Skażenie promieniotwórcze

Skażenie promieniotwórcze
Skażenie promieniotwórcze jest to wyższa aktywność promieniotwórcza budynków, środowiska,
organizmów żywych. Proces ten trwa od kilku godzin nawet do kilku lat (zależne od trwałości
pierwiastków promieniotwórczych w składzie opału oraz rodzaju emitowanego przez nie
promieniowania oraz jest nieprzewidywalny ze względu na zmienność kierunku wiatru.
Wyróżniamy skażenie promieniotwórcze pierwotne – powstałe z opadania substancji
promieniotwórczej pierwotnego źródła (np. obłok wybuchu jądrowego) lub wtórne – skutek
przebywania w obszarze skażonym lub zetknięcia się ze skażonymi przedmiotami).
Źródła promieniowania jądrowego dzielimy na:
Naturalne

Promieniowanie kosmiczne
Pierwiastki promieniotwórcze
Promieniowanie z górnej skorupy skorupy Ziemi
Surowce naturalne



Sztuczne
Medyczne i przemysłowe
Materiały wtórne
Elektrownie jądrowe
Awarie przemysłowe
Katastrofy komunikacyjne
Kineskopy i monitory
Izotopy promieniotwórcze







Skażenia promieniotwórcze wykrywamy metodą:




Chemiczną – polega na zmianie zabarwienia określonych substancji chemicznych dzięki
wpływowi promieniowania.
Fotograficzną – zaczernienie kliszy fotograficznej.
Luminescencyjną (zwaną też jako scyntylacyjna) – zastosowanie świecenia substancji
chemicznych dzięki promieniowaniu.
Jonizacyjną – przy wykorzystaniu jonizacji substancji napromieniowanych.
www.krizportal.eu
Sposoby ogłaszania skażenia promieniotwórczego:


Za pomocą syren: Dźwięk trwający 10 sek. powtarzany przez 3 minuty z przerwami 25-30
sek.
Przy pomocy rozgłośni radiowych, ośrodków TVP i radiofonii przewodowej:
Powtarzana trzykrotnie zapowiedź słowna:
UWAGA! UWAGA!
Ogłaszam alarm o skażeniach
.............................
(podać nazwę skażenia)
dla ...................
NUMERY ALARMOWE:
997 – policja
998 – straż pożarna
999 – pogotowie
112 – telefon alarmowy
Instrukcja postępowania po ogłoszeniu alarmu:
Przerwać pracę i natychmiast udać się do pomieszczeń ochronnych (np. schronów).
Drogi oddechowe chronić maskami gazowymi lub innymi środkami ochronnymi.
Pojazdy zatrzymujemy w taki sposób aby nie tarasowały przejazdu.
Przebywając w schronach powinniśmy siedzieć oraz unikać zbędnych ruchów.
Bezwzględnie zabronione jest palenie.
5. W przypadku braku schronu w pobliżu należy położyć się na ziemi w zagłębieniach terenu
lub za innymi osłonami.
6. Po ogłoszeniu alarmu należy starać się wyjść ze strefy skażonej jeżeli znajdujemy się w jej
obrzeżach, kierując się pod wiatr.
1.
2.
3.
4.
Jak zabezpieczyć wodę i żywność?





Zwrócić uwagę na szczelność i czystość pomieszczeń podczas produkcji lub przetwarzania
produktów oraz wody.
Transportować i magazynować produkty w sposób uniemożliwiający ich kontakt ze
środowiskiem skażonym.
Nie należy przechowywać otwartych opakowań, spożywać tylko te artykuły które nie
zostały skażone.
Odizolować ujęcia wody (studnie, pompy, źródła) obudowując je drewnianą konstrukcją z
materiałem nieprzemakalnym (papą, folią) lub szczelnie obwijać je folią zwracając uwagę
na zabezpieczenia przez zerwaniem przez wiatr.
Zadbać o teren wokoło źródła w promieniu do 2 m, tak aby woda opadowa nie miała
możliwości dostania się do zbiornika (można wykorzystać glinę lub cement).
www.krizportal.eu
Na wypadek katastrofy przygotuj:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
latarkę z dodatkowymi bateriami,
radio na baterię,
apteczkę,
zasady pierwszej pomocy,
zapas żywności i wody,
zapas worków do przechowywania żywności,
solidne obuwie.
Bądź przygotowany do ewakuacji lub do schronienia się w domu. Opracuj plan komunikowania się
na wypadek zagrożenia. Przygotuj plan oraz sposoby powrotu do domu członków twojej rodziny,
jeśli w czasie wystąpienia zagrożenia jesteście rozdzieleni (dzieci w szkole, dorośli w pracy).
Poproś krewnych lub znajomych mieszkających w innych miejscowościach aby służyli jako
miejsce kontaktu dla twojej rodziny. Zadbaj aby wszyscy członkowie twojej rodziny znali ich dane
kontaktowe.
Zachowaj spokój
Nie każdy wypadek związany z wystąpieniem promieniowania może być dla ciebie niebezpieczny.
Wypadek może dotyczyć tylko np. terenu zakładu pracy i może nie powodować zagrożeń
zewnętrznych. Uważnie słuchaj komunikatów radiowych i telewizyjnych. W komunikatach zawarte
będą dane dotyczące charakteru wypadku, stopnia zagrożenia, jego zasięg i szybkość
rozprzestrzeniania się. Wykonaj zalecenia wynikające z przekazywanych komunikatów.
Gdy powracasz do domu z miejsca zdarzenia:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
weź prysznic,
zmień buty i odzież,
schowaj noszone rzeczy do plastikowego worka i szczelnie zamknij,
gdy otrzymasz polecenie ewakuacji – niezwłocznie to wykonaj,
nasłuchuj w radiu i telewizji komunikatów o schronach i drogach ewakuacji,
zabierz rzeczy przygotowane na ewakuację.
Gdy pozostajesz w domu:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
pozamykaj okna i zabezpiecz je,
wyłącz klimatyzację, wentylację, ogrzewanie nawiewowe,
włącz radio i słuchaj komunikatów,
zamknij zasuwy piecowe i kominowe,
udaj się do piwnicy lub innych pomieszczeń znajdujących się poniżej gruntu,
pozostań wewnątrz do czasu otrzymania komunikatu, ze jest już bezpiecznie,
jeśli musisz wyjść na zewnątrz, zakryj usta i nos mokrym ręcznikiem,
przygotuj się na ewakuacje lub dłuższe pozostanie w swoim domu,
www.krizportal.eu
9. ukryj inwentarz i nakarm go przechowywana w zamknięciu paszą,
10. nie używaj telefonu, jeśli nie jest to konieczne. Linie telefoniczne są niezbędne dla akcji
ratowniczej.
11. przechowuj żywność w szczelnych pojemnikach,
12. zrezygnuj ze spożywania owoców i warzyw oraz wody z niepewnych źródeł,
13. nie zabezpieczoną żywność przed schowaniem dobrze opłucz,
14. postępuj zgodnie z zaleceniami władz, do momentu odwołania zagrożenia.
Jak postępować po odwołaniu alarmu o skażeniach promieniotwórczych?
1.
2.
3.
4.
5.
Opuścić ukrycie.
Poddać się zabiegom sanitarnym w przypadku skażenia.
Przeprowadzić dezaktywacje oraz zabiegi sanitarne żywności, zwierząt gospodarskich,
paszy, sprzętu.
Wywietrzyć dokładnie wszystkie pomieszczenia.
Stosować się ściśle do wskazówek otrzymanych od organów obrony cywilnej.
Zabiegi sanitarne jest to usuwanie z błon śluzowych, oczu, nosa i powierzchni ciała środków i
substancji, które szkodliwie działają na nasze zdrowie i życie, nawet stanowią często zagrożenie.
Dzielimy je na:


Częściowe (szybkie usuwanie substancji szkodliwych z odsłoniętych części ciała wraz z
przepłukaniem jamy ustnej, służy do niego nich indywidualny pakiet przeciwchemiczny
(IPP)
Całkowite (wielokrotne mycie całego ciała w zorganizowanych specjalnie do tego celu
punktach.
Zabiegi specjalnie – usuwanie substancji i środków dla nas szkodliwych z maszyn, urządzeń,
ubioru i budynków. Wykonywane są dwuetapowo:
 Częściowo – wykonywane natychmiast po skażeniu
 Całkowite – całkowite usunięcie lub likwidacja czynnika którego wynikiem jest skażenie.
Dezaktywacja – zneutralizowanie i usunięcie substancji promieniotwórczych z powierzchni ludzi,
zwierząt, przedmiotów, pomieszczeń i budynków.
Wpływ skażenia promieniotwórczego na organizmy żywe:
 Skutkuje degradację narządów krwiotwórczych, tkanki limfatycznej oraz szpiku kostnego
 Uszkodzenia genetyczne ze zmianami układu chromosomów w układzie rozrodczym, czego
konsekwencją są mutacje żywych organizmów
 Powstawanie nowotworów białaczki czyli nowotworu krwi, raka tarczycy piersi, płuc i
oskrzeli
 Uszkodzenia oczu, nabłonka jelitowo-żołądkowego, jajników, jąder, skóry, tkanki łącznej,
kości, wątroby, trzustki, nerek, układu nerwowego, mózgu i mięśni
 Choroba popromienna której objawami są: osłabienie organizmu, wypadanie włosów,
niedokrwistość, obniżenie odporności poprzez zaburzenia w pracy układu odpornościowego,
mdłości, bóle i zawroty głowy oraz biegunka.
www.krizportal.eu