komunikacji (8,55%).
Podmioty z takich branż takich, jak oświata, ochrona zdrowia, przemysł i wytwórstwo oraz
rolnictwo odgrywają marginalną rolę w strukturze gospodarczej Grodziska Wielkopolskiego.
Liczbę podmiotów gospodarczych w mieście na przestrzeni lat 2008-2012 pokazuje Wykres 1.4.
Wykres 1.4. Liczba podmiotów gospodarczych w Grodzisku Wielkopolskim (2008-2012)
1 500
1 450
1 400
1 371
1 365
2009
2010
1 443
1 450
2011
2012
1 350
1 300
1 291
1 250
1 200
2008
33
Według danych rejestru REGON Głównego Urzędu Statystycznego, liczba podmiotów
gospodarczych na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski była większa niż wynikająca
z ewidencji Urzędu Miejskiego (ewidencja w UM obejmuje tylko osoby fizyczne, prowadzące
działalność gospodarczą). GUS podaje, iż w 2012 roku w Grodzisku Wielkopolskim istniało
1.697 firm.
Analiza ogólnej liczby podmiotów gospodarczych na przestrzeni lat 2009-2012 według danych
GUS ukazuje zmienną dynamikę. Jednak w 2012 roku liczba firm grodziskich była większa
od liczby podmiotów gospodarczych w latach 2009-2011 odpowiednio o 102, 34 i 47
(czyli o 6,01%, 2,00% i 2,77%).
Liczbę firm grodziskich z podziałem na sektory i formy prawne przedstawia Tabela 1.13.
Tabela 1.13. Podmioty zarejestrowane w systemie REGON wg sektorów i formy prawnej
działające na terenie Grodziska Wielkopolskiego (2008-2012)
Wyszczególnienie
Ogółem, z tego:
Sektor publiczny:
Państwowe i samorządowe jednostki
prawa budżetowego
Spółki handlowe
Państwowe i samorządowe jednostki
prawa budżetowego, gospodarstwa
pomocnicze
Sektor prywatny:
Osoby fizyczne
Spółki handlowe
Spółki handlowe z udziałem kapitału
zagranicznego
Spółdzielnie
Fundacje
Stowarzyszenia i organizacje społeczne
2008
1.657
51
2009
1.595
52
2010
1.663
52
2011
1.650
54
2012
1.697
54
32
33
33
33
33
2
3
3
3
3
17
16
16
18
18
1.606
1.366
77
1.543
1.304
78
1.611
1.360
84
1.596
1.335
90
1.643
1.359
102
28
29
26
29
29
8
1
18
8
1
21
8
1
24
8
1
27
8
1
29
Z danych wynika, iż aktywność gospodarcza w Grodzisku Wielkopolskim skoncentrowana jest
w sektorze prywatnym. Podmioty sektora publicznego stanowiły w 2012 roku zaledwie 3,18%
ogólnej liczby podmiotów gospodarczych. Najpopularniejszą formą prowadzenia działalności
prywatnej w mieście – podobnie jak w całym kraju – jest forma osoby fizycznej (1.359
podmiotów), a w drugiej kolejności spółki handlowe (102 podmioty gospodarcze).
Według danych GUS mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego cechuje relatywnie wysoki
poziom przedsiębiorczości. W roku 2012 na 1.000 mieszkańców przypadało 119,0 podmiotów
gospodarczych. Jest to zdecydowanie satysfakcjonujący wskaźnik, jeżeli porówna się go ze
średnią dla powiatu grodziskiego (90,7), województwa wielkopolskiego (112,1) oraz całego
kraju (103,2).
34
Powyższe dane zostały zobrazowane na Wykresie 1.5., który przedstawia zmiany w zakresie
liczby podmiotów gospodarczych na 1.000 mieszkańców w latach 2008-2012, w odniesieniu do
danych z rejestru REGON.
Wykres 1.5. Liczba podmiotów gospodarczych(REGON) na 1.000 mieszkańców (2008-2012)
1720
120
1700
119,0
1680
118
117,8
1660
117
1640
116,4
116
1620
1600
119
115
114,4
1580
114
1560
113
1540
112
2009
2010
2011
2012
Liczba podmiotów gosodarczych ogółem
Liczba podmiotów gospodarczych na 1.000 mieszkańców
Liczbę podmiotów gospodarczych według rejestru REGON na 1.000 mieszkańców w przekroju
terytorialnym w 2012 roku ukazuje Wykres 1.6.
Wykres 1.6. Liczba podmiotów gospodarczych (rejestr REGON) na 1.000 mieszkańców w
przekroju terytorialnym (2012 r.)
140,0
119,0
112,1
120,0
103,2
90,7
100,0
80,0
60,0
40,0
20,0
0,0
Grodzisk
Wielkopolski
Powiat grodziski
Województwo
wielkopolskie
Polska
35
Pozytywnie na tle powiatu, województwa i kraju, kształtuje się dla Grodziska Wielkopolski
liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 osób w wieku
produkcyjnym. Według danych GUS w 2012 roku wskaźnik ten dla miasta Grodzisk
Wielkopolski wyniósł 15, podczas gdy jego wartość dla powiatu grodziskiego wyniosła 11, dla
województwa wielopolskiego 13 i dla kraju 12.
1.2.3 Liczba osób zatrudnionych w sektorach gospodarki
W strukturze zatrudnienia w Grodzisku Wielkopolskim, tak jak i w powiecie grodziskim
i województwie wielkopolskim, dominują pracujący w sektorze przemysłowym (aż 68,91% w
2003 roku). Na drugim miejscu znajduje się sektor usługowy, rynkowy i nierynkowy (31,09% w
2003 roku), z przewagą zatrudnienia w sektorze usług nierynkowych. Rozwój miasta powinien
koncentrować się na zwiększeniu udziału zatrudnienia w sektorze usług rynkowych.
sektor
sektor
sektor
sektor
sektor
usługowy usługowy Wyszczególnienie ogółem
usługowy
rolniczy przemysłowy
- usługi
usługi
razem
rynkowe nierynkowe
Polska
7.572.263 110.509
2.827.008 4.634.746 2.522.963
2.111.783
Województwo
wielkopolskie
740.994 20.306
315.861
404.827 228.690
176.137
Powiat grodziski
9.409
809
5.307
3.293
1.663
1.630
Miasto Grodzisk
Wielkopolski
5.430
0
3.742
1.688
789
899
Odpowiednie dane przedstawia Tabela 1.14.
Tabela 1.14. Zatrudnienie w Grodzisku Wielkopolskim według sektorów gospodarki (2003r.)
W Tabeli 1.15. przedstawiono liczbę osób pracujących w województwie wielkopolskim,
powiecie grodziskim oraz w mieście Grodzisk Wielkopolski według sektorów własności.
Pracujący mieszkańcy Grodziska Wielkopolskiego stanowili w 2003 roku 57,71% pracujących
w powiecie grodziskim. Zdecydowana większość mieszkańców miasta pracuje w sektorze
prywatnym (w 2003 roku aż 77,35%).
Tabela 1.15. Zatrudnienie w Grodzisku Wielkopolskim według sektorów własności na tle
województwa wielkopolskiego i powiatu grodziskiego (2003 r.)
Zatrudnienie w 2003 roku
Wyszczególnienie
Polska
Województwo wielkopolskie
Powiat grodziski
Miasto Grodzisk Wielkopolski
ogółem
sektor
publiczny
7.572.263
740.994
9.409
5.430
3.471.925
274.525
2.286
1.230
sektor
prywatny
4.100.338
466.469
7.123
4.200
36
1.2.4 Rynek pracy
Rynek pracy, obok rynku towarowo-usługowego i pieniężnego, jest jednym z podstawowych
składników ruchu okrężnego dóbr i usług w gospodarce. Składają się na niego podaż pracy,
popyt na pracę oraz wynagrodzenie jako kategoria cenowa. O wielkości podaży pracy decyduje
zasób ludności w wieku produkcyjnym i zasób ludności aktywnej zawodowo.
Według danych Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań z 2002 roku
(dane Narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań 2011 w momencie powstawania
niniejszego opracowania nie zostały jeszcze udostępnione do analiz) struktura zasobu ludności
w wieku produkcyjnym w ujęciu bezwzględnym kształtowała się w sposób przedstawiony
w Tabeli 1.16.
Tabela 1.16. Aktywność ekonomiczna w Grodzisku Wielkopolskim ludności (2002 r.)
Razem
Pracujący
Bezrobotni
Aktywni zawodowo ogółem
Bierni zawodowo ogółem
Aktywni zawodowo w wieku produkcyjnym
Razem
Pracujący
Bezrobotni
Bierni zawodowo w wieku produkcyjnym
Współczynnik aktywności zawodowej (%)
6.300
5.394
906
4.442
6.148
5.249
899
2.179
57,12
Źródło: dane Narodowego spisu powszechnego mieszkań 2002 rok
Aktywni zawodowo stanowili w mieście ponad 57% ogółu ludności w wieku powyżej 15 lat., w
tym ponad 14-procentowy udział przypadał na bezrobotnych. Ludność bierna zawodowo
stanowiła ponad 26% ludności, będącej w wieku produkcyjnym.
Tabela 1.17. przedstawia zestawienie podmiotów gospodarczych istniejących w Grodzisku
Wielkopolskim z wyszczególnieniem liczby zatrudnianych osób.
Tabela 1.17. Podmioty gospodarcze (rejestr REGON) według klas wielkości (2012 r.)
Liczba zatrudnionych osób
0–9
10 – 49
50 – 249
250 i więcej
Ogółem
Liczba podmiotów gospodarczych
(2012 r.)
1.716
83
23
4
1.826
Sytuacja na rynku pracy nie pozwala bagatelizować problemu bezrobocia. Dezaktualizacja
wiedzy wyniesionej ze szkoły ponadgimnazjalnej, czy uczelni wyższej, następuje o wiele
szybciej niż kilkanaście lat temu. Wynika to z postępu naukowo-technologicznego. Rozwój
technologii wymaga od współczesnego człowieka nieustannego kształcenia profesjonalnego,
co w zasadzie możliwe jest wyłącznie poprzez pracę i doskonalenie zawodowe w formach
37
pozaszkolnych. Długotrwałe pozostawanie bez pracy zawodowej prowadzi do trwałego
wykluczenia społecznego człowieka i jego rodziny.
Statystyki, dotyczące bezrobocia, w znacznym stopniu zniekształcają obraz zjawiska ze względu
na duży stopień tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechności „pracy na czarno”. Dane
Powiatowego Urzędu Pracy w Grodzisku Wielkopolskim2 wskazują jednak, iż liczba
bezrobotnych mieszkańców gminy Grodzisk Wielkopolski, przypadających na 1.000
mieszkańców gminy, wynosiła na koniec 2012 roku 51,23.
Ponadto według danych GUS w 2012 roku udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie
ludności w wieku produkcyjnym (mężczyźni w wieku 18–64 lata, kobiety 18–59 lat) w gminie
Grodzisk Wielkopolski wyniósł 7,9% i jest wyższy niż średnia dla powiatu grodziskiego,
województwa wielkopolskiego i kraju. Odpowiednie dane przedstawiono w Tabeli 1.18. i na
Wykresie 1.7.
Tabela 1.18. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym
(%) w ujęciu terytorialnym (2008-2012)
Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w
wieku produkcyjnym (%)
Jednostka terytorialna
Polska
Powiat grodziski
Gmina Grodzisk Wielkopolski
2008
2009
2010
2011
2012
6,0
4,1
2,9
3,2
7,7
6,0
5,6
6,1
7,9
6,0
5,4
5,9
8,0
6,1
6,1
6,6
8,7
6,7
7,3
7,9
Wykres 1.7. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym
(%)w ujęciu terytorialnym (2012 r.)
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
8,7
6,7
Polska
7,3
Powiat grodziski
7,9
Gmina Grodzisk Wielkopolski
Zmiany liczby osób bezrobotnych w latach 2007-2012 przedstawia Wykres 1.8.
Wynika z niego, że liczba bezrobotnych mieszkańców gminy Grodzisk Wielkopolski,
zarejestrowanych w PUP w Grodzisku Wielkopolskim, w perspektywie ostatnich kilku lat
2
Powiatowy Urząd Pracy w Grodzisku Wielkopolskim nie prowadzi wyodrębnionej ewidencji bezrobotnych z
obszaru miasta Grodzisk Wielkopolski, a jedynie dla całej gminy Grodzisk Wielkopolski (dla gminy i miasta
łącznie).
38
wzrasta. W 2012 roku bez pracy pozostawało 994 osób, co stanowiło wzrost liczby bezrobotnych
w stosunku do roku 2007 aż o 433 osoby, co stanowi ponad 43%.
Wykres 1.8. Zmiany liczby bezrobotnych w Grodzisku Wielkopolskim (2008-2012)
994
1000
800
821
768
747
2009
2010
600
394
400
200
0
2008
2011
2012
Źródło: Dane Powiatowego Urzędu Pracy w Grodzisku Wielkopolskim
Poniżej zaprezentowano analizę bezrobocia w latach 2007–2012 według kryteriów:
wieku bezrobotnych
wykształcenia zarejestrowanych bezrobotnych.
Tabela 1.19. Wiek i wykształcenie osób pozostających na bezrobociu (2008-2012)
Wyszczególnienie
18 - 24 lat
25 - 34 lat
35 - 44 lat
45 - 54 lat
55 - i więcej
wyższe
średnie
ogólnokształcące
średnie zawodowe
zasadnicze zawodowe
gimnazjalne i niższe
Razem
2008
2009
2010
2011
Wiek osób pozostających na bezrobociu
115
210
203
240
92
198
201
207
67
137
131
137
83
161
151
168
37
62
61
69
Wykształcenie osób pozostających na bezrobociu
21
32
34
48
64
42
168
99
394
138
77
348
173
768
141
94
318
160
747
168
92
339
174
821
2012
260
275
177
177
105
57
183
114
423
217
994
39
Liczbę bezrobotnych z zależności od wieku przedstawiono na Wykresach 1.9. i 1.10.
Wykres 1.9. Struktura wiekowa bezrobotnych (2012 r.)
55 i więcej
10,56%
45 - 54 lat
17,81%
18 - 24 lat
26,16%
35 - 44 lat
17,81%
25 - 34 lat
27,67%
W strukturze wiekowej bezrobotnych gminy Grodzisk Wielkopolski dominują osoby będące
w wieku 25-34 lat, czyli potencjalnie posiadające na utrzymaniu rodziny (prawie 28% ogółu
bezrobotnych) i 18-24 lat, tj. ludzie dopiero rozpoczynający swoją karierę zawodową
(ponad 26% ogółu bezrobotnych). Brak możliwości znalezienia pierwszej pracy przez
absolwentów szkół niekorzystnie wpływa na sytuację ekonomiczną i społeczną ludności. Blisko
18% bezrobotnych stanowią ludzie w wieku 35–44 lat.
Najmniejszą grupę bezrobotnych stanowią osoby, będące w wieku przedemerytalnym (10,56%
ogółu w 2012 roku).
Wykres 1.10. Liczba osób bezrobotnych według wieku (2008-2012)
300
250
200
150
100
50
0
2008
18 - 24 lat
2009
25 - 34 lat
2010
35 - 44 lat
2011
45 - 54 lat
2012
55 i więcej
40
W każdym roku analizy największe bezrobocie odnotowano wśród osób w wieku 18-34 lat.
W 2012 roku w tym przedziale wiekowym zarejestrowanych było aż 535 bezrobotnych.
Największy wzrost na przestrzeni analizowanego okresu odnotowano w przypadku osób z grupy
wiekowej 25-34 lat – w stosunku do 2008 – o 160 osób. W sensie relatywnym udział
bezrobotnych w wieku 25-34 w ogóle bezrobotnych na przestrzeni ostatnich pięciu lat
utrzymywał się na podobnym poziomie, a najwyższy poziom zanotowano w roku 2012
(27,67%).
W przypadku osób młodych, będących w wieku 18-24 lata, zauważa się wyraźny wzrost liczby
bezrobotnych w latach 2011-2012. Dopiero w 2012 roku grupa tych bezrobotnych znalazła się
na drugiej pozycji, a na miejsce pierwsze przesunęła się grupa osób z nieco większym
doświadczeniem na rynku pracy, będących w wieku 25-34 lat.
Istotnym czynnikiem, sprzyjającym podjęciu pracy zawodowej, jest posiadanie odpowiedniego
wykształcenia. Dane według wykształcenia, dotyczące bezrobotnych mieszkańców gminy
Grodzisk Wielkopolski, zarejestrowanych w PUP w Grodzisku Wielkopolskim, zilustrowano na
Wykresie 1.11. i Wykresie 1.12.
Wykres 1.11. Struktura osób bezrobotnych według wykształcenia (2012 r.)
Gimnazjalne i
poniżej
21,83%
Wyższe
5,73%
Średnie
ogólnokształcące
18,41%
Średnie
zawodowe
11,47%
Zasadnicze
zawodowe
42,56%
Biorąc pod uwagę kwalifikacje zawodowe osób bezrobotnych można zauważyć,
że najliczniejszą grupę wśród bezrobotnych zarejestrowanych w grodziskim PUP w 2012 roku
stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym (aż 42,56,74%) oraz
gimnazjalnym, lub poniżej (21,83%).
Relatywnie niski jest udział osób z wykształceniem wyższym (5,73%).
41
Wykres 1.12. Liczba bezrobotnych według wykształcenia (2008-2012)
400
350
300
250
200
150
100
50
0
2008
2009
2010
Wyższe
Średnie ogólnokształcące
Zasadnicze zawodowe
Gimnazjalne i poniżej
2011
2012
Średnie zawodowe
Osoby posiadające wykształcenie zasadnicze zawodowe stanowiły większość w każdym roku
analizowanego okresu i ich liczba, podobnie jak w przypadku pozostałych kategorii
wykształcenia, na przestrzeni lat 2008-2012 znacznie wzrosła. W 2008 roku bezrobotnych osób
z tym wykształceniem zarejestrowanych było 168, a zaledwie 4 lata później już o ponad 60%
więcej.
Niepokojące jest również to, że chociaż bezrobotni posiadający wyższe wykształcenie stanowili
w 2012 roku najniższy odsetek w strukturze bezrobotnych, to było ich o ponad połowę
(dokładniej ponad 63%) więcej niż w 2008 roku.
Głównym problemem gospodarczym Grodziska Wielkopolskiego jest ciągle jeszcze
niewystarczająco rozwinięty sektor usług rynkowych. Niedostateczna liczba podmiotów
świadczących usługi o charakterze rynkowym.
Ludność znajduje zatrudnienie przede wszystkim w sektorze przemysłowym oraz usług
nierynkowych. Rozwój miasta powinien koncentrować się na zwiększeniu udziału zatrudnienia
w sektorze usług rynkowych.
W zakresie form organizacyjno-prawnych podmiotów gospodarczych, liczebnie dominują małe
przedsiębiorstwa osób fizycznych, prowadzące działalność gospodarczą. Wzrasta liczba spółek
prawa handlowego, jednak dla zapewnienia trwałego rozwoju gospodarczego ich udział
w liczbie podmiotów ogółem jest ciągle zbyt mały.
Lokalną siłę roboczą charakteryzuje dość wysoki współczynnik aktywności zawodowej, jednak
niepokoi rosnący poziom bezrobocia w Grodzisku Wielkopolskim. Bezrobocie sprzyja
powstawaniu zjawiska wykluczenia społecznego. Ponadto szczególnie niepokojące są:
42
Ponad połowa ogółu bezrobotnych to osoby w wieku 18-34 lat
Ponad ¼ ogółu bezrobotnych to osoby w wieku 18-24
Wysoki udział bezrobotnych z wykształceniem najniższym, tj. gimnazjalnym lub
niższym i zasadniczym zawodowym (ponad 64%)
Ponad 8% ogółu bezrobotnych to osoby niepełnosprawne.
Pewnym zagrożeniem dla rozwoju gospodarczego miasta Grodzisk Wielkopolski może być
wyczerpanie gruntów przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej.
Ponadto wskazać należy na następujące problemy i postulaty wspierania przedsiębiorców
i przedsiębiorczości na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski, wskazane w Programie Rozwoju
Przedsiębiorczości dla Powiatu Grodziskiego na lata 2012–2014:
brak konkretnej informacji i doradztwa dla osób rozpoczynających działalność
gospodarczą lub już ją prowadzących
działania mające cechy nieuczciwej konkurencji w zamówieniach publicznych
brak edukacji i promocji przedsiębiorczości wśród mieszkańców
potrzeba dialogu i partnerstwa z samorządem
brak komunikacji pomiędzy przedsiębiorcami
niedostateczna analiza lokalnego rynku pracy
brak możliwości pozostawienia wykształconego przez firmę ucznia na stażu po
zakończeniu praktyk
brak mieszkań dla pracowników i tanich lokali na prowadzenie działalności gospodarczej
pomijanie spraw przedsiębiorców na spotkaniach samorządowców
nieprzychylna polityka podatkowa
ograniczone możliwości doszkalania pracowników.
43
1.3 Sfera społeczna
1.3.1 Struktura demograficzna i społeczna
W 2012 roku miasto Grodzisk Wielkopolski zamieszkiwało 14.265 osób, a na 1 km2 przypadało
792,5 osoby. Liczbę ludności miasta w ostatnich dziesięciu latach charakteryzowała spora
dynamika, co obrazuje Wykres 1.13.
Wykres 1.13. Liczba ludności Grodziska Wielkopolskiego (2003-2012)
14 500
14 265
14 200
14 119
13 904
13 900
13 682
13 676
13 698
2003
2004
2005
13 750
13 770
2006
2007
14 175
13 943
13 600
13 300
2008
2009
2010
2011
2012
Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych
Według danych GUS od 2004 roku liczba ludności miasta Grodzisk Wielkopolski
systematycznie rosła, a w 2003 była tylko o 6 osób niższa, niż w roku następnym. W 2012 roku
odnotowano o 583 osoby więcej, niż w pierwszym roku analizy.
Wyznaczona linia trendu wyraźnie pokazuje rosnącą tendencję liczby ludności zameldowanej
w Grodzisku Wielkopolskim. Ponadto wskaźnik zmian zaludnienia w latach 2003-2013
(2003=100) wyniósł 104,26, co wskazuje na dodatni przyrost rzeczywisty ludności.
Dodać należy, że w ostatnie lata przyniosły wyraźnie większą liczbę osób na stałe
przyjeżdżających do Grodziska Wielkopolskiego (w 2010 roku – 176 osób, w 2011 roku – 56
osób i w 2012 roku 90 osób).
Na przestrzeni lat 2008-2012 przyrost naturalny był zawsze dodatni i przyjmował podobną
wartość (każdego roku w Grodzisku Wielkopolskim około 50 osób więcej się rodziło, aniżeli
umierało). Wyjątkiem był rok 2011 kiedy to przyrost naturalny uzyskał wartość 17.
Nie spowodowało to jednak zmniejszenia się ogólnej liczby ludności zamieszkującej miasto,
ponieważ saldo migracji w tym roku – podobnie jak w pozostałych latach analizy – było
dodatnie. Podkreślić należy, iż na dodatnie saldo migracji ma oczywiście większa liczba
napływającej ludności, aniżeli odpływającej, ale także spadkowa tendencja liczby ludności
opuszczającej Grodzisk Wielkopolski, jako swoje miejsce zamieszkania.
Odpowiednie dane przedstawia Wykres 1.14.
44
Wykres 1.14. Saldo migracji i przyrost naturalny w Grodzisku Wielkopolskim (2003-2012)
60
55
50
54
40
42
53
48
36
38
31
30
17
20
4
10
0
2008
2009
2010
Saldo migracji
2011
2012
Przyrost naturalny
W 2012 roku na populację miasta składało się 7.299 kobiet (51,17%) i 6.966 mężczyzn
(48,83%). Obliczony na podstawie tych danych współczynnik feminizacji wskazuje, że na 100
mężczyzn przypada 104,78 kobiet. Na przestrzeni ostatnich 5 lat struktura płci ludności
Grodziska Wielkopolskiego zmieniła się nieznacznie. Analizę populacji miasta ze względu na
płeć przedstawia Wykres 1.15.
Wykres 1.15. Ludność Grodziska Wielkopolskiego ze względu na płeć (2008-2012)
12 000
9 225
6 806
6 906
6 940
6 966
7 115
7 137
7 213
7 235
7 299
2008
2009
2010
2011
2012
8 000
4 000
0
kobiety
mężczyźni
45
Strukturę wiekową miasta w roku 2012 pokazuje Tabela 1.20.
Tabela 1.20. Struktura wiekowa ludności Grodziska Wielkopolskiego (2012 r.)
Grupy
wiekowe
Dzieci 0 – 2 lat
Dzieci 3 – 6lat
Dzieci 7 – 16 lat
Ludność 17 – 19 lat
Ludność 80+
Mieszkańcy razem
Ogółem
Osoby
Struktura
491
697
1.482
537
1.063
3.583
3.861
909
540
689
413
14.265
3,4%
4,9%
10,4%
3,8%
7,5%
25,1%
27,1%
6,4%
3,8%
4,8%
2,9%
100,0%
Mężczyźni
Osoby
250
368
759
278
529
1.819
1.929
428
238
253
115
6.966
Struktura
3,6%
5,3%
10,9%
4,0%
7,6%
26,1%
27,7%
6,1%
3,4%
3,6%
1,7%
48,8%
Kobiety
Osoby
241
329
723
259
534
1.764
1.932
481
302
436
298
7.299
Struktura
3,3%
4,5%
9,9%
3,5%
7,3%
24,2%
26,5%
6,6%
4,1%
6,0%
4,1%
51,2%
Analiza ludności Grodziska Wielkopolskiego w latach 2008-2012 pod względem wieku
pokazuje, że w ujęciu nominalnym obserwujemy tendencję spadkową w grupie wiekowej
przedprodukcyjnej, a w grupie ludności będącej w wieku emerytalnym - tendencję wzrostową.
Świadczy to o niepokojącym zjawisku starzenia się społeczeństwa grodziskiego. Jest to
ogólnokrajowa tendencja, na którą wpływ ma przede wszystkim niski przyrost naturalny.
W analizowanym okresie zaobserwowano również nieznaczny wzrost liczby osób w wieku
produkcyjnym. W 2012 roku odnotowano 3.207 osób w wieku przedprodukcyjnym, tj. o 126
mniej, aniżeli w 2008 roku. Liczba ludności w wieku poprodukcyjnym w 2012 roku wyniosła
2.123 i była aż o 319 osoby większa niż w 2008 roku. Ludność w wieku produkcyjnym stanowi
zdecydowaną większość, ale zauważalna jest tendencja spadkowa. W 2008 roku było 8.767 osób
w wieku produkcyjnym, a w 2012 roku o 168 mniej.
Zmiana proporcji między różnymi grupami wiekowymi wpływa znacząco na rynek pracy,
bowiem decyduje o liczbie ludności w wieku produkcyjnym. Ponadto spodziewać się należy,
iż starzenie się społeczeństwa miasta powodować będzie potrzebę zapewnienia instytucjonalnej
opieki osobom starszym w formie pobytów w domach pomocy społecznej czy usług
opiekuńczych.
Ważne jest ujęcie relatywne, z którego wynika, że rośnie udział ludności w wieku
poprodukcyjnym, natomiast wyraźnie spada udział ludności w wieku przedprodukcyjnym
i produkcyjnym. Udział ludności Grodziska Wielkopolskiego będącej w wieku produkcyjnym
jest zdecydowanie największy, jednak niepokoi zaobserwowany na przestrzeni ostatnich 5 lat
nieznaczny spadek udziału w strukturze populacji ludności w tej grupie wiekowej oraz w grupie
przedprodukcyjnej, a także wzrost w wieku poprodukcyjnym. Udział procentowy mieszkańców
Grodziska Wielkopolskiego w poszczególnych grupach wiekowych w 2012 roku i zmiana
w stosunku do 2008 roku stanowiły odpowiednio: w wieku produkcyjnym 62,64% (spadek
46
o 0,42 punktów procentowych), przedprodukcyjnym 22,48% (spadek o 1,49 punktów
procentowych) i w poprodukcyjnym 14,88% (wzrost o 1,91 punktów procentowych).
Z powyższych danych wynika, że miasto cechuje dość wysoki stopień obciążenia ludności
w wieku produkcyjnym, ludnością w wieku nieprodukcyjnym. Wskaźnik obciążenia
ekonomicznego wyniósł 59,65%, co wskazuje, że na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada
prawie 60 osób w wieku nieprodukcyjnym (przed- i poprodukcyjnym).
Tabela 1.21 przedstawia dane dotyczące udziału ludności w wieku poprodukcyjnym w ogólnej
liczbie ludności.
Tabela 1.21. Ludność w wieku nieprodukcyjnym w ujęciu terytorialnym (2012 r.)
Liczba ludności
Odsetek ludności
Liczba ludności
Wyszczególnienie
w wieku
w wieku poprodukcyjnym
ogółem
poprodukcyjnym
w ogólnej liczbie ludności
Polska
38.533.299
686.0973
17,81%
Województwo
wielkopolskie
3.462.196
569.873
16,46%
Powiat grodziski
50.863
6.920
13,61%
Miasto Grodzisk
Wielkopolski
14.265
2.123
14,88%
W 2012 roku udział osób starszych w mieście Grodzisk Wielkopolski (14,88%) był nieco niższy
niż w powiecie grodziskim (13,61%), a znacząco niższy niż w województwie wielkopolskim
(16,46%) i w kraju (17,81%). Miasto Grodzisk Wielkopolski nie omija jednak ogólnokrajowy
problem, jakim jest starzenie się społeczeństwa. Obrazują to kolejne dane - struktura wiekowa
ludności według aktywności ekonomicznej, przedstawiona na Wykresach 1.16. i 1.17.
Wykres 1.16. Liczba ludności miasta według aktywności ekonomicznej (2008-2012)
2012
3 207
8 935
2 123
2011
3 226
8 927
2 022
2010
3 273
8 910
1 936
2009
3 289
8 817
1 837
2008
3 333
8 767
1 804
0%
20%
40%
Wiek przedprodukcyjny
60%
Wiek produkcyjny
80%
100%
Wiek poprodukcyjny
47
Wykres 1.17. Struktura ludności miasta według aktywności ekonomicznej (2008-2012)
2012
22,48
62,64
14,88
2011
22,76
62,98
14,26
2010
23,18
63,11
13,71
2009
23,59
63,24
13,18
2008
23,97
63,05
12,97
0%
20%
40%
Wiek przedprodukcyjny
60%
Wiek produkcyjny
80%
100%
Wiek poprodukcyjny
Stosunek liczebności ekonomicznych grup wieku może ulec znacznemu pogorszeniu,
jeśli w nadchodzących latach w dalszym ciągu będą emigrować ludzie młodzi. Wówczas
populacja Grodziska Wielkopolskiego będzie dalej ulegała starzeniu. Temu negatywnemu
zjawisku może zapobiec wzrost aktywności miasta, głównie w dziedzinie lokalnego rynku pracy
oraz z punktu widzenia zaspokojenia potrzeb grupy mieszkańców między 20 a 40 rokiem życia.
Niezależnie od tego wizja starzenia się społeczności powoduje konieczność dostarczania i
rozbudowy infrastruktury do potrzeb ludzi starszych.
Według stanu w 2002 roku (dane z Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego
w 2002 roku) liczba gospodarstw domowych wynosiła 4.181. Wśród nich, największy odsetek
stanowiły gospodarstwa 4-osobowe i liczniejsze (36,71%, 1.535 gospodarstw domowych),
w dalszej kolejności 3-osobowe (21,72%, 908 gospodarstw), 2-osobowe (19,06%, 797
gospodarstw).
Główne źródła utrzymania gospodarstw domowych w mieście Grodzisk Wielkopolski w 2002
roku ukazuje Wykres 1.18.
Z danych zawartych na wykresie wynika, że 57% gospodarstw domowych w mieście
utrzymywało się z pracy, w czego głównie najemnej (47%). Praca na własny rachunek była
głównym źródłem utrzymania dla 10% gospodarstw domowych. Niezarobkowe źródła
dochodów posiadało około 42% gospodarstw domowych, z czego z emerytury i renty
utrzymywało się aż 95% gospodarstw. Inne niezarobkowe źródła dochodów to np. zasiłki dla
bezrobotnych, zasiłki pomocy społecznej.
48
Wykres 1.18. Mieszkańcy miasta Grodzisk Wielkopolski według głównego źródła utrzymania
(2002 r.)
Niezarobkowe
(renta, emerytura,
zasiłki)
42%
Na utrzymaniu
1%
Praca na własny
rachunek
10%
Praca najemna w
sektorze
publicznym
18%
Praca najemna w
sektorze prywatnym
29%
Źródło: Podstawowe informacje ze spisów powszechnych. Miasto Grodzisk Wielkopolski, Urząd Statystyczny w
Poznaniu, Poznań 2003
1.3.2 Podmioty sfery społecznej
1.3.2.1. Pomoc społeczna
Ośrodek Pomocy Społecznej
Opieka społeczna jest ważnym zadaniem własnym gminy, zaliczanym do obszaru
przeciwdziałania i zapobiegania degradacji życia społecznego. Na terenie miasta główną rolę
w tym zakresie pełni Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim (OPS),
realizujący zadania z zakresu pomocy społecznej na terenie miasta (i gminy) od 1990 roku.
Działalność Ośrodka stanowi wypełnienie zapisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
w zakresie spraw socjalnych przysługujących obywatelom polskim i innym osobom
znajdującym się na terytorium Polski, którymi są prawa do:
pomocy władz publicznych z zabezpieczeniu egzystencji osób niepełnosprawnych
szczególnej pomocy ze strony władzy publicznej rodzinom znajdującym się w trudnej
sytuacji materialnej i społecznej
zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy i pozostawania bez pracy.
W 2012 roku Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim realizował zadania
wynikające z następujących przepisów prawnych:
ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych
ustawa z dnia 07 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych
49
ustawa z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc
państwa w zakresie dożywiania”
ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych
ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Z danych OPS wynika, że najczęstszymi powodami udzielania pomocy społecznej w 2012 roku
w Grodzisku Wielkopolskim było: ubóstwo, bezrobocie, długotrwała lub ciężka choroba,
niepełnosprawność, dalej – potrzeby ochrony macierzyństwa, bezradność w sprawach
opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, alkoholizm
i bezdomność. W porównaniu do sytuacji z lat poprzednich niepokojący jest wzrost liczby
rodzin, korzystających z pomocy z powodu bezrobocia, ubóstwa oraz bezradności w sprawach
opiek-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego.
Liczbę środowisk według powodów przyznawania pomocy przedstawia Tabela 1.22.
Tabela 1.22. Liczba środowisk według powodów przyznania pomocy (2012 r.)
Powód trudnej sytuacji
Alkoholizm
Bezdomność
Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i
prowadzenia gospodarstwa domowego
w tym rodziny niepełne
w tym rodziny wielodzietne
Bezrobocie
Długotrwała lub ciężka choroba
Klęska żywiołowa lub ekologiczna
Narkomania
Niepełnosprawność
Potrzeba ochrony macierzyństwa
w tym wielodzietność
Przemoc w rodzinie
Sieroctwo
Sytuacja kryzysowa
Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z
zakładu karnego
Trudności w integracji osób, które otrzymały status
uchodźcy lub ochronę uzupełniającą
Ubóstwo
Zdarzenia losowe
Liczba osób
w rodzinach
w 2012 r.
ogółem
Liczba
rodzin w
2012 r. w
mieście
Liczba
rodzin w
2012 r.
ogółem
19
20
28
23
72
29
51
68
233
40
4
135
130
1
1
116
56
17
8
1
4
53
8
192
182
1
1
179
98
43
9
1
5
157
49
549
459
1
4
468
443
245
24
6
12
6
7
11
1
6
28
161
7
239
12
696
19
Źródło: Sprawozdanie z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim za 2012 rok
50
W Tabeli 1.23. zestawiono informacje, dotyczące form pomocy społecznej, udzielanej w ramach
zadań własnych i zleconych oraz wysokość poniesionych wydatków.
Tabela 1.23. Rodzaje oraz koszty świadczeń udzielonych przez OPS w Grodzisku
Wielkopolskim (2012 r.)
Rodzaj świadczenia
Razem
Zasiłki stałe ogółem
Liczba
świadczeń
x
581
Kwota
świadczeń
737.380
204.716
Liczba
rodzin
393
65
Liczba osób
w rodzinach
1.118
102
Dla osoby samotnie gospodarującej
471
184.702
49
49
Dla osoby pozostającej w rodzinie
110
20.014
17
54
Zasiłki okresowe ogółem
125
32.812
53
180
z powodu bezrobocia
88
23.200
39
130
z powodu długotrwałej choroby
12
2.416
6
16
z powodu niepełnosprawności
21
6.176
11
51
4
1.020
3
10
59.195
195.936
170
683
57.809
188.212
153
666
0
0
26
29
12
19.024
5
5
x
284.892
369
1.038
351
93.733
171
502
x
x
131
461
x
x
49
106
x
x
380
1.033
z innych powodów
Posiłek
w tym dla dzieci
Usługi opiekuńcze
Sprawienie pogrzebu
Inne zasiłki celowe i w naturze
zasiłki specjalne celowe
Poradnictwo specjalistyczne (prawne,
psychologiczne, rodzinne
Interwencja kryzysowa
Praca socjalna
Źródło: Sprawozdanie z działalności Ośrodka Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim za 2012 rok
W 2012 roku ze świadczeń pomocy społecznej skorzystało 393 rodzin. Największe grono rodzin
(380) skorzystało z pomocy w formie pracy socjalnej, a następnie z zasiłków celowych
i w naturze (369 rodzin). Praca socjalna, mając podstawowe znaczenie w pomocy
w wychodzeniu z bezrobocia, przyjmowała zróżnicowane formy: planowanie nowych koncepcji
życia zawodowego, rozbudzanie motywacji do działania ukierunkowanego na zatrudnienie
i inne. Łączna kwota udzielonych świadczeń w formie tych zasiłków wyniosła 284.892 zł.
Największe wydatki poniesiono na wypłatę zasiłków celowych i w naturze (284.892 zł,
tj. 38,64% ogółu wydatków). Zasiłki stałe ogółem wyniosły 204.716 zł, stanowiąc ponad ¼
wydatków na świadczenia w ramach pomocy społecznej (27,76%). Udzielana pomoc w naturze
polegała na zakupie podstawowych artykułów spożywczych, zapłacie czynszu, prądu, gazu.
Dominującą formą pomocy w 2012 roku, ze względu na liczbę udzielonych świadczeń,
są posiłki dla dzieci (59.195 świadczeń na łączną kwotę 195.936 zł).
51
Na świadczenia rodzinne, tj. zasiłki rodzinne wraz z dodatkami, świadczenia opiekuńcze oraz
jednorazowe zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, w roku 2012 wydatkowano 4.753.952 zł
i przyznano łącznie 34.603 świadczeń.
Dane dotyczące udzielonych świadczeń przedstawia Tabela 1.24.
Tabela 1.24. Świadczenia przyznane w zakresie ustawy o świadczeniach rodzinnych (2012 r.)
Rodzaj świadczenia
Zasiłek rodzinny
Dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu:
Urodzenia dziecka
Opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu
wychowawczego
Samotnego wychowywania dziecka
Kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
Rozpoczęcia roku szkolnego
Podjęcia nauki poza miejscem zamieszkania
Wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej
Zasiłki pielęgnacyjne
Świadczenia pielęgnacyjne
Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka
Ogółem
Liczba
przyznanych
świadczeń
17.022
8.232
101
Kwota
wypłaconych
świadczeń
1.478.436
160.600
101.000
1.020
397.056
666
1.455
1.023
1.112
2.855
7.648
1.468
233
34.603
114.260
112.480
102.300
59.600
228.400
1.170.144
757.277
233.000
4.753.952
Źródło: Dane Ośrodka Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim
W 2012 roku realizowano także pomoc w formie dodatków mieszkaniowych na rzecz
gospodarstw domowych, które ze względu na swoją trudną sytuację ekonomiczną nie są w stanie
pokrywać całości kosztów, związanych z utrzymaniem mieszkania. W 2012 roku z dodatku
mieszkaniowego skorzystało 278 rodzin. Według danych GUS, łączna liczba wypłaconych
w 2012 roku dodatków mieszkaniowych wyniosła 1.724, a ich kwota 309.361 zł.
Dane dotyczące udzielonych dodatków mieszkaniowych, z uwzględnieniem rodzaju zasobu
mieszkaniowego, przedstawia Tabela 1.25.
Tabela 1.25. Wypłata dodatków mieszkaniowych (2012r.)
Rodzaj zasobu
mieszkaniowego
Gminny
Spółdzielczy
Wspólnoty
Prywatne
Inne
Ogółem
Liczba wypłaconych dodatków
mieszkaniowych
216
638
161
680
29
1.724
Kwota wypłaconych dodatków
mieszkaniowych (zł)
29.006
122.688
29.897
122.600
5.170
309.361
52
W zakresie funduszu alimentacyjnego w 2012 roku przyznano świadczenia 110 rodzinom na
ogólną kwotę 821.514,22 zł.
Ponadto OPS w Grodzisku Wielkopolskim realizował w 2012 roku projekt współfinansowany ze
środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego pn. „Rozwój
umiejętności szansą realizacji Twojego Planu Życia”. Wartość projektu wyniosła 306.530,30zł.
Jego realizacja pozwoliła na przeprowadzenie szeregu działań wspierających skierowanych do
36 bezpośrednich beneficjentów, a także objąć szereg osób spoza tego kręgu, poprzez realizację
działań przeciw przemocy w formie edukacji rodziców w szkołach, poradnictwa
psychologicznego, psychoterapeutycznego, prawnego, specjalistycznego poradnictwa dla służb
powołanych do przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Dzięki realizacji projektu beneficjenci
mieli możliwość skorzystania z 17 różnego typu kursów i szkoleń, w tym:
Aktywne poszukiwanie pracy - 13 osób
Indywidualne poradnictwo zawodowe - 15 osób
Kurs podstaw przedsiębiorczości z biznes planem - 6 osób
Kurs przygotowania wniosku o dotację z PUP na rozpoczęcie działalności gospodarczej 5 osób
Kurs ewidencji przychodów i rozchodów - 5 osób
Kurs kasy fiskalnej - 10 osób
Kurs komputerowy - 21 osób
Kurs prawa jazdy kat. B - 21 osób
Język angielski - 14 osób
Kurs dobrego wizerunku - 10 osób
Kurs kulinarny - 16 osób
Kurs zakładania tipsów - 9 osób
Kurs opiekuna osoby starszej - 8 osób
Kurs języka niemieckiego - 9 osób
Warsztaty psychologiczne dla ofiar przemocy - 8 osób
Indywidualne poradnictwo psychologiczne - 15 osób
Indywidualne poradnictwo prawne - 17 osób
Skierowanie i sfinansowanie uzupełnienia wykształcenia - 8 osób.
Dzięki współfinansowaniu przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Wojewódzki
Urząd Pracy w Poznaniu uruchomiono w 2012 roku nowe usługi: poradnictwo prawne,
psychologiczne, psychoterapię, socjoterapię, edukację społeczną. Socjoterapia była również
uruchomiona poza projektami we współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną
w Grodzisku Wielkopolskim. Celem pracy środowiskowej było zwiększenie aktywności
mieszkańców w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i budowie sieci bezpieczeństwa.
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna funkcjonuje przy ul. Zbąszyńskiej 11 w Grodzisku
Wielkopolskim. Aktywnie działa od 1977 roku. Organem prowadzącym instytucji jest Starostwo
Powiatowe w Grodzisku Wielkopolskim.
Poradnia świadczy pomoc psychologiczną, pedagogiczną, logopedyczną i z doradztwa
zawodowego. Do Poradni trafia rocznie ok. 800 osób z całego powiatu, głównie dzieci
i młodzież z trudnościami w nauce, z kłopotami emocjonalnymi, zdrowotnymi
i wychowawczymi.
53
W dużej mierze pochodzą one z rodzin:
o niskim statusie materialnym
o niskich aspiracjach
dotkniętych bezrobociem
rozbitych lub w trakcie rozwodu
ze zjawiskiem eurosieroctwa
nieporadnych i niewydolnych wychowawczo
dysfunkcyjnych
patologicznych.
Ponadto Poradnia organizuje szkolenia dla nauczycieli, pedagogów i psychologów z całego
powiatu, a także jest organizatorem bądź współorganizatorem konferencji tematycznych, np.
planowanej na 2013 rok konferencji „Powrót do gry czyli jak wykorzystać sport do łamania
barier społecznych”.
W roku szkolnym 2012/2013 kadrę PPP stanowili: psychologowie – 4 etaty, pedagodzy – 3,5
etatu, logopeda – 1 etat, doradca zawodowy – 1 etat. Czas oczekiwania na spotkanie
z psychologiem, pedagogiem czy logopedą przekracza 2 miesiące, stąd pilna potrzeba kolejnych
specjalistów, zwłaszcza że istnieje ich deficyt w szkołach w Grodzisku Wielkopolskim.
Pewnym problemem jest brak na terenie Grodziska Wielkopolskiego i całego powiatu OHP
i szkół specjalnych. Osoby zainteresowane kształceniem w takich placówkach są zmuszone
uczęszczać do nich w obrębie innych powiatów.
Dane ilościowe oferowanej przez Poradnię pomocy obrazuje Tabela 1.26.
Tabela 1.26. Wsparcie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Grodzisku Wielkopolskim
(2007-2012)
Rok
szkolny
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
2011/2012
2007/2008
Liczba
przyjętych
osób
886
846
827
757
742
886
Liczba badań
diagnostycznych
Liczba badań
przesiewowych
Liczba osób
objętych
terapią
1.186
1.140
1.170
1.078
1.058
1.186
0
63
12
0
1
0
147
177
154
48
85
147
Liczba
porad i
konsultacji
bez badań
13
70
57
69
37
13
Źródło: Dane Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Grodzisku Wielkopolskim
Gminne Centrum Pomocy Środowiskowej im. Jana Pawła II
Gminne Centrum Pomocy Środowiskowej działa od 2006 roku w Grodzisku Wielkopolskim
przy ul. Powstańców Chocieszyńskich 23F. Jest ośrodkiem wsparcia dziennego o zasięgu
lokalnym, działającym w strukturze organizacyjnej Ośrodka Pomocy Społecznej. Nadrzędnym
celem Centrum jest utworzenie i utrzymanie systemu wsparcia społecznego poprzez
zaspokajanie potrzeb bytowych, edukacyjnych, kulturalnych i społecznych, ukierunkowanych na
rozwój indywidualnych zainteresowań oraz postaw aktywnego uczestnictwa w życiu
54
społecznym. W budynku znajdują się i prowadzone są zajęcia Grodziskiego Uniwersytetu III
Wieku oraz Dziennego Domu Pobytu. Są one formą aktywizacji starszych czy samotnych
mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego poprzez stworzenie możliwości ciągłego poszerzania
wiedzy. Rok akademicki 2012/2013 to piąty rok działalności GUTW, w którym liczba studentów
osiągnęła liczbę 128 słuchaczy. Tendencja wzrostowa świadczy o dużym zainteresowaniu tą
formą spędzania czasu wśród mieszkańców, których aktywność zawodowa ustała.
Na przestrzeni 2012 roku w Centrum prowadzono wiele rodzajów zajęć, wymieniając m.in:
rehabilitacja indywidualna i grupowa prowadzona przez rehabilitantów i masażystów, aerobik,
zajęcia dla zespołu śpiewaczego „Grodziszczanki i…”, zajęcia plastyczne, kulinarne,
komputerowe, teatralne, zajęcia rehabilitacyjne w terenie, wycieczki czy spotkania i zajęcia
integracyjne w zaprzyjaźnionych ośrodkach z ościennych gmin.
W 2012 roku zrealizowano w Centrum następujące projekty, przy współfinansowaniu instytucji
zewnętrznych:
„Profilaktyka prozdrowotna osób poprzez taniec, masaż limfatyczny”- 40 uczestników,
kwota dofinansowania PFRON 2.550zł
„Aktywne formy spędzania wolnego czasu nieodzownym elementem zdrowia seniora” –
nauka pływania, joga – 50 uczestników, dofinansowanie Samorządu Województwa
Wielkopolskiego 5.400zł
„Wypoczynek letni członków DDP w klimacie górskim Kotliny Kłodzkiej”- 46
uczestników, kwota dofinansowania PFRON 6.462zł
„Twórczość artystyczna osób 50+” - dofinansowanie Samorządu Województwa
Wielkopolskiego 4.499,94zł na organizację VII Koncertu Na Srebrna Nutę, w którym
udział wzięło 250 osób.
„Szlak Piastowski” – 46 uczestników, dofinansowanie Gminy Grodzisk Wielkopolski
1.780zł.
Centrum jest również siedzibą grodziskich organizacji pozarządowych.
Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych
oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gminy.
W szczególności zadania te obejmują:
zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób
uzależnionych od alkoholu
udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie
prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania
problemów
alkoholowych
i
przeciwdziałania
narkomanii,
w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć
sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących
w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych
wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej
rozwiązywaniu problemów alkoholowych
podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13
i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz
występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego
55
wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów
integracji społecznej.
Warsztaty Terapii Zajęciowej
Warsztaty prowadzone są przez Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób Z Upośledzeniem
Umysłowym Koło w Grodzisku Wielkopolskim, przy ul. Rakoniewickiej 16. Dysponują
siedmioma pracowniami: gospodarstwa domowego, krawiecką, bukieciarstwa, medialno-słowną,
rzemiosła artystycznego, techniczno-ogrodniczą i rehabilitacji zawodowej. WTZ prowadzą:
rehabilitację ruchową - wizyty w gabinecie fizjoterapeutycznym, basen, bowling,
hipoterapię i inne metody; ma za zadanie przywracać lub kompensować utracone
w czasie choroby ubytki somatyczne za pomocą fizycznych środków, zwłaszcza ruchu
Rehabilitację społeczną - przy współpracy z Ośrodkiem Informacji Osób
Niepełnosprawnych odbywają się spotkania z terapeutami zaznajamiającymi osoby
niepełnosprawne z ich prawami, m.in. do korzystania z usług, dostępu do oświaty, opieki
zdrowotnej, różnego rodzaju świadczeń oraz prawo do pracy.
Rehabilitację zawodową - praktyki zawodowe i kursy przygotowawcze w grodziskich
firmach i instytucjach; osoby niepełnosprawne uczestniczą w spotkaniach z doradcą
zawodowym, są zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoby poszukujące
pracy, zapoznają się z zakładami pracy i zawodami na terenie Grodziska
Wielkopolskiego.
1.3.2.2. Opieka zdrowotna
Na terenie miasta funkcjonuje Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, który mieści
się przy ul. Mossego 17.
Na SPZOZ składają się:
Oddziały szpitalne
o Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
o Oddział Chirurgiczny z Pododdziałem Gastroenterologicznym
o Oddział Ginekologiczno-Położniczy
o Oddział Noworodkowy
o Oddział Internistyczno - Kardiologiczny
Poradnie Specjalistyczne
o Poradnia Chirurgiczna
o Poradnia Gastroenterologiczna
o Poradnia Ginekologiczno - Położnicza
o Poradnia Kardiologiczna
o Poradnia Chirurgii Urazowo - Ortopedycznej
Pracownie Diagnostyczne
o Pracownia Diagnostyki Laboratoryjnej
o Pracownia Endoskopii
o Pracownia Rentgenowska
o Pracownia USG.
o Pracownia EEG
o Pracowania Diagnostyki Chorób Wewnętrznych
56
Przy szpitalu funkcjonuje szkoła rodzenia. Bezpłatne prowadzone są przez położną posiadającą
uprawnienia instruktora Szkoły Rodzenia oraz długoletnie doświadczenie w pracy na Oddziale
Ginekologiczno-Położniczym.
Przy ul. Polnej 4 mieści się Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia
Specjalistyczna "POLIKLINIKA", oferujący pomoc w ramach:
Poradni Chirurgii Ogólnej
Poradni Chirurgii Dziecięcej
Poradni Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej
Poradni Urologiczna
Poradni Gastroenterologiczna
Pracowni Endoskopii
Pracowni USG
Poradni ginekologiczna
Poradni medycyny pracy.
Ponadto funkcjonuje tzw. opieka podstawowa, którą stanowi Przychodnia Zespołu Lekarzy
Rodzinnych Ochrona Zdrowia s.c. – jednostka poradnię lekarza rodzinnego i obejmuje opieką
osoby dorosłe i dzieci. Podpisana umowa, obejmująca usługi wykwalifikowanego lekarza
rodzinnego, obejmuje prowadzenie edukacji zdrowotnej pacjenta, koordynowania postępowania
diagnostycznego chorych jak również kierowanie pacjentów do jednostek diagnostycznych.
Przychodnia Gro-Dent os. Wojska Polskiego 111 jest to przychodnia z wieloma specjalnościami
działająca na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski. W firmie wykonywane są dwa świadczenia
medyczne. Do zakontraktowanych usług należą: ambulatoryjna opieka specjalistyczna (mały
limit świadczeń), leczenie stomatologiczne (duży limit świadczeń)
W gabinecie dentystycznym refundowany jest kompleksowy zakres darmowych usług
dentystycznych w ramach świadczeń opłacanych na podstawie umowy z NFZ: profilaktyczne
świadczenia stomatologiczne, zdjęcia RTG zębów, unieruchomienie rozchwianych zębów oraz
pomoc doraźna w przypadku nagłego ostrego bólu zęba. Przychodnia Gro-Dent zawiera
poradnię lekarza rodzinnego jak również siedem poradni specjalistycznych. Do największych
poradni należą Poradnia Diabetologiczna, Poradnia Chorób Naczyń i także Poradnia
Dermatologiczna.
Podpisana umowa firmy obejmująca usługi lekarza podstawowej opieki zdrowotnej obejmuje
opiniowanie stanu zdrowia pacjenta, identyfikowanie zagrożeń dla pacjenta i także kierowanie
pacjentów do jednostek diagnostycznych. Rejestracja osobista lub telefoniczna obsługuje pn.-pt.
w godzinach otwarcia placówki. Aby ustalić termin do specjalisty wymagane są: dowód
osobisty, dokument skierowania do specjalisty wystawione przez lekarza posiadającego umowę
z NFZ, dokument ubezpieczenia.
Mieszkańcy Grodziska Wielkopolskiego mogą także korzystać z usług szeregu gabinetów
dentystycznych, aptek, a także poradni specjalistycznych:
o Położniczo – ginekologiczna
o Diabetologiczna
o Okulistyczna
o Reumatologiczna
o Dermatologiczna
o Laryngologiczna
o Urologiczna
o Chirurgiczna
o Internistyczna
o Pulmonologiczna
o
o
57
Zdrowia Psychicznego
Dentystyczna.
Mieszkańcy miasta mają też do dyspozycji szereg prywatnych praktyk lekarskich.
SPZOZ był beneficjentem projektu „Zakup sprzętu medycznego dla Samodzielnego Publicznego
Zakładu Opieki Zdrowotnej w Grodzisku Wielkopolskim”. Na jego realizację otrzymał
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego kwotę dofinansowania w wysokości
955.102,98 zł. Całkowita wartość projektu wyniosła 1.326.415,76 zł.
Według danych dotyczących zachorowalności na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski, w 2012
roku najczęstszą notowaną przyczyną zachorowań są urazy i zatrucia (3.747 zachorowań).
Następną grupę chorób nękających mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego stanowią choroby
układu krążenia (1.742 przypadków), a tuż za nimi choroby układu mięśniowo-kostnego (1.594
zachorowań) i choroby układu moczowo-płciowego (1.351 przypadków). Najmniej licznie
występowały choroby krwi i narządów krwiotwórczych – 13 przypadków zachorowań.
Szczegółowe dane na temat zachorowań wśród mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego
zostały przedstawione w Tabeli 1.27.
Tabela 1.27. Zachorowalność wśród mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego (2012 r.)
Wyszczególnienie
Nowotwory
Choroby układu krążenia
Zewnętrzne przyczyny urazów i zatruć
Choroby układu oddechowego
Choroby układu trawiennego
Choroby układu gruczołów wydzielania wewnętrznego
Choroby układu moczowo - płciowego
Choroby układu mięśniowo – kostnego
Choroby układu nerwowego i narządów zmysłów
Choroby zakaźne i pasożytnicze
Zaburzenia psychiczne
Choroby skóry
Choroby krwi i narządów krwiotwórczych
Liczba zachorowań (2012 r.)
697
1.742
3.747
442
942
94
1.351
1.594
173
28
35
604
13
1.3.2.3. Oświata
Zadania oświatowe Grodziska Wielkopolskiego wynikają w szczególności z postanowień:
Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Ustawy z dnia 7 września 1991 roku
o systemie oświaty i Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela. W ramach zadań
własnych do właściwości organów samorządu gminnego należy:
prowadzenie przedszkoli – od dnia 1 stycznia 1991 r.
prowadzenie oddziałów przedszkolnych – od dnia 1 stycznia 1992 r.
58
prowadzenie szkół podstawowych – od dnia 1 stycznia 1996 r.
prowadzenie gimnazjów – od dnia 1 września 1999 r.
Na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski działają następujące placówki edukacyjne:
Przedszkola:
Przedszkole Gminne
Prywatne Przedszkole „Wiercipięta”
Prywatne Przedszkole „Akademia Malucha” –rozpoczęła działalność 1 września 2013
roku
Szkoły podstawowe:
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Polskich Olimpijczyków
Szkoła Podstawowa Nr 4
Gimnazjum:
Gimnazjum im. Powstańców Wielkopolskich
Miasto Grodzisk Wielkopolski oferuje także edukację w szkołach, dla których organem
prowadzącym jest Powiat Grodziski:
Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Eugeniusza Kwiatkowskiego
o W szkołach dziennych:
– 3-letnie liceum profilowane o profilach: kształtowanie środowiska, usługowogospodarczym, ekonomiczno-administracyjnym, zarządzanie informacją
– 4-letnie technikum kształcące w zawodach: technik ekonomista, technik mechanik,
technik organizacji usług gastronomicznych, technik technologii odzieży
– Zasadniczą Szkołę Zawodową
o W szkołach wieczorowych dla dorosłych:
– 3-letnie technikum uzupełniające kształcące w zawodach: technik handlowiec,
technik mechanik
– Szkołę policealną dla dorosłych kształcącą w zawodach technik ekonomiczna,
technik informatyk.
W Grodzisku Wielkopolskim funkcjonują także szkoły niepubliczne z uprawnieniami szkół
publicznych:
Centrum Kształcenia dla Dorosłych, ul Żwirki i Wigury 2, oferujące edukację w:
o Uzupełniającym Liceum Ogólnokształcącym (dwu- lub trzyletnie)
o Centrum Kształcenia dla Dorosłych (trzyletnie)
o Technikum Uzupełniającym (trzyletnie) - kształcenie w kierunkach: technik
budownictwa, handlowiec, mechanik, technologii żywienia i gospodarstwa
domowego, usług fryzjerskich, technologii drewna
o Policealnej Szkole (od półtora do dwóch lat) - kształcenie w kierunkach: technik
bezpieczeństwa i higieny pracy, informatyk, technik ochrony środowiska, usług
kosmetycznych, rachunkowości i hotelarstwa
Policealna Szkoła Usług Kosmetycznych dla Dorosłych, ul. Żwirowa 31 (dwuletnia).
Ponadto mieszkańcy Grodziska Wielkopolskiego mogą korzystać z oferty Grodziskiego
Uniwersytetu III Wieku. Jest on formą aktywizacji starszych czy samotnych mieszkańców
Grodziska Wielkopolskiego poprzez stworzenie możliwości ciągłego poszerzania wiedzy.
Zajęcia odbywaj się w sali Gminnego Centrum Pomocy Środowiskowej.
59
Podstawowe dane, dotyczące bazy szkolnictwa przedszkolnego, przedstawia Tabela 1.28.
Tabela 1.28. Podstawowe dane o gminnym szkolnictwie przedszkolnym (2012 r.)
Wyszczególnienie
Liczba miejsc
Liczba dzieci uczęszczających do przedszkola (stan na 1.09.2012 r.)
W tym dzieci w wieku lat 6
W tym w oddziałach 10-godzinnych
W tym w oddziałach 5-godzinnych
Liczba oddziałów dla dzieci
W tym oddziały 10-godzinne
W tym oddziały 5-godzinne
Liczba etatów przeliczeniowych dydaktycznych
Przedszkole Gminne
w Grodzisku
Wielkopolskim
471
454
106
77
29
23
20
3
43,05
Źródło: Dane Zespołu Ekonomiczno - Administracyjnego Szkół w Grodzisku Wielkopolskim
Dane dotyczące bazy szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego pokazuje Tabela 1.29.
Tabela 1.29. Podstawowe dane o szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym (2012 r.)
Szkoły
Liczba uczniów ogółem (stan
na 1.09.2012 r.)
w tym liczba dzieci w
oddziałach "0"
Liczba nauczycieli
dydaktycznych w etatach
przeliczeniowych
Liczba oddziałów
Liczba pomieszczeń do
nauczania
w tym pracownie
przedmiotowe
Świetlica
Stołówka
Gabinet stomatologiczny /
lekarski
Sala gimnastyczna
Biblioteka
Szkoła Podstawowa
Szkoła
nr 1 im. Polskich
Podstawowa nr 4
Olimpijczyków
Gimnazjum im.
Powstańców
Wielkopolskich
768
147
561
0
48
nd
55,67
13,70
55,22
35
6
25
21
7
27
3
1
2
2
1
1
0
1
1
1
1
2
2
1
0
1
1
1
Szkoła Podstawowa nr 1 posiada 21 pomieszczeń do nauczania, w tym 3 pracownie
przedmiotowe (2 sale komputerowe, 1 sala językowa). Szkoła posiada 2 sale gimnastyczne,
60
siłownię, stołówkę z zapleczem kuchennym, świetlicę szkolną, gabinet lekarski
i stomatologiczny, bibliotekę. Funkcjonuje również ośmioklasowa Szkoła Specjalna oraz Szkoła
Życia, w której naukę pobiera 45 uczniów. Oprócz tego w szkole są klasy integracyjne, gdzie
wraz ze sprawnymi dziećmi uczą się ich rówieśnicy z wadami narządów ruchu. Młodzież może
rozwijać swoje zdolności między innymi w klasach z poszerzonym programem wychowania
fizycznego. W godzinach popołudniowych odbywają się różnego rodzaju zajęcia, gdzie dzieci
doskonalą swoje umiejętności: sportowe, taneczne, językowe, plastyczne.
W Szkole Podstawowej nr 4 jest 7 pomieszczeń do nauczania, wśród których jest 1 pracownia
przedmiotowa – sala komputerowa. W szkole nie ma sali gimnastycznej i stołówki. Uczniowie
mogą korzystać ze szkolnej świetlicy i 1 gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy
przedlekarskiej.
Uczniowie z rodzin najniżej uposażonych mają możliwość korzystania z bezpłatnych posiłków,
organizowanych w szkołach. Decyzje wydaje w tej sprawie i koszty pokrywa Ośrodek Pomocy
Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim.
Świetlice w szkołach podstawowych realizują pozalekcyjną formę działalności szkoły i pełnią
funkcję opiekuńczo-wychowawczą. Funkcjonują z myślą o uczniach, którzy z różnych powodów
muszą przebywać w szkole dłużej niż czas trwania zaplanowanych dla nich obowiązkowych
i dodatkowych zajęć. Świetlice czynne są we wszystkie dni zajęć szkolnych w godzinach
ustalonych w każdym roku szkolnym z rodzicami z uwzględnieniem tygodniowego planu zajęć
szkoły. Zajęcia prowadzone są w grupach wychowawczych, nie przekraczających 25 uczniów.
Uczniom, którym z przyczyn rozwojowych, rodzinnych lub losowych potrzebna jest pomoc,
szkoły udzielają wsparcia poprzez:
pomoc pedagogiczną i psychologiczną, udzielaną przez pedagoga szkolnego i instytucje
świadczące specjalistyczne poradnictwo
terapię pedagogiczną grupową i indywidualną
zajęcia logopedyczne, rewalidacyjne i korekcyjno-kompensacyjne
nauczanie indywidualne
zajęcia gimnastyki korekcyjnej
organizowanie pomocy materialnej i rzeczowej w ramach akcji charytatywnych.
Gimnazjum posiada 27 pomieszczeń do nauczania, w tym 2 pracownie przedmiotowe
(pracownie komputerowe). Ponadto szkoła dysponuje biblioteką, czytelnią, świetlicą, salą
gimnastyczną, 1 gabinetem stomatologicznym i 1 gabinetem profilaktyki zdrowotnej i pomocy
przedlekarskiej. Uczniowie gimnazjum korzystają też z hali widowiskowej, gdzie odbywają się
lekcje wychowania fizycznego.
Wszystkie szkoły posiadają bogatą ofertę zajęć pozalekcyjnych dla swoich uczniów
(wyrównawczych i dodatkowych).
Sytuację lokalową przedstawia Wykres 1.19.
61
Wykres 1.19. Sytuacja lokalowa szkół w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.)
40,0
36,6
35,0
30,0
24,5
25,0
21,9
21,0
22,4
20,8
20,0
15,0
10,0
5,0
0,0
Szkoła Podstawowa nr 1
Liczba uczniów na 1 oddział
Gimnazjum Miejskie
Liczba uczniów na 1 izbę
1.3.2.4. Sport
Infrastruktura sportowo - rekreacyjna na terenie Grodziska Wielkopolskiego znajduje się
w stanie rozwoju i w obecnym kształcie w dużym stopniu zaspokaja potrzeby mieszkańców.
Kompleks sportowo-rekreacyjny Groclin Dyskobolia Sportowa SA
Kompleks sportowo-rekreacyjny obejmuje hotel, restaurację, stadion, pneumatyczną halę
tenisową, oraz przychodnię lekarską z odnową biologiczną i hydroterapią.
Stadion istnieje od 1925 roku. Dziś stadion posiada dwie kryte trybuny: nowsza z wydzielonymi
miejscami dla VIP-ów, oraz z lożą prasową. Łączna ilość miejsc siedzących to 6.800. W skład
obiektów klubu wchodzi nowoczesny hotel, restauracja a także przychodnia lekarska z odnową
biologiczną i hydroterapią. Przy stadionie znajduje się pneumatyczna hala sportowa
o nawierzchni „sztuczna trawa” umożliwiająca całoroczne treningi piłkarskie oraz uprawianie
tenisa ziemnego. Piłkarska baza sportowo treningowa obejmuje boisko główne o wymiarach
110x74 m oraz trzy boiska treningowe. Obiekt stadionu jest bardzo atrakcyjny architektonicznie
i widowiskowo dzięki połączeniu elementów zabytkowej trybuny z 1925 roku z nowoczesnymi
budynkami, które powstały współcześnie. Inauguracja nowoczesnego systemu oświetlenia 2.550
lux miało miejsce 9 maja 2003 roku i jest to jedno z najlepszych w Polsce oświetleń stadionu.
Jesienią tego samego roku boisko zostało wyposażone w podgrzewaną murawę, dzięki której
możliwe jest rozgrywanie meczy w każdych warunkach pogodowych i o każdej porze roku.
Murawa spełnia swoje zadanie dzięki systemowi drenażu i nawadniania, oraz instalacji
grzewczej automatycznie regulowanej. Sprzęt do wykonania nawierzchni oparty jest na
najnowocześniejszej technologii.
Tuż przy stadionie znajduje się hala pneumatyczna pokryta sztuczną trawą. Od 1997 roku działa
tenis Groclin Club. W szkółce, która działa bardzo prężnie obecnie ćwiczy ok. 60 młodych
adeptów tenisa, zdobywając coraz częściej wysokie lokaty w rankingach PZT.
62
W gabinecie odnowy biologicznej i hydroterapii do dyspozycji jest: sauna sucha i parowa
z basenem schładzającym, jacuzzi, bicze wodne, wanna do masażu podwodnego i kąpieli
solankowych, krio komora - urządzenie do leczenia mrozem wielu schorzeń cywilizacyjnych
i kontuzji oraz nowoczesny aparat Algonix, leczący na zasadzie aplikowania impulsów
elektrycznych sterowanych komputerowo.
Klub spod znaku „Dyskobola” należy do jednych z najstarszych w Polsce. Założony został
w 1922 roku. Przez lata występował jednak w niższych ligach. Systematyczną popularność
zaczął zdobywać na początku lat 90-tych, kiedy drużynę przejął Zbigniew Drzymała, prezes
Inter Groclin Auto SA. W końcu udało awansować się do najwyższej klasy rozgrywkowej.
Zespół od 1997 roku (z jednosezonową przerwą w rozgrywkach spowodowaną spadkiem do II
ligi) do 2008 występował z powodzeniem na pierwszoligowych stadionach. Stadion wraz z
zapleczem stał się bazą przygotowawczą reprezentacji narodowej.
Grodziska Hala Sportowa
Grodziska Hala Sportowa znajduje się przy ul. Żwirki i Wigury 2a. Sala główna oferuje
możliwość uprawiania takich sportów jak: halowa piłka, nożna, piłka ręczna, piłka siatkowa,
piłka koszykowa, unihokej. Powierzchnia płyty boiska wynosi 1.063 m2. Na sali głównej jest
293 miejsc siedzących i 200 miejsc stojących. Do dyspozycji użytkowników są także 2 salki
pomocnicze, każda o powierzchni 91 m2 każda, na których odbywać się mogą zajęcia z aerobiku
oraz tenis stołowy.
Obiekty sportowe Ośrodka Sportu i Rekreacji
Do dyspozycji mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego pozostają:
Baseny otwarte:
o duży o wymiarach 50 m x 20 m i głębokości do 1,80 m
o średni o wymiarach 25 m x 15 m i głębokości do 1,10 m
o brodzik o średnicy 18 m i głębokości do 0,6 m ze zjeżdżalnią.
Boisko do piłki nożnej
Boisko do siatkówki plażowej
Odkryte korty tenisowe
Plac zabaw dla małych dzieci i boisko.
W czasie sezonu kąpielowego, obiekt czynny jest w godzinach 10.00-20.00.
Nad bezpieczeństwem kąpiących się czuwa zespół wykwalifikowanych ratowników WOPR.
Chętni mogą skorzystać z nauki pływania oraz z dobyć kartę pływacką. Wstęp na obiekty jest
bezpłatny.
Boiska sportowe
Na terenie miasta przygotowanych jest kilka boisk do gry w piłkę nożną, boisko do piłki
siatkowej i plażowej. Ponadto przy placach zabaw o większej powierzchni oprócz zestawów
zabawowych przygotowane zostały utwardzone boiska do gry w piłkę koszykową.
Przy boiskach do piłki nożnej oraz boiska do koszykówki zostały zamontowane specjalne
piłkochwyty oraz wybetonowano bramki dla zapewnienia bezpieczeństwa.
Boiska sportowe rozmieszczone są w następujących miejscach:
63
ul. Morelowa - boisko do piłki siatkowej oraz do gry w pikę nożną
ul. Atletyczna - boisko do piłki nożnej
ul. 11 Listopada - boisko do koszykówki
ul. Środkowa – boisko wielofunkcyjne
ul. 3 Maja - boisko do koszykówki.
Ponadto boiska sportowe znajdują się także na Osiedlu Wojska Polskiego i przy ul. Chopina.
Ich właścicielem jest Spółdzielnia Mieszkaniowa. Gmina Grodzisk zrealizowała również dwa
kompleksy w ramach rządowego Programu „Moje boisko – Orlik 2012”. Jeden obiekt
znajduje się przy Szkole Podstawowej Nr 1, drugi – przy gimnazjum. Obydwa obiekty są
ogólnodostępne i bezpłatne. Dodatkowo na kompleksie przy SP1 wybudowano kort tenisowy,
skatepark i zieloną salę.
Boiska sportowe i sale gimnastyczne w szkołach
Szkolną bazę sportową w Grodzisku Wielkopolskim stanowią:
Odnowiona sala gimnastyczna wraz z zapleczem sanitarnym i mała sala w Szkole
Podstawowej nr 1, Zespół Otwartych Obiektów Sportowo – Rekreacyjnych przy SP nr 1
powstały w 2007 roku z funduszy Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru
Gospodarczego oraz kompleks wybudowany w 2008 roku w ramach programu
„Moje boisko – Orlik 2012”
Boisko przy Szkole Podstawowej nr 4, wybudowane w roku 2011 w ramach
ministerialnego programu budowy boisk wielofunkcyjnych (brak sali gimnastycznej)
Gimnazjum posiada Kompleks wybudowany w 2011 roku w ramach programu
„Moje boisko – Orlik 2012” oraz wyremontowaną salę gimnastyczną
Małe boisko do piłki nożnej i piłki ręcznej przy Liceum Ogólnokształcącym (brak sali
gimnastycznej).
Kluby i stowarzyszenia sportowe
Grodzisku Wielkopolskim działa aktywnie kilka klubów i stowarzyszeń sportowych:
Stowarzyszenie Klub Sportowy „Dyskobolia”, działające od listopada 2004 r., w którego
szeregach uprawia piłkę nożną wielu chłopców w kilku kategoriach wiekowych.
Prowadzi szkolenie dzieci uzdolnionych sportowo, jak i zajęcia sportowo – rekreacyjne
o charakterze piłkarskim. Organizuje imprezy sportowe, promuje szeroko pojętą kulturę
fizyczną. Celem stowarzyszenia jest również planowanie, jak i organizowanie życia
sportowego, upowszechnianie kultury fizycznej, zajęć sportowo-rekreacyjnych, zajęć
treningowych w celu wszechstronnego rozwoju psychofizycznego dzieci, propagowanie
idei integracji europejskiej oraz współpracy z podobnymi organizacjami na terenie Unii.
Grodziskie Stowarzyszenie Sportowe, którego celem jest organizowanie pozaszkolnego
życia sportowego dzieci i młodzieży, w oparciu o pomoc organizacyjną i materialną
rodziców i sympatyków Stowarzyszenia. Szczególny nacisk kładzie się na piłkę nożną.
Młodzi sportowcy zamieszkujący Grodzisk Wielkopolski korzystają z Grodziskiej Hali
Sportowej, boisk należących do Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz z boisk asfaltowych
należących do Szkoły Podstawowej nr 1. Dzieciom umożliwia się współzawodnictwo
sportowe. Działalność w stowarzyszeniu jest nieodpłatna.
Ludowe Stowarzyszenie Sportowe Gminy Grodzisk Wielkopolski, funkcjonujące
od 2002 roku w Ptaszkowie. Stowarzyszenie korzysta z gminnego boiska. Uczestniczy
również w rozgrywkach A klasy Wielkopolskiego Związku Piłki Nożnej. Coroczne przy
64
współpracy z Urzędem Miejskim w Grodzisku organizuje turniej drużyn wiejskich.
W jego szeregach jest 40 członków.
Uczniowski Klub Sportowy Dyskobolia – powstał w styczniu roku 2010. Rekrutuje 120
chłopców, w wieku 7-16 lat, uprawiających piłkę nożną, w ramach rozgrywek
młodzieżowej ligi WZPN.
Grodziski Klub Biegacza – powstał w roku 2007. Propaguje aktywny tryb życia. W tym
celu organizuje wspólne wyjazdy na zawody sportowe, jego członkowie biorą udział
w maratonach, półmaratonach i innych biegach organizowanych na terenie kraju i poza
jego granicami.
Grodziskie Stowarzyszenie Cyklistów – powstało w roku 2011. Skupia około 100
członków. Zajmuje się turystyką rowerową
Kluby sportowe w Grodzisku Wielkopolskim obejmują swoją ofertą zarówno dzieci i młodzież,
jak i osoby starsze. Istotne jest, że oferta klubów sportowych nie ogranicza się tylko do aspektu
biernego (możliwość oglądania widowisk sportowych), ale umożliwia też czynne uczestnictwo
w życiu sportowym miasta.
Sala rehabilitacyjna w Gminnym Centrum Pomocy Środowiskowej
W Gminnym Centrum Pomocy Środowiskowej, które zlokalizowane jest przy ulicy Powstańców
Chocieszyńskich, znajduje się sala rehabilitacyjna wraz ze sprzętem specjalistycznym.
Basen kryty
Jedyny w mieście (i gminie) kryty basen znajduje się w hotelu „Behapowiec” (dodatkowo jest
też sauna fińska i jacuzzi). Basen czynny jest w godzinach od 9.00 do 23.00 i jest dostępny
zarówno dla grup, jak i klientów indywidualnych. Basen ma wymiary 16 m x 5,5 m x 7,5 m.
Zespół Otwartych Obiektów Sportowo – Rekreacyjnych w Grodzisku Wielkopolskim
Kompleks sportowy powstał w 2007 roku, przy finansowym wsparciu Mechanizmu
Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w ramach Priorytetu 5. Opieka zdrowotna
i opieka nad dzieckiem.
W skład powierzchni 9.730 m² wchodzi:
boisko do koszykówki z nawierzchni z poliuretanu
boisko wielofunkcyjne o nawierzchni z trawy syntetycznej
boisko do kometki i piłki siatkowej z nawierzchni z poliuretanu oraz boisko do piłki
plażowej
skocznia w dal o nawierzchni poliuretanowej
bieżnia 6 – torowa
bieżnia okólna 4 – torowa
boisko trawiaste z trawy naturalnej
rzutnia do pchnięcia kulą
skocznia wzwyż
trybuny z siedziskami PCV.
Obiekt jest ogólnodostępny i ma charakter nieodpłatny. Oprócz dzieci i młodzieży, korzystać
mogą z niego także dorośli po wcześniejszym zgłoszeniu u opiekuna obiektu.
65
Kompleksy boisk w ramach programu Moje Boisko Orlik 2012
W skład obiektów wchodzi boisko do piłki nożnej i boisko wielofunkcyjne oraz zaplecza
socjalno – szatniowego z modułów kontenerowych. Całość terenu została ogrodzona, stworzono
także ciągi komunikacyjne. Boiska są oświetlone, dzięki czemu można z nich dłużej korzystać.
Kompleks przy Szkole Podstawowej nr 1 powstał w 2008 roku, a przy gimnazjum w 2011 roku.
Place zabaw
W Grodzisku Wielkopolskim znajduje się kilka placów zabaw przygotowanych z myślą
o najmłodszych mieszkańcach miasta. Rozmieszczone są w różnych punktach miasta w taki
sposób, aby miała do nich dostęp jak największa grupa dzieci i młodzieży. Dla zapewnienia
maksymalnego bezpieczeństwa, obiekty te zostały ogrodzone i wyposażone w sprzęt spełniający
wymagane przepisami normy bezpieczeństwa. Dominującym wyposażeniem placów zabawa jest
zestaw zabawowy typu URWIS 5 OT – 0105, składający się z: drabinki sprawnościowej,
zjeżdżalni z dwuspadowym daszkiem, huśtawki wagowej, mostka.
Place zabaw znajdują się przy następujących ulicach: Kwiatowa, 11 Listopada, Morelowa,
3 Maja, Środkowa, Spokojna, Narciarska, Słomińskiego oraz w Parku Miejskim. Place zabaw
znajdują się także na osiedlach mieszkaniowych (przy ulicy Chopina i na Osiedlu Wojska
Polskiego) i stanowią własność Spółdzielni Mieszkaniowej w Grodzisku Wielkopolskim.
Począwszy od 2010 roku gmina oferuje korzystanie z lodowiska sezonowego, wynajmowanego
od firmy w drodze przetargu. Latem mieszkańcy miasta mają do dyspozycji nowoczesny
skatepark.
Konieczne wydaje się wybudowanie dużego kompleksu basenowego krytego z pełnym
zapleczem sanitarnym, bufetem i centrum odnowy biologicznej. Z istniejącej infrastruktury
można korzystać wyłącznie w okresie letnim. Dodatkowo w gminie brak jezior czy innych
akwenów naturalnych, z kolei działający w jednym z hoteli basen kryty jest niewielki i tylko
w niewielkim stopniu jest w stanie zaspokoić oczekiwania i potrzeby mieszkańców.
Ponadto w części szkół brakuje sal gimnastycznych oraz istnieje konieczność wymiany zużytego
sprzętu sportowego w większości placówek.
1.3.2.5. Kultura
Różnorodność walorów turystycznych miasta i okolicy stwarza znaczne możliwości
wzbogacenia wiedzy o przeszłości i kulturze.
Najcenniejsze zabytki grodziskie to:
Kościół poewangelicki - znajduje się pośrodku Placu Powstańców Wielkopolskich
(dawny Nowy Rynek miasta założonego w XVI wieku). Dawniej w tym miejscu
znajdowała się inna świątynia. Obecna budowla została oddana do użytku 6 VI 1905
roku. W 1945 była zdewastowana. Od 1957 roku jest kościołem katolickim,
po przeprowadzeniu remontu poświęconym 30 X 1960. Kościół zbudowany jest z cegieł
z kamiennym cokołem i dużą częścią fasady, w którą wtopiono wieżę – dołem
kwadratową, wyżej ośmioboczną. Nad wejściem znajduje się efektowna mozaika
z postacią Chrystusa, a pod nią drewniany fryz ze scenami z jego życia (rzeźba A.
66
Boche).
Wnętrze
poprzecznie
usytuowanej
nawy
nakryto
drewnianym
pseudosklepieniem kolebkowym. Witraże w kościele pochodzą z połowy lat 80-tych.
Kościół farny p.w. św. Jadwigi Śląskiej - jest najcenniejszym zabytkiem miasta.
Najstarsza wzmianka o kościele grodziskim pochodzi z 1401 roku, choć przypuszcza się,
że założenie parafii miało miejsce po 1267 roku. Pierwotną budowlę drewnianą zastąpiła
wybudowana po 1426 roku świątynia gotycka. Mury jej są obecnie ukryte pod tynkiem,
na zewnątrz widać natomiast trójboczne zamknięcia prezbiterium oraz zarysy
ostrołukowych portali w fasadach płn. i płd. Autorem przebudowy był pochodzący z
Włoch (przypuszczalnie z Padwy), ale działający przez całe życie w Wielkopolsce,
Krzysztof Bonadura starszy, nadworny murator Opalińskich. W Grodzisku działał on od
około 1615 roku a wzorował się na kościele Santa Giustina w Padwie. Poświęcenia
kościoła dokonano w 1649 roku, choć przebudowa została ukończona dopiero 23 lata
później. W 1752 roku w wieże kościoła uderzył piorun i zabił jedną z pięciu
znajdujących się na niej osób. W 1769 roku został zniszczony hełm wieży, a w 1864
spaliła się kopuła, odrestaurowana w roku następnym. W 1865 powstało nowe
zwieńczenie wieży i nowa zakrystia, dobudowana od strony południowej. Podczas
okupacji hitlerowskiej był tu magazyn, a w 1944 Niemcy zdarli blachę z głównej kopuły.
Wnętrze zostało odnowione w latach 1966 - 1967 przez Teodora Szukałę i Henryka Kota.
Nad kopułą wznosi się blaszana figura św. Floriana z herbem i inicjałami ostatniego
fundatora kościoła oraz datą ukończenia robót. Święty ma strzec miasto przed burzami i
pożarami. Kościół farny ma jedną nawę, po bokach której znajdują się podwójne kaplice,
a także prezbiterium od wschodu, oraz zwieńczoną hełmem wieżę od zachodu.
Prezbiterium i kaplice kryte są kolistymi kopułami. Elewacje zdobione są kilkoma
kondygnacjami nisz i wnęk charakterystycznych dla twórczości Bonadury. Rokokowy
ołtarz w prawej kaplicy z cennym obrazem Matki Boskiej Różańcowej z 1640 roku,
pędzla Bartłomieja Strobla – nadwornego malarza króla Władysława IV.
Ratusz – usytuowany pośrodku Starego Rynku. Trójkondygnacyjny ratusz pochodzi
z pierwszej połowy XIX wieku. W czasie nalotu niemieckiego 27 stycznia 1945 roku
został on uszkodzony. Odnowiony dwa lata później. Obiekt, generalnie wyremontowany
w latach 1996-1998, otrzymał w tym okresie wieżyczkę, która dopełnia obraz budowli.
Mieści się tu siedziba władz Miasta i Gminy.
Eklektyczna kamienica znajduje się na narożniku ul. Wawrzyniaka. Wybudowana została
pod koniec XIX wieku przez grodziskiego kupca Abrahama Herzfelda. Budynek
zbudowany jest z czerwonych cegieł, z tynkowanymi obramieniami otworów, loggią nad
wejściem i dachem mansardowym. Dawniej miał tu siedzibę Bank Spółdzielczy,
a obecnie mieści się w niej Cech Rzemiosł Różnych.
Kościół pobernardyński - barkowy kościół wznosi się na narożniku ulic Bukowskiej
i 3 Maja. Bernardynów osadził tu w 1662 roku kasztelan nakielski Jan Leopold
Opaliński, choć wydana przez biskupa Wojciecha Tolibowskiego zgoda z 12 XI 1661
roku dotyczyła zakonu reformatów. Szczyt kościoła i dwukondygnacyjny hełm wieży
pochodzą prawdopodobnie z 1739 roku. Od kasaty klasztoru ok. 1830 roku, jest to
kościół filialny parafii farną. Jednonawową budowlę, z poprzeczną nawą i prosto
zamkniętym prezbiterium, nakrywa sklepienie kolebkowe. Wewnątrz znajdują się ołtarze
z obrazami malarzy zakonnych; w ołtarzu głównym widnieje obraz z ok. 1662 roku,
przedstawiający Adorację Imienia Jezusa przez króla Jana Kazimierza, świętych i
dostojników. Po lewej stronie umieszczono nagrobek w formie ołtarzyka z dekoracja
rokokową wojewody sieradzkiego Wojciech Opalińskiego.
Kościół pod wezwaniem Świętego Ducha - świątynia została wzniesiona w 1663 roku
staraniem księdza Jana Wolsztyńskiego, na miejscu kaplicy z 1426 która również była
pod wezwaniem św. Ducha. Jest to budowla o konstrukcji zrębowej, z zewnątrz
67
oszalowana, od strony wschodniej wznosi się dwukondygnacyjna wieża konstrukcji
słupowej z kruchtą w przyziemiu, zwieńczona w górze dachem namiotowym, pokrytym
podobnie jak dwuspadowe dachy świątyni, blachą. Ściany zdobi polichromia z drugiej
połowy XVIII wieku, odsłonięta w 1951 roku przez Teodora Szukałę. Na ścianach
bocznych nawy iluzjonistyczne malowane ołtarze imitujące architektoniczne obramienia
z kolumnami i zwieńczeniami. W ołtarzu po lewej, południowej, w polu środkowym
umieszczono obraz Matki Bożej Pocieszenia datowany na drugą połowę XVII stulecia.
W zwieńczeniu wizerunek nieznanego imienia Świętego – męczennika z XVIII wieku.
Po stronie przeciwnej nawy, północnej, drugi ołtarz boczny, a w jego polu środkowym
obraz przedstawiający scenę Zesłania Ducha Świętego. W zwieńczeniu ołtarzowym
wizerunek św. Anny Samotrzeć. Obydwa obrazy datowane są na wiek XVIII.
Dworzec kolejowy – zespół zabudowań stacji kolejowej powstały w końcu XIX wieku,
znajdujący się przy ulicy Kolejowej.
Dworek - na narożniku ulicy kolejowej i Półwiejskiej w 1896 roku grodziski budowniczy
Franciszek Andrzejewski zbudował dom o ładnej bryle w stylu dworków, eklektyczny
z elementami wczesnej secesji, dekorowany płaskorzeźbionymi ozdobami na elewacjach.
Budynek Starostwa i Sądu - przy ulicy Żwirki i Wigury znajdują się dwa eklektyczne
gmachy: neogotyckie starostwo oraz neobarokowy sąd powiatowy, zbudowane w 1905
roku. Za gmachem sądu znajduje się tzw. dom sędziego oraz wiezienie (od 1976 roku
w jego murach znajduje się zakład poprawczy).
Życie kulturalne miasta skupia się wokół trzech głównych placówek: Centrum Kultury RONDO,
Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej i Muzealnej Izby Tradycji Ziemi Grodziskiej.
Ich działalność skierowana jest na upowszechnianie kultury duchowej mieszkańców.
Formy działalności tych instytucji pozwalają rozwijać aktywność kulturalną dzieci, młodzieży
i dorosłych oraz zapewniają rozrywkę mieszkańcom miasta.
Centrum Kultury RONDO
Centrum Kultury RONDO od lat jest kulturalnym centrum Grodziska Wielkopolskiego. Zajmuje
się prowadzeniem działalności imprezowej (masowej i kameralnej), działalności w zespołach
muzycznych, działalności edukacyjnej, promocji twórców nieprofesjonalnych, działalności
w kołach i sekcjach sportowych. Odbywają się tutaj wystawy plastyczne, koncerty w szerokim
spektrum muzycznej stylistyki (od jazzu i rocka do muzyki operowej), przeglądy, konkursy
oraz szereg stałych imprez. Z udziałem CK w Grodzisku Wielkopolskim organizowane są:
imprezy z udziałem zespołów własnych, imprezy w wykonaniu amatorskich zespołów innych
placówek, imprezy w wykonaniu zespołów zawodowych oraz imprezy w ramach innych form
działalności (spotkania, zebrania, zabawy z konkursami dla dzieci, spotkania seniorów, majówki,
wystawy twórców nieprofesjonalnych). Ponadto Centrum Kultury wspiera działalność
amatorskich grup artystycznych poprzez zatrudnianie instruktorów muzycznych i opiekę
merytoryczną.
W ramach CK RONDO działa szereg sekcji i kół zainteresowań:
Grupa Teatralna ARLEKIN - grupa działa od roku 1999 roku. Skupia młodzież
grodziskich szkół, główne licealną. Grupa uświetnia występami okolicznościowe
uroczystości w mieście – np. „Imieniny u Ks. Tuszyńskiego” czy spektakl poświęcony
Ojcu Bernardowi w przeddzień X pielgrzymki do jego grobu, bierze udział
w przeglądach teatrów szkolnych i ulicznych; ponadto jest organizatorem Przeglądu
Kabaretów Szkolnych BudaFest, odbywającego się w CK Rondo.
68
Grodziski Chór OTTIMO - chór działa od 2008 roku. W swych szeregach skupia
pasjonatów muzyki, którzy wywodzą się z różnych zawodów i profesji. W swoim
repertuarze posiada utwory wielu wybitnych kompozytorów. Chór uświetniał
najważniejsze imprezy w Grodzisku Wielkopolskim i innych miastach, uczestniczył
w kwalifikacjach regionalnych do Ogólnopolskiego Przeglądu Chórów w Będzinie,
w warsztatach artystycznych w Karpaczu oraz w prestiżowym festiwalu Silesia Cantat
w Głogowie.
Zespół Tańca Ludowego CYBINKA-GRODZISK - zespół powstał w 1999 roku
z inicjatywy Centrum Kultury w Grodzisku Wielkopolskim. W swoich szeregach skupia
dzieci (6 - 13 lat) i młodzież (16 lat i więcej) z miasta i jego okolic, zafascynowanych
folklorem, polskimi tradycjami i zwyczajami. Zespół uczestniczył w licznych koncertach,
przy okazji najważniejszych wydarzeń kulturalnych w Grodzisku Wielkopolskim
i w innych miastach, brał udział w II Ogólnopolskim Przeglądzie Dziecięcych
i Młodzieżowych Zespołów Folklorystycznych PASIACZEK w Opocznie oraz
w międzynarodowym festiwalu w Bułgarii.
Formacje taneczne: TIK TAKI (dziecięca) i LIFT OFF (młodzieżowa)
Sekcja plastyczna - działa od 1998 roku. Skupia dzieci i młodzież m.in. z miasta
Grodzisk Wielkopolski, która dzięki uczestnictwu w zajęciach sekcji, zapoznaje się
z różnymi technikami plastycznymi, m.in. akwarela, rzeźba, malowanie na szkle, szkic.
Ponadto przy CK działa Grodziska Orkiestra Dęta. Jej początki sięgają 1929 roku, kiedy to
powstała Orkiestra Dęta Ochotniczej Straży Pożarnej. W 2012 roku orkiestra odbyła ogółem
145 występów w kraju i za granicą. Zdecydowana większość występów miała charakter
społeczny. Należą do nich: obchody miasta, uroczystości patriotyczne, strażackie, kościelne,
ślubne i pogrzebowe. Na terenie miasta, gminy i powiatu Grodziska Wielkopolskiego orkiestra
wystąpiła 92 razy. Wśród licznych występów orkiestry w 2012 roku, wymienić należy chociażby
udział w obchodach 15. Delligser Heimatfest 2012 w Delligsen, w Poznaniu i Sielinku podczas
Euro 2012, w Półmaratonie Słowaka w Grodzisku Wielkopolskim i w Obchodach Dni Ziemi
Sierakowskiej. Ponadto w 2012 roku w Grodzisku Wielkopolskim odbyły się Gronalia
z udziałem orkiestr dętych z Gruduska, Linii, Lipna, Lwowa i Grodziska Wielkopolskiego,
a także Reprezentacyjnej Orkiestry Sił Powietrznych z Poznania.
Stan osobowy orkiestry w 2012 roku był następujący:
54 osoby w orkiestrze podstawowej: instrumentaliści – 42 (sekcja żeńska – 25, męska –
17), grupa choreograficzna – 2
28 uczniów orkiestry: instrumentaliści – 22, grupa choreograficzna – 6.
W 2012 roku Centrum Kultury RONDO było bezpośrednim organizatorem, współorganizatorem
lub pomagało przy organizacji 57 imprez i przedsięwzięć. Do najważniejszych imprez
w kalendarium CK RONDO, które miały także miejsce w 2012 roku, należą:
Międzynarodowy Festiwal Zespołów Folklorystycznych i Orkiestr GRONALIA 2012
Grodziska Jesień Kulturalna
Festiwal muzyczny GROX TOWN REGGA FEST
Impreza rekreacyjno-kulturalna „Grodziska Noc Gwiazd”
Koncert Noworoczny orkiestry Sinfonietta Polonia
Przegląd Kabaretów BUDAFEST (organizowany przez grupę Arlekin z udziałem 7 grup
z: Wolsztyna, Jarocina, Grodziska Wielkopolskiego (2), Bukowca, Granowa i Olesna,
a także gościa specjalnego - kabaretu SŁUCHAJCIE)
69
Wiosenny konkurs plastyczny zorganizowany przez sekcję plastyczną w dwóch
kategoriach wiekowych: dla dzieci: „Portret mojego przyjaciela”, dla młodzieży
i dorosłych: „Mapa podróżujących marzeń”.
Pełny wykaz imprez zorganizowanych lub współorganizowanych przez CK Rondo w 2012 roku
przedstawia Tabela 1.30.
Tabela 1.30. Wykaz imprez zorganizowanych lub współorganizowanych przez CK Rondo
w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.)
23
24
25
Data
wydarzenia
Koncert noworoczny – orkiestra Sinfonietta Polonia
1 stycznia
XX Finał WOŚP
8 stycznia
Jasełka Gminne
14 stycznia
Opera kameralna – koncert „W Krainie Uśmiechu” 19 stycznia
(Kazimierz Kowalski)
Występ ZTL Cybinka-Grodzisk - Dzień Babci i Dziadka
21 stycznia
Spotkanie noworoczne z burmistrzem - Halina Benedyk
27 stycznia
Prelekcja dla szkół MITZG
8 lutego
Wystawa „Bale i zabawy dawnego Grodziska”
9 lutego
Walentynkowy koncert Eli Dębskiej
11 lutego
Ferie zimowe z CK RONDO
13-24 lutego
Koncert rockowy - The Sunpilots, Ludzie Mili
24 lutego
Przekazanie sztandaru MITZG
4 marca
Sobota z Poradnią psychologiczno-pedagogiczną
10 marca
Koncert A. Cierniewskiego z okazji Dnia Kobiet
11 marca
Festiwal Piosenki ekologicznej
25 marca
X Przegląd Kabaretów Szkolnych BUDAFEST
1 kwietnia
Kabareton: Słuchajcie i Kabaret Moralnego Niepokoju
1 kwietnia
Wielkanoc w Gminie Grodzisk
1 kwietnia
Spektakl Grupy Teatralnej ARLEKIN pt. „Katyń”
4 kwietnia
XVI Wojewódzki Festiwal Piosenki Przedszkolaków
25 kwietnia
Konkurs plastyczny „Portret mojego przyjaciela”
25 kwietnia
Koncert ZTL Cybinka-Grodzisk „Od sąsiadów zza
5 maja
miedzy”
ZTL Cybinka-Grodzisk na festiwalu PASIACZEK
12 maja
Grox Town Reggae Fest
19 maja
IV Grodziska Noc Muzeów
25 maja
26
27
28
29
Dzień CK RONDO
33. Giełda Kolekcjonerów Birofiliów
Mecz otwarcia EURO 2012
Grodziska Noc Gwiazd
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Nazwa wydarzenia kulturalnego
2 czerwca
2 czerwca
8 czerwca
9 czerwca
Miejsce
wydarzenia
GHS
Sala CK
GHS
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
MITZG
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
MITZG
Sala CK Rondo
GHS
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
GHS
GHS
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
NOK Nowy
Tomyśl
Opoczno
GHS
Muzeum,
Klasztor
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Park Miejski
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
Data
wydarzenia
Półmaraton Słowaka
10 czerwca
Wspólne oglądanie meczów EURO
12 czerwca
Wystawa fotograficzna Internacional Exhibition 2011
17 czerwca
Summer at the Park (muzyka techno)
29 czerwca
Wyjazd ZTL Cybinka - Grodzisk do Bułgarii
02-13 lipiec
ARLEKIN: „Imieniny u ks. Tuszyńskiego” - odsłonięcie
20 lipca
ławeczki
Wakacje z CK RONDO
6-31 sierpnia
Dożynki Gminne
15 sierpnia
V Festiwal Zespołów Folklorystycznych i Orkiestr
18-19
GRONALIA 2012
sierpnia
ARLEKIN: „Św. Bernard”
7 września
Premiera nagrania koncertowego na DVD ZTL Cybinka 14 września
– Grodzisk
Koncert seniorów „Na srebrną nutę” (Promesa)
15 września
Pożegnanie lata - Piknik Towarzystwa Miłośników Ziemi 16 września
Grodziskiej
Koncert Terry Man Band
30 września
Spektakl Elin Rachnew – KIBICE
12
października
Udział chóru OTTIMO w festiwalu Silesia
Cantat
Wernisaż wystawy – „Rozmowy 14
Conversacions”
października
Dzień Edukacji Narodowej (Carlos Ferreira
15
ex Bad Boys Blue)
października
Dzień Seniora /kabaret Mechaniczna Pyra/
18
października
Przed Sklepem Jubilera – przedstawienie
22
teatralne
października
FULL DRIVE 3 – Henryk Miśkiewicz z
25
zespołem
października
Chiny Wczoraj i Dziś – wystawa
15 listopada
Koncert Profilaktyczny dla młodzieży
16 listopada
II Grodziskie Zgrzyty Rockowe
17 listopada
Spektakl – Ronald Harwood KWARTET
30 listopada
Narodowe Święto Niepodległości
11 listopada
Mikołajki w Gminie Grodzisk
9 grudnia
Wieczór Wigilijny
21.12 grudnia
Nazwa wydarzenia kulturalnego
Grodziska Jesień Kulturalna
L.p.
70
Miejsce
wydarzenia
Sala CK Rondo
Sala bankietowa
Park Miejski
Kitten
Rondo
Tuszyńskiego
CK Rondo
Ptaszkowo
Stary Rynek
Stary Rynek
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Park Miejski
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
GHS
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
Sala CK Rondo
GHS
Sala CK Rondo
Oprócz organizacji i współorganizacji imprez CK RONDO świadczyło usługi (odpłatne
i nieodpłatne) w następującym zakresie:
71
udostępnianie pomieszczeń CK i pomoc w przygotowaniu sal do imprez organizatorów
spoza naszej instytucji,
pomoc przy organizacji imprez różnym instytucjom i organizacjom, (udostępnienie
pomieszczeń, obsługa nagłośnienia i oświetlenia, itp.)
udostępnianie i obsługa (odpłatnie i nieodpłatnie) nagłośnienia na imprezy organizowane
przez szkoły oraz inne instytucje z Grodziska i okolic poza siedzibą CK,
usługi transportowe dla szkół i instytucji gminnych,
porady merytoryczne.
CK RONDO dysponuje:
Salą widowiskową na 220 miejsc, zlokalizowaną na parterze budynku (część zasadnicza
sali ma wymiary 9m x 15m, a scena - 6m x 6m (+ kulisy boczne i 2 garderoby
z oddzielnymi wejściami na scenę)
Salą klubową, zlokalizowaną na I piętrze budynku (o wymiarach 8m x 12m; odbywają
się tutaj zajęcia taneczne, spotkania okolicznościowe, zebrania, odczyty, konferencje,
a także Sesje Rady Miejskiej i Powiatowej)
Klubikiem „Pełna Coolturka”, zlokalizowanym obok sali klubowej na I piętrze obiektu
(wyposażony w ok. 20 miejsc siedzących, telewizor, video, DVD oraz barek kuchenny;
miejsce kameralnych spotkań w otoczeniu dzieł sztuki autorstwa sekcji plastycznej CK
RONDO oraz rozmaitych pamiątek)
Salą bankietową, zlokalizowaną w bezpośrednim sąsiedztwie sali widowiskowej.
Ostatnio przeprowadzone inwestycje wewnątrz budynku, w 2011 roku, dotyczyły utworzenia
nowej sali bankietowej, wyremontowania zaplecza kuchennego oraz podłogi i ścian sali
widowiskowej. Zakupiono i zamontowano nowe kotary, kulisy i kurtynę na scenę sali
widowiskowej. Zagospodarowano także teren wokół, który obecnie wykorzystywany jest w celu
organizacji imprez plenerowych.
Powiatowa i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna
Na terenie miasta działa Powiatowa i Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna. Mieści się w
budynku przy ul. Kolejowej 12. Początki biblioteki grodziskiej sięgają okresu międzywojennego
i związane są z działalnością Towarzystwa Czytelni Ludowych, którego głównym celem było
zakładanie bibliotek, a za ich pośrednictwem kształtowanie świadomości narodowej i postaw
patriotycznych.
Terenem działania Powiatowej i Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej jest obszar miasta
i gminy Grodzisk Wielkopolski, w granicach której funkcjonuje dziś miejsko - gminna sieć
biblioteczna. Ponadto w ramach zadań powiatowych sprawuje merytoryczną opiekę nad
placówkami bibliotecznymi położonymi na terenie powiatu.
Biblioteka Publiczna w Grodzisku Wielkopolskim służy rozwijaniu i zaspokajaniu potrzeb
czytelniczych i informacyjnych mieszkańców, upowszechnianiu wiedzy i nauki, rozwojowi
kultury, dba o sprawne funkcjonowanie sieci bibliotecznej i systemu informacyjnego na terenie
miasta i powiatu.
Mieszkańcy Grodziska Wielkopolskiego mają do dyspozycji:
bibliotekę główną, w której mieszczą się m.in.:
o Wypożyczalnia dla Dorosłych
72
o
o
o
o
o
o
Czytelnia
Oddział dla Dzieci
Dział Gromadzenia i Opracowania Zbiorów
Galeria Biblioteki
Ksero
Punkt dostępu do Internetu IKONKA
Filię na Os. Wojska Polskiego.
Dział dla dorosłych oferuje:
księgozbiór - 31.652 vol. w tym: literatura młodzieżowa – 741, literatura piękna dla
dorosłych – 16.025, literatura popularno-naukowa - 14530
zbiory audiowizualne - płyty DVD z nagraniami polskiej i światowej kinematografii oraz
adaptacjami filmowymi lektur szkolnych
książka mówiona - 96
katalog ON - LINE dostępny w internecie i na wydzielonym stanowisku komputerowym
wypożyczalnia międzybiblioteczna - na zamówienie czytelników wypożyczenia z innych
bibliotek
książka na telefon - książki dostarczane są czytelnikom, którzy ze względu
na niepełnosprawność nie mogą odwiedzić biblioteki.
W zbiorach Czytelni znajduje się ok. 2.000 tytułów książek z różnych dziedzin wiedzy
udostępnianych czytelnikom na miejscu. Oprócz książek w Czytelni udostępnia się prasę:
dzienniki i czasopisma lokalne (numery bieżące i roczniki archiwalne, w tym publikację:
„Grodzisk Wielkopolski w artykułach prasowych”, zawierającą uszeregowane informacje
prasowe o mieście i regionie ukazujące się w prasie lokalne i krajowej. W Czytelni oferowane są
również usługi kserograficzne. Istnieje także możliwość skorzystania z encyklopedii
multimedialnych i Internetu dzięki trzem stanowiskom komputerowym.
Oddział dziecięcy jest miejscem, gdzie dzieci oprócz wypożyczania książek mogą milo
i ciekawie spędzić czas. Na bieżąco prowadzone są lekcje przysposobienia bibliotecznego dla
uczniów miejscowych szkół podstawowych, a także realizowane różne inne formy pracy
z dziećmi, jak np. przeglądy książek, opowiadania bajek czy konkursy. Obecnie księgozbiór
oddziału dziecięcego liczy 11.584 woluminów, z czego: literatura dla dzieci – 8.723, literatura
piękna dla dorosłych – 72, literatura popularno-naukowa – 2.761 i czasopisma – 28.
Filia biblioteki zlokalizowana na Os. Wojska Polskiego mieści się w wybudowanym w latach
1993-1994 budynku. Jest miejscem, w którym oprócz możliwości wypożyczania książek dla
dzieci i dorosłych, można równie atrakcyjnie spędzić wolny czas. Prowadzone są zajęcia
plastyczne, odbywają się spotkania z pisarzami, pogadanki, przeglądy książek i przedstawienia.
Filia posiada księgozbiór liczący- 17426 woluminów i 1.173 zarejestrowanych czytelników.
W program działania biblioteki wpisały się następujące imprezy kulturalne i edukacyjne, np.:
Błyskotliwy Maluch, Spotkania z cyklu: „Porozmawiajmy o…”, „Rozsmakuj się w Bibliotece”,
„Życie z pasją”, „Na każdy temat”, Majówka z książką, Cała Polska czyta Dzieciom,
Dyskusyjny Klub Książki, Galeria Biblioteki – Wystawy.
Podstawowe dane o bibliotece prezentuje Tabela 1.31.
73
Tabela 1.31.Podstawowe dane o Bibliotece Publicznej (2008-2012)
Wyszczególnienie
2008
2009
2010
2011
2012
Liczba pracowników
15
15
15
15
15
Liczba woluminów
73.126 73.265 72.298 72.646 72.924
Liczba pozyskanych woluminów
1.132
1.262
1.255
1.111
767
Liczba zarejestrowanych czytelników
3.200
3.728
3.847
3.879
3.721
Liczba wypożyczeń
72.612 82.749 84.516 89.168 84.339
Budżet placówki – suma wydatków rocznie 623.522 647.315 710.612 697.692 638.308
Zakupy książek w zł
22.213 24.491 23.256 21.707 14.737
W 2012 roku koszt obsługi jednego wypożyczenia to 7,57 zł. Średnio przypada 511 książek na
100 mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego.
Tabela 1.32. przedstawia liczbowo udział osób korzystających z wypożyczalni i czytelni przez
dorosłych, dzieci i młodzież, a także udział w organizowanych przez Bibliotekę zajęciach,
imprezach i oferowanych usługach internetowych i kserograficznych w 2012 roku.
Tabela 1.32. Odwiedziny w placówkach bibliotecznych Grodziska Wielkopolskiego (2012r.)
Wyszczególnienie
Ogółem
Wypożyczalnia dla dorosłych
Oddział dla dzieci
Filia OWP (Os. Wojska
Polskiego)
Wszystkie placówki łącznie
20.723
9.334
12.847
4.147
3.249
682
Zajęcia, imprezy,
internet, ksero
4.627
4.505
11.837
41.894
6.421
23.415
2.159
6.090
3.257
12.389
Wypożyczalnia
Czytelnia
Muzealna Izba Tradycji Ziemi Grodziskiej
Muzealna Izba Tradycji Ziemi Grodziskiej jest instytucją funkcjonującą w strukturach Centrum
Kultury w Grodzisku Wielkopolskim, finansowana ze środków miejskich. Jego historia sięga
1937 roku, kiedy to za sprawą ówczesnego burmistrza miasta dr Romana Mazurkiewicza Rada
Miejska postanowiła powołać do życia Muzeum Miejskie w Grodzisku.
Izba oprócz swojej statutowej działalności prowadzi prężną działalność wydawniczą
współtworząc z Towarzystwem Miłośników Ziemi Grodziskiej, Urzędem Miejskim w Grodzisku
Wielkopolskim oraz Starostwem Powiatowym w Grodzisku Wielkopolskim, serię pt.:
„Grodziskie Zeszyty Historyczne”, a wcześniej „Grodziskie Zapiski Regionalne”. W 1996 roku
Muzeum Ziemi Grodziskiej wspólnie z Towarzystwem Miłośników Ziemi Grodziskiej
rozpoczęło inicjatywę namalowania „Panoramy Obrony Grodziska z 1848 roku”. W 1997 roku
oddano tzw. „Małą Panoramę”, natomiast w kwietniu 1998 roku - na 150 lecie Wiosny Ludów otwarto właściwą Panoramę w wymiarach 12m długości i 3m wysokości. Obraz przedstawia
74
obronę miasta w dniu 28 kwietnia 1848 roku podczas wydarzeń wielkopolskiej Wiosny Ludów.
Duża „Panorama” jest na stałe prezentowana w siedzibie Muzealnej Izby Tradycji Ziemi
Grodziskiej. Obok Panoramy na uwagę zwraca ekspozycja plenerowa Izby znajdująca się przy
siedzibie. Znajdują się w niej unikalne obecnie eksponaty militarne oraz rolnicze. Jest wśród
nich czołg pływający PT-76 i transporter morski Topaz 2AP. Ponadto znajdują się cztery
najróżniejsze armaty z okresu 1944-1950.
W trzech salach Izby znajdują się fragmenty działów archeologicznych, etnograficznych,
numizmatycznych, piwowarskich oraz militarnych. Uwagę zwraca bogata kolekcja mundurów z
lat 1914-1950. Jest wśród nich mundur żołnierza polskiego z armii gen. Józefa Hallera. W
sposób szczególny prezentowana jest ekspozycja poświęcona dziejom miejscowego Kurkowego
Bractwa Strzeleckiego w Grodzisku oraz tradycji rzemieślniczej w mieście.
1.3.2.6. Bezpieczeństwo publiczne
Komenda Powiatowa Policji
Zadania na rzecz zabezpieczenia ładu i porządku publicznego oraz zwalczania przestępczości na
terenie miasta realizuje Komenda Powiatowa Policji w Grodzisku Wielkopolskim. Posterunek
Policji wzmacnia służbę prewencyjną w najbardziej zagrożonych miejscach miasta, a także
reaguje na każdą zgłoszoną interwencję.
Podstawowe dane w zakresie rodzajów odnotowanych zdarzeń na terenie Gminy Grodzisk
Wielkopolski na przestrzeni lat 2008-2012 obrazuje Tabela 1.33.
Tabela 1.33. Przestępczość na terenie Gminy Grodzisk Wielkopolski (2012 r.)
Wyszczególnienie
Kradzieże
Kradzieże z włamaniem
Przestępstwa przeciwko życiu
(zabójstwo)
Znęcanie się nad rodziną
Nietrzeźwi kierujący
Wykroczenia drogowe
Podejmowane interwencje
domowe
Rozboje
Bójki/pobicie
Narkotykowe
2008
70
36
2009
70
38
2010
86
42
2011
87
62
2012
102
91
0
0
1
0
1
48
222
270
43
171
290
46
136
269
45
182
238
32
176
209
147
65
228
198
115
5
5
11
3
3
12
6
4
16
18
2
64
1
1
83
Źródło: Dane Komendy Powiatowej Policji w Grodzisku Wielkopolskim
W analizowanym okresie odnotowano wyraźną wzrostową tendencję dotyczącą kradzieży
i kradzieży z włamaniem.
Z roku na rok spada na terenie gminy Grodzisk Wielkopolski liczba wykrytych wykroczeń
drogowych. W 2012 roku odnotowano ich 209 i było ich o 61 mniej, aniżeli w 2008 roku i o 81
75
mniej, aniżeli w roku 2009. Liczba nietrzeźwych kierowców na drogach gminy Grodzisk
Wielkopolski kształtuje się w sposób zmienny. Na przestrzeni lat 2008-2012 najwięcej ich
odnotowano w pierwszym roku analizy (222 osoby), a najmniej w roku 2010 (136 osób).
W przedstawionych powyżej danych niepokoi wzrastająca drastycznie liczba przestępstw
narkotykowych (w 2012 roku wzrost o 86,75%).
Na Wykresach 1.20 i 1.21 zobrazowano wskaźniki przestępczości na terenie gminy Grodzisk
Wielkopolski na przestrzeni lat 2008-2012.
Wykres 1.20. Wskaźniki przestępczości na terenie gminy Grodzisk Wielkopolski (1-3)
6,0
4,5
4,0
3,7
5,3
4,7
4,5
3,7
3,2
1,9
2,0
2,0
2,2
0,2
0,3
0,9
0,3
0,0
2007
2008
2009
0,1
2010
2011
Interwencje domowe na tys. mieszkańców
Kradzieże na tys. mieszkańców
Kradzieże z włamaniem na tys. mieszkańców
Źródło: Dane Powiatowej Komendy Policji w Grodzisku Wielkopolskim
Wykres 1.21. Wskaźniki przestępczości na terenie gminy Grodzisk Wielkopolski (4)
15,0
11,9
10,3
10,0
7,8
5,9
5,0
3,4
0,0
2007
2008
2009
2010
Wykroczenia drogowe na tys. mieszkańców
Źródło: Dane Powiatowej Komendy Policji w Grodzisku Wielkopolskim
2011
76
W 2012 roku w KPP w Grodzisku Wielkopolskim realizowała programy prewencyjne,
skierowane na zapobieganie przestępczości. Do najważniejszych zaliczyć należy:
Rządowy Program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań: „Razem
bezpieczniej” – adresowany, szczególnie w aspekcie edukacyjnym, do szeroko
rozumianego społeczeństwa, wybrane grupy tzw. podwyższonego ryzyka - młodzież,
osoby starsze, oraz społeczności lokalne. Program realizowany z naciskiem na:
o
Bezpieczeństwo w miejscach publicznych i w miejscu zamieszkania
o
Przeciwdziałanie przemocy domowej
o
Bezpieczeństwo w szkole
o
Bezpieczeństwo w środkach komunikacji publicznej
o
Bezpieczeństwo w ruchu drogowym
o
Bezpieczeństwo w działalności gospodarczej
o
Ochrona dziedzictwa narodowego przed kradzieżami, dewastacją i nielegalnym
wywozem za granicę
Wielkopolski Program Prewencyjny „Bezpieczna Szkoła”, adresowany do uczniów szkół
podstawowych i gimnazjów, w celu profilaktyki wiktymologicznej, tj. uczenia dzieci
i młodzieży unikania zagrożeń, a także edukacja rodziców i nauczycieli w zakresie
wychowania i promowania postaw, pomagających w zachowaniu bezpieczeństwa
Program „Uwaga Zagrożenia”, realizowany dla przeciwdziałania zjawisku narkomanii
głównie wśród młodzieży szkolnej, edukacji środowisk nauczycielskich w kierunku
rozpoznawania młodzieży narkotyzującej się oraz zmniejszenia liczby młodzieży
zażywającej narkotyki i eliminowanie dealerów
Program „Bezpieczne Miasta” –rozwiązania organizacyjne zapewniające ułatwienie
mieszkańcom nawiązania kontaktu z przedstawicielami Policji, jak również umożliwienie
zgłoszenia przypadków zidentyfikowanych zagrożeń
Program „Z Pyrkiem Bezpieczniej”, praca z dziećmi odbywającymi naukę szkolną,
mająca na celu uzyskanie wymiernych efektów w zakresie ograniczania zjawisk
społecznie szkodliwych takich jak: przestępczość, demoralizacja, narkomania,
alkoholizm i inne przejawy patologii społecznych.
Ponadto KPP w Grodzisku Wielkopolskim podejmowała w 2012 roku działania, mające na celu
ograniczenie liczby zdarzeń drogowych, które polegały na propagowaniu bezpiecznego
poruszania się po drogach uczestników ruchu. Podejmowano działania dyscyplinujące poprzez
programy: „Trzeźwość”, „Prędkość”, „Bus”, „Bezpieczna droga do szkoły”, „Bezpieczne
wakacje”, „Bezpieczny weekend” i wiele innych.
Do działań ograniczających liczbę zdarzeń drogowych należało także prowadzenie bieżącej
polityki informacyjnej społeczeństwa za pomocą lokalnych mediów o głównych przyczynach
wypadków i ich skutkach oraz propagowanie bezpiecznego i prawidłowego zachowania
uczestników ruchu drogowego. W ramach systemu automatycznej kontroli ruchu drogowego
prowadzona była rejestracja przekroczeń dopuszczalnej prędkości jazdy.
Działania zapobiegawcze przemocy i patologii w mieście prowadzone są także za
pośrednictwem funkcjonariuszy Policji we wszystkich jednostkach szkolnych. Wydział
Prewencji Powiatowej Komendy Policji realizuje działania zapobiegawcze 2 razy w roku dla
uczniów klas I - VI Szkół Podstawowych. W Gimnazjum realizowane są zajęcia przez
przedstawicieli policji z zakresu zagrożeń osób nieletnich i ich odpowiedzialności. Zajęcia na
poziomie gimnazjum organizowane są 1 raz w roku dla danej klasy. Od 2006 roku
funkcjonariusze Policji przeprowadzają również zajęcia z rodzicami uczniów.
77
Obecnie KPP w Grodzisku Wielkopolski dysponuje 17 samochodami, w tym 10 oznakowanymi
i 7 nieoznakowanymi oraz 2 rowerami.
Ochotnicza Straż Pożarna w Grodzisku Wielkopolskim
OSP Grodzisk jest jednostką włączoną do Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego.
Jednostka OSP Grodzisk ma swoją siedzibę na terenie Komendy Powiatowej Państwowej Straży
Pożarnej w Grodzisku Wielkopolskim. Miesiącem o największej liczbie interwencji był lipiec,
kiedy to zanotowano również najczęstsze interwencje w grupie miejscowych zagrożeń.
Miejscowe zagrożenia to interwencje w komunikacji drogowej, głównie związane z wypadkami
samochodowymi. Zły stan nawierzchni dróg i niedostosowanie ich potrzeb do wzrastającego
ruchu zwłaszcza ciężkiego transportu towarowego wpływa na wzrost ilości wypadków i
katastrof komunikacyjnych. Ze względu na rodzaj przewożonych mediów, część z nich może
mieć charakter katastrof chemiczno-ekologicznych. Część interwencji Straży Pożarnej związana
jest z okresowymi silnymi opadami deszczu i śniegu z działaniem silnych porywistych wiatrów.
Najwięcej pożarów odnotowano w miesiącu sierpniu. Analiza danych za rok 2012 wykazuje,
że najczęstszą przyczyną pożarów była nieostrożność osób dorosłych. Niepokojące są dane
statystyczne pokazujące liczbę zdarzeń w gminie Grodzisk Wielkopolski, które pokazują,
iż zarówno w przypadku pożarów, jak i miejscowych zagrożeń odnotowano dość duży wzrost
(pożary o 19,05%, miejscowe zagrożenia o 9,82%).
Liczbę zdarzeń według rodzajów w gminie Grodzisk Wielkopolski w ciągu ostatnich dwóch lat
pokazuje Tabela 1.34.
Tabela 1.34. Liczba zdarzeń wg rodzajów w gminie Grodzisk Wielkopolski (2011-2012)
Zdarzenia w 2011 roku
Miejscowe
Fałszywe
Pożary
zagrożenia
alarmy
34
147
7
Zdarzenia w 2012 roku
Miejscowe
Fałszywe
Pożary
zagrożenia
alarmy
42
163
4
Źródło: Dane Komendy Powiatowej Straży Pożarnej w Grodzisku Wielkopolskim
Zagrożenie pożarowe obszarów leśnych występuje w pobliżu tras o dużym natężeniu ruchu
drogowego w okolicy Grodziska Wielkopolskiego. Ponadto duże zagrożenie pożarów stwarzają
zakłady pracy ze względu na eksploatację, dystrybucję substancji łatwopalnych, takie jak: stacje
paliw czy Rozdzielnia Gazu Grodzisk.
1.3.3 Określenie grup społecznych wymagających wsparcia w ramach programu
rewitalizacji
Określenie grup społecznych, wymagających wsparcia w ramach programu rewitalizacji,
powinno być wynikiem krytycznej analizy zjawisk kryzysowych społecznego obszaru
rewitalizacji. Wśród czynników sprawczych patologizacji i marginalizacji społecznej wyróżnia
się przede wszystkim: bezrobocie i związane z nim ubóstwo.
Społecznymi przyczynami długotrwałego bezrobocia są na ogół: niski poziom wykształcenia,
niska mobilność zawodowa bezrobotnych oraz niekiedy brak profesjonalnej pomocy ze strony
instytucji, przeciwdziałających bezrobociu. Zjawisko ubóstwa jest najczęściej pochodną
78
przedłużającego się bezrobocia, a im obu towarzyszą często: uzależnienie od alkoholu,
bezdomność oraz wysoki poziom przestępczości.
Grupy społeczne zagrożone marginalizacją, wykluczeniem społecznym, a tym samym
najbardziej wymagające wsparcia cechuje:
niski dochód lub brak dochodu, wynikający z braku pracy
niskie wykształcenie oraz niska mobilność zawodowa bezrobotnych
złe warunki mieszkaniowe lub brak mieszkania
wysoka przestępczość i alkoholizm.
Na obszarze miasta Grodzisk Wielkopolski grupami społecznymi, wymagającymi wsparcia
w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji, są rodziny i osoby, dotknięte w sposób znaczący
następującymi problemami:
biedy (klienci Ośrodka Pomocy Społecznej, systematycznie zwracający się o pomoc z
powodu ubóstwa)
bezrobocia (młode osoby bezrobotne oraz bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 24
miesięcy)
niepełnosprawności (osoby niepełnosprawne, znajdujące się w ewidencji Ośrodka
Pomocy Społecznej)
długotrwałej lub ciężkiej choroby (osoby długotrwale lub ciężko chore, znajdujący się
w ewidencji Ośrodka Pomocy Społecznej).
Skalę problemów marginalizacji i wykluczenia społecznego w mieście oraz liczbę środowisk
objętych pomocą społeczną obrazuje Tabela 1.35.
Tabela 1.35. Środowiska objęte pomocą społeczną przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim
(2012 r.)
Alkoholizm
Bezdomność
Bezradność w sprawach opiekuńczowychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego
w tym rodziny niepełne
w tym rodziny wielodzietne
Bezrobocie
Długotrwała lub ciężka choroba
Klęska żywiołowa lub ekologiczna
Narkomania
Niepełnosprawność
Potrzeba ochrony macierzyństwa
w tym wielodzietność
Przemoc w rodzinie
Liczba
Liczba rodzin Liczba rodzin
osób w
w mieście
ogółem
rodzinach
ogółem
19
28
72
20
23
29
51
68
233
40
4
135
130
1
1
116
56
17
8
53
8
192
182
1
1
179
98
43
9
157
49
549
459
1
4
468
443
245
24
79
Liczba
osób w
w mieście
ogółem
rodzinach
ogółem
1
1
6
4
5
12
Sieroctwo
Sytuacja kryzysowa
Trudności w przystosowaniu do życia po
zwolnieniu z zakładu karnego
Trudności w integracji osób, które otrzymały
status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą
Ubóstwo
Zdarzenia losowe
6
7
11
1
6
28
161
7
239
12
696
19
W 2012 roku pomocą społeczną objętych było ogółem 293 rodziny zamieszkujące obszar gminy
Grodzisk Wielkopolski (z czego w mieście Grodzisk Wielkopolski 259 rodzin i 712 osób w tych
rodzinach). Najwięcej rodzin objętych wsparciem OPS z Grodziska Wielkopolskiego mieszka
przy następujących ulicach miasta: OWP (34dzin, 85 osób w tych rodzinach), Szeroka (17
rodzin, 58 osób w rodzinach), Bukowska (16 rodzin, 46 osób w rodzinach) i Chopina (15 rodzin
i 67 osób w rodzinach).
Wykaz rodzin z Grodziska Wielkopolskiego, korzystających ze świadczeń MGOPS w 2012
według zamieszkiwanych ulic przedstawia Tabela 1.36.
Tabela 1.36. Wykaz rodzin korzystających ze wsparcia OPS w Grodzisku Wielkopolskim
według zamieszkiwanych ulic (2012 r.)
Liczba
osób w
rodzinie
Długotrwała
choroba
Alko-holizm
Przemoc
Potrzeba
ochrony
macierzyństwa
Boczna
Bukowska
Chopina
Cmentarna
Czereśniowa
Dolna
Głogowska
Graniczna
Jabłoniowa
Kąkolewska
Kolejowa
Kościańska
Liczba
rodzin
Inwalidztwo
Nazwa ulicy w Grodzisku
Wielkopolskim
Bezrobocie
W tym rodzin z powodu
1
16
15
1
1
3
1
3
4
2
4
2
5
46
67
1
8
4
10
12
3
14
11
5
1
1
1
1
2
1
-
1
12
8
1
1
2
1
1
1
3
2
1
7
8
1
2
1
1
2
2
2
2
1
1
1
1
-
1
3
-
80
Liczba
osób w
rodzinie
Długotrwała
choroba
Alko-holizm
Przemoc
Potrzeba
ochrony
macierzyństwa
Końcowa
Ks. Kan. Cz.
Kusocińskiego
Krótka
Kręta
Kraszewskiego
Krzywa
Leśna
Łąkowa
Majkowskich
Mikołajczyka
Mossego
Nowaczyka
Nowy Świat
Nowe Osiedle
Nowotomyska
Os. Piaski
Orzechowa
OWP
Parkowa
Piaskowa
Poznańska
Powst. Chocieszyńskich
Pl. Św. Anny
Pl. Powst. Wlkp.
Półwiejska
Prosta
Rakoniewicka
Rolna
Sadowa
Słoneczna
Słomińskiego
Słowackiego
Spokojna
Liczba
rodzin
Inwalidztwo
Wielkopolskim
Bezrobocie
1
5
1
1
1
1
1
1
1
2
1
4
1
6
3
7
4
3
34
1
1
12
12
7
7
2
4
8
1
5
1
2
2
1
5
12
1
2
3
3
2
1
4
6
2
10
1
24
7
7
10
5
85
3
1
35
27
18
13
8
11
12
7
17
1
6
5
3
1
3
1
1
2
2
1
4
3
2
11
4
4
4
1
3
1
4
1
-
3
1
1
1
1
1
1
3
1
2
1
2
18
1
7
6
2
1
1
2
1
1
1
1
-
3
1
1
1
1
1
1
3
2
2
3
2
18
1
7
3
2
3
1
1
1
1
1
-
1
1
1
2
1
3
2
-
1
1
1
1
1
-
1
1
1
1
2
1
4
2
1
2
1
1
2
1
-
81
Liczba
osób w
rodzinie
Długotrwała
choroba
Alko-holizm
Przemoc
Potrzeba
ochrony
macierzyństwa
Stary Rynek
Strumykowa
Szeroka
Strzelecka
Świerkowa
Środkowa
Wawrzyniaka
Winna
Wierzbowa
Zbąszyńska
Zbożowa
Żwirowa
Żwirki i Wigury
1 Maja
22 Lipca
27 Stycznia
11 Listopada
Liczba
rodzin
Inwalidztwo
Wielkopolskim
Bezrobocie
11
2
17
1
1
3
2
3
1
4
2
1
2
1
4
6
1
25
4
58
1
1
8
4
3
1
9
6
4
9
3
19
18
1
2
2
17
1
3
1
2
2
1
1
1
5
6
1
1
3
1
2
2
1
1
1
2
4
-
5
1
6
1
2
1
3
1
1
2
1
1
1
2
3
-
3
1
1
-
1
1
-
1
4
1
-
Największą grupę klientów Ośrodka Pomocy Społecznej stanowiły rodziny z dziećmi – w 2012
roku 156 rodzin, w tym: 63 rodziny z jednym dzieckiem, 54 rodziny z dwójką dzieci, 26 rodzin
z trojgiem dzieci. Spora grupa rodzin, bo 57, to rodziny wychowujące dzieci, a wśród nich
najliczniejsze z jednym dzieckiem (37) i dwójką dzieci (27). Wśród rodzin emerytów i rencistów
korzystających z pomocy społecznej, których ogółem było 58, połowa to osoby samotne.
Warto podkreślić, że jedna rodzina w skali roku korzystała z różnych form pomocy i bardzo
często jest to pomoc udzielana w każdym miesiącu.
Charakterystykę rodzin objętych pomocą społeczną w 2012 roku przedstawia Tabela 1.37.
Tabela 1.37. Typy rodzin objętych pomocą społeczną przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim
(2012 r.)
Wyszczególnienie
Rodziny 1-osobowe
Rodziny 2-osobowe
Liczba osób w
w mieście
ogółem
rodzinach ogółem
Liczba osób w rodzinie
63
148
148
54
72
144
82
Liczba rodzin
Liczba osób w
ogółem
rodzinach ogółem
Rodziny 3-osobowe
68
204
Rodziny 4-osobowe
52
208
Rodziny 5-osobowe
43
215
Rodziny 6-osobowe i więcej
36
240
Rodziny ogółem
419
1.159
Liczba dzieci w rodzinie
63
79
207
Rodziny z 1 dzieckiem
54
74
285
Rodziny z 2 dziećmi
26
44
229
Rodziny z 3 dzieci
11
19
116
Rodziny z 4 dzieci
1
5
35
Rodziny z 5 dzieci
1
2
16
Rodziny z 6 dzieci
0
1
9
Rodziny z 7 dzieci i więcej
156
Rodziny z dziećmi ogółem
224
897
Rodziny niepełne
37
Rodziny z 1 dzieckiem
44
99
27
Rodziny z 2 dziećmi
32
106
8
Rodziny z 3 dzieci
14
66
3
Rodziny z 4 dzieci i więcej
5
30
75
Rodziny niepełne z dziećmi ogółem
95
301
Rodziny emerytów i rencistów
29
Rodziny 1-osobowe
35
35
14
Rodziny 2-osobowe
21
42
6
Rodziny 3-osobowe
10
30
9
Rodziny 4-osobowe i więcej
12
54
58
Rodziny emerytów i rencistów ogółem
78
161
Wyszczególnienie
Liczba rodzin
w mieście
26
11
1
1
293
Źródło: Dane Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim
Informacje dotyczące udzielonych w 2012 roku świadczeń pomocy społecznej przez MGOPS
w Grodzisku Wielkopolskim przedstawia Tabela 1.38.
83
Tabela 1.38. Świadczenia pomocy społecznej udzielone przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim
(2012 r.)
Wyszczególnienie
Liczba rodzin
w mieście
Świadczenia przyznane w ramach zadań
zleconych i zadań własnych OGÓŁEM
(bez względu na ich rodzaj, formę, liczbę
oraz źródło finansowania), w tym:
świadczenie pieniężne
świadczenia niepieniężne
Świadczenia przyznane w ramach zadań
własnych bez względu na ich rodzaj,
formę i liczbę
Pomoc udzielana w postaci pracy
socjalnej – ogółem, w tym:
wyłącznie w postaci pracy socjalnej
Praca socjalna prowadzona w oparciu o
kontrakt socjalny
Liczba rodzin
ogółem
Liczba osób w
rodzinach
ogółem
275
393
1 118
246
128
357
188
991
728
275
393
1 118
263
380
1 033
52
78
Liczba kontraktów socjalnych
ogółem
36
117
Liczba osób
objęta
kontraktami
ogółem
122
Źródło: Dane Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Grodzisku Wielkopolskim
Zagadnienie identyfikacji grup społecznych, wymagających wsparcia w ramach programu
rewitalizacji, wiąże się ściśle z problemem wyznaczenia granic obszaru objętego programem
rewitalizacji. Społeczne zjawiska kryzysowe mają bowiem odniesienie przestrzenne, wyznaczają
zasięg i skalę wymaganych aktywności socjalnych.
1.3.4 Stan i zróżnicowanie dochodowości gospodarstw domowych
Określenie stanu i zróżnicowania dochodowości gospodarstw domowych jest zagadnieniem
trudnym. Oficjalne dane dotyczące średniego wynagrodzenia są publikowane jedynie przez GUS
w zestawieniu, dotyczącym powiatów. Takie ujęcie problemu dochodowości jest
niewystarczające z uwagi na zbyt duże uogólnienie informacji na ten temat, co w zasadzie
uniemożliwia ich zastosowanie dla potrzeb opracowania programu rewitalizacji.
1.3.5 Struktura organizacji pozarządowych
Na terenie miasta Grodzisk Wielkopolski działa ponad 30 organizacji pozarządowych, spośród
których najliczniejszą grupę stanowią organizacje sportowe. Według danych GUS w 2012 roku
na 10.000 mieszkańców przypadało w Grodzisku Wielkopolskim 21 fundacji, stowarzyszeń
i organizacji społecznych (dla porównania 22 w powiecie grodziskim, 31 w województwie
wielkopolskim i 30 w kraju).
84
Strukturę organizacji pozarządowych, działających w mieście Grodzisk Wielkopolski, według
dziedzin ich działalności przedstawia Tabela 1.39.
Tabela 1.39. Organizacje pozarządowe w Grodzisku Wielkopolskim
L.p.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Nazwa organizacji
Uczniowski Klub Sportowy DYSKOBOLIA
ul. Powst. Chocieszyńskich 23 D
Grodziski Klub Biegacza
ul. Żwirki i Wigury 2a
Grodziskie Stowarzyszenie Sportowe
Os. Wojska Polskiego 25
Grodziskie Stowarzyszenie Cyklistów
ul. Stary Rynek 1
Klub Sportowy „Dyskobolia”
ul. Sportowa 2
Ludowe Stowarzyszenie Sportowe Gminy Grodzisk
ul. Stary Rynek 1
Klub Oficerów Rezerwy LOK
ul. Słowackiego 33
Stowarzyszenie Abstynenckie "Nowe Życie"
ul. Kościelna 4
Grodziskie Stowarzyszenie „Amazonki”
ul. Powstańców Chocieszyńskich 23f
Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło
w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Rakoniewicka 16
Parafialny Zespół Caritas przy parafii św. Faustyny
Os. Wojska Polskiego 108
Ochotnicza Straż Pożarna w Grodzisku Wielkopolskim
ul. Rakoniewicka 31
Stowarzyszenie Absolwentów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych w
Grodzisku Wielkopolskim
ul. Żwirki i Wigury 2
Zarząd Oddziału Międzygminnego Związku Nauczycielstwa Polskiego
ul. Żwirki i Wigury 2
Motocyklowe Stowarzyszenie Pomocy Polakom za Granicą "WSCHÓDZACHÓD"
ul. Nowotomyska 82
Towarzystwo Miłośników Ziemi Grodziskiej
ul. Kolejowa 12
Grodziskie Stowarzyszenie na Rzecz Współpracy z Zagranicą
ul. Stary Rynek 1
Grodziska Kolej Drezynowa
Grąblewo 66
Grodziskie Stowarzyszenie Agroturystyczne
Kąkolewo
Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych im. Jana Pawła II w Grodzisku
Wielkopolskim
Stowarzyszenie Ludzi Aktywnych APERTE
Os. Wojska Polskiego 12/24
Gminne Stowarzyszenie Kobiet Aktywnych
Dziedzina
działalności
Sport
Zdrowie,
pomoc
charytatywna
Kultura i
oświata
Turystyka
Integracja
społeczna
L.p.
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
Nazwa organizacji
Powiatowe Zrzeszenie Handlu i Usług
ul. Jabłoniowa 3
Powiatowy Cech Rzemiosł Różnych Małej i Średniej Przedsiębiorczości
ul. Szeroka 1
Stowarzyszenie Futrzarzy Polskich
ul. Garbary 16
Stowarzyszenie Producentów Rolnych Ziemi Grodziskiej
ul. Mossego 9
Stowarzyszenie Ziemi Grodziskiej LEADER
ul. Powstańców Chocieszyńskich 23d
Stowarzyszenie Sołtysów Województwa Wielkopolskiego Rada Powiatowa
w Grodzisku Wielkopolskim
Ptaszkowo 73
Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów
Stowarzyszenie Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę
Stowarzyszenie Harcerzy z tamtych lat
Związek Kombatantów RP i byłych Więźniów Politycznych
85
Dziedzina
działalności
Gospodarka
Seniorzy
Analiza sfery społecznej miasta ujawniła szereg problemów rozwojowych, do których należą
przede wszystkim:
1. W dziedzinie rozwoju demograficznego:
zachwianie struktury wieku ludności, wskazujące na demograficzne starzenie się
mieszkańców
stosunkowo wysoki stopień obciążenia ludności w wieku produkcyjnym ludnością
w wieku nieprodukcyjnym
zwiększona mobilność emigracyjna wykształconych młodych ludzi, szczególnie
w początkowych grupach wieku produkcyjnego
proces osiedlania się (szczególnie osób młodych) poza granicami miasta, powodujący
spadek dochodów podatkowych miasta
2. W dziedzinie opieki społecznej i zdrowotnej:
wzrost liczby środowisk objętych świadczeniami opieki społecznej
w porównaniu do sytuacji z lat poprzednich niepokojący jest wzrost liczby rodzin,
korzystających z pomocy z powodu bezrobocia, ubóstwa oraz bezradności w sprawach
opiek-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego
głównymi powodami przyznawania pomocy społecznej są zjawiska marginalizacji:
ubóstwo, bezrobocie (w tym długotrwałe), długotrwała lub ciężka choroba,
niepełnosprawność
niewystarczające środki na realizację zadań z zakresu opieki społecznej
86
potrzeba rozwijania sfery usługowej pomocy społecznej w zakresie specjalistycznego
poradnictwa i rozwiązywania problemów nieprzystosowania społecznego
brak wyspecjalizowanych organizacji pozarządowych zajmujących się opieką społeczną
starzenie się społeczeństwa miasta powodować będzie potrzebę zapewnienia
instytucjonalnej opieki osobom starszym w formie pobytów w domach pomocy
społecznej czy usług opiekuńczych
brak kadry lekarskiej w szpitalu w zakresie anestezjologii i kardiologii
usytuowanie szpitala – brak zaplecza rekreacyjnego dla pacjentów
limity usług zdrowotnych
brak Centrum Integracji Społecznej, Klubów Integracji Społecznej i spółdzielni socjalnej
dla osób wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz osób starszych
brak Domu Pomocy Społecznej
niewystarczające formy opieki i wsparcia osób starszych głównie w ich miejscu
zamieszkania.
3. W dziedzinie przestępczości i bezpieczeństwa publicznego:
wzrastająca liczba przestępstw narkotykowych
wzrost liczby kradzieży i kradzieży z włamaniem
zły stan nawierzchni części dróg i niedostosowanie ich do potrzeb wzrastającego ruchu
zwłaszcza ciężkiego transportu towarowego powoduje zagrożenia w ruchu drogowym
duża liczba pojazdów będących na wyposażeniu OSP, których wiek przekracza 25 lat.
4. W dziedzinie oświaty, kultury, sportu i rekreacji:
potrzeby inwestycji usprawniających i uzupełnienia wyposażenia w obiektach
oświatowych (sportowego i dydaktycznego)
potrzeba budowy ogólnodostępnego basenu krytego
brak sali gimnastycznej w Szkole Podstawowej nr 4 i w Liceum Ogólnokształcącym
brak na terenie Grodziska Wielkopolskiego i całego powiatu OHP i szkół specjalnych
brak warsztatów do nauki zawodów.
5. W zakresie zjawisk patologii społecznej i marginalizacji życia społecznego:
zagrożenie patologiami w środowisku szkolnym i rodzinnym
głównym powodem marginalizacji i wykluczenia społecznego w mieście są: ubóstwo,
bezrobocie (w tym długotrwałe), długotrwała lub ciężka choroba, niepełnosprawność.
1.4 Zbiorcze dane statystyczne dotyczące zagospodarowania przestrzennego,
gospodarki oraz sfery społecznej na terenie Grodziska Wielkopolskiego
1.4.1 Zagospodarowanie przestrzenne
STRUKTURA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA, PLANOWANIE
PRZESTRZENNE
Powierzchnia ogólna miasta (ha)
Powierzchnia użytków rolnych (ha)
Grunty pod wodami (ha)
Grunty zabudowane i zurbanizowane (ha)
1.821
1.281
13
406
Lasy i grunty leśne (ha)
Liczba obowiązujących planów miejscowych (dla całego miasta)
OCHRONA ŚRODOWISKA
Program Ochrony Środowiska
Plan Gospodarki Odpadami
WŁASNOŚĆ GRUNTÓW
Grunty Skarbu Państwa (ha)
Grunty Skarbu Państwa przekazane w użytkowanie wieczyste (ha)
Grunty gmin i związków między gminnych (ha)
Grunty gmin i związków między gminnych przekazane w użytkowanie wieczyste (ha)
Grunty prywatne (ha)
Grunty kościołów i związków wyznaniowych (ha)
Grunty spółdzielcze (ha)
Grunty powiatów (ha)
Grunty województw (ha)
Grunty półek prawa handlowego (ha)
Budynki mieszkalne ogółem (2002 r.)
Budynki będące własnością osób fizycznych (2002 r.)
Budynki będące własnością spółdzielczą (2002 r.)
Budynki będące własnością Skarbu Państwa (2002 r.)
Budynki będące własnością komunalną (2002 r.)
Budynki będące własnością zakładów pracy (2002 r.)
Budynki będące własnością wspólną (2002 r.)
ZASOBY MIESZKANIOWE
Mieszkania będące własnością osób fizycznych (2002 r.)
Mieszkania będące własnością spółdzielni mieszkaniowych (2002 r.)
Mieszkania będące własnością gminy (2002 r.)
Mieszkania będące własnością Skarbu Państwa (2002 r.)
Mieszkania będące własnością zakładów pracy (2002 r.)
Mieszkania będące własnością pozostałych podmiotów (2002 r.)
Wspólną (2002 r.)
Budynki mieszkaniowe (2010 r.)
Mieszkania (2010 r.)
Izby (2010 r.)
Powierzchnia użytkowa mieszkań (2010 r.)
Przeciętna powierzchnia mieszkania (m2) (2010 r.)
Powierzchnia użytkowa mieszkania na osobę (2010 r.)
Wyposażenie mieszkań w instalacje sanitarno-techniczne – wodociąg (2009 r.)
Wyposażenie mieszkań w instalacje sanitarno-techniczne – łazienka (2009 r.)
Wyposażenie mieszkań w centralne ogrzewanie (2009 r.)
87
58
22
1
1
315
42
169
30
1.085
76
4
6
8
79
13.408
8.005
2.396
17
703
141
2.072
2.174
774
212
6
46
27
648
2.297
4.335
18.107
348.419
80,4
24,7
4.220
4.016
3.840
Wyposażenie mieszkań w instalacje sanitarno-techniczne – gaz sieciowy (2009 r.)
Odsetek mieszkań wyposażonych w wodociąg
Odsetek mieszkań wyposażonych w łazienkę
Odsetek mieszkań wyposażonych w centralne ogrzewanie
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
Długość sieci wodociągowej (km)
Liczba przyłączy do sieci wodociągowej
Odsetek gospodarstw domowych podłączonych do sieci wodociągowej
Długość sieci kanalizacji sanitarnej w km
Odsetek gospodarstw domowych podłączonych do sieci kanalizacyjnej
Liczba przyłączy do sieci kanalizacyjnej
INFRASTRUKTURA DROGOWA
Długość dróg gminnych ogółem (km)
Długość dróg powiatowych ogółem (km)
Długość dróg wojewódzkich ogółem (km)
Długość dróg krajowych ogółem (km)
88
3.542
98,4
89,4
82,3
173,4
3.284
97,0
84,7
89,0
2.159
63,00
11,71
5,90
2,62
1.4.2 Gospodarka
PODMIOTY GOSPODARCZE ZAREJESTROWANE W SYSTEMIE REGON
WEDŁUG SEKTORÓW I FORMY PRAWNEJ W 2012 ROKU
Ogółem, z tego:
1.697
Sektor publiczny:
54
Państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego
33
Spółki handlowe
3
Państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gosp. pomocnicze
18
Sektor prywatny:
1.643
Osoby fizyczne
1.359
Spółki handlowe
102
Spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego
29
Spółdzielnie
8
Fundacje
1
Stowarzyszenia i organizacje społeczne
29
PODMIOTY GOSPODARCZE ZAREJESTROWANE W REJESTRZE GMINY
WEDŁUG BRANŻ W 2012 ROKU
Ogółem, z tego:
1.450
Rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo
Transport, komunikacja
Handel, handel detaliczny, naprawy
Budownictwo
72
124
501
208
89
Inne usługi handlowe
495
Oświata, ochrona zdrowia
26
Przemysł i wytwórstwo
12
Pozostałe
12
ZATRUDNIENIE W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM WEDŁUG SEKTORÓW
GOSPODARKI W 2003 ROKU
Pracujący ogółem, z tego w sektorze:
5.430
Rolniczym
0
Przemysłowym
3.742
Usługowym
1.688
Usługi rynkowe
789
Usługi nierynkowe
899
AKTYWNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI GRODZISKA WIELKOPOLSKIEGO W
WIEKU 15 LAT I WIĘCEJ W 2002 ROKU
aktywni zawodowo, z tego:
6.300
Pracujący
5.394
Bezrobotni
906
bierni zawodowo
4.442
Współczynnik aktywności zawodowej
57,12
Udział bezrobotnych zarejestr. w liczbie ludności w wieku produkcyjnym (%)
7,9
BEZROBOCIE W GRODZISKU WIELKOPOLSKIM W 2012 ROKU
Liczba bezrobotnych zarejestrowanych ogółem, z tego:
994
18 - 24 lat
260
25 - 34 lat
275
35 - 44 lat
177
W wieku:
45 - 54 lat
177
55 i więcej
105
Wyższe
57
Średnie ogólnokształcące
183
Policealne i średnie zawodowe
114
Z wykształceniem:
Zasadnicze zawodowe
423
Gimnazjalne i niższe
217
1.4.3 Sfera społeczna
STRUKTURA DEMOGRAFICZNA I SPOŁECZNA W 2012 ROKU
Liczba ludności ogółem
Liczba mężczyzn
Liczba kobiet
Współczynnik feminizacji
Przyrost naturalny w promilach
14.265
6.966
7.299
104,78
3,72
Saldo migracji w promilach
Odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym
Odsetek ludności w wieku produkcyjnym
Odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym
Wskaźnik obciążenia ekonomicznego
Liczba osób bezrobotnych
Liczba czynnych organizacji pozarządowych
OŚWIATA, KULTURA, SPORT W 2012 ROKU
Liczba przedszkoli (w tym niepublicznych)
Liczba dzieci w przedszkolach miejskich
Liczba szkół podstawowych
Liczba uczniów w szkołach podstawowych miejskich
Liczba szkół gimnazjalnych (w tym miejskich)
Liczba uczniów w gimnazjum miejskim
Liczba szkół ponadgimnazjalnych
Liczba głównych podmiotów kulturotwórczych
Liczba bibliotek
Liczba organizacji i klubów sportowych
OPIEKA SPOŁECZNA W 2012 ROKU
Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej ogółem
Liczba rodzin korzystających z pomocy z powodu ubóstwa w 2011 r.
Liczba rodzin korzystających z pomocy z powodu bezrobocia
Liczba rodzin korzystających z pomocy z powodu niepełnosprawności
Liczba rodzin korzystających z pomocy z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby
Liczba osób bezdomnych
PRZESTĘPCZOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
Kradzieże
Kradzieże z włamaniem
Przestępstwa przeciwko życiu (zabójstwo)
Znęcanie się nad rodziną
Nietrzeźwi kierujący
Wykroczenia drogowe
Podejmowane interwencje domowe
Rozboje
Bójki/pobicie
Narkotykowe
90
2,17
22,48
62,64
14,88
59,65
994
32
3
454
2
915
1
561
3
3
1
7
393
239
192
179
182
23
102
91
1
32
176
209
115
1
1
83
91
2. ZAŁOŻENIA PROGRAMU REWITALIZACJI
2.1 Koncepcja rewitalizacji miasta Grodziska Wielkopolskiego
2.1.1 Wprowadzenie
Od początku lat 90. XX wieku część polskich miast podejmuje wysiłek odnowy starzejącej się
i zaniedbanej substancji miejskiej. Nagromadzone w przeszłości problemy odnoszą się nie tylko
do zabudowy i infrastruktury, ale także do zdegradowanego środowiska, kryzysu gospodarczego
oraz poważnych problemów społecznych.
Pośród wielu inwestycji, realizowanych w ostatnich latach, można odnaleźć liczne przykłady
świadczące o tym, że przedsięwzięcia naprawcze, podejmowane odważnie oraz, co ważne,
kompleksowo, we współpracy samorządów z innymi podmiotami, przynoszą rezultaty znacznie
większe niż pierwotne oczekiwania.
Zjawisko degradacji terenów zurbanizowanych to nie tylko zły stan techniczny budynków, niski
standard wyposażenia mieszkań, zdekapitalizowana infrastruktura oraz nieład przestrzenny, lecz
z reguły towarzysząca tym zjawiskom degradacja społeczna i upadek ekonomiczny. Antidotum
na te kompleksowo występujące zjawiska kryzysowe stanowi równie kompleksowa
rewitalizacja.
Kluczowym założeniem koncepcji rewitalizacji obszaru miejskiego Grodziska Wielkopolskiego
jest właściwe zdefiniowanie i rozumienie pojęcia „rewitalizacja”. Rewitalizacja rozumiana jest
jako zespół kompleksowych działań, skierowanych na rozwój społeczności lokalnej,
inicjowanych, koordynowanych i zarządzanych przez sektor publiczny (Gminę oraz
Powiat), opartych o aktywną współpracę organów i instytucji administracyjnych oraz
podmiotów społecznych i gospodarczych. W myśl takiego założenia rewitalizacja dokonuje się
przede wszystkim w warstwie społecznej, co nie wyklucza oczywiście procesów naprawczych o
charakterze przestrzenno-materialnym i funkcjonalnym.
Należy podkreślić, że obecne cele rewitalizacji są usytuowane przede wszystkim w sferze
społeczno-gospodarczej i przestrzennej, a działania infrastrukturalne i architektonicznourbanistyczne są tym celom podporządkowane. Rewitalizacja to reakcja na kryzys, który objął
dany obszar i przejawia się w wielu dziedzinach na raz. Ponieważ rewitalizacją nie jest działanie,
podejmowane poza obszarem kryzysowym, stąd kluczowe znaczenie ma trafne wyznaczenie
obszaru do rewitalizacji.
Współczesnemu rozumieniu procesu rewitalizacji przyświeca idea rewitalizacji zachowawczej,
która przejawia się w odnowie i modernizacji istniejącej zabudowy, przy czym uwagę poświęca
się głównie aspektowi społecznych przemian i dbaniu o możliwość zachowania istniejącej
struktury ludności oraz walce z wykluczeniem społecznym. Władze samorządowe Grodziska
Wielkopolskiego, przystępując do opracowania spójnej koncepcji rewitalizacji obszaru
miasta, mają na celu poprawę jakości życia i pracy mieszkańców. To założenie jest zgodne
z praktyką współczesnych europejskich programów tzw. „rewitalizacji socjalnej”.
92
2.1.2 Cele i główne założenia koncepcji rewitalizacji
Idea rewitalizacji zachowawczej ujmuje dwa jej zasadnicze rodzaje: rewitalizację
implantacyjną i integracyjną. Sens rewitalizacji implantacyjnej polega na wprowadzeniu
(„wszczepieniu”, umiejscowieniu) nowych funkcji i form przestrzennych do wybranego obszaru
miasta, na którym poprzednia funkcja lub obiekty ulegały degradacji. Rewitalizacja integracyjna
zakłada włączenie w proces odnowy lokalnych społeczności, a dzięki działaniom naprawczym
umożliwia poprawę jakości życia oraz stworzenie nowych miejsc pracy. W praktyce
rewitalizacja tego rodzaju prowadzi do aktywizacji zachowań społecznych, kulturalnych
i przedsiębiorczych postaw wśród mieszkańców, zmniejszenia zagrożenia przestępczością,
deprywacją, wykluczeniem społecznym, a także do likwidacji zagrożeń dla środowiska
przyrodniczego.
Główne cele rewitalizacji implantacyjnej zmierzają do:
porządkowania i naprawy zdegradowanej tkanki urbanistycznej
regeneracji lub przebudowy zaniedbanych przestrzeni publicznych
poprawy funkcjonowania ruchu kołowego i pieszego
adaptacji, przebudowy oraz remontów budynków użyteczności publicznej
renowacji budynków i obiektów dziedzictwa kulturowego i szeregu innych działań
materialno-inwestycyjnych.
Zasadnicze cele rewitalizacji integracyjnej sprowadzają się do:
tworzenia na obszarach zdegradowanych warunków dla rozwoju lokalnej
przedsiębiorczości
poprawy trudnej sytuacji na lokalnym rynku pracy
tworzenia warunków dla działalności podmiotów realizujących zadania społeczne,
edukacyjne, zapobiegających wzrostowi przestępczości i patologiom społecznym
zapobiegania lub łagodzenia zjawisk wykluczenia społecznego, izolacji i deprywacji,
powodujących dezintegrację społeczności lokalnej i wiele innych działań.
Celem zasadniczym Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na
lata 2013-2023 jest wyprowadzenie wybranego dysfunkcyjnego obszaru miasta ze stanu
dezintegracji struktury przestrzenno-funkcjonalnej drogą eliminacji zjawisk i procesów,
które spowodowały ten stan.
To stwierdzenie umiejscawia Lokalny Program Rewitalizacji w szerszym kontekście
programowym, a mianowicie jako elementu całościowej strategii kierowania i zarządzania
rozwojem lokalnym. Uzasadnieniem takiego podejścia jest fakt, że Lokalny Program
Rewitalizacji jest spójny ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego oraz miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, a także z częścią
zapisów, zawartych w dokumentach planistycznych powiatu grodziskiego oraz województwa
wielkopolskiego.
Spójność tak rozumianej koncepcji rewitalizacji z celami strategicznymi rozwoju miasta
wymaga zapewnienia zintegrowanego z tymi celami zbioru projektów rewitalizacyjnych.
Projekty te winny łączyć cele społeczne z ekonomicznymi, inwestycyjne z zadaniami
socjalnymi lub gospodarczymi, umożliwiając bardziej skuteczne pokonywanie zjawisk
kryzysowych.
93
Powyższe, zasadnicze założenia koncepcyjne tworzą warunki ramowe dla całej operacji
rewitalizacyjnej. Ujęcie koncepcji rewitalizacji w kategoriach rekonstrukcji i integracji
przestrzenno-funkcjonalnej struktury miasta wynika z potrzeby wzmocnienia i dowartościowania
istniejących na obszarze rewitalizacji potencjałów oraz usuwania (lub przynajmniej łagodzenia)
deficytów rozwojowych.
Na obszarze objętym programem rewitalizacji, realizującym integrację przestrzeni miejskiej,
zasadnicze znaczenie warunkujące jej osiągnięcie przypisuje się:
funkcji socjalno-ekonomicznej, zaangażowanej w poprawę bytu „tkanki społecznej”;
projekty rewitalizacyjne w tej dziedzinie realizować będą cele rewitalizacji integracyjnej
funkcji mieszkaniowej i mieszkalno-usługowej, prowadzącej do wyrównania standardu
zamieszkania i obsługi mieszkańców w oparciu o cele rewitalizacji implantacyjnej
działaniom zmierzającym do eliminacji zjawisk kryzysowych w przestrzeni życia
publicznego oraz zapewnienia ładu przestrzennego w ujęciu rewitalizacji integracyjnej
i implantacyjnej.
Podsumowując dotychczasowe ustalenia należy stwierdzić, że obszar objęty Programem
Rewitalizacji znajduje się obecnie pod presją trzech zasadniczych negatywnych czynników:
społeczno-ekonomicznych skutków transformacji, prowadzących do marginalizacji
i wykluczenia społecznego jego mieszkańców
dekapitalizacji i degradacji substancji (istniejącej zabudowy)
dezintegracji części struktury funkcjonalno-przestrzennej, wymagającej nowego
ukształtowania przestrzeni publicznych.
2.1.3 Okres realizacji programu rewitalizacji
Program Rewitalizacji Miasta Grodziska Wielkopolskiego obejmuje lata 2013-2023, czyli okres
11-letni. Początki jego realizacji zbiegają się z początkiem nowego budżetu unijnego, który
będzie obowiązywał w latach 2014-2020.
Zdecydowana większość okresu realizacji Programu (7 z 11 lat) przypada więc na czas, kiedy
nasz kraj będzie dysponował olbrzymią kwotą środków pomocowych z Unii Europejskiej.
Wszystko wskazuje na to, że, podobnie jak ma to miejsce w latach 2007-2013, środki pomocowe
na projekty typowo rewitalizacyjne będą miały charakter zwrotny (przede wszystkim pożyczki w
ramach programu JESSICA), tym niemniej nadal będą one stanowiły bardzo istotne źródło
wsparcia dla polskich samorządów i podmiotów prywatnych. Ponadto należy pamiętać o tym, że
w kolejnych 7 latach nowego okresu unijnego wsparcia, znaczna część projektów, zapisanych w
Lokalnym Programie Rewitalizacji, będzie mogła otrzymać pomoc w postaci dotacji. W
pierwszej kolejności będą to przedsięwzięcia z zakresu wspierania rozwoju gospodarczego,
ochrony środowiska i przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu.
94
2.2 Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru i uzasadnienie wyboru
2.2.1 Zasięg terytorialny rewitalizowanego obszaru
Zgodnie z „Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie
się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego
Programu Operacyjnego na lata 2007-2013”, w kontekście ubiegania się o wsparcie w ramach
Inicjatywy JESSICA, bądź Działania 4.2 WRPO, istnieją różne możliwości w zakresie
podejścia do sporządzania Programów rewitalizacji:
1. Gmina lub miasto może opracować zintegrowany Program rewitalizacji, obejmujący obszar
całego miasta, w którym zostaną ujęte projekty, zlokalizowane w obrębie wyznaczonych
obszarów dysfunkcyjnych, mogące ubiegać się o wsparcie tylko w ramach inicjatywy
JESSICA.
2. Gmina, miasto lub powiat może opracować Program rewitalizacji, w którym wyróżnione
zostaną obszary dysfunkcyjne, w obrębie których zlokalizowane zostaną tylko projekty
ubiegające się o wsparcie w ramach Działania 4.2 „Rewitalizacja obszarów powojskowych
i poprzemysłowych”.
3. Gmina lub miasto może opracować zintegrowany Program rewitalizacji, obejmujący
obszar całego miasta, w ramach którego wyróżnione zostaną obszary dysfunkcyjne,
na terenie których zlokalizowane zostaną projekty ubiegające się o wsparcie w
ramach Działania 4.2 „Rewitalizacja obszarów powojskowych i poprzemysłowych”,
jak również w którym ujęte zostaną projekty, zlokalizowane w obrębie
wyznaczonych terenów dysfunkcyjnych, mogące ubiegać się o wsparcie w ramach
inicjatywy JESSICA.
Niniejszy „Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata 2013-2023”
obejmuje teren całego miasta, w ramach którego został wyróżniony jeden specyficzny
podobszar ze znaczącymi problemami dysfunkcyjnymi. Na jego terenie zostały
zlokalizowane projekty, które mogą uzyskać wsparcie:
a) w ramach inicjatywy JESSICA
b) w ramach regionalnego (wielkopolskiego) oraz ogólnokrajowych programów wsparcia,
które obowiązują w latach 2007-2013 oraz będą obowiązywały w nowej perspektywie
unijnej na lata 2014-2020.
2.2.2 Charakterystyka obszarów rewitalizacji i uzasadnienie ich wyboru
Zgodnie z „Wytycznymi w zakresie zasad opracowania programów umożliwiających ubieganie
się o wsparcie w ramach Inicjatywy JESSICA oraz Działania 4.2 Wielkopolskiego Regionalnego
Programu Operacyjnego na lata 2007-2013”, istnieją trzy podstawowe sposoby wyznaczania
obszarów dysfunkcyjnych:
1) Wybór obszarów dysfunkcyjnych w oparciu o kryteria stosowane w ramach programu
ZPORR
2) Wybór obszarów dysfunkcyjnych w oparciu o kryteria stosowane w ramach Inicjatywy
Wspólnotowej URBAN II
3) Identyfikacja obszarów dysfunkcyjnych w oparciu o przynajmniej trzy spośród kryteriów
stosowanych do wspierania działań z zakresu mieszkalnictwa
oraz dodatkowo:
95
4) Identyfikacja obszarów dysfunkcyjnych, na których trudne byłoby wykorzystanie
skwantyfikowanych wskaźników. W tym przypadku należy dokonać ich szczegółowego
opisu, ze wskazaniem powodów, dla których powinny zostać podane działaniom
rewitalizacyjnym.
W przypadku Programu Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski, dla wyznaczenia obszaru
dysfunkcyjnego zastosowano Kryterium 1.
Obszar dysfunkcyjny: Obszar od ulicy Mossego do torów kolejowych i dalej
do granicy miasta
1.
Zasięg obszaru - ulice:
11 Listopada, 22 Lipca, Chopina, Kolejowa, Kraszewskiego, Kusocińskiego, Mossego,
Nowaczyka, Nowe Osiedle, Nowy Świat, Powstańców Chocieszyńskich, Półwiejska, Strzelecka,
Zbożowa, Żwirowa
2.
Główne funkcje obszaru
Na terenie tym przeważa funkcja opieki zdrowotnej, gospodarcza oraz mieszkaniowa i
edukacyjna.
3.
Charakterystyka obszaru
Obszar ten jest obszarem o zróżnicowanych funkcjach. Obejmuje zarówno obszary świadczenia
usług zdrowotnych o zasięgu powiatowym, także tereny rekreacyjne dla mieszkańców miasta
(boiska, place zabaw) oraz obiekty m.in.:
SP ZOZ
przychodnie lekarskie
dworzec kolejowy
dworzec autobusowy
Centrum Kultury Rondo (wraz z Powiatową i Miejsko–Gminną Biblioteką Publiczną
oraz Grodziską Orkiestrą Dętą)
Urząd Skarbowy
Zespół obiektów sportowo - rekreacyjnych
Przedszkole Gminne
OPS
ZEAS
Gminne Centrum Pomocy Środowiskowej „Promessa” (dom dziennego pobytu, siedziba
NGO, siedziba UTW)
Targowisko miejskie
96
4. Uzasadnienie wyboru obszaru do rewitalizacji
Zgodnie z założeniami Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w
województwie wielkopolskim, kryteria wyznaczania obszarów kryzysowych to:
a) Wysoki poziom bezrobocia
b) Wysoki poziom ubóstwa oraz trudne warunki mieszkaniowe
c) Wysoki poziom przestępczości
d) Niski poziom wykształcenia mieszkańców
e) Wysoki poziom degradacji technicznej infrastruktury i budynków
f) Szczególnie zanieczyszczone środowisko naturalne
g) Niski poziom przedsiębiorczości.
Większość tych kryteriów znajduje zastosowanie w przypadku omawianego obszaru.
Liczba stałych mieszkańców tego obszaru wynosi 3.202 osoby, co stanowi 22,44% populacji
całego miasta. Skala problemów społecznych na omawianym obszarze jest wyraźnie większa niż
w pozostałych miejscach miasta, czego dowodem są poniżej przedstawione dane.
a) Poziom ubóstwa
Liczba osób korzystających z pomocy społecznej na 1000 mieszkańców dla obszaru
dysfunkcyjnego to 61 osób, podczas gdy w całym mieście wskaźnik ten wynosi 49 osób
(zgodnie z danymi OPS za rok 2012).
b) Poziom przestępczości
Zgodnie z danymi Powiatowej Komendy Policji w Grodzisku Wlkp. za 2012 rok:
Liczba przestępstw i wykroczeń stwierdzonych (poza zdarzeniami drogowymi i przestępstwami
gospodarczymi) w tym czyny karalne nieletnich na 1000 mieszkańców dla obszaru
dysfunkcyjnego to 38,7 , podczas gdy w całym mieście wskaźnik ten wynosi 21,8.
Obszar ten należy zatem do najbardziej zagrożonych przestępczością regionów miasta.
c)
Poziom przedsiębiorczości
Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców wynosi dla
zidentyfikowanego obszaru dysfunkcyjnego 72,7, podczas gdy dla całego miasta wynosi 102,3
(wg rejestru CEIDG).
Poziom przedsiębiorczości na obszarze dysfunkcyjnym jest więc znacznie niższy na całym
terenie Grodziska Wlkp.
4.
Cele rewitalizacji
Z przedstawionych wyżej danych wynika, że krytyczna ocena wziętych pod uwagę zjawisk
kryzysowych (kryteriów delimitacji obszaru rewitalizacji), przeprowadzona w wymiarze
97
społecznym, ekonomicznym i przestrzenno-technicznym, dowodzi spełnienia ustalonych w
ZPORR kryteriów wyboru obszaru dysfunkcyjnego miasta Grodzisk Wlkp. do procesu
rewitalizacji.
Na omawianym obszarze znajdują się obiekty i tereny, wymagające rewitalizacji, bądź
zagospodarowania, a przede wszystkim:
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej wymaga rozbudowa i modernizacji
budynku
Dworzec kolejowy – wymaga remontu i adaptacji na potrzeby turystyczno - rekreacyjne
Centrum Kultury Rondo – wymaga remontu pomieszczeń na potrzeby Grodziskiej
Orkiestry Dętej
Obiekty sportowe przy Szkole Podstawowej Nr 1 – wymagają sukcesywnego remontu
Place zabaw – wymagają remontu i doposażenia
Szkoła podstawowa i przedszkole gminne – wymagają remontów i doposażenia
Targowisko miejskie – budowa zaplecza sanitarno – socjalnego.
5.
Cele rewitalizacji
Celem rewitalizacji na omawianym terenie jest:
niwelacja problemów społecznych związanych z dostępem do szeroko pojętej opieki
zdrowotnej na terenie Grodziska Wlkp.
poprawa dostępu do kultury i rekreacji
poprawa warunków kształcenia
zmniejszenie problemu ubóstwa
zmniejszenie poziomu przestępczości.
98
3. PLANOWANE DZIAŁANIA NA OBSZARZE
REWITALIZOWANYM
3.1 Zestawienie projektów rewitalizacyjnych
Odpowiedzią na zidentyfikowane na obszaru dysfunkcyjnego miasta problemy o charakterze
społecznym, gospodarczym i przestrzennym są propozycje ich rozwiązania, pogrupowane w
programy rewitalizacyjne w ramach wydzielonego obszaru dysfunkcyjnego:
Obszar dysfunkcyjny: Obszar od ulicy Mossego do torów kolejowych i dalej do
granicy miasta
1. Rozbudowa i modernizacja budynku Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej w Grodzisku Wielkopolskim
2. Rewitalizacja budynków SP ZOZ przy ul. Mossego 17 i 25
3. Rewitalizacja obiektu Centrum Kultury Rondo
4. Rewitalizacja gminnych obiektów oświatowych
5. Budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych
6. Zagospodarowanie terenów rekreacyjnych
7. Rewitalizacja terenów i budynku Dworca kolejowego
8. Rewitalizacja terenu targowiska miejskiego
9. Poprawa infrastruktury okołodrogowej
3.2 Charakterystyka projektów rewitalizacyjnych
Poniżej przedstawiono charakterystykę poszczególnych projektów w formie kart projektów
rewitalizacyjnych.
Karty projektów zawierają wszystkie obecnie dostępne informacje na temat:
Celów projektu
Odbiorców
Czasu realizacji
Kosztu projektów (najczęściej nie są one jeszcze znane i będą uzupełnianie w miarę
przygotowywania dokumentacji realizacyjnej)
Beneficjentów (inwestorów, podmiotów odpowiedzialnych za realizację projektu)
Źródeł finansowania projektu.
Dla każdego projektu sporządzono listę zadań do wykonania ze wskazaniem sfery (społecznej,
przestrzennej, gospodarczej).
Każdy projekt posiada także zestawienie wskaźników produktu i rezultatu, które mogą posłużyć
do bardzo szczegółowego monitorowania przebiegu realizacji poszczególnych zadań.
Ponadto zestaw zagregowanych mierników efektów wdrażania Programu rewitalizacji
zaproponowano w ostatnim rozdziale dokumentu.
99
Nazwa obszaru
Obszar od ulicy Mossego do torów kolejowych i dalej do granicy
miasta
Nazwa projektu
Rozbudowa i modernizacja budynku
Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej w Grodzisku Wielkopolskim
Numer
projektu
1.
Cele projektu
Poprawa warunków i jakości leczenia
Odbiorcy
Pacjenci i obsługa
szpitala
Czas realizacji projektu
2013-2016
Łączny koszt
projektu
10 mln zł
Beneficjent (inwestor)
Powiat Grodziski
Źródła
finansowania
projektu
Budżet Powiatu
Środki pomocowe
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Obszar I - poziom parteru: Blok Operacyjny (BO) - przebudowa i dostosowanie do
wymagań funkcjonalnych i obowiązujących przepisów
2. Obszar II - poziom parteru: Rozbudowa Oddziału Anestezjologii i Intensywnej
Terapii (OAiIT) – dobudowany łącznik przy Bloku Operacyjnym
Społeczna
Społeczna
3. Obszar III: Rozbudowa Szpitala o nowe skrzydło obejmująca poziom parteru i 1
Społeczna
piętra
4.
Wskaźniki realizacji zadań
Produktu:
− Powierzchnia i kubatura zmodernizowanych pomieszczeń
− Powierzchnia i kubatura rozbudowanej części szpitala
− Zakres rzeczowy i finansowy przeprowadzonych prac
Rezultatu:
− Poprawa wskaźników skuteczności leczenia
− Lepsze warunki leczenia
Nazwa obszaru
Nazwa projektu
100
miasta
Rewitalizacja budynków SP ZOZ przy ul.
Mossego 17 i 25
Numer
projektu
2.
Cele projektu
Poprawa warunków i jakości leczenia
Odbiorcy
Pacjenci i obsługa
szpitala
Do ustalenia
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Powiat Grodziski
Źródła
finansowania
projektu
Budżet Powiatu
Środki pomocowe
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Rewitalizacja budynku szpitala i otoczenia przy ul. Mossego 17
Społeczna
2. Rewitalizacja budynku szpitala i otoczenia przy ul. Mossego 25
Społeczna
3.
4.
Produktu:
− Powierzchnia i kubatura zmodernizowanych pomieszczeń
− Powierzchnia i kubatura rozbudowanej części szpitala
− Zakres rzeczowy i finansowy przeprowadzonych prac
Rezultatu:
− Poprawa wskaźników skuteczności leczenia
− Lepsze warunki leczenia
Nazwa obszaru
Nazwa projektu
101
miasta
Rewitalizacja obiektu Centrum Kultury Rondo
Numer
projektu
3.
Cele projektu
Poprawa warunków pracy Grodziskiej
Orkiestry Dętej, umożliwienie
uatrakcyjnienia i rozszerzenia oferty
CKR
Odbiorcy
Mieszkańcy i goście
2014-2016
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Gmina Grodzisk Wlkp.
Źródła
finansowania
projektu
Budżet Gminy
Ministerstwo Kultury
i Dziedzictwa
Narodowego
Środki pomocowe
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Remont pomieszczeń na potrzeby Grodziskiej Orkiestry Dętej
Przestrzenna
Społeczna
2. Budowa muszli koncertowej na placu za CKR
Przestrzenna
Społeczna
3.
4.
Produktu:
Powierzchnia i kubatura obiektu podlegającego pracom remontowym i modernizacyjnym
Zakres rzeczowy i finansowy przeprowadzonych prac
Rezultatu:
− Zwiększona liczba działań i klientów CKR dzięki przeprowadzonym pracom
Nazwa obszaru
Nazwa projektu
102
miasta
Rewitalizacja gminnych obiektów oświatowych
Numer
projektu
4.
Cele projektu
Poprawa warunków nauki uczniów,
usprawnienie procesu edukacyjnego
Odbiorcy
Uczniowie i
nauczyciele
2014-2018
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Źródła
finansowania
projektu
Budżet gminy
Środki pomocowe UE
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Remonty i doposażenie Szkoły Podstawowej nr 1
Społeczna
Przestrzenna
2. Remonty i doposażenie Przedszkola Gminnego
Społeczna
Przestrzenna
3. Sukcesywna rewitalizacja obiektów sportowych przy SP1 i budowa placu zabaw
Społeczna
Przestrzenna
4.
Produktu:
Powierzchnia i kubatura wyremontowanych obiektów
Zakres rzeczowy i finansowy wykonanych prac
Liczba zakupionego sprzętu
Rezultatu:
− Lepsze wyniki egzaminów państwowych dzięki lepszym warunkom nauczania
− Większa estetyka obiektu
103
Nazwa obszaru
miasta
Nazwa projektu
Budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych
Numer
projektu
5.
Cele projektu
Poprawa warunków uprawiania sportu
i rekreacji
Odbiorcy
2018-2023
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Źródła
finansowania
projektu
Budżet Gminy
Środki pomocowe
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Budowa krytej pływalni w pobliżu SP1
Przestrzenna
Społeczna
2. Budowa pełnowymiarowego boiska piłkarskiego wraz z zapleczem
Przestrzenna
Społeczna
3.
4.
Produktu:
Kubatura budynku
Zagospodarowany obszar wokół basenu
Powierzchnia boiska
Kubatura zaplecza boiska
Wysokość poniesionych nakładów
Rezultatu:
− Liczba osób korzystających z obiektu
104
Nazwa obszaru
miasta
Nazwa projektu
Zagospodarowanie terenów rekreacyjnych
Numer
projektu
6.
Cele projektu
Poprawa warunków wypoczynku
mieszkańców miasta i gości
Odbiorcy
2014-2020
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Źródła
finansowania
projektu
Budżet Gminy
Środki pomocowe
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Uporządkowanie terenów zielonych, uatrakcyjnienie terenów służących rekreacji
Przestrzenna
Społeczna
2. Budowa, remonty i doposażenia placów zabaw
Przestrzenna
Społeczna
3.
4.
Produktu:
Długość zmodernizowanych ciągów spacerowych
Liczba zainstalowanych elementów małej architektury
Rezultatu:
− Liczba osób, korzystających z terenów rekreacyjnych
Nazwa obszaru
Nazwa projektu
105
miasta
Rewitalizacja terenów i budynku Dworca
kolejowego
Numer
projektu
7.
Cele projektu
Zagospodarowanie nieużytkowanych
obiektów, stworzenie nowych miejsc
pracy, rozwój funkcji turystycznych
Odbiorcy
Mieszkańcy
Goście odwiedzający
miasto
2014-2023
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia (realizacja
będzie zależna od
dostępności środków)
Prywatny inwestor
Źródła
finansowania
projektu
Budżety inwestorów
Środki pomocowe UE
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
Sfera działań
1. Rewitalizacja Dworca kolejowego (remont i adaptacje) na potrzeby turystyczno rekreacyjne
Przestrzenna
Społeczna
Gospodarcza
2. Remont punktu widokowego
Przestrzenna
3.
4.
Produktu:
Powierzchnia zagospodarowanych obiektów i terenów
Rezultatu:
− Liczba nowych miejsc pracy
− Liczba turystów odwiedzających obiekt
106
Nazwa obszaru
miasta
Nazwa projektu
Rewitalizacja terenu targowiska miejskiego
Numer
projektu
8.
Mieszkańcy
Cele projektu
Poprawa warunków sanitarnosocjalnych, rozwój funkcji targowiska
Odbiorcy
2015-2018
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Źródła
finansowania
projektu
Budżety Gminy
Środki Pomocowe
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Zadanie
1. Budowa zaplecza sanitarno – socjalnego i gastronomicznego na targowisku
miejskim
2.
3.
4.
Produktu:
Powierzchnia zagospodarowanych obiektów
Rezultatu:
− Liczba nowych miejsc pracy
− Liczba mieszkańców korzystających z targowiska
Sfera działań
Przestrzenna
Społeczna
Gospodarcza
107
Nazwa obszaru
miasta
Nazwa projektu
Poprawa infrastruktury okołodrogowej
Numer
projektu
9.
Cele projektu
Zwiększenie bezpieczeństwa i
komfortu ruchu drogowego,
poprawa warunków życia
Odbiorcy
2014-2023
Łączny koszt
projektu
Do ustalenia
Źródła
finansowania
projektu
Budżet gminy
Budżet powiatu
Inne podmioty
uczestniczące w
projekcie
Powiat Grodziski
Zadanie
1. Modernizacja ulic – budowa i remonty chodników, organizacja zieleni
2.
3.
4.
Produktu:
Powierzchnia wyremontowanych i nowych chodników
Liczba zmodernizowanych i nowych latarni
Powierzchnia zorganizowanej zieleni
Wysokość poniesionych wydatków
Rezultatu:
− Liczba użytkowników ulic – osób i pojazdów
− Poprawa bezpieczeństwa pieszych
Sfera działań
Przestrzenna
Społeczna
108
4. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW
NA POZIOMIE POWIATU, WOJEWÓDZTWA I KRAJU
4.1 Strategia Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2013-2020
Niniejsza część przedstawi zbieżność planów przedstawionych w Lokalnym Programie
Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata 2013-2023 z założeniami przyjętymi w
Strategii Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2013-2020.
Grodzisk Wlkp., jako stołeczne miasto powiatu, zajmuje kluczowe miejsce w omawianej
strategii; Program Rewitalizacji jest bezpośrednim efektem założonych w Strategii celów.
Punktem wyjścia przy sporządzaniu Strategii Rozwoju była diagnoza sytuacji społecznogospodarczej. Jej przeprowadzenie pozwoliło na zdefiniowanie następującej misji:
POWIAT GRODZISKI:
INNOWACYJNY W MYŚLENIU I DZIAŁANIU,
NOWOCZESNY GOSPODARCZO,
Z RACJONALNIE ZORGANIZOWANĄ EDUKACJĄ,
OCHRONĄ ZDROWIA I POMOCĄ SPOŁECZNĄ,
PRZYJAZNY I BEZPIECZNY
Wychodząc od poziomu ogólnego, autorzy Strategii wystosowali szereg celów szczegółowych,
mających zapewnić realizację przyjętego postulatu. Cele szczegółowe przedstawiają się
następująco:
Cel strategiczny 1.
Rozwój lokalnej przedsiębiorczości jako warunek zmniejszenia bezrobocia gwarantujący wzrost
poczucia zadowolenia mieszkańców Powiatu.
Cel strategiczny 2.
Modernizacja i dalszy rozwój infrastruktury drogowej.
Cel strategiczny 3.
Poprawa jakości i dostępności usług medycznych.
Cel strategiczny 4.
Wzmocnienie systemu i usług pomocy społecznej.
Cel strategiczny 5.
Podnoszenie poziomu edukacji młodzieży na poziomie ponadgimnazjalnym.
Cel strategiczny 6.
Rozwijanie aktywności fizycznej i kulturalnej w społeczności lokalnej.
109
Cel strategiczny 7.
Stała poprawa bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Cel strategiczny 8.
Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami.
Przyjęte w dokumencie Lokalnym Programu Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata
2013-2023 projekty są zgodne z celami strategicznymi oraz operacyjnymi/szczegółowymi
przyjętymi w Strategii Rozwoju Powiatu Grodziskiego. Dokładne przyporządkowanie
przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 4.1. Zgodność projektów strategicznych Lokalnego Programu Rewitalizacji z celami
Strategii Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2013-2020
Cele strategiczne
Zgodność projektu
strategicznego LPR
CEL STRATEGICZNY 1.
ROZWÓJ LOKALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI JAKO WARUNEK
ZMNIEJSZENIA BEZROBOCIA GWARANTUJĄCY WZROST POCZUCIA
ZADOWOLENIA MIESZKAŃCÓW POWIATU
CEL STRATEGICZNY 2.
MODERNIZACJA I DALSZY ROZWÓJ INFRASTRUKTURY DROGOWEJ
CEL STRATEGICZNY 3.
POPRAWA JAKOŚCI I DOSTĘPNOŚCI USŁUG MEDYCZNYCH
9
1
2
CEL STRATEGICZNY 4.
WZMOCNIENIE SYSTEMU I USŁUG POMOCY SPOŁECZNEJ
CEL STRATEGICZNY 5.
PODNOSZENIE POZIOMU EDUKACJI MŁODZIEŻY NA POZIOMIE
4
PONADGIMNAZJALNYM
CEL STRATEGICZNY 6.
ROZWIJANIE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ I KULTURALNEJ W
SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ
3
4
5
6
CEL STRATEGICZNY 7.
STAŁA POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA I PORZĄDKU PUBLICZNEGO
CEL STRATEGICZNY 8.
POPRAWA STANU ŚRODOWISKA I RACJONALNE
GOSPODAROWANIE ZASOBAMI
110
6
7
9
6
8
Źródło: Opracowanie własne
4.2 Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku
Zgodnie z zasadami tworzenia dokumentów określających kierunki strategicznego rozwoju
poszczególnych województw, powiatów i gmin, poniżej uwzględniono i wskazano w
dokumencie Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata 20132023 projekty zbieżne ze strategicznymi planami rozwoju województwa.
Zbieżność Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski na lata 2013-2023
z wojewódzkimi programami zawartymi w dokumencie „Strategia Rozwoju Województwa
Wielkopolskiego do 2020 roku” przedstawiono poniżej.
W ramach dokumentu Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego, ogólna wizja
województwa wielkopolskiego przedstawiona jest jako dążenie do uczynienia województwa
regionem nowoczesnym i zintegrowanym. Samorząd województwa za cel generalny postawił
sobie:
Poprawę jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy,
gospodarki oraz sfery społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia mieszkańców.
Szeroka analiza uwarunkowań społecznych, ekonomicznych, przyrodniczych, potrzeb
społecznych oraz wytyczona misja województwa pozwoliła na wyznaczenie celów
strategicznych:
1. Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku
2. Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa
3. Wzrost kompetencji mieszkańców i promocja zatrudnienia
4. Wzrost spójności i bezpieczeństwa społecznego.
Wszystkie przyjęte w dokumencie Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Grodziska Wlkp.
na lata 2013-2023 projekty są w pełni zgodne z działaniami i w konsekwencji celami
strategicznymi przyjętymi w Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Dokładne
przyporządkowanie przedstawia tabela poniżej.
111
Tabela 4.2. Zgodność projektów strategicznych z celami strategicznymi Województwa
Wielkopolskiego
Cele strategiczne
Cele szczegółowe
DOSTOSOWANIE
PRZESTRZENI DO
WYZWAŃ XXI
WIEKU
Poprawa stanu środowiska i
racjonalne gospodarowanie zasobami
przyrodniczymi
Wzrost spójności komunikacyjnej
oraz powiązań z otoczeniem
Wzrost znaczenia i zachowanie
dziedzictwa kulturowego
Przygotowanie i racjonalne
wykorzystanie terenów
inwestycyjnych
Wielofunkcyjny rozwój ośrodków
subregionalnych i lokalnych
Restrukturyzacja obszarów oraz
sektorów o niewłaściwym potencjale
rozwojowym
ZWIĘKSZENIE
EFEKTYWNOŚCI
WYKORZYSTANIA
POTENCJAŁÓW
ROZWOJOWYCH
WOJEWÓDZTWA
Zwiększenie udziału usług
turystyczno-rekreacyjnych w
gospodarce regionu
WZROST
KOMPETENCJI
MIESZKAŃCÓW I
PROMOCJA
ZATRUDNIENIA
WZROST SPÓJNOŚCI
I BEZPIECZEŃSTWA
SPOŁECZNEGO
Zgodność projektu
strategicznego LPR
3
4
5
6
9
3
5
6
7
Ograniczanie barier w dostępie do
edukacji
4
Poprawa sytuacji demograficznej
oraz stanu zdrowia mieszkańców
Poprawa warunków mieszkaniowych
Rozwój usług socjalnych
Wzrost bezpieczeństwa
Ograniczenie skali patologii oraz
wykluczeń społecznych
Budowa kapitału społecznego na
rzecz społeczeństwa obywatelskiego
Wzrost udziału sportu i rekreacji w
życiu mieszkańców regionu
1
2
3
4
5
6
7
8
9
112
4.3 Strategia Rozwoju Kraju 2020
„Strategia Rozwoju Kraju 2020 - AKTYWNE SPOŁECZEŃSTWO, KONKURENCYJNA
GOSPODARKA, SPRAWNE PAŃSTWO” (ŚSRK), przyjęta przez Radę Ministrów we
wrześniu 2012 roku, to najważniejszy dokument w perspektywie średniookresowej, określający
cele strategiczne rozwoju Polski do 2020 r., kluczowy dla określenia działań rozwojowych, w
tym możliwych do sfinansowania w ramach perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020 oraz
9 zintegrowanych strategii, służących realizacji założonych celów rozwojowych. Strategia
Rozwoju Kraju 2020 jest elementem nowego systemu zarządzania rozwojem Polski, którego
fundamenty zostały określone w znowelizowanej ustawie o zasadach prowadzenia polityki
rozwoju.
Celem głównym strategii średniookresowej jest wzmocnienie i wykorzystanie
gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających
szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności.
Dokonano w ŚSRK wyboru trzech obszarów strategicznych:
I. Sprawne i efektywne państwo
II. Konkurencyjna gospodarka
III. Spójność społeczna i terytorialna.
Zadania realizowane w ramach tych priorytetowych kierunków interwencji mają być
odpowiedzią na kluczowe wyzwania w najbliższym dziesięcioleciu i mają pozwolić na
zintensyfikowanie procesów rozwojowych oraz uniknięcie dryfu rozwojowego.
Dla współrealizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020 przez jednostki samorządu terytorialnego,
największe znaczenie będzie miała realizacja obszaru strategicznego III. Spójność społeczna i
terytorialna, dla którego wyznaczono następujące podobszary:
Cel III.1. Integracja społeczna
Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych
Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja
przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych.
Wszystkie przyjęte w dokumencie Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wlkp. na
lata 2013-2023 projekty są w pełni zgodne z działaniami i w konsekwencji celami strategicznymi
przyjętymi w ŚSRK. Dokładne przyporządkowanie przedstawiono w tabeli.
Tabela 4.3. Zgodność projektów strategicznych z celami Strategii Rozwoju Kraju 2020
Cele szczegółowe
Wyróżnienie
CEL I.1.
PRZEJŚCIE OD
ADMINISTROWANIA DO
ZARZĄDZANIA ROZWOJEM
I.1.5. Zapewnienie ładu przestrzennego
Zgodność
projektu
strategicznego
LPR
5
6
7
8
9
CEL I.3. WZMOCNIENIE
WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH
REALIZACJI
INDYWIDUALNYCH POTRZEB I
AKTYWNOŚCI OBYWATELA
CEL II.2.
WZROST WYDAJNOŚCI
GOSPODARKI
CEL II.4. ROZWÓJ KAPITAŁU
LUDZKIEGO
CEL II.6. BEZPIECZEŃSTWO
ENERGETYCZNE I
ŚRODOWISKO
CEL III.1. INTEGRACJA
SPOŁECZNA
CEL III.2. ZAPEWNIENIE
DOSTĘPU I OKREŚLONYCH
STANDARDÓW USŁUG
PUBLICZNYCH
CEL III.3. WZMOCNIENIE
MECHANIZMÓW
TERYTORIALNEGO
RÓWNOWAŻENIA ROZWOJU
ORAZ INTEGRACJA
PRZESTRZENNA DLA
ROZWIJANIA I PEŁNEGO
WYKORZYSTANIA
POTENCJAŁÓW
REGIONALNYCH
113
I.3.2. Rozwój kapitału społecznego
I.3.3. Zwiększenie bezpieczeństwa
obywatela
3
4
5
6
9
II.2.4. Poprawa warunków ramowych
dla prowadzenia działalności
gospodarczej
7
8
II.4.2. Poprawa jakości kapitału
ludzkiego
II.6.1. Racjonalne gospodarowanie
zasobami
II.6.4. Poprawa stanu środowiska
III.1.1. Zwiększenie aktywności osób
wykluczonych i zagrożonych
wykluczeniem społecznym
III.1.2. Zmniejszenie ubóstwa w grupach
najbardziej nim zagrożonych
3
4
5
5
6
7
3
5
6
III.2.1. Podnoszenie jakości i
dostępności usług publicznych
1
2
3
4
5
6
7
8
9
III.3.1. Tworzenie warunków
instytucjonalnych, prawnych i
finansowych dla realizacji działań
rozwojowych w regionach
III.3.3. Tworzenie warunków dla
rozwoju ośrodków regionalnych,
subregionalnych i lokalnych oraz
wzmacniania potencjału obszarów
wiejskich
III.3.4. Zwiększenie spójności
terytorialnej
1
2
3
4
5
6
7
8
9
114
5. PLAN FINANSOWY REALIZACJI PROGRAMU
REWITALIZACJI
Realizacja poszczególnych projektów i zadań inwestycyjnych uzależniona jest od
odpowiedniego montażu finansowego środków, pochodzących z różnych źródeł. Priorytet w
realizacji otrzymają projekty, które będą mogły uzyskać dofinansowanie z nowych funduszy
strukturalnych. Wskazane w „Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Grodzisk Wielkopolski
na lata 2013–2023” projekty stanowią podstawę do konstruowania montażu finansowego i
przygotowania aplikacji o wsparcie finansowe wskazanych projektów ze środków Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego.
Plan finansowy niniejszego Lokalnego Programu Rewitalizacji jest pochodną „Wieloletniej
Prognozy Finansowej Gminy Grodzisk Wlkp.”.
Wieloletnia Prognoza Finansowa gminy jest modelem finansowym, przedstawiającym między
innymi:
projekcje dochodów i wydatków bieżących gminy z uwzględnieniem wskaźników
makroekonomicznych
obciążenia budżetu gminy wynikające z obsługi zadłużenia
zewnętrzne źródła finansowania oraz
wolne środki na wydatki majątkowe poszczególnych latach.
Wolne środki na wydatki majątkowe są podstawą wydatkowania środków na Program
rewitalizacji bezpośrednio z budżetu gminy, bądź mogą posłużyć jako zabezpieczenie
wkładu własnego, wymaganego przy współfinansowaniu przedsięwzięć ze środków Unii
Europejskiej.
Prognozowany poziom wolnych środków na nowe inwestycje w poszczególnych latach jest
następujący:
2014 r. – 6 413 388 zł
2015 r. – 5 821 161 zł
2016 r. – 4 589 435 zł
2017 r. – 4 011 389 zł
2018 r. – 4 205 764 zł
2019 r. – 5 473 252 zł
2020 r. – 5 574 242 zł
2021 r. – 7 370 393 zł
2022 r. – 9 140 997 zł
2023 r. – 10 401 642 zł.
Oprócz Gminy Grodzisk Wielkopolski, środkami na realizację przedsięwzięć rewitalizacyjnych
będzie dysponował Powiat Grodziski (zgodnie z Wieloletnią Prognozą Finansową) oraz
prywatni inwestorzy.
115
6. SYSTEM WDRAŻANIA ORAZ MONITOROWANIA, OCENY
I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ PROGRAMU
Opracowanie, a następnie zatwierdzenie przez Radę Miejską w Grodzisk Wlkp. dokumentu
Lokalnego Programu Rewitalizacji, to dopiero pierwszy etap cyklu zarządzania rewitalizacją
miasta. Kolejne jego elementy to:
Wdrażanie zapisów LPR
Monitorowanie wdrażania LPR
Ewaluacja (ocena) skutków realizacji działań
Ewentualne korekty planu i jego aktualizacja
Komunikacja społeczna.
6.1 Wdrażanie zapisów Programu rewitalizacji
Wspólny wysiłek wielu osób, które przyczyniły się najpierw do opracowania szczegółowej
diagnozy stanu miasta, a następnie programu jego rewitalizacji na następnych kilkanaście lat,
pójdzie na marne, jeżeli zaproponowane w niniejszym dokumencie projekty nie będą
realizowane. Niestety, często zdarza się, że plany strategiczne po uchwaleniu stają się martwymi
dokumentami, do których nigdy więcej już się nie sięga.
Program rewitalizacji powinien być dokumentem żywym – powinien być podstawowym
planem działania, wyznaczającym kluczowe kierunki przedsięwzięć rewitalizacyjnych
samorządu lokalnego i wskazującym sposoby ich osiągania.
Aby zaakceptowane przez Radę Miejską zapisy Programu były realizowane, potrzebny jest
organ, który będzie odpowiedzialny za rozdzielanie zadań, śledzenie postępów w ich wdrażaniu,
okresową ocenę, nanoszenie korekt i uzupełnień oraz wprowadzanie do dokumentu nowych
propozycji. W przypadku Gminy Grodzisk Wlkp. organem tym będzie Burmistrz Grodziska
Wlkp., który będzie realizował powyższe zadania w dużej mierze poprzez Zespół ds. Programu
Rewitalizacji.
Zespół ten będzie w określonych terminach przygotowywał sprawozdania z realizacji Programu
rewitalizacji, zawierające informacje o zadaniach ukończonych, zadaniach będących w trakcie
wykonywania oraz zadaniach nie rozpoczętych wraz z wyjaśnieniem przyczyn ewentualnych
opóźnień. Konsekwencją wniosków, zawartych w sprawozdaniu, może być propozycja
nanoszenia zmian w dokumencie, polegających na przykład na zmianach terminów, usuwaniu,
czy też dodawaniu określonych zapisów i projektów rewitalizacyjnych.
W następnej kolejności sprawozdanie będzie prezentowane przez Burmistrza na posiedzeniu
Rady Miejskiej.
116
6.2 Monitoring realizacji Programu rewitalizacji, wskaźniki efektów
Programu
Monitoring to proces regularnego zbierania i analizowania informacji, dotyczących wdrażania
Programu, prowadzony w trakcie jej realizacji. Ma on odpowiedzieć na pytanie, czy coś, co
zostało zaplanowane, faktycznie zostało zrobione. Monitoring jest rodzajem alarmu, który
informuje, gdy wdrażanie przebiega niezgodnie z planem. Dzięki niemu można:
Podjąć działania zaradcze
Skorygować plany
Zminimalizować skutki nieprzewidzianych zdarzeń.
Proces monitorowania powinien objąć następujące etapy:
Zdobycie wiedzy na temat tego, co w danym momencie powinno zostać już osiągnięte
Sprawdzenie, co faktycznie już zrobiono
Porównanie obydwu informacji i przygotowanie wniosków, czy możliwa jest terminowa
realizacja planów
W zależności od osiągniętych wyników – przygotowanie propozycji korekt
Dokonanie zmian w planach.
Planując system monitoringu należy pamiętać, że plany to tylko prognozy i nie gwarantują one
pełnego wykonania. Trzeba zdawać sobie sprawę, że mogą się zdarzyć odchylenia i określić,
jaka skala tych odchyleń będzie dla nas akceptowalna.
Monitoringiem w przypadku Grodziska Wlkp. zajmować się będzie Wydział Rozwoju Gminy.
W przypadku identyfikacji poważnych problemów w realizacji któregoś z projektów (mogących
skutkować całkowitym lub częściowym niezrealizowaniem, albo opóźnieniem), Naczelnik
Wydziału będzie zgłaszał ten fakt Burmistrzowi w celu omówienia zaistniałej sytuacji i podjęcia
środków zaradczych.
Po to, aby Program pełnił faktyczną rolę istotnego narzędzia zarządzania miastem, powinien on
być zaopatrzony w mierniki, za pomocą których będzie można śledzić, czy realizowane zadania
faktycznie przyczyniają się do osiągnięcia zaplanowanych zamierzeń.
Dla miasta Grodzisk Wlkp. sporządzono indywidualny zestaw mierników, będących
odzwierciedleniem zmian poziomu życia na jego terenie. Są to:
1) Liczba mieszkańców miasta
2) Średnia długość życia mieszkańców miasta
3) Odsetek mieszkańców z wyższym wykształceniem
4) Poziom dochodów budżetu gminy na 1 mieszkańca
5) Udział wydatków majątkowych w łącznych wydatkach budżetu gminy
6) Długość utwardzonych dróg gminnych
7) Liczba podmiotów gospodarczych (REGON)
8) Liczba przestępstw i liczba wykroczeń
9) Liczba bezrobotnych mieszkańców
10) Wyniki sprawdzianu uczniów klas VI
11) Wyniki egzaminu gimnazjalnego.
117
Oceniając w kolejnych latach skutki realizacji strategii należy wziąć pod uwagę to, że:
Wartości mierników 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 powinny się sukcesywnie zwiększać.
Wartości mierników 8 i 9 powinny się sukcesywnie zmniejszać.
Jeżeli chodzi o mierniki 10 i 11, czyli wyniki testów uczniów klas VI szkól
podstawowych i III klas gimnazjów, to nie powinny one być gorsze niż średnia dla
województwa wielkopolskiego.
6.3 Ocena skutków realizacji Programu (ewaluacja)
Ocena (ewaluacja) to spojrzenie na realizację Programu z punktu widzenia osiągnięcia
rezultatów, wpływów i potrzeb, które miały być osiągnięte. Ma ona odpowiedzieć na pytanie,
czy coś zostało zrobione dobrze.
Ocena powinna być prowadzona przez cały okres wdrażania programu. Konsekwencjami
negatywnej oceny w trakcie realizacji Programu może być:
Zakończenie danego zadania wcześniej
Zmiana celów
Zmiana sposobów realizacji.
Z kolei ocena końcowa nie wpływa na Program w trakcie jego realizacji, ale może skutkować
nowymi projektami w nowym Programie. Służy ona zbieraniu doświadczeń i wyciąganiu
wniosków na przyszłość.
W trakcie dokonywania oceny należy odpowiedzieć na poniższe pytania:
1.
Czy poszczególne zadania zostały wdrożone na czas, w ramach założonego budżetu i czy
zostały osiągnięte zaplanowane efekty? Jeżeli nie, to:
Dlaczego tak się stało?
Co możemy zrobić w przyszłości, aby uniknąć błędów?
2.
Czy osiągnęliśmy zaplanowane rezultaty (efekty)? Czy beneficjenci są zadowoleni? Jeżeli
nie, to:
Co możemy zrobić, aby zapewnić lepszą realizację w przyszłości?
Co możemy zrobić, aby zwiększyć skuteczność naszych działań?
Jeżeli tak, to czy mogliśmy to zrobić bardziej efektywnie (niższy koszt przy takim samym
efekcie)?
3.
Czy realizacja Programu przyczyniła się do osiągnięcia naszych celów strategicznych? Czy
osiągnięte rezultaty i ich wpływ na cele strategiczne mają długoterminowy charakter? Jeżeli
nie, to:
Co możemy zrobić, aby osiągnąć bardziej długoterminowy charakter wyników i lepszą
ocenę ich wpływu?
Co możemy zrobić, aby zwiększyć długoterminowy charakter osiągniętych rezultatów?
Za ewaluację skutków wdrażania Programu rewitalizacji będzie odpowiadać Wydział Rozwoju
Gminy, przekazując raport do Burmistrza Miasta, a następnie Radzie Miejskiej.
118
6.4 Ewentualne korekty Programu i jego aktualizacja
Zapisane w Programie zadania nie powinny być zatwierdzone raz na zawsze – co jakiś czas
powinny być one przeglądane i ewentualnie korygowane, bądź uzupełniane stosownie do
zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Równocześnie do dokumentu
Programu powinny być wprowadzane nowe projekty, wynikające z pojawiających się
możliwości (na przykład pozyskanie dodatkowych środków), bądź zgłaszanych potrzeb.
Przesłankami aktualizacji Programu mogą być:
1. Czas – obowiązujący Program został opracowany co najmniej kilka lat temu i od tej pory
nie był aktualizowany.
2. Nastąpiły istotne zmiany wewnątrz miasta, a szczególnie w jej otoczeniu, które należy
uwzględnić w dokumencie Programu, np. nowa perspektywa budżetu unijnego, kryzys
gospodarczy, współpraca międzygminna.
3. Początek kolejnej kadencji samorządu.
Niniejszy dokument planistyczny powinien mieć charakter kroczący. Najrzadziej na początku
każdej kolejnej kadencji Rady Miejskiej powinien być dokonany jego gruntowny przegląd
i aktualizacja wraz z przesunięciem okresu programowania.
Rolę koordynatora procesu aktualizacji Programu będzie pełnić Wydział Rozwoju Gminy.
Będzie on zbierać propozycje zmian od szefów poszczególnych pionów Urzędu Miejskiego,
przewodniczących komisji Rady Miejskiej oraz szefów jednostek gminnych, a następnie
przedstawiać je Burmistrzowi Miasta.
6.5 Komunikacja społeczna
Naczelnym celem przygotowania, a następnie wdrażania Programu jest zapewnienie
mieszkańcom miasta Grodzisk Wlkp. jak najwyższej jakości życia, rozwoju gospodarczego
i wypoczynku. Realizacja programu ma służyć lokalnej społeczności i wobec tego powinna ona
zostać powiadomiona o jej kluczowych zapisach, bowiem uchwalony przez Radę Miejską
dokument jest nie tylko „przewodnikiem” dla działań samorządu, ale pełni również funkcję
informacyjną dla mieszkańców – powinni oni dowiedzieć się z niej, jakie działania
rewitalizacyjne będą w perspektywie kolejnych lat podejmowane przez Urząd Miejski,
Starostwo Powiatowe i podległe jednostki.
Oprócz publikacji pełnej wersji dokumentu w Biuletynie Informacji Publicznej, najważniejsze
tezy Programu zostaną zaprezentowane poprzez stronę internetową Gminy.
Ważne jest także cykliczne informowanie lokalnej społeczności o postępach we wdrażaniu
programu, przede wszystkim poprzez publikację okresowych, syntetycznych sprawozdań.
Oczywiście, podobnie jak to było w przypadku sporządzenia niniejszego Programu, także proces
jego aktualizacji powinien odbywać się z udziałem przedstawicieli społeczności lokalnej, w
pierwszej kolejności radnych, przedsiębiorców i członków organizacji pozarządowych.
119
7. SPIS TABEL
Tabela 1.1. Struktura wykorzystania gruntów na terenie Grodziska Wielkopolskiego (2012 r.) . 15
Tabela 1.2. Struktura własności gruntów w Grodzisku Wielkopolskim (2013 r.) ......................... 16
Tabela 1.3. Grunty komunalne w Grodzisku Wielkopolskim wg grup rodzajowych (2012 r.) ..... 17
Tabela 1.4. Mienie komunalne w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.) ......................................... 18
Tabela 1.5. System dostarczania wody – podstawowe dane ......................................................... 20
Tabela 1.6. System odprowadzania ścieków – podstawowe dane................................................. 21
Tabela 1.7. Długość różnych kategorii dróg w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.) .................... 23
Tabela 1.8. Zasoby mieszkaniowe w Grodzisku Wielkopolskim w latach 2008-2012 .................. 26
Tabela 1.9. Wyposażenie mieszkań zamieszkanych w urządzenia infrastruktury technicznej w
Grodzisku Wielkopolskim (2005-2009) ......................................................................................... 27
Tabela 1.10. Sytuacja mieszkaniowa w Grodzisku Wielkopolskim według Narodowego Spisu
Powszechnego Mieszkań (2002 r.) ................................................................................................ 28
Tabela 1.11. Sytuacja mieszkaniowa w Grodzisku Wielkopolskim według danych Urzędu
Miejskiego (2008-2012) ................................................................................................................ 29
Tabela 1.12. Podmioty gospodarcze Grodziska Wielkopolskiego w rejestrze gminy według branż
(2008-2012) ................................................................................................................................... 31
Tabela 1.13. Podmioty zarejestrowane w systemie REGON wg sektorów i formy prawnej
działające na terenie Grodziska Wielkopolskiego (2008-2012) ................................................... 33
Tabela 1.14. Zatrudnienie w Grodzisku Wielkopolskim według sektorów gospodarki (2003r.) .. 35
Tabela 1.15. Zatrudnienie w Grodzisku Wielkopolskim według sektorów własności na tle
województwa wielkopolskiego i powiatu grodziskiego (2003 r.) .................................................. 35
Tabela 1.16. Aktywność ekonomiczna w Grodzisku Wielkopolskim ludności (2002 r.) ............... 36
Tabela 1.17. Podmioty gospodarcze (rejestr REGON) według klas wielkości (2012 r.) .............. 36
Tabela 1.18. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym
(%) w ujęciu terytorialnym (2008-2012) ....................................................................................... 37
Tabela 1.19. Wiek i wykształcenie osób pozostających na bezrobociu (2008-2012).................... 38
Tabela 1.20. Struktura wiekowa ludności Grodziska Wielkopolskiego (2012 r.) ......................... 45
Tabela 1.21. Ludność w wieku nieprodukcyjnym w ujęciu terytorialnym (2012 r.) ..................... 46
Tabela 1.22. Liczba środowisk według powodów przyznania pomocy (2012 r.) .......................... 49
Tabela 1.23. Rodzaje oraz koszty świadczeń udzielonych przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim
(2012 r.) ......................................................................................................................................... 50
Tabela 1.24. Świadczenia przyznane w zakresie ustawy o świadczeniach rodzinnych (2012 r.) . 51
Tabela 1.25. Wypłata dodatków mieszkaniowych (2012r.) ........................................................... 51
Tabela 1.26. Wsparcie Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Grodzisku Wielkopolskim
(2007-2012) ................................................................................................................................... 53
120
Tabela 1.27. Zachorowalność wśród mieszkańców Grodziska Wielkopolskiego (2012 r.) .......... 57
Tabela 1.28. Podstawowe dane o gminnym szkolnictwie przedszkolnym (2012 r.) ...................... 59
Tabela 1.29. Podstawowe dane o szkolnictwie podstawowym i gimnazjalnym (2012 r.) ............. 59
Tabela 1.30. Wykaz imprez zorganizowanych lub współorganizowanych przez CK Rondo
w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.) ........................................................................................... 69
Tabela 1.31.Podstawowe dane o Bibliotece Publicznej (2008-2012) ........................................... 73
Tabela 1.32. Odwiedziny w placówkach bibliotecznych Grodziska Wielkopolskiego (2012r.) .... 73
Tabela 1.33. Przestępczość na terenie Gminy Grodzisk Wielkopolski (2012 r.) .......................... 74
Tabela 1.34. Liczba zdarzeń wg rodzajów w gminie Grodzisk Wielkopolski (2011-2012) .......... 77
Tabela 1.35. Środowiska objęte pomocą społeczną przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim (2012
r.) ................................................................................................................................................... 78
Tabela 1.36. Wykaz rodzin korzystających ze wsparcia OPS w Grodzisku Wielkopolskim według
zamieszkiwanych ulic (2012 r.) ..................................................................................................... 79
Tabela 1.37. Typy rodzin objętych pomocą społeczną przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim
(2012 r.) ......................................................................................................................................... 81
Tabela 1.38. Świadczenia pomocy społecznej udzielone przez OPS w Grodzisku Wielkopolskim
(2012 r.) ......................................................................................................................................... 83
Tabela 1.39. Organizacje pozarządowe w Grodzisku Wielkopolskim .......................................... 84
Tabela 5.1. Zgodność projektów strategicznych Lokalnego Programu Rewitalizacji z celami
Strategii Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2013-2020 ..................................................... 109
Tabela 5.2. Zgodność projektów strategicznych z celami strategicznymi Województwa
Wielkopolskiego .......................................................................................................................... 111
Tabela 5.3. Zgodność projektów strategicznych z celami Strategii Rozwoju Kraju 2020 .......... 112
121
8. SPIS WYKRESÓW
Wykres 1.1. Klasy bonitacyjne gleb w Grodzisku Wielkopolskim ................................................. 13
Wykres 1.2. Rodzaje gruntów w mieście Grodzisk Wielkopolski .................................................. 16
Wykres 1.3. Struktura branżowa podmiotów gospodarczych (2012 r.) ........................................ 32
Wykres 1.4. Liczba podmiotów gospodarczych w Grodzisku Wielkopolskim (2008-2012) .......... 32
Wykres 1.5. Liczba podmiotów gospodarczych(REGON) na 1.000 mieszkańców (2008-2012)... 34
Wykres 1.6. Liczba podmiotów gospodarczych (rejestr REGON) na 1.000 mieszkańców w
przekroju terytorialnym (2012 r.).................................................................................................. 34
Wykres 1.7. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym
(%)w ujęciu terytorialnym (2012 r.) ............................................................................................. 37
Wykres 1.8. Zmiany liczby bezrobotnych w Grodzisku Wielkopolskim (2008-2012).................... 38
Wykres 1.9. Struktura wiekowa bezrobotnych (2012 r.) ............................................................... 39
Wykres 1.10. Liczba osób bezrobotnych według wieku (2008-2012) ........................................... 39
Wykres 1.11. Struktura osób bezrobotnych według wykształcenia (2012 r.) ................................ 40
Wykres 1.12. Liczba bezrobotnych według wykształcenia (2008-2012) ....................................... 41
Wykres 1.13. Liczba ludności Grodziska Wielkopolskiego (2003-2012) ...................................... 43
Wykres 1.14. Saldo migracji i przyrost naturalny w Grodzisku Wielkopolskim (2003-2012) ...... 44
Wykres 1.15. Ludność Grodziska Wielkopolskiego ze względu na płeć (2008-2012)................... 44
Wykres 1.16. Liczba ludności miasta według aktywności ekonomicznej (2008-2012) ................. 46
Wykres 1.17. Struktura ludności miasta według aktywności ekonomicznej (2008-2012)............. 47
Wykres 1.18. Mieszkańcy miasta Grodzisk Wielkopolski według głównego źródła utrzymania
(2002 r.) ......................................................................................................................................... 48
Wykres 1.19. Sytuacja lokalowa szkół w Grodzisku Wielkopolskim (2012 r.) .............................. 61
Wykres 1.20. Wskaźniki przestępczości na terenie gminy Grodzisk Wielkopolski (1-3) ............... 75
Wykres 1.21. Wskaźniki przestępczości na terenie gminy Grodzisk Wielkopolski (4) .................. 75

lokalny program rewitalizacji miasta grodzisk wielkopolski

Transkrypt

Podobne dokumenty

Bezpieczna woda - Grodzisk Mazowiecki

ZDARZYŁO SIĘ W SZKOLE… Rajd pieszy „Babie lato” odbył się 21

uwaga - Magdalena Węgierska Komornik Sądowy Grodzisk

Dom na sprzedaż Grodzisk Mazowiecki 193m2

informacja

KPP GRODZISK WIELKOPOLSKI "NARÓD, KTÓRY NIE PAMIĘTA

Formularz zgłoszeniowy-mieszkańcy

Dom na sprzedaż Wężyk 265m2 - oferta D-13114-6