Program Ochrony Środowiska dla Gminy Piątek

Transkrypt

PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA GMINY PI TEK
_____________________________________________________________________________________________
Za cznik Nr 1
do Uchwa y Nr XXIII/131/05
Rady Gminy Pi tek
z dnia 11 kwietnia 2005
Program
Ochrony rodowiska
dla Gminy Pi tek
Autor opracowania:
CENTRUM ZRÓWNOWA ONEGO ROZWOJU
w odzi
ul. Próchnika 1
90-406 ód
-
2005 –
1
_____________________________________________________________________________________________
1. WPROWADZENIE
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
4
STRUKTURA DOKUMENTU
ZAKRES MERYTORYCZNY PROGRAMU
P
ENIE I GRANICE
HISTORIA GMINY
ANALIZA SPO ECZNO – GOSPODARCZA GMINY
1.5.1.
1.5.2.
DANE DEMOGRAFICZNE
STRUKTURA UTRZYMANIA I ZATRUDNIENIA
1.6.
1.7.
1.8.
1.9.
1.10.
1.11.
G EOMORFOLOGIA I S UROWCE MINERALNE
G LEB Y
WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE
KLIMAT
P RZYRODA
TURYS TYKA I REKR EACJA
4
4
6
7
8
8
10
13
14
15
17
17
22
2.ANALIZA STANU RODOWISKA NATURALNEGO
23
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.7.1. ZAOPATRZENIE W WOD
2.7.2. OCZYSZCZANIE I ODPROWADZANIE CIEKÓW W GMINIE
2.7.3. FALE ELEKTROMAGNETYCZNE
2.7.4. STAN GAZYFIKACJI GMINY
2.7.5. ODNAWIALNE RÓD A ENERGII
2.7.6. SIE DROGOWA
2.7.7. LINIE KOLEJOWE I INNE RODKI TRANSPORTU
2.7.8. SIE KOMUNIKACYJNA
2.8. DIAGNOZA STANU RODOWISKA GMINY P TEK
23
24
26
27
29
29
29
29
30
31
32
32
32
35
35
36
3. ANALIZA MO LIWO CI GMINY W ZAKRESIE FINANSOWANIA ZADA
OCHRONY RODOWISKA.
37
STAN CZYSTO CI POWIETRZA
STAN CZYSTO CI WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH
STAN CZYSTO CI GLEB
H AS
G OSPODARKA ODPADAMI
SZKODY GÓRNICZE
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
3.1. INFORMACJ E OGÓLNE
3.2. ANALIZA WSKA NIKOWA ZDOLNO CI KREDYTOWEJ J EDNOSTKI
3.3.
RÓD A I SPOSOB Y FINANSOWANIA
3.3.1.
3.3.2.
METODYKA POZYSKIWANIA RODKÓW FINANSOWYCH
SPOSÓB FINANSOWANIA
37
38
39
41
42
3.4. INWES TYCJ E Z ZAKRES U OCHRONY
1998- 2003
RODOWIS KA ZREALIZOWANE W GMINIE W LATACH
3.4.1.
RODOWISKA W GMINIE P
P LANOWANE NAK ADY NA OCHRON
TEK W LATACH 2004 -2011
43
44
4. CELE I KIERUNKI DZIA
44
4.1. WYTYCZNE OGÓLNE
44
2
_____________________________________________________________________________________________
4.2. P RIORYTETY
4.3. C ELE KRÓTKO I D
P TEK
45
UGOTERMINOWE PROGRAMU OCHRONY RODOWISKA W GMINIE
5. HARMONOGRAM REALIZACJI DZIA
45
NA LATA 2004 – 2011
6. ZARZ DZANIE PROGRAMEM OCHRONY RODOWISKA I MONITORING
JEGO REALIZACJI
6.1. STRUKTURA ORGANIZACYJ NO-PRAWNA ZARZ
RODOWIS KA
O ATY ZA KORZYSTANIE ZE RODOWISKA
ADMINISTRACYJNE KARY PIENI NE
6.4. INSTRUMENTY SPO ECZNE
6.5. MONITORING REALIZACJ I P ROGRAMU
6.5.1.
57
DZANIA P ROGRAMEM O CHRONY
6.2. INSTRUMENTY PRAWNE
6.3. INSTRUMENTY FINANSOWE
6.3.1.
6.3.2.
49
KONTROLA PRZESTRZEGANIA PRAWA
57
57
58
58
59
59
61
63
7. STRESZCZENIE W J ZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
64
8. WYKAZ MATERIA ÓW RÓD OWYCH
66
9. SPIS TABEL
67
10. ZA
68
CZNIKI
3
_____________________________________________________________________________________________
1.
1.1.
Wprowadzenie
Struktura dokumentu
Program ochrony
rodowiska okre la polityk
rodowiskow , ustala cele i zadania
rodowiskowe ustalone wed ug usystematyzowanych priorytetów .
Naczeln zasad przyj
w programie jest zasada zrównowa onego rozwoju, umo liwiaj ca
harmonizacj rozwoju gospodarczego i spo ecznego gminy z ochron jej walorów
rodowiskowych. Przedstawione cele i zadania zmierzaj do stworzenia regionu realizuj cego
podstawowe zasady zrównowa onego rozwoju, czystego we wszystkich wymiarach rodowiska
naturalnego i o kompletnej infrastrukturze ochrony rodowiska, radz cego sobie z problemami
zanieczyszczenia pochodz cego z ró nych róde oraz odtwarzaj cego warto ci rodowiska
naturalnego i powi kszaj cego ró norodno
biologiczn obszarów.
W niniejszej pracy opisano aktualny stan rodowiska oraz zasobów naturalnych, zagro enia
rodowiska wynikaj ce z rozwoju gospodarczego, d ugoterminow i krótkoterminow polityk
ochrony rodowiska wraz z przewidywanymi efektami ( ocena efektów wg ustawy co 2 lata)
Dla poszczególnych elementów rodowiska oraz szacunkowe koszty wdro enia dzia
na
rzecz ochrony rodowiska.
1.2.
Zakres merytoryczny programu
Program ochrony rodowiska na lata 2004-2012 dla gminy Pi tek sporz dzono zgodnie z
ustaw
z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony
rodowiska ( dz. U. Nr 62 poz.627 ).
Opracowaniem komplementarnym jest plan gospodarki odpadami dla gminy Pi tek.
Program zosta opracowany w oparciu o istniej ce akty prawne :
Ustawy:
Ustaw z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony rodowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627),
która okre la zakres merytoryczny niniejszego opracowania
Ustaw z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.Nr 62, poz.628),
Ustaw z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustaw – Prawo ochrony rodowiska,
ustawy o odpadach oraz niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085),
Ustaw z dnia 27 marca 2003 r. r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(tekst jednolity –Dz.U. Nr 80, poz.717),
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z
pó niejszymi zmianami).
Ustaw z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i le nych (Dz.U. Nr 16,
poz. 78, z pó niejszymi zmianami
Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierz t (Dz. u. nr 111, poz. 724 z
4
_____________________________________________________________________________________________
Ustawa z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie ro lin uprawnych (Dz. U. nr 90, poz. 446 z
Ustawa z dnia 28 wrze nia 1991 r. o lasach (Dz. U. nr 101, poz. 444 z pó niejszymi
zmianami)
Ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z pó niejszymi
zmianami).
Ustaw z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym
odprowadzaniu cieków (Dz.U. Nr 72, poz. 747 pó niejszymi zmianami),
Ustaw z dnia 13 wrze nia 1996 r. o utrzymaniu cz ysto ci i porz dku w gminach
(Dz.U.Nr132, poz. 622 z pó niejszymi zmianami),
Ustaw z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (tekst jednolity – Dz.U. Nr 106 z 2000r.
z pó niejszymi zmianami
Ustaw z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz.U.Nr9, poz. 43 z
1997r., z pó niejszymi zmianami
Ustaw z dnia 11 maja 2001r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U.
Nr 63, poz.638),
Rozporz dzenia:
Rozporz dzenie Ministra rodowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporz dzania
planów gospodarki odpadami (Dz. U.03.66.620 z dnia 17 kwietnia 2003 r.),
Rozporz dzenie Ministra rodowiska z dnia 27 wrze nia 2001r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz.U. Nr 112, poz. 1206).
Cele i priorytety Programu Ochrony rodowiska s zgodne z celami i priorytetami zawartymi w
nast puj cych dokumentac h:
„Strategia Rozwoju Województwa ódzkiego”- Sejmik Województwa ódzkiego, wrzesie ,
2000r.
„Polityka Ekologiczna Pa stwa na lata 2003-2006 z uwzgl dnieniem perspektyw na 20072010” Rada Ministrów, Warszawa, grudzie , 2002
„Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej pa stwa na lata 2002-2010” Rada
Ministrów Warszawa, listopad, 2002
Narodowa strategia ochrony rodowiska na lata 2000-2006; Ministerstwo rodowiska,
Warszawa, 2000
Strategia rozwoju energetyki odnawialnej; Ministerstwo rodowiska, Warszawa, 2000
Polityka le na pa stwa (wraz z dokumentami uzupe niaj cymi, takimi jak Krajowy program
zwi kszenia lesisto ci, Strategia ochrony le nej ró norodno ci biologicznej i in.);
Ministerstwo rodowiska, Warszawa, 1999
Narodowa strategia edukacji ekologicznej; Ministerstwo rodowiska, Warszawa, 1998
ugookresowa strategia trwa ego i zrównowa onego rozwoju – Polska 2025; rz dowe
Centrum Studiów Strategicznych, Warszawa, 2000
Narodowa strategia rozwoju regionalnego; Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2000
Za enia polityki energetycznej Polski do 2020 roku; Ministerstwo Gospodarki, Warszawa,
2000
Polityka transportowa pa stwa na lata 2001-2015 dla zrównowa onego rozwoju kraju;
Ministerstwo Infrastruktury, Warszawa, 2001
redniookresowa strategia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich, Ministerstwo Rolnictwa i
Rozwoju Wsi, Warszawa, 1999
Strategia rozwoju turystyki w latac h 2001-2006 ; Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2001
Narodowy program przygotowania do cz onkostwa w Unii Europejskiej; Komitet Integracji
Europejskiej, Warszawa, 1998 (ze zmianami).
5
_____________________________________________________________________________________________
Charakterystyka gminy Pi tek
1.3.
Po
enie i granice
Mapa po
enia gminy Pi tek w powiecie
Pi tek le y w województwie ódzkim nad rzek
drogi biegn cej z odzi do Kutna i z owicza do
Naturaln granic
czyckim
Moszczenic i Malin , na skrzy owaniu
czycy.
pó nocn gminy stanowi rzeka Bzura z gminami Krzy anów i Bedlno. T dy
przebiega granica mi dzy powiatem
czyckim a kutnowskim. Pozosta e tereny s
oddzielone
od s siednich powiatów w sposób mniej wyrazisty. Od wschodu gmina Pi tek graniczy z
Bielawami, gmin powiatu owickiego. Granic zachodni stanowi gmina Góry w. Ma gorzaty w
powiecie
czyckim. Pozosta e granice biegn
gminami powiatu zgierskiego: G ownem,
Zgierzem i Ozorkowem.
Rozleg y obszar gm iny le y w Niecce
czyckiej, w pobli u skrzy owania g ównych dróg
polskich - drogi nr 1 i drogi nr 2. ". Obszar dzisiejszej gminy wynosi 13347 hektarów, a
zamieszkuje na jej terenie 6820 mieszka ców w 33 so ectwach i 42 wsiach.
W sk ad gminy wchodz
Go lub, Górki
nast puj ce so ectwa : Balków, Bielice, Boguszyce, Czerników,
ubnickie, Górki P
Konarzew, Krzyszkowice,
Le ajna, P
ka,
awskie, Janowice, Janków-Or dki, Janków, Jasionna,
ubnica, Mchowice, Micha ówka, Mys ówka, Orenice, Piaski-
awice, Pi tek, Piekary, Pokrzywnica, Rogaszyn, Su kowice I, Su kowice II,
ladków Podle ny,
ladków Rozlaz y, Sypin-Borowiec, Witów, W ostowice Wie , W ostowice
Parcel i abokrzeki. ". Powierzchnia gminy w 64% u ytkowana jest w postaci gruntów ornych,
Pod wzgl dem po
enia geograficznego gmina Pi tek znajduje si
na równinie owicko-
skiej i pradolinie warszawsko-berli skiej.
Ciekawostk jest to, e Pi tek po
ony jest w samym rodku Polski i z tego wzgl du nazywany
jest geom etrycznym rodkiem Polski o czym informuje turystów konstrukcja metaloplastyczna
ustawiona na rynku w Pi tku.
6
_____________________________________________________________________________________________
1.4.
Historia gminy
Ze wzgl du na swoje po
enie pocz tkowo Pi tek by osad targow . Prawdopodobnie nazwa
pi tku pochodzi od dnia tygodnia, w którym odbywa y si targi. Prawa miejskie otrzyma w XIV
wieku. W tym czasie by silnym o rodkiem rzemie lniczo-handlowym. W po owie XVII wieku
liczy 320 i ok.1500 mieszka ców. W tym czasie s yn
mi dzy innymi z produkcji piwa. Dalszy
rozwój Pi tku zahamowa najazd szwedzki, przede wszystkim jednak do upadku
gospodarczego przyczyni si po ar w 1681 r., który strawi ca e miasto. Od tego czasu Pi tek
nie odzyska swojej wietno ci. W 1685r. By o w nim tylko 40 domów, a 100 lat pó niej zaledwie
o 10 wi cej. W roku 1870 Pi tek utraci prawa miejskie i nie odzyska ich do dnia dzisiejszego.
Przyczyn utraty praw miejskich by udzia ludno ci Pi tku w powstaniu styczniowym. W okresie
mi dzywojennym w Pi tku powsta a fabryka maszyn rolniczych, w której mia a zatrudnienie
cz
mieszka ców. Wi kszo
ludno ci jednak zajmowa a si rolnictwem. Istnia y równie
warsztaty rzemie lnicze oferuj ce mieszka com Pi tku i okolicy swoje us ugi. Cz
mieszka ców, zw aszcza ydzi, zajmowa a si handlem. We wi kszo ci wsi istnia y maj tki
ziemskie, w których mia a zatrudnienie ludno
zamieszkuj ca okolice Pi tku. Tylko w
nielicznych wsiach, w których nast pi o uw aszczenie, zamieszkiwali najcz
ciej ma orolni
ch opi. W czasie II wojny wiatowej, podczas kampanii wrze niowej przez Pi tek i okoliczne
wsie przechodzi front walk z naje
. W wyniku dzia
zniszczony. W okresie okupacji Niemcy wysiedlili cz
wojennych Pi tek zosta cz
mieszka ców, a ludno
ciowo
pochodzenia
ydowskiego wywieziono do obozów mierci. 18 stycznia 1945r Pi tek zosta wyzwolony spod
okupacji niemieckiej. W okresie powojennym Pi tek pozosta nadal wsi . Na terenie gminy
mo na spotka wiele ciekawych miejsc wartych odwiedzenia. W centrum Pi tku usytuowany
jest pomnik symbolizuj cy geometryczny rodek polski. Wcze niej, w tym miejscu znajdowa si
pot
ny kamie .
7
_____________________________________________________________________________________________
1.5.
Analiza spo eczno – gospodarcza gminy
1.5.1.
Dane de mograficzne
Wed ug danych statystycznych na dzie
zaludnienia wynosi a 51 osób/km2.
6820 osób. G sto
Ludno
31 grudnia 2003r. gmin Pi tek zamieszkiwa o
gminy Pi tek od wielu lat wykazuje trend malej cy, proces ten przebiega
szczególnie intensywnie od po owy lat 90-tych dzisiaj. Przyczyn tego stanu jest likwidacja od
1990 r . zak adów pracy. Znaczna cz
wyje
a przewa nie do Zgierza i
m odzie y i mieszka ców w wieku produkcyjnym
odzi. Zmiany w liczbie ludno ci dok adnie przedstawia
poni sza tabela.
Tabela 1. Zmiana liczby ludno ci w gminie Pi tek w latach 1988-2003
Rok
1987 1988 1993 1995 1996 1997 1998 2000 2003
Liczba
7890 7294 7400 7292 7160 7054 7128 6927 6820
Tabela 2. Ludno
Grupy
wieku
wed ug okresu zamieszkiwania oraz grup wieku
Ogó em
Zamieszka a Przyby a
od
do miejscowo ci
urodzenia
aktualnego zamieszkania
razem
W latach1988 1989-2002
i wcze niej
Ogó em
6715
5088
0-14lat
1230
1168
15-19
538
470
20-29
929
775
30-39
790
524
40-49
1023
685
50-59
732
43
60-64
292
194
65 lat i
1181
819
wi cej
ród o: Spis Powszechny 2002 r.
1590
43
64
149
261
337
277
98
361
1188
20
34
139
302
260
92
341
402
43
44
115
122
35
17
6
20
Nie
ustalono
od
kiedy
mieszka
37
19
4
5
5
1
2
1
8
_____________________________________________________________________________________________
Tabela 3. Ludno
Wiek
wed ug p ci i wieku w gminie Pi tek
Ogó em
czy ni Kobiety
Ogó em
6715
3296
0-4
332
177
5-9
408
210
10-14
490
248
15-19
538
247
20-24
498
265
25-29
431
213
30-34
375
195
35-39
415
225
40-44
523
262
45-49
500
281
50-54
417
214
55-59
315
150
60-64
292
131
65-69
344
140
70-74
344
143
75-79
247
92
80-84
158
53
85
i
88
30
wi cej
ród o: Spis powszechny 2002
Tabela 4. Ludno
3419
155
198
242
271
233
218
180
190
261
219
203
165
161
204
201
155
105
58
ogó em
100
4,9
6,1
7,3
8,0
7,4
6,4
5,6
6,2
7,8
7,4
6,2
4,7
4,3
5,1
5,1
3,7
2,4
1,3
W
odsetkach
czy ni kobiety
100
100
5,4
4,5
6,4
5,8
7,5
7,1
8,1
7,9
8,0
6,8
6,5
6,4
5,9
5,3
6,8
5,6
7,9
7,6
8,5
6,4
6,5
5,9
4,6
4,8
4,0
4,7
4,2
6,0
4,3
5,9
2,8
4,5
1,6
3,1
0,9
1,7
Na
100m cz.
Przyp.kobiet
104
88
94
98
101
98
102
92
84
100
78
95
110
123
146
141
168
198
193
wed ug p ci i ekonomicznych grup wieku w gminie Pi tek
Wyszczególnienie
Ogó em
czy ni
Kobiety
Ogó em
W
wieku:
przedprodukcyjnym
(m czy ni i kobiety w
wieku 0-17 lat)
Produkcyjnym
(m czy ni w wieku 1864 lata,
Kobiety w wieku18-59
lat )
Poprodukcyjnym
(m czy ni w wieku 65
lat i wi cej, kobiety w
wieku 60 lat i wi cej)
Na 100 osób w wieku
produkcyjnym przypada
osób
w
wieku
nieprodukcyjnym
6715
1521
3296
778
3419
743
3852
2060
1792
1342
458
884
74
60
91
ród o: Spis powszechny 2002
9
_____________________________________________________________________________________________
1.5.2.
Struktura utrzymania i zatrudnienia
Gmina Pi tek jest gmin typowo rolnicz . W 1998 r. z rolnictwa utrzymywa o si a 5110
mieszka ców na ogóln liczb 7128 osób (ok. 70 %). Gmina dysponuje powierzchni 133,3
km 2, w tym u ytków rolnych 107,4 km 2, gruntów ornych 76,4 km 2 ,
k i pastwisk 30,5 km 2,
lasów 11,2 km 2, akwenów 0,7 km2, Dzia a tutaj1616 gospodarstw rolnych.
Na terenie gminy dzia a ogó em 225 podmiotów gospodarczych, w tym: produkcyjnych – 48,
us ugowo-handlowych – 176 i jeden z kapita em zagranicznym.
Tabela 5. Stan zatrudnienia w najwa niejszych przedsi biorstwach i instytucjach gminy Pi tek
Zak ad pracy
Liczba osób zatrudnionych
Zak ad Produkcji „TOREX” w Janowicach
225
Przedsi biorstwo Budowlano-Handlowe „ALFA” w Pi tku
43
Stadnina Koni w Walewicach Gospodarstwo Rolne Go lub
37
Rolnicza Spó dzielnia Produkcyjna w P
8
awicach
Gminna Spó dzielnia „Samopomoc Ch opska” w Pi tku
22
Poczta i Telekomunikacja w Pi tku
19
Bank Spó dzielczy w Pi tku
19
Urz d Gminy w Pi tku
14
Gospodarka Komunalno-Mieszkaniowa w Pi tku
11
Spó dzielnia Mieszkaniowa w Pi tku
3
Zespó Szkó Mechanizacji Rolnictwa w Pi tku
80
Szko a Podstawowa w Pi tku i okolicy
86
Gminny O rodek Zdrowia w Pi tku
17
W sumie
571
10
_____________________________________________________________________________________________
Na terenie gminy Pi tek bezrobocie spowodowane zosta o przez upadaj ce po 1990 r zak ady
pracy min. Zak ady Przemys u Owocowo-Warzywnego w Piekarach, Spó dzielnia Kó ek
Rolniczych w Pi tku, Pi tkowskie Zak ady Mechaniczne oraz Przedsi biorstwo ProdukcyjnoHandlowe „Wetron” w Janowicach. Znaczna cz
produkcyjnym wyje
m odzie y i mieszka ców w wieku
a przewa nie do Zgierza i odzi w poszukiwaniu pracy.
Wed ug danych ze spisu powszechnego z 2002 z w gminie Pi tek zarejestrowanych jest 411
bezrobotnych, w tym 184 kobiety. Stopa bezrobocia wynosi 13,4 %. Z danych na 31.12.2003 r
stopa bezrobocia wzros a do 18 %.
ród bezrobotnych dominuj
policealnym
osoby z wykszta ceniem gimnazjalnym, zawodowym i
rednim. W ród osób bezrobotnych dominuj
ludzie m odzi w wieku 18-24 lata;
Drug co wielko ci grup bezrobotnych stanowi mieszka cy w wieku 45-54 lata.
Tabela 6. Bezrobotni wed ug okresu poszukiwania pracy w gminie Pi tek
Wyszczegól
nienie
Okres poszukiwania pracy
Ogó em
Do 3-mcy
cznie
Ogó em
411
31
czy ni
227
23
Kobiety
184
8
ród o: Spis powszechny 2002 r
4-12 m-cy
13 m-cy i wi cej
161
95
66
218
108
110
Nieustalony
1
1
-
Tabela 7. Bezrobotni wed ug wykszta cenia w gminie Pi tek
Liczba
Ludno ci
16
W tym kobiety
9
Wykszta cenie
- wy sze
- rednie og.
146
W tym kobiety
- zawodowe
W tym kobiety
- gimnazjalne
82
94
35
155
W tym kobiety
Razem
W tym kobiety
ród o: Spis powszechny 2002 r.
58
411
184
11
_____________________________________________________________________________________________
12
_____________________________________________________________________________________________
Tabela 8. Zjawisko bezrobocia w latach 1990-2000 w gminie Pi tek i rejonie
czyckim
Bezrobotni wg stanu na dzie 31.12.2000 r.
Wyszczególnienie
Pi tek
Rej.
czycki
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998 2000 2003
103
342
415
427
400
375
348
301
323
425
411
1860
3538
4042
4338
4131
3736
3621
3095
bd
bd
bd
W gminie stale s uruchomiane dodatkowe miejsca pracy w ramach robót publicznych
finansowane z funduszy Krajowego Urz du Pracy min. przy budowie wodoci gów, oczyszczalni
cieków, chodników i roz budowie szko y podstawowej. Przez ostatnie kilka lat rocznie z tego
rodzaju prac korzysta o ok. 10 osób rocznie.
Przeciwdzia aniu bezrobociu maj s
inicjatywy i przedsi wzi cia na lokalnym rynku
pracy . Dobrym przyk adem jest istniej ca w Bia ej od 1984 r. spó ka „Consay”,
zatrudniaj ca 130 pracowników ( g ównie z terenu gminy Pi tek). Zauwa a si potrzeb
kompleksowej rozbudowy sektora handlu i us ug pod k tem maj cej szanse rozwoju
turystyki. Zdecydowanym atutem gminy w tym zakresie jest plan budowy autostrady A1 .
1.6.
Geomorfologia i surowce mineralne
Teren Gminy Pi tek usytuowany jest w obr bie Niecki
czyckiej.
13
_____________________________________________________________________________________________
W strukturze geologicznej terenów obecnej gminy Pi tek przewa aj utwory trzeciorz dowe i
starsze , sk adaj ce si
czwartorz dowych. Pod
które s
na tzw. Pod
e podczwartorz dowe oraz zwarta pokrywa utworów
e podczwartorz dowe
obejmuje szereg formacji ró nego wieku,
ród em okre lonych, wykorzystywanych w gospodarce surowców mineralnych.
W powlekaj cej ca kowicie obszar gminy pokrywie czwartorz dowej uczestniczy przede
wszystkim materia osadzony podczas kolejnych zlodowace /krakowskim i rodkowopolskim/,
a wi c glina morenowa, utwory wirowo-piaszczyste oraz i y i mu ki maj ce cz sto charakter
warstwowy. Pokrywa utworów z
wspó czesnego
onych przez l dolody stanowi bezpo rednie pod
e
ycia biologicznego i gospodarki gminy. Dostarcza ona szeregu surowców
powszechnie eksploatowanych i cennych dla budownictwa.
Bogactwa mineralne wyst puj ce w wi kszych ilo ciach zwi zane ze starszym pod
koncentruj
si
g ównie w obr bie wa u
rodkowopolskiego , którego o
em
wyznacza linia
Tomaszów Mazowiecki – Kutno. Obejm uje ona stref o szeroko ci oko o 35 km przebiegaj
mi dzy
czyc , a
pó nocnej cz
ychlinem, której centraln
ci gminy znajduj si
cz
zajmuje gmina Pi tek. W zachodnio-
piaskowce, mu owce i upki ilaste wraz z marglem, które
nadaj si do produkcji cementu. Okolice te obfituj w du e pok ady gliny u ywanej masowo do
wypalania ceg y we w asnym zakresie oraz kamieni wykorz ystywanych w budownictwie.
Du a ilo
piasku znajduje si
na wydmach lasów Witowskich. Pok ady w gla brunatnego i
czopu solnego zosta y odkryte na terenach Rogó na, a syderyty w
czycy. Z
a te nie s
obecnie eksploatowane.
a gor cych wód mineralnych wyst puj
wi kszych dolin (P
w Giecznie. W dnach rynien lodowcowych i
awice, tzw. „silne b oto” w Witowie i W ostowice ), a zw aszcza w
pradolinie warszawsko-berli skiej, wytworzy y si z
a torfu s
ce niegdy za nawóz i opa
dla rolników, a obecnie g ównie do produkcji tzw. Doniczek warzywnych.1
Pod wzgl dem rze by terenu, gmina Pi tek wyró nia si stosunkowo niewielkimi wysoko ciami
wzgl dnymi i cechuje agodno ci stoków. Wi kszo
terenu sk ada si z kilku p askich tarasów
oddzielonych od siebie liniami rzek, strumyków i g bokich rowów melioracyjnych.
1.7.
Gleby
Na terenie gminy obecnie wyst puj
gleby nizinne, w tym g ównie gleby bielicowe, brunatne,
dziny i czarnoziemy.
Najwi ksze zmiany w procesie kszta towania gleb pod wp ywem dzia alno ci cz owieka
zaobserwowano w XX wieku . W 2000r , czyli ko cz cym stulecie ogó em by o w gminie Pi tek
1667 ha gruntów zmeliorowanych na
czn liczb 7037,48 ha ziemi ornej.
Oko o 71 % obszaru gminy stanowi grunty orne, natomiast pozosta e 29 % -u ytki zielone.
Klasa bonitacyjna okre lana jest na 0,9. Jest niezbyt wysoka bior c pod uwag , e w gminie
ukszta towa o si prawdziwe zag bie warzywne.
14
_____________________________________________________________________________________________
Charakter litologiczny i morfologiczny pod
a warunkuje klasyfikacj
gleb. W obszarach
naglinowych i obni eniach den dolinnych tworz si gleby najwy szych klas bonitac yjnych w
tym rejonie( I – IV b klasa). Enklawy gleb wy szych klas zajmuj a 66,2 % powierzchni gminy.
Wi ksze koncentracje towarzysz
Janowice, Jasionna,
wsiom: Balków, Czerników, Go lub, Górki
ka, Pi tek, Piekary, Pokrzywnica, Su kowice i i
ubnickie,
abokrzeki. Rolnicy z
tych miejscowo ci zajmuj si g ównie upraw warzyw oraz buraków cukrowych.
Najwi cej gleb s abych i z ych (V – VI) jest we wsiach : Boguszyce, Janków, Konarzew,
Mchowice, Mys ówka, Piaski Le ajna, Rogaszyn, Sypin,
ladków Podle ny,
ladków Rozlaz y
oraz Witów.
Tu wyst puj
gleby przewa nie w klasie V i VI i wykorzystywane s
do uprawy
ziemniaków i ubinu nasiennego lub hodowli drobiu i trzody chlewnej. Wykazuj
yta,
one du e
niedobory wilgoci w okresie wegetacji ro lin.
Zwarte obszary Bielic, odznaczaj cych si
najmniejsz
prz ydatno ci
rolnicz , s
zaj te
przewa nie przez lasy i pastwiska.
Tabela 9. U ytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych
Wyszczególnienie
W hektarach
10394,11
9655,48
7382,03
ogó em
W odsetkach
100
92,9
71,0
Ogó em
ytki rolne
Grunty orne
w tym :
od ogi
294,52
ugory
100,52
Sady
5,7
ki
1852,08
Pastwiska
415,67
Lasy,grunty le ne 215,22
Pozosta e grunty
523,41
ród o: Powszechny Spis Rolny 2002r
1.8.
2,8
1,0
0,1
17,8
4,0
2,1
5,0
W tym gospodarstwa indywidualne
W hektarach
W odsetkach
10393,82
100
9655,29
92,9
7381,84
71
294,52
100,52
5,7
1852,08
415,67
215,22
523,31
2,8
1,0
0,1
17,8
4,0
2,1
5,0
Wody powierzchniowe i podziemne
Gmina Pi tek le y w dorzeczu Moszczenicy i Bzury oraz dziale wodnym Wis y. Najwi ksz
rzek przep ywaj
przez gmin jest Bzura, stanowi ca naturaln pó nocn jej granic .
W latach 80-tych XX wieku zosta a ona uregulowana i obecnie p ynie w skim korytem.
Wi ksze znaczenie gospodarcze dla gminy Pi tek ma zasobna w wod rzeka Moszczenica (III
rz d) p yn ca przez ca y obszar gminy jednym korytem obwa owanym od strony
k.
Obecnie dzia aj wybudowane niedawno dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej dwa jazy:
Jaz rozrz dowy dwuprzewa owy za wi ciem – 1996 r
15
_____________________________________________________________________________________________
Jaz Bugaj
- 1998 r.
Reguluj przep yw nadmiaru wody deszczowej lub pod niegowej w korycie rzeki oraz
dop yw wód do wsi Pi tek w ilo ci nie wi kszej ni 5 m 3 /s i rozdzia tych wód na
ograniczaj
koryta rzek Maliny i strugi w ilo ci odpowiednio 4 i 5 m
3
/s .Lewym przewa em nadmiar wody
wpada do rzeki Strugi a prawym do Maliny. Kana przerzutowy do
rzeki Maliny ma 3 km
ugo ci, a do Strugi – 463 m. Natomiast jaz w Bugaju odprowadza nadmiar wód Moszczenicy
kana em bocznym do stawów rybnych i przez
której d ugo
ki oraz szos Pi tek – ód , do rzeki Maliny,
wynosi na terenie gminy 12,5 km. Przez zachodni cz
gminy prz ep ywa rzeka
Struga o d .4,9 km o ma ej zasobno ci w wod .
Pr dko
rednia przep ywu wody w korycie rzeki Moszczenicy zawarta jest w granicach od 0,5
– 0,7 m/sek.
Wody Moszczenicy wykorz ystywane s
do stawów rybnych min. Prywatne stawy rybne w
Piekarach, Pokrzywnicy, Sypinie, za Krzyszkowicami przy trasie nr 72 oraz przy ul. Zgierskiej w
Pi tku i podlewania pól warzywnych w postaci tzw. zbiorników polnych. Niektórzy rolnicy
posiadaj oprócz tego studnie g binowe i przewo ne deszczownie.
W ka dej wiosce mo na spotka sadzawki s
ce jako podr czny wodopój dla inwentarza
domowego.
O ci
ci funkcjonowania i wielko ci rzek decyduj zasoby wód podziemnych. Wyst powanie
wód gruntowych jest ci le zwi zane z rze
i litologi
utworów powierzchniowych danego
obszaru. Warunki geologiczne jak i geomorfologiczne omawianego terenu sprawiaj , e wody
podziemne zwi zane z osadami piaszczystymi i piaszczysto- wirowymi wyst puj na ró nych
boko ciach.
Bardzo p ytkie wody gruntowe – do 1m g boko ci wyst puj wzd
dolin rzecznych, a
tak e w obni eniach terenowych wype nionych torfami. Wody podziemne wyst puj
na
boko ciach od 5 do 10 m i jeszcze g biej. W ostatnich latach masowo buduje si studnie
binowe i sie wodoci gow w poszczególnych so ectwach.
Do 2000 r wybudowano studnie w miejscowo ciach; Pi tek – 3; Piekary(ZPOW) – 3; Pi tek
(PZM) – 1, Pokrzywnica – 1 ; P
awice (rsp) – 1, Jaros aw Walczak (Pi tek) – 1.
Stacja wodoci gowa zosta a zbudowana w Pi tku w 1985 r i sk adaj si na ni
dwa hydrofory
i cztery filtry uzdatniaj ce wod . Od 1991 r zarz d nad stacj sprawuje ZGKIM. Woda z sieci
ywana jest do celów gospodarczych, hodowlanych i ogrodniczych oraz ga niczych i
zaopatruje obecnie 75 % ogó u gospodarstw domowych. Jest to niestety za ma o w odniesieniu
do potrzeb. Brakuje rezerw wody i mimo d ugoterminowej, planowanej rozbudowy sieci, do roku
2014 nie zostanie pokryte ca kowite zapotrzebowanie gminy na wod .
Jako
zwyk ych wód podziemnych w 1999 r .nale
a do klasy Ia - bez przekrocze
dopuszczalnych wska ników zanieczyszcze , nadaj ca si do celów pitnych bez uzdatniania.
16
_____________________________________________________________________________________________
1.9.
Klimat
Klimat gminy Pi tek, podobnie jak na ca ym ni u polskim, znajduje si
pod silnym wp ywem
zachodnich mas oceanicznych oraz wschodnich kontynentalnych, przynosz c zmienno
stanu
pogody w ró nych porach roku.
rednie temperatury w roku wynosz + 7,9 c, natomiast rednie opady – 499 mm z wahaniem
od 70 % tej warto ci w lata
najsuchsze, do 130 % w lata mokre. Gmina le y w strefie
najni szych opadów w Polsce, czego skutkiem jest proces stepowienia jej terenów.
Temperatura maksymalna w lipcu si ga do 36,1 c, a minim alna w styczniu – 27,7 c. Pierwsze
przymrozki wyst puj zwykle w po owie pa dziernika, cz sto a do po owy maja i trwaj oko o
160 dni. S powa nym utrudnieniem dla ogrodników uprawiaj cych tutaj na wielk skal sa at ,
ogórki, kapust i kalafiory. Okres trwania pokrywy nie nej si ga 60 dni.
Tabela 10.
rednie roczne temperatury i opady w gminie Pi tek
Miesi ce
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
OPADY
28,7
27,4
20,7
37,4
39,0
46,0
94,1
61,3
46,5
27,0
28,0
41,8
TEMPER. -2,5
-3,0
-1,2
7,3
12,6
14,0
18,0
16,0
13,0
8,0
3,2
-1,3
Ze wzgl du na niewielkie urozmaicenie terenu klimat jest stosunkowo jednolity na ca ej
powierzchni gminy i mimo wyst puj cych anomalii pogodowych, do
agodny. Kierunek
wiatrów jest przewa nie zachodni i pó nocno-zachodni, o du ym nasileniu wiosn i jesieni .
2
Na terenie gminy wyst puje spore nas onecznienie, w c i gu roku oko o 82 kcal/cm
powierzchni, z czego 82 % zostaje poch oni te przez powierzchni ziemi. Jest to potencjalne
ród o energii dotychczas nie wykorzystanej.
Ogólna roczna suma godzin s
pozostaje wielko
ca jest równa 1500. W cis ym zwi zku z nas onecznieniem
zachmurzenia, które jest najwi ksze w listopadzie i grudniu. rednia roczna
liczba dni pochmurnych wynosi na terenie gminy 147, przy przeci tnej krajowej 143.
Okres wegetacyjny okre lany wyst powaniem
redniej temperatury powy ej 5 c trwa od 3
kwietnia do 17 pa dziernika.
Ostatnie wielkie powodzie na terenie gminy wyst pi y w latac h: 1903, 1690, 1962, 1972
(gradobicie), 1997, 2000 (gradobicie) i 2001.
1.10.
Przyroda
Gmina Pi tek ze wzgl du na wysok jako
gleb i agodno
klimatu charakteryzuje si bogat
i ró norodn ro linno ci .
17
_____________________________________________________________________________________________
Tereny o wysokich wodach gruntowych lub zalewane okresowo s
gatunkami traw i wykorzystywane na
poro ni te ró nymi
ki - oko o 1919 ha (14 %) i pastwiska – ok. 948 ha (7 %)
gruntów gminy. Pastwiska charakteryzuj
si
mocn
darni , za ru
z
ona jest g ównie z
wieloletnich traw, ro lin motylkowych i zió . W Pi tku dzia a wspólnota pastwiskowa, która
skupia najwi ksz
powierzchni
u ytków
zielonych w
jednym
areale,
gospodarstwo rolne w Go lubiu i Rolnicza Spó dzielnia Produkcyjna w P
ki rozci gaj
si
g ównie wzd
podobnie jak
awicach.
rzek: Bzury, Moszczenicy, Maliny i Strugi, na terenach
poni ej 100 m n.p.m. S doskona ym ród em w asnych pasz niezb dnym do rozwoju hodowli.
Wiele terenów zalewowych porasta ro linno
wysuszeniu na ció
bagienna, która wykorzystywana jest po
oraz do wyplatania mat insektowych.
Coraz rzadziej spotykanymi zespo ami jest ro linno
terenach, na których wyst puj
s onolubna (halofilna), rosn ca na
zasolone wody i gleby (strefa permskich soli w okolicach
czycy, K odawy czy Ozorkowa)
Gmina Pi tek po
ona jest w obszarze o najmniejszej lesisto ci w ca ym wojewódzwie ódzkim.
Udzia lasów w ogólnej powierzchni gminy si ga 7,5 % (1070 ha). Najwi kszy kompleks le ny
wyst puje w Witowie i ma 360 ha. Obszarowo zbli ony, z do
m odym drzewostanem, jest las
w Giecznie licz cy 340 ha. Dominuj cym gatunkiem porastaj cym tereny le ne jest sosna (ok.
80 %), a nast pnie brzoza, osika i olcha. Runo le ne stanowi mchy, paprocie, jagody, borówki
i wrzosy.
Rocznie z wymienionych lasów pa stwowych pozyskuje si przeci tnie ok. 1000 m 3 drewna, w
tym: papierówki – 600 m3,
ycy tartacznej i kopalniaków – 300 m 3 oraz drewna opa owego –
100 m 3.
Nadzór nad gospodark le
sprawuje nadle nictwo w Kutnie za po rednictwem le nictwa w
Giecznie.
Oprócz bogactwa flory
w gminie mamy równie
faun
rodkowopolskich. Do pospolicie wyst puj cych ssaków nale
Do
charakterystyczn
dla lasów
: dzik, sarna i zaj c szarak.
liczn grup reprezentuj pospolicie wyst puj ce gryzonie ( myszowate i wiewiórkowate),
azy ( traszka zwyczajna i kumak nizinny) i gady ( padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka,
zaskroniec zwyczajny). Obfito
wyst puj cych tu gatunków ptaków sprawia, e jest to raj dla
ornitologów. Najpospolitsze to wróble, gawrony, szpaki, wilgi, z iemby, skowronki, sikorki
bogatki, drozdy piewaki, kawki, bociany, czaple oraz dzi cio y: pstry, redni, du y i zielony.
Spotykamy tu równie tzw. zwierzyn
own : jelenie, osie, dziki oraz ptactwo: kaczki, ba anty i
kuropatwy nad którymi piecze sprawuj
ko a owieckie: ,,Czapla” w Pi tku i ,, Ba ant” w
czycy.
Zaj ce zwykle od awia si w siatki i sprzedaje do Niemiec, Francji i W och.
Podstawowy zakres powi za
przyrodniczych w systemie ekologicznym tworz
obiekty prawnie chronione. W gminie Pi tek nale
obszary i
do nich:
18
_____________________________________________________________________________________________
Rezerwaty przyrody
Rezerwat „ silne b oto” - w Witowie , po
ony w po udniowej cz
ci lasu Witowskiego,
obok pagórków i piaszczystych wydm, z du ym rozlewiskiem wodnym, pi kn faun i
flor . Niedaleko od uroczyska znajduje si stanowisko odkrywkowe, gdzie wykopano
zabytki arc heologiczne typu krzemiemie, ceramika, rogi.
Parki wiejskie i zabytkowe
Balków - park dworski o pow. 2,68 ha , w tym staw - 0,95 ha , urz dzony w xx w, z
zachowanym uk adem kompozycyjnym za
enia parkowego o du ych warto ciach
estetycznych. Centralnym punktem kompozycji jest dwór. W parku rosn
nast puj ce
gatunki drzew: olsza czarna, brzoza brodawkowa, jesion wynios y, grab zwyczajny, lipa
drobnolistna i szerokolistna, d b szypu kowy, lipa gwia dzista, robinia akacjowa, sosna
czarna, buk zwyczajny zwis y, klon polny, wi z polny, sosna wejmutka, buk
czerwonolistny i d b szypu kowy piramidalny. W sumie 354 drzewa o ró nych
rednicach w wieku 70-80 lat. Obecnie park s
y szkole jako miejsce zabaw, gier i
wypoczynku m odzie y oraz obiekt dydaktyczny i jest w asno ci
pa stwowego
funduszu ziemi.
Go lub – park pa acowy o pow. 3,48 ha ze stawami o
cznej pow. 0,51 ha, w asno ci
pa stwowej stadniny koni w Walewicach – gospodarstwa w Go lubiu. Ze wszystkich
budowli najlepiej zachowa si pa ac w Go lubiu. Mo emy podziwia tutaj pa ac i konie.
Pa ac ten wybudowano prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku. Ówcze ni w
mogli sobie pozwoli
na budow
ciciele
pi knej rezydencji w postaci klasycystycznego,
obszernego pa acu ze wszystkimi szykanami w
ciwymi pr dom tej epoki. Wyst puj tu
nast puj ce gatunki drzew: lipa drobnolistna, d b szypu kowy, robinia bia a, jesion
wynios y, kasztanowiec, topola, osika, wierk pospolity i k uj cy, grab pospolity, brzoza
brodawkowata, wi z polny, klon zwyczajny, grusza polna, wierzba krucha, czeremcha
ameryka ska, wierzba siwa i d b czerwony. Najstarsze drzewa osi gaj wiek 120 – 140
lat.z ciekawych gatunków krzewów nale y wymieni grab pospolity, bez czarny, liw ,
tarnin , leszczyn pospolit , ligister pospolity, ja minowiec wonny, trzmielin pospolit ,
tawul wierzbolistn , porzeczk czerwon , ró
pomarszczon , kruszyn pospolit , lilac
pospolity, kalin koralow , parczelin trójlistkow i suchodrzew tatarski
Janowice - park dworski, krajobrazowy o pow 8,8 ha , z ko ca XIX w.. Pochodz cy z
ko ca XVIII wieku pa ac otoczony parkiem, stawami po wojnie s
jako miejsce
zamieszkania dla by ych pracowników gospodarstwa. Nie naprawiany i konserwowany
uleg zniszczeniu. Z pi knego parku pozosta o kilka drzew: graby, jesiony, wierzby, lipy,
19
_____________________________________________________________________________________________
kasztanowce i robinie: trzy akweny wodne wysch y i zaros y. Pa ac od 1999 r posiada
prywatnego w
ciciela, który przyst pi do jego uporz dkowania.
ka – podworski park krajobrazowy o pow. 3,47 ha.
Pa ac w
ce z otaczaj cym go parkiem powsta w drugiej po owie dziewi tnastego
wieku. W
ciciele zadbali, aby nie tyko pa ac stanowi dzie o sztuki budowlanej, ale
równie
otaczaj cy go park. Znalaz a si
w nim rzadka ro linno
: min. Ciekawe
egzemplarze cyprysika, chojny, d bu piramidalneg, altanka, kort tenisowy. Po wojnie
zosta doszcz tnie zniszczony, ograbiony i spalony. Przerzedzi si równie park, cz
drzew obumar a, cz
zosta a wyci ta. Przez pi
dziesi t lat park s
jako pastwisko
dla byd a. Zachowa o si sporo drzew 120 i 80 letnich (grabów). Obecnie park jest w
posiadaniu prywatnym.
Piekary – park dworski o pow 12 ha w stylu krajobrazowym, z pocz tku XIX w., po
Po
ony jest nad rzek Moszczenica, przy trasie na Kutno, otoczony stawami rybnymi.
Przed II wojn
pi
ony
wiatow
by zamieszka y przez rodzin
w
ciciela Piekar. W latach
dziesi tych w zabudowaniach gospodarskich powsta a przetwórnia owocowo-
warzywna. Na pocz tku lat 90 zosta sprywatyzowany. Kolejni w
ciciele doprowadzili
do ca kowitej dewastacji przetwórni. Na drzewostan pochodzenia rodzimego sk adaj si
jesiony, olchy, klony, wierzby, wierki i modrzewie. Z gat. ciekawszych mo na wymieni :
b piramidalny, czerwone buki, srebrne
wierki, lipy, graby i
ywotniki. Wiek
starodrzewiu ustalono na 150 lat.
Pokrz ywnica – park podworski, krajobrazowy, liczy 7,2 ha pow., z po owy XIX w. Z
licznymi alejami min.
wierkowymi, grabowymi i lipowymi oraz sadami w pó nocno-
wschodniej i pó nocnej cz
ci. W pó nocnych rubie ach parku znajduj si stawy rybne.
Su kowice – park dworski o pow. 2,08 ha , z po owy XIX w. G ównym elem entem
za
enia parku jest biegn cy wzd
kasztanowców i robinii, a tak e pozosta
szosy szpaler grabowy z dodatkiem lip,
ci rz dów kasztanowców przed zachodnim
frontem pa acu, skupiska topól oraz pojedyncze drzewa z gatunków: grab pospolity, lipa
ameryka ska, d b szypu kowy, wierzba bia a, liwa tarnina, klon, jawor, sosna czarna,
modrzew europejski, g óg jednoszyjkowy. Z krzewów w wi kszych ilo ciach znajduj
si : lilac zwyczajny, leszczyna pospolita, karagana syberyjska, bez czarny i nieguliczka
bia a. Najstarsze drzewa to 3 d by , licz ce ok. 300 lat., wiek pozosta ych drzew to 70 –
150 lat. Od 1996 r. w asno
prywatna.
Witów – park dworski, krajobrazowy o pow. 2,99 ha, za
ony w i po owie XIX w,
Posiadaj cy jeden z pi kniejszych, odrestaurowanych dworków po
ony jest w
malowniczym terenie na skraju lasu Witowskiego i otoczony z trzech stron przez rzek
Malin . Starodrzew oceniany jest na 120 lat. O du ej ró norodno ci gatunków min.
platany, wi zy, graby, lipy, wierki, topole i inne. Z krzewów wyst puje leszczyna, bez
20
_____________________________________________________________________________________________
czarny, trzmielina,
nieguliczka, lilac i porzeczka. W latach osiemdziesi tych obiekt
znalaz nabywc , lecz nadal wymaga szybkiej rekonstrukcji.
Park miejsko-wiejski w Pi tku -po
ony nad rzek malin , przy drodze prowadz cej do
owicza jest to miejski park publiczny, przeznaczony na rekreacj
niewielkiej pow. (2,1 ha), spe nia on szczególnie wa
namiastk
lasu.
Oprócz
przyrodnicz , b
walorów
c jedyn
ostoj
architektoniczych
i wypoczynek. Mimo
funkcj ekologiczn i stanowi
przedstawia
du
warto
rzadkich gatunków rodzimej flory le nej oraz
swoistym arboretum, z kolekcj s dziwych drzew.
Pomniki przyrody
Na obszarze gminy Pi tek wymienia si
jedynie
4 udokumentowane pomniki przyrody
ywionej ( tabela)
Tabela 11. Udokumentowane pomniki przyrody o ywionej:
L.p. Miejscowo
Przedmiot ochrony
Po
enie
Srednica w (mm)
1.
P
awice
b szypu kowy
Park P
awski
3,7 m
2.
P
awice
b szypu kowy
Park P
awski
4,75 m
3.
P
awice
b szypu kowy
Park P
awski
4,95 m
4.
Pokrz ywnica
Lipa drobnolistna
Park w Pokrzywnicy
3,20 m
Prócz wymienionych w rejestrze pomników , mo na wyró ni pi kne okazy drzew pojedy czych
w skupiskach wyst puj ce w poszczególnych, licznych parkach. Zgodnie z opini
rzeczoznawców obiekty te powinny zosta obj te ochron i wpisane do rejestru pomników
przyrody.
ówne zbiorniki wód podziemnych
Wody podziemne zalegaj
pod powierzchni
gminy Pi tek zaliczane s
do strefy najwy szej
ochrony ( O NO) i wysokiej (OWO) ochrony wód podziemnych.
Na terenie gminy Pi tek wyst puj
zbiorniki wód podziemnych zwi zanych z poziomami
trzeciorz dowymi i jurajskimi . Ich wykorzystanie przedstawiono na rysunku
21
_____________________________________________________________________________________________
1.11.
Turystyka i rekreacja
Podstawow atrakcj Pi tku jest fakt jego po
enia i uznania za geometryczny rodek Polski.
Atut ten wykorzystany zosta do organizacji ogólnopolskiej imprezy pod nazw „Zloty do rodka
Polski” oraz innych, równie ogólnopolskich imprez pod has em „Poznajemy ziemi
czyck ” i
rajd „Szlakiem bitwy pod Bzur ”
Od pocz tku XXI wieku w Pi tku odbywaj si wy cigi rowerowe po le nych drogach lasu
Witowskiego. Inicjatywa wy cigu powsta a dla upami tnienia sukcesów sportowych naszego
rodaka z Pi tku - Mieczys awa Nowickiego.
W gminie dzia aj liczne ko a owieckie, w dkarskie oraz klub motocyklowy „Pi tek”
Jednak g ówn
form
wykorzystania obszaru gminy Pi tek , jest penetracja krajobrazowo-
turystyczna i dydaktyczna ukazuj ca walory i pi kno naturalnego krajobrazu. Chodzi tu o takie
formy rekreacji jak: turystyka piesza, rowerowa i konna, a tak e specjalistyczne wycieczki
dydaktyczne i naukowe. Gmina posiada ogromny potencja turystyczny w postaci parków
dworskich i krajobrazowych z zabytkowymi pa acami, pi knymi stawami i pomnikami przyrody.
Wspania e grodziska sto kowate w Orenicach, Konarzewie i Podgórzycach ( wraz z murami z
rudy darniowej), uroczysko „Silne B oto” w Witowie, m yn na
wi ciu
podnosz
walory
turystyczno- krajobrazowe gminy.
Ruch turystyczny jest tak organizowany, aby by jak najm niej uci
liwy dla ekosystem u, a
jednocze nie nie traci nic ze swej atrakcyjno ci. Na terenie gminy wyznaczonych jest kilka
szlaków turystycznych, cie ek spacerowych i rowerowych.
22
_____________________________________________________________________________________________
Coraz modniejsz form turystyki pobytowej i wczasowej jest agroturystyka. Jej rozwój nie tylko
stymuluje rozwój gospodarstwa udzielaj cego go ciny, ale ca ej gminy dzi ki przynoszonym
dochodom. Gmina Pi tek, poprzez swoje po
enie jest gmin o ograniczonych mo liwo ciach
inwestycyjnych dla zak adów przemys owych i dzia alno ci gospodarczej. Nale y wykorzysta
jej istniej ce i niezaprzeczalne walory przyrodnicze, krajobrazowe i lokalizacyjne min. w
kierunku rozwoju:
agroturystyki.
odrestaurowania zespo ów dworkowo-parkowych
budowy kompleksu rekreacyjno-sportowego i zalewu na B oniu
nasycenia zieleni zabudowy miejskiej
Obecnie terenie gminy zarejestrowane jest jedno gospodarstwo agroturystyczne.
2.
2.1.
Analiza stanu rodowiska naturalnego
Stan czysto ci powietrza
ównym
ród em zanieczyszczenia powietrza w gminie jest nis ka emisja b
ca
bezpo rednim skutkiem stosowania w gospodarstwach domowych systemów grzewczych
opartych o piece opalane w glem – cz sto niskiej jako ci. Dotyczy to zw aszcza wi kszych
miejscowo ci o zwartej zabudowie, która uniemo liwia w
ciwe przewietrzanie terenów
nara onych na emisj i sprzyja osiadaniu zanieczyszcze na obszarach zamieszkanych.
Nieco mniejszym problemem z punktu widzenia lokalnych parametrów czysto ci
powietrza jest nis ka emisja na terenach wiejskich. Zabudowa nie jest tam tak zwarta przez co
istniej lepsze warunki przewietrzania i depozycji zanieczyszcze , a co za tym idzie relatywnie
ni sze st
enia.
Charakterystyczn
cech
niskiej emisji jest jej sezonowa zmienno
. W okresach
grzewczych notuje si wzrost emisji w porównaniu do okresów ciep ych.
Istotnym problemem w przypadku niskiej emisji jest brak inwentaryzacji róde i wielko ci
emisji oraz danych o rodzaju i ilo ci stosowanych paliw (zachodzi obawa spalania odpadów
pochodzenia komunalnego lub odpadów przemys owych z ma ych zak adów).
W gminie brak jest wi kszych punktowych
powietrza, natomiast wiej ce z
róde emisji szkodliwych substancji do
pó nocy wiatry kieruj
spor
cz
zanieczyszcze
wytwarzanych przez 12 du ych zak adów przemys owych z okolic Kutna i P ocka na tereny
gminy Pi tek. W samym Pi tku najwi cej py u emituj :kot ownie osiedlowe i lokalne , firma
TOREX oraz inne poszczególne gospodarstwa domowe ogrzewane w glem.
Na terenie gminy Pi tek, kot ownie dostarczaj ce ciep o odbiorcom zbiorowym dzia aj
jedynie w budynkach nale
cych do Spó dzielni Mieszkaniowej.
Zdecydowana wi kszo
23
_____________________________________________________________________________________________
obiektów mieszkalnych i u yteczno ci publicznej jest zaopatrywana w ciep o z w asnych
kot owni opalanych gazem lub w glem.
Wi kszo
domostw na terenie gminy jest ogrzewana indywidualnie - g ównie poprzez
ogrzewanie piecowe z u yciem w gla, co jest
powietrza. Zanieczyszczenia emitowane s
ród em niskiej emisji i zanieczyszczenia
emitorami o wysoko ci oko o 10 m, co powoduje
rozprzestrzenianie si zanieczyszcze po najbli szej okolicy.
Drugim
wa nym
elementem
niskiej
emisji
s
zanieczyszczenia
komunikacyjne
obejmuj ce takie substancje jak: tlenki azotu, w glowodory aromatyczne i alifatyczne, py y,
tlenek w gla, dwutlenek siarki, aldehydy. Emisja ta wraz z post puj cym zwi kszaniem si
ilo ci pojazdów na szlakach komunikacyjnych, wykazuje tendencj
wzrostow . Szczególnie
wysokie zanieczyszczenie powietrza substancjami pochodz cymi ze spalania paliw w silnikach
pojazdów wyst puje na skrzy owaniach dróg, przy trasach komunikacyjnych o du ym
nat
eniu ruchu biegn cych przez obszary o zwartej zabudowie lub przy usytuowaniu ruchliwej
drogi na terenie o niekorzystnej lokalizacji. Okresowe zwi kszenie wielko ci emisji wyst puje
tak e prz y wielu stosunkowo w skich trasach wylotowych z miast.
Stopie zanieczyszczenia atmosfery na danym obszarze kszta towany jest nie tylko przez
ród a emisji tam zlokalizowane; du e znaczenie ma tak e emisja nap ywowa. Wa
rol w
przenoszeniu emisji odgrywaj czynniki meteorologiczne i topograficzne. O ile te ostatnie dla
okre lonego obszaru s
ustabilizowane, to czynniki meteorologiczne wp ywaj ce na
rozprzestrzenianie zanieczyszcze s zmienne i trudne do przewidzenia.
Warunki topograficzne gminy, powoduj
podatno
jej obszaru gminy na nap yw
zanieczyszcze z miast Kutna i P ocka wraz z masami powietrza z kierunku pó nocnego. Z
drugiej strony tak ukszta towane warunki naturalne powoduj
dobre przewietrzanie terenu
województwa i brak „zalegania” zanieczyszcze , które wyst powa oby w przypadku wyra nych
zag bie typu niecki, doliny czy kotliny.
2.2.
Stan czysto ci wód powierzchniowych i podziemnych
Teren gminy odwadniany jest g ównie przez rzek Moszczenic , w mniejszym stopniu przez
Malin
i Strug
. W dolinie Moszczenicy i jej dop ywów zbudowano kilkana cie prywatnych
stawów. Ogó em na obszarze gminy znajduje si
ponad 20 wi kszych zbiorników wodnych.
Degradacja
rodowiska przyrodniczego obserwowana od szeregu lat, wywo ywana m.in.
post puj
chemizacj
rolnictwa,
niew
ciwym
stos owaniem
odpadów
pochodzenia
organicznego, rozwojem przemys u i transportu, doprowadzi a do wyniszczenia biocenoz
wodnych i obni enia ich zdolno ci do samooczyszczania si . Monitorowanie badania wód
powierzchniowych p yn cych na terenie woj. ódzkiego w roku 1997 wykaza y,
e
adna z
kontrolowanych rzek nie spe nia warunków zaplanowanej docelowo klasy czysto ci. Podczas
24
_____________________________________________________________________________________________
kontroli wykazano, i rzeka Moszczenica, która powinna spe nia kryteria II i III klasy czysto ci,
jest pozaklasowa z powodu ponadnormatywnych st
zwi zków fosforowych i azotowych.
Do najwa niejszych rzek odwadniaj cych obszar gminy nale y: Moszczenica (zlewnia
Bzury)
Z uwagi na po
enie gminy w strefie dzia ów wodnych (w tym g ówny wododzia polski),
odp yw powierzchniowy wód powierzchniowych jest bardzo niewielki. Z tego w
nie wzgl du
wszystkie rzeki s bardzo wra liwe na oddzia ywanie zanieczyszcze . Czynnikami dodatkowo
niesprzyjaj cymi utrzymaniu wysokiej jako ci wód s : brak ostatecznie rozwi zanej gospodarki
wodno - ciekowej, s siedztwo aglomeracji ódzkiej oraz niewielka lesisto
terenu przy
znacznym areale u ytków rolnych.
Wyniki monitoringu wód odp ywaj cych z terenu obejmuj cego obszar gminy, wg danych WIO
za 2002 rok, przedstawiono w poni szej tabeli ( klasy czysto ci wód okre lone wg
obowi zuj cych wówczas przepisów ).
Tabela 12. Czysto
Punkt
wód w rzekach zlewni Bzury
Rzeka
Punkt, km rzeki
Klasa
monitoringu
Wska niki decyduj ce o klasie
czysto ci
krajowego
B15
Moszczenica
Stryków, 44,3
Non
Pog, no2, zawiesiny, chlorofil a
Jak wynika z powy szego zestawienia, rzeka Moszczenica prowadzi wody pozaklasowe;
sytuacja taka utrzymuje si
od wielu lat, o czym
wiadcz
publikowane corocznie raporty z
monitoringu W IO . Warto ci najwa niejszych wska ników
wiadcz
o
oddzia ywaniu
zanieczyszcze z sektora bytowego (miano coli) oraz o znacznej eutrofizacji wód (substancje
biogenne, chlorofil a). Z drugiej jednak strony, przekraczanie zawarto ci azotynów przy braku
przekrocze
dla azotu amonowego i azotanów
wiadczy o zachodz cych procesach
samooczyszczania wód.
Z kolei rzeka Malina charakteryzuje si du
czysto ci wody i z tego te powodu by a
zawsze przedmiotem zainteresowania m odzie y i w dkarzy. W latac h 60-tych planowano
nawet wybudowanie na niej du ego zbiornika o regulowanym poziomie lustra wody, który
by zarówno dla celów rekreacyjnych (sporty wodne), jak i gospodarczych (staw rybny).
Staw mia by w przysz
Jako
ci sta si cz
ci du ego kompleksu wodnego.
wód w zbiornikach wód powierzchniowych nie jest obj ta system em monitoringu
pa stwowego.
Jako ci wód podziemnych zagra aj
g ównie zanieczyszczenia antropogeniczne.
Szczególnie niebezpieczne jest s ka enie pierwszego poziomu wód, poniewa cz
wiejs kiej zaopatruje si z uj
ludno ci
w asnych, wykorzystuj c p ytkie wody podziemne.
25
_____________________________________________________________________________________________
Na terenach wiejskich do istotnych elementów zanieczyszczenia wód podziemnych
nale
:
–
nawadnianie pól
ciekami na obszarach po
onych w pobli u du ych o rodków
miejskich,
–
stosowanie nawozów mineralnych i chemicznych rodków ochrony ro lin,
–
gnojowica powstaj ca w bez ció kowych obiektach chowu zwierz t,
–
odcieki powstaj ce przy przygotowaniu pasz,
–
wysypiska odpadów nie zabezpieczone przed przesi kami lub urz dzane „na dziko”,
–
cieki bytowo-gopodarcze na terenach pozbawionych systemu kanalizacyjnego,
kierowane do szamb i do ów ch onnych, infiltruj ce do wód podziemnych.
Ponadto
na
jako
wód
podziemnych
mo e
mie
wp yw
infiltracja
silnie
zanieczyszczonych wód powierzchniowych.
Powa nym potencjalnym zagro eniem wód podziemnych s równie sytuacje awaryjne i
katastroficzne, np. wypadki komunikacyjne przy transporcie substanc ji chemicznych, przecieki
ze zbiorników itp.
Brak jest danych odno nie cieków nielegalnie odprowadzanych z indywidualnych gospodarstw
do rowów przydro nych i okolicznych cieków oraz wywo onych na pola i do lasów, które
stanowi istotne zagro enie zarówno dla wód powierzchniowych, jak i podziemnych.
Na terenie gminy istnieje wiele terenów zagro onych powodziami,
terenów
jest skutkiem
intensywnych opadów
oraz
cz sto zalewanie
zachwianych stosunków
wodnych
(niedro nych i niedostatecznie utrzymanych rowów melioracyjnych i przydro nych).
Dawne rozlewiska od Nowego
wiatu do ul. Kutnowskiej w Pi tku zosta o osuszone przez
wykopanie g bokich rowów i sadzawek. Do
d ugo utrzymywa si teren bagnisty od strony
pó nocnej fabryki maszyn rolniczych Wac awa Makowskiego.
2.3.
Stan czysto ci gleb
Przeprowadzona przez Wojewódzki O rodek Doradztwa Rolnego (WODR) w Bratoszewicach
ocena stopnia chemicznej degradacji gleb u ytkowanych rolniczo, wykaza a metale ci
wyst puj ce na poziomie niskich st
kie
na terenie woj. ódzkiego. Stwierdzono punktowe
zanieczyszczenia takimi metalami jak: kadm, cynk i mied .
W gminie Pi tek powierzchniowo rozleg e zagro enia powoduj
czynniki naturalne,
powoduj ce erozj wietrzn i erozj wodn powierzchniow .
Na stan czysto ci gleb maj wp yw procesy chemicznej degradacji poprzez niew
zorganizowan gospodark
ciekow
ciwie
( wylewanie cieków bytowych z szamb przydomowych
na pola, do lasów i rowów przydro nych ) oraz emisj zanieczyszcze do powietrza ( spalanie
odpadów, nis ka emisja).
26
_____________________________________________________________________________________________
Specyficzne dla obszarów wiejskich s
wylewiska gnojowicy, a tak e z a agrotechnika i
chemiczna ochrona ro lin.
Na terenie gminy brak jest rozwi za technicznych ograniczaj cych rozprzestrzenianie si
ha asu (np. pasy zieleni ochronnej, ekrany akustyczne) przy drogach krajowych, wojewódzkich,
powiatowych i gminnych. Uwarunkowania przestrzenne stanowi
instalowania, tak e w przysz
ci takich rozwi za
obustronnego zabudowywania terenów le
bliskiej odleg
istotne ograniczenie dla
przy istniej cych drogach.
cych wzd
Tendencja
szlaków komunikacyjnych, cz sto w
ci od jezdni, stwarza pot gowanie zjawiska uci
liwo ci ha asu i braku
mo liwo ci jej eliminacji.
Szkodliwo
ha asu dla organizmu zale y od nat
czasu trwania. Wi kszo
ha asów w
enia d wi ku, jego cz stotliwo ci i
rodowisku (m.in. ha as drogowy) charakteryzuje si
zmiennymi poziomami w czasie. Do oceny zjawisk akustycznych, wprowadzony zosta wska nik
zwany poziomem równowa nym (ekwiwalentnym) leq. Oznacza on w przybli eniu u rednianie
zmiennego poziomu d wi ków w danym czasie obserwacji. Poziom równowa ny leq, wed ug
obowi zuj cej normy, jest jedynym normatywnym parametrem liczbowego opisu klimatu
akustycznego.
2.4.
Ha as
Na terenie gminy Pi tek zarejestrowanych jest 210 podmiotów gospodarczych, w tym
oko o 50 zajmuj cych si
produkcj , które s
potencjalnym
ród em ha asu o charakterze
przemys owym. Wyst puje tu prawie wy cznie ha as komunikacyjny, w tym najbardziej
odczuwalny ha as drogowy powodowany rosn
ilo ci samochodów osobowych i wzrostem
ilo ci przejazdów towarowych. Ruch drogowy odbywa si przewa nie w terenie zabudowanym i
po z ej jako ci drogach.
27
_____________________________________________________________________________________________
Tabela 13. Dopuszczalne poziomy ha asu w rodowisku *)
Przeznaczenie
terenu
Lp.
1.
2.
3.
4.
Dopuszczalny poziom ha asu leq [db a]
Pozosta e obiekty i grupy
Drogi lub linie kolejowe
róde ha asu
Pora dnia – czas Pora nocy –
Pora nocy –
Pora dnia – czas
odniesienia = 8
Czas odniesienia
Czas
odniesienia = 16
godz. Dnia
= 1 godz. Nocy
odniesienia = 8
godz.
najmniej
Najmniej
godz.
korzystnych
korzystna
- obszary a ochrony
uzdrowiskowej
- tereny szpitali poza
miastem
- tereny
wypoczynkowo
rekreacyjne poza
miastem
- tereny zabudowy
mieszkaniowej
jednorodz.
- tereny zabudowy
zwi zanej ze sta ym
lub wielogodzinnym
pobytem dzieci i
odzie y
- tereny domów
opieki
- tereny szpitali w
miastach
- tereny zabudowy
mieszkaniowej
wielorodz.
I
zamieszkania
zbiorowego
- tereny zabudowy
mieszkaniowej
jednorodz.
Z
us ugami
rzemie lniczymi
- tereny zabudowy
zagrodowej
- tereny w strefie
ródmiejskiej miast
powy ej 100 tys.
Mieszka ców
ze
zwart
zabudow
mieszkaniow
i
koncentracj
obiektów,
handlowych,
us ugowych
i
administracyjnych
*)
powodowanego
przez
50
40
45
35
55
45
45
40
60
50
50
40
65
55
55
45
poszczególne
grupy
ha asu,
z
wy czeniem
ha asu
powodowanego prz ez linie elektroenergetyczne oraz starty, l dowania i przeloty samolotów
powietrznych (wg za cznika do rozporz dzenia MO
z 13.05.1998 r, Dz. U. Nr 66, poz.436).
28
_____________________________________________________________________________________________
Informacji o stanie klimatu akustycznego na okre lonym terenie dostarcza monitoring
ha asu, który powinien by
w tym celu realizowany cyklicznie, w ustalonej sieci punktów
pomiarowych i zgodnie z obowi zuj cymi normami pomiarów.
Obecnie brak jest danych o monitoringu ha asu na terenie powiatu
czyckiego , a wi c i
gminy Pi tek.
2.5.
Gospodarka odpadami
Gmina Pi tek nie posiada w asnego sk adowiska komunalnego.
Najwi kszym
ród em problemów
rodowiskowych w zakresie gospodarki odpadami jest
dominuj cy udzia sk adowania ( prawie wszystkie odpady komunalne ) w zagospodarowaniu
odpadów, przy czym nie wszystkie sk adowiska posiadaj w
pozostawania poza jak kolwiek kontrol
cz
ciwe zabezpieczenia, oraz fakt
ci strumienia odpadów komunalnych, czego
rezultatem s liczne przypadki „dzikiego” sk adowania odpadów. W istniej cej sytuacji istniej
zagro enia przede wszystkim dla nast puj cych elementów rodowiska:
- zasoby wód podziemnych ,
- przestrze
przyrodnicza i walory krajobrazowe ( w zwi zku z przypadkami „dzikiego”
sk adowania odpadów na obszarach ochrony krajobrazowej i w lasach ),
- lokalne zanieczyszczanie wód powierzchniowych i gleb ( opisane w pkt. 3.2. ).
Problematyka zwi zków mi dzy gospodark
odpadami i stanem
rodowiska jest dok adniej
omówiona w planie gospodarki odpadami.
2.6.
Szkody górnicze
Na terenie gminy nie zidentyfikowano istotnych szkód wywo anych eksploatacj surowców
mineralnych.
2.7.
2.7.1.
Infrastruktura techniczna
Zaopatrzenie w wod
Za zaopatrzenie gminy w wod odpowiada ZGKiM , którego statutowym zadaniem jest :
zarz dzanie i utrzymywanie istniej cych wodoci gów so eckich i stacji wodoci gowych ,
budowa nowych wodoci gów, zarz dzanie oczyszczalni
sprawno ci
technicznej,
zarz dzanie
mieszkaniowych. ZGKiM przej
i
cieków i utrzymywanie kanalizacji w
utrzymywanie
w 1991 r. istniej
stacj
administrowanych
wodoci gow
zasobów
w Pi tku od
Wojewódzkiego Zarz du Inwestycji Rolnych w Kro niewicach.
29
_____________________________________________________________________________________________
Stacja w Pi tku czerpie wod z trzech w asnych studni g binowych, ka da o g boko ci
83 m, zasilaj c w wod
nast puj ce miejscowo ci: Pi tek, Piekary, Micha ówka,
Su kowice Pierwsze, Su kowice Drugie, Witów, Bielice, Rogaszyn, Orenice,
ka,
Krzyszkowice,
Konarzew, Le ajna, Piaski, Jasionna, Broników, Balków, Go lub, Janowice, Janówek, ubnica,
Górki ubnickie.
Woda surowa, nie zawiera zanieczyszcze bakteriologicznych, podlega procesowi uzdatniania
na stacji SUW polegaj cym na od elazianiu i odmanganianiu.
W Pokrzywnicy dzia a druga stacja wodoci gowa, dysponuj ca dwoma studniami
binowymi (po 37 m), zasila ona : Pokrzywnic , M ynów, Czerników, Mys ówk , Boguszyce,
ladków Rozlaz y, ladków Podle ny, Mchowice.
Gmina posiada 137,2 km sieci wodoci gowej (1154 przy czy w gospodarstwach domowych)
i 11,9 km sieci sanitarnej ( 193 przy czy w gospodarstwach).
Sie wodoci gowa zaspakaja w 75 % potrzeby sta ych mieszka ców gminy i w najbli szych
latach planowana jest jej dalsza rozbudowa.
2.7.2.
Oczyszczanie i odprowadzanie cieków w gminie
Gmina Pi tek jest skanalizowana w 25 %, posiada 11,9 km sieci sanitarnej ( 193 przy czy
w gospodarstwach).
Na znacznej cz
ci obszaru gminy brak jest systemu odprowadzania cieków bytowych. cieki
bytowe z gospodarstw gromadzone s najcz
ciej w zbiornikach bezodp ywowych (szambach),
a nast pnie wywo one wozami asenizacyjnymi do punktów zlewnych . Z
zjawisko wylewania
praktyk rolnicz jest
cieków na pola, do lasów lub odprowadzania do pobliskich rowów
przydro nych i lokalnych cieków. Stanowi to zagro enie dla rodowiska, szczególnie dla jako ci
wód podziemnych. Tylko nieliczne domostwa posiadaj
oczyszczalnie przydomowe. Cz
istniej cych szamb wykonanych z betonowych kr gów jest cz sto nieszczelnych.
Wody deszczowe na terenie gminy poprzez istniej ce rowy odprowadzane s
do okolicznych
cieków.
Istniej ca w gminie od 1997 r. oczyszczalnia cieków ma du
wydajno
i zaspokaja w pe ni
potrzeby mieszka ców.
Nadzór eksploatacyjny nad oczyszczalni sprawuje ZGKiM.
ównym elementem oczyszczalni jest elbetonowy zbiornik, do cieków dowo onych w max.
ilo ci 150 m 3/dob , jego zadaniem jest zmagazynowanie
dop ywie na oczyszczalnie w godzinach nocnych.
bioreaktora za pomoc
przerabia
cieków na okres ich zastoju w
cieki ze zbiornika s przepompowywane do
pompy zatapialnej, zainstalowanej w zbiorniku. Obecnie oczyszczalnia
rednio 180 m 3/dob
(docelowo 475 m 3/dob
), przy max. zapotrzebowaniu
3
godzinowym – 108 m . W latach 1998-2000 przeprowadzono 3- etapow rozbudow kanalizacji
30
_____________________________________________________________________________________________
ciekowej w Pi tku, min. przy ul. Kutnowskiej wraz z Rynkiem i ulicami: Now , Szpitaln
cz
i
ciowo Pokrzywn .
Przez najbli sze 10 lat b dzie rozbudowywana sie kanalizacyjna w gminie w celu optymalnego
wykorzystania mocy oczyszczalni.
Rada Gminy Pi tek w zakresie odprowadzania i oczyszczania cieków planuje:
-
wykorzystanie odpadów
ciekowych do produkcji nawozów
dla potrzeb
miejscowego ogrodnictwa
-
budow oczyszczalni indywidualnych przydomowych dla zabudowy rozproszonej.
Uporz dkowanie gospodarki ciekowej w najbli szych latach powinno sta si
priorytetowym
zagadnieniem ochrony rodowiska w gminie.
2.7.3.
Fale elektromagnetyczne
W gminie g ównymi ród ami pól elektromagnetycznych s :
-
stacje bazowe telefonii komórkowej i radiowej,
-
przeka nikowe stacje radiowe,
-
linie elektromagnetyczne napowietrzne (NN i WN).
W 1999 r teren gminy zosta pokryty sieci telekomunikcyjn . W Pi tku przy ul. Kutnowskiej (
w zak adzie GKiM) postawiono 53-metrowej wysoko ci maszt, na którym zainstalowano
nadajnik GSM plus. Do lipca 2000 r. w Pi tku pracowa y równie nadajniki GSM Era i Centertel,
przeniesione nast pnie na maszt wybudowany w pobliskim Giecznie.
W powiecie
czyckim nie ma zlokalizowanych
adnych o rodków produkcji energii
elektrycznej ani g ównych punktów z asilania. Przez teren powiatu przebiegaj
linie napi cia
110, 220 i 400 kV, m.in.:
Gmina jest zelektryfikowana w 100%.
Operatorem uk adu sieci dystrybucyjnej w gminie jest zak ad energetyczny w Kutnie –
oddzia w Sierpcu. Tereny zlokalizowane przy liniach 220 i 400 kV stanowi
najwi kszego zagro enia promieniowaniem jonizuj cym i wzd
obszary
tras tych linii wyst puj strefy
ochronne o szeroko ciach 90 i 60 m, w obr bie których nie mo e by lokalizowana zabudowa
przeznaczona dla sta ego pobytu cz owieka.
Linie elektromagnetyczne 400 kV i/lub linie 220 kV wymagaj stref ochronnych oraz stref
ograniczonego u ytkowania, które musz
zagospodarowania
przestrzennego.
województwa, a tak e w
W
zosta
wietle
uwzgl dnione w miejscowych planach
opracowania
ekofiz jograficznego
dla
wietle danych przytoczonych w programie ochrony rodowiska dla
województwa ódzkiego mo na stwierdzi , e na terenie gminy Pi tek nie wyst puj
istotne
zagro enia ze strony promieniowania elektromagnetycznego, ani ze strony mikrofal.
31
_____________________________________________________________________________________________
2.7.4.
Stan gaz yfikacji gminy
Gmina Pi tek podobnie jak wi kszo
nast pne 10 lat nie planuje si
gmin powiatu
czyckiego nie jest zgazyfikowana i przez
budowy sieci gazowniczej. Wynika to z nieop acalno ci
inwestycji ci gni cia gazoci gów przy roz proszonej zabudowie terenów wiejskich.
Zaopatrzenie w gaz realiz owane jest g ównie w oparciu o gaz z butli (propan-butan).
2.7.5.
Odnawialne
ród a energii
Gmina Pi tek znajduje si na obrze u strefy zalegania wód geotermalnych w pok adach
kredowych i jurajskich, ci gn cej si od odzi po Szczecin. Na terenie
gminy Pi tek zasoby
nie s rozpoznane.
Na terenie gminy wyst puje du e nas oneczenienie, w ci gu roku obszar gminy otrzymuje oko o
82 kcal/cm
2
energii ca kowitego promieniowania s onecznego, z czego 67 kcal/cm
)zostaje poch oni te przez powierzchni ziemi. Ogólna roczna suma godzin s
2
( 82 %
ca jest równa
1500, dziennie oko o 4,1 h. Jest to potencjalne ród o energii (OZE).
Obecnie wykorz ystanie energii s onecznej jest, jak na warunki polskie, przeci tne.
W gminie nie ma znacz cych ilo ci instalacji kolektorów s onecznych i ogniw fotowoltanicznych.
Mo liwe jest instalowanie kolektorów s onecznych uzupe niaj cych system y grzewcze w
zabudowie indywidualnej.
Na terenie gminy brak jest instalacji do wykorzystania energii wodnej.
Gmina Pi tek nie posiada obecnie terenów przeznaczonych pod uprawy ro lin energetycznych i
przemys owych. Nie prowadz takich upraw gospodarstwa indywidualne.
2.7.6.
Sie drogowa
Sie drogow na terenie gminy tworz ogólnodost pne drogi publiczne, które ze wzgl du na
funkcj jak pe ni dzieli si na nast puj ce kategorie, zarz dzane s przez:
drogi krajowe - Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych,
drogi wojewódzkie - z arz d województwa
drogi powiatowe - zarz d powiatu
drogi gminne – rada gminy
Do dróg krajowych zalicza si : autostrady i drogi ekspresowe, drogi mi dzynarodowe, drogi
stanowi ce inne po czenia zapewniaj ce spójno
ogólnodost pnych przej
sieci dróg krajowych, drogi dojazdowe do
granicznych, drogi stanowi ce ci gi obwodnicowe du ych
aglomeracji miejskich oraz drogi o znaczeniu obronnym. Drog krajow na terenie gminy jest:
-
A-1 przysz a autostrada prowadz ca z pó nocy na po udnie przez gmin Pi tek
32
_____________________________________________________________________________________________
Do dróg wojewódzkich zalicza si drogi inne ni krajowe, stanowi ce po czenie mi dzy
miastami, maj ce znaczenie dla województwa i drogi o znaczeniu obronnym nie zaliczone do
dróg krajowych:
droga nr 702 Kutno- Zgierz
droga nr 703
czca – owicz
Do dróg powiatowych zalicza si drogi inne ni krajowe i wojewódzkie, stanowi ce po czenia
miast b
cymi siedzibami powiatów z siedzibami gmin i siedzib gmin mi dzy sob . Ich d ugo
wynosi 49456 km, w tym powierzchni twardych 39862 km. S to:
droga nr 31571 Pi tek – Jankowice – Ba ków - Leszno
droga nr 31606 Pi tek – Pokrzywnica –Czerników – Bryski Kol
droga nr 31607 Micha ówka – Go lub - Jankowice
droga nr 31608 Pi tek – Su kowice - Jasionna
droga nr 31609 Su kowice I- Konarzew do 702
droga nr 31610 Jasionna Kol. - Konarzew
droga nr 31611 Kol. Czerników – ladków - Boguszyce
Do dróg gminnych zalicza si drogi o znaczeniu lokalnym nie zaliczone do innych kategorii,
stanowi ce uzupe niaj
wewn trznych. Ich d ugo
sie dróg s
cych miejscowym potrzebom, z wy czeniem dróg
wynosi 66,6 km.
droga nr 313001 Balków - Go lub
droga nr 313002 Go lub - Jankowice
droga nr 313003 Go lub II - Balków
droga nr 313004 P
awice – W ostowice - Or dki
droga nr 313005 P
awice – Janków – Or dki
droga nr 313006 Górki P
awskie – Or dki
droga nr 313007 Rogaszyn – Janówek
droga nr 313008 Piekary – do drogi wojewódzkiejnr 702
droga nr 313009 przez Oreniczki
droga nr 313010
ka – Orenice
droga nr 313012 przez Orenice
droga nr 313013 przez ubnic do drogi powiatowej nr 31606
droga nr 313014 przez ubnic do drogi gminnej nr 313013
droga nr 313015 abokrzeki – Górki ubnickie
droga nr 313016 Czerników – Mys ówka
droga nr 313017 Czerników do drogi powiatowej nr 31611
droga nr 313019 Boguszyce – Sypin
33
_____________________________________________________________________________________________
droga nr 313021 Broników – Bielice – Su kowice II
droga nr 313022 Piaski – Le ajna
droga nr 313023 Witów –Jasionna
droga nr 313024 Witow do drogi powiatowej nr 31610
droga nr 313025 Witów – Konarzew
Tabela 14. Udzia poszczególnych rodzajów dróg w gminie wed ug stanu w asno ciowego
Drogi
gminne
powiatowe
wojewódzkie
krajowe
62
26
12
0
Udzia w gminie
[%]
Dzi ki dzia aniom Rady Gminy z roku na rok poprawia si stan nawierzchni oraz d ugo
dróg
gminnych W samych tylko latach 1992-1998 wybudowano i zmodernizowano 80 km ró nych
dróg
cz cych so ectwa gminy Pi tek.
Gmina zak ada w swoich krótkoterminowych planach , wydanie oko o 4,2 mln z do 2006 r. na
przebudow
i modernizacj
dróg gminnych , w tym 0,5 mln z na budow
mostu na rzece
Strudze w m. Czerników
Szlaki kolejowe s do
znacznie oddalone od miejscowo ci wchodz cych w sk ad gminy.
34
_____________________________________________________________________________________________
2.7.7.
Linie kolejowe i inne rodki transportu
Sie kolejowa na terenie gminy Pi tek nie wyst puje.
2.7.8.
Sie komunikacyjna
Obs ug
komunikacyjn
przedsi biorstwo
zbiorow
komunikacji
gminy w
pa stwowej
zakresie
samochodowej
przewozu osób zapewnia
oraz
prywatni
przewo nicy
(szczególnie na trasie dojazdu do odzi). Generalnie linie PKS przebiegaj drogami krajowymi,
wojewódzkimi i niektórymi powiatowymi.
W zakresie powi za
wewn trzgminnych sie
Wszystkie wsie i miejscowo ci s
gmin i ze sob . Cz
obs
drogowa jest wystarczaj co g sta.
one komunikacyjnie, maj
po czenia z siedzibami
dróg wymaga obecnie modernizacji b
przebudowy, g ównie
szeroko ci jezdni i wzmocnienia nawierzchni..
skie korytarze komunikacyjne s
problemem powszechnym i stanowi
pewne
ograniczenie w po czeniach komunikacyjnych. Co jeszcze bardziej utrudnia warunki jazdy lub
przewozu stwarzaj c równie
monitoringowych
(w
tym
niebezpiecze stwo wypadków. W sytuacji niedostatku danych
ca kowity
jednoznacznie udokumentowa
brak
pa stwowego
wp yw niedomaga
monitoringu
ha asu)
trudno
infrastruktury komunikacyjnej na stan
rodowiska gminy. Opisane wy ej uwarunkowania, a tak e informacje zawarte w poprzednich
podrozdzia ach upowa niaj jednak do nast puj cych stwierdze :
-
przebieg w skich korytarzy komunikacyjnych w s siedztwie zabudowy, a przy
tym ich nienajlepszy stan techniczny, to przyczyna znacz cych uci
liwo ci
akustycznych zarówno na terenach miejskich, jak wiejskich;
-
znaczny udzia dwutlenku azotu w sk adzie zanieczyszcze powietrza na terenie
gminy wiadczy o udziale komunikacji drogowej w generowaniu zanieczyszcze .
-
g sta sie
fragmentacj
dróg, w tym autostrada, drogi krajowe i wojewódzkie spowodowa a
przestrzeni przyrodniczej i przyczyni a si
do degradacji lokalnych
korytarzy ekologicznych, jakimi s niewielkie doliny rzeczne
-
w miar porz dkowania gospodarki ciekowej na terenie gminy, zagro eniem dla
jako ci wód powierzchniowych (niewielkich cieków) pozostanie zanieczyszczanie
wodami opadowymi odprowadzanymi z dróg
-
uci
liwo ci zwi zane z funkcjonowaniem sieci drogowej mog by ograniczone
pod warunkiem poprawy stanu technicznego dróg, rozbudowy systemów
komunikacji publicznej oraz bezwzgl dnej eliminacji pojazdów nie spe niaj cych
wymogów technicznych.
35
_____________________________________________________________________________________________
2.8.
Diagnoza stanu rodowiska gminy Pi tek
Problem
Aktualna skala
Tendencja
problemów (0-5)
zmian
Bilans wód powierzchniowych
1
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych
2-3
Poziom wiadomo ci ekologicznej spo ecze stwa
4
Obci
3
enie rodowiska odpadami
Ha as
1
Zagro enie zasobów wód podziemnych
2
Nadzwyczajne zagro enia rodowiska
1
Zagro enie przestrzeni przyrodniczej i bioró norodno ci
2
Zagro enia gleb
2
Powietrze atmosferyczne
2
Promieniowanie elektromagnetyczne
-
Skala: 0 – sytuacja bardzo dobra, problem nie istnieje;
5 – sytuacja bardzo z a
Tendencje zmian:
- pozytywne zmiany
- negatywne zmiany
brak wyra nych zmian
brak wystarczaj cych danych dla okre lenia tendencji
Stan czysto ci gleb w gminie jest ogólnie dobry, problemem natomiast s odpady deponowane
na sk adowiskach bez wst pnego procesu sortowania, nieracjonalne nawo enie i wylewiska
gnojowicy
Zanieczyszczenie powietrza w gminie jest do
z miast po
znaczne g ównie z przyczyny nanoszenia py ów
onych w pobli u. Znacz cy wp yw na poziom zanieczyszczenia powietrza w gminie
maj punktowe ród a emisji (kot ownie indywidualne), cz sto przestarza e i nie posiadaj ce
urz dze filtruj cych.
Problem zanieczyszczenia wód powierzchniowych wynika z niedostatecznego stanu
zwodoci gowania gminy. Na terenach o zabudowie roz proszonej cieki gromadzone s w
zbiornikach bezodp ywowych (z regu y nieszczelnych), by ych studniach kopanych lub dolach
ch onnych. Cz sto wylewane s one w sposób niekontrolowany na pola, do lasu i do cieków
wodnych. Tereny zwartej zabudowy nie s w 100 % skanalizowane i w zwi zku z tym
planowana jest w latach 2004 –2006 dalsza rozbudowa sieci kanaliz acyjnej.
Zagro eniami stanu jako ci wód powierzchniowych s równie :
36
_____________________________________________________________________________________________
nawo enie mineralne i organiczne,
zanieczyszczenia powierzchniowe.
Wody podziemne s w znacznie mniejszym stopniu zdegradowane od wód powierzchniowych.
Niemniej jednak zauwa a si antropopresj równie na ich zasoby. Z uwagi na fakt, e wody
podziemne pochodz z infiltracji opadów atmosferycznych w g b ziemi, nios one ze sob
zanieczyszczenia typowe dla zagospodarowania terenu. W zwi zku z powy szym zagro enia
spowodowane s poprzez:
zanieczyszczenia w opadach atmosferycznych.
brak systemów kanalizacyjnych na terenach wiejskich - nieszczelne zbiorniki do
gromadzenia nieczysto ci,
nieprawid owo wykonane i zabezpieczone magazyny rodków ochrony ro lin i stacje
paliw,
niew
ciwe stosowanie obornika i gnojowicy, a tak e wieloletnie nieprawid owe
nawo enie mineralne i chemiczne,
W gminie nale y d
do poprawy stanu rodowiska, co wyra nie wykazuje powy sza
tabela.
ród przyczyn problemów dotycz cych rozwoju infrastruktury ochrony rodowiska nale y
wymieni niski stan wiadomo ci ekologicznej mieszka ców gminy, który wp ywa niekorzystnie
min na gospodark
odpadami. Wynika on z powa nych problemów
ekonomicznych,
znajduj cych odzwierciedlenie chocia by w wysokiej stopie bezrobocia oraz w wysokim udziale
gruntów od ogowanych. Nale y zatem zak ada , e dla rozwi zywania problemów zwi zanych
z ochron
rodowiska niezb dne b
przedsi wzi cia inwestycyjne prowadz ce do
pobudzenia gospodarki i podniesienia cywilizacyjnego poziomu ycia mieszka ców gminy.
Gmina Pi tek nie jest wolna od zagro
ekologicznych mog cych wyst pi w przypadku
zdarze o cechach katastrof. G ównymi ród ami zagro
s : niezabezpieczone tereny przed
powodziami, trasy przewozów substancji niebezpiecznych (w tym planowana autostrada A1 )
3.
Analiza mo liwo ci gminy w zakresie finansowania zada
ochrony rodowiska.
3.1.
Informacje ogólne
Rysunek: bud et gminy w uk adzie zadaniowym
37
_____________________________________________________________________________________________
BUD ET GM INY
BUD ET
INWESTYCYJNY
Zewn trzne ród a
finansowania
BUD ET OPERACYJNY
Dotacje i subwencje
Gospodarka komunalna
Inwestycje
Kredy ty bankowe
Obligacje komunalne
Fundusze pomocowe
Inwesty cje
wspó f inansowane
przez gmin i inne
insty tucje
Mieszkania komunalne
wiata, kultura, sport
Opieka spo eczna
Administracja
Oprac: t.doma ski
Wyodr bnienie w bud ecie gminy dwóch podstawowych zbiorów
rodków finansowych
(bud etu operacyjnego i bud etu inwestycyjnego) pozwala na racjonalizacj
umo liwia prowadzenie
bie
cych analiz
dochodów i wydatków gminy, w tym na ochron
3.2.
finansowych oraz
wydatków,
przewidywanie przysz ych
rodowiska.
Analiza wska nikowa zdolno ci kredytowej jednostki
administracyjnej
Wska niki charakteryzuj ce zdolno
kredytow gminy przedstawiaj si tak jak to pokazuje
rysunek
Wska nik dochodowo ci jest miernikiem zamo no ci. Im wy szy poziom tego wska nika tym
gmina z wi ksz
atwo ci wykonuje zadania publiczne na rzecz swoich mieszka ców.
Wska nik inwestycyjny okre la udzia inwestycji w wydatkach i jest zwi zany z poziomem
zamo no ci gminy.
Wska nik zad
enia 1 okre la na ile gmina b dzie mog a prowadzi obs ug bie
cych
zobowi za na poziomie dochodów wykonanych w roku ubieg ym.
Wska nik zad
enia 2 okre la, czy zad
enie gminy nie przekroczy 15% wysoko ci
dochodów.
Wska nik mo liwo ci zad
bie
enia okre la relacj d ugu gminy w stosunku do dochodów w roku
cym (max 60% dochodów).
Wska nik struktury 1 okre la poziom rodków w asnych gminy. Dope nienie do stu okre la
udzia uzyskanych rodków obcych w rodkach finansowych.
Wska nik struktury 2 okre la poziom wydatków poniesionych na realizacj zada w asnych.
Dope nienie do stu tego wska nika okre la udzia sp at pozyskanych rodków obcych w
rodkach finansowych.
Poziom wydatków finansowych okre la stopie obci
enia gminy z tytu u obs ugi zad
enia
38
_____________________________________________________________________________________________
Rysunek: interpretacja graficzna modelu analizy finansowej
300 000 000
250 000 000
200 000 000
150 000 000
100 000 000
50 000 000
0
1994
1995
1996
Wolne rodk i
3.3.
1997
1998
1999
Zaci gni cie kredytów
2000
2001
2002
Nadwy ka
2003
2004
Inwestycje
2005
2006
Obs uga kredytów
ród a i sposoby finansowania
Analiza ekonomiczno – finansowa bud etu gminy jest nieod czn
ochrony
rodowiska, gdy
mo liwo ci finansowania zada
cz
ci programu
infrastrukturalnych z bud etu
gminnego s
ograniczone, a zadania inwestycyjne, które stoj przed samorz dami s bardzo
du e. Stan
rodowiska przyrodniczego w Polsce ulega jednak stopniowej poprawie dzi ki
wzrostowi nak adów inwestycyjnych na jego ochron . Przeznaczenie rodków w bud ecie na
dan
sfery
inwestycj jest bardzo wa nym elementem planowania, gdy samorz d finansuje ró ne
ycia spo eczno ci lokalnej. Maj c
wiadomo
znaczenia planowanych inwestycji dla
poprawy stanu rodowiska naturalnego stwierdza si , e wielko
daleko wykracza poza mo liwo ci finansowe, st d te
projektowanych zamierze
realizacja wnioskowanych zada
jest
mo liwa wy cznie prz y wspomaganiu ich wykonywania ze róde zewn trznych.
ród a finansowania inwestycji komunalnych:
rodki w asne inwestora (gminy)
rodki krajowe pomocowe
-fundusze strukturalne unii europejskiej.
rodki komercyjne
Przyj te kryteria oceny i wyboru róde finansowania:
- minimalizacja udzia u rodków w asnych w finansowaniu inwestycji
- maksymalizacja udzia u dotacji ze róde krajowych i UE.
Najwa niejsze ród a pozyskiwania krajowych rodków finansowych
- Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
- Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
39
_____________________________________________________________________________________________
- Powiatowy i Gminny Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej
- Ekofundusz
a tak e:
- Agencja Rozwoju Komunalnego
- Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Funt w Warszawie
- Polska Agencja Rozwoju Regionalnego
- GEF- Fundusz na rzecz globalnego rodowiska
W zakresie ochrony rodowiska, rozwoju regionalnego i rozwoju wsi funkcjonuj
m.in.: takie
organizacje i fundusze jak:
NARODOW Y FUNDUSZ OCHRONY
RODOWISKA I GOSPODARKI WODNE J
– najwi ksza instytucja finansuj ca przedsi wzi cia ochrony
rodowiska o zasi gu
ponadregionalnym i ogólnokrajowym w Polsce.
WOJEWÓDZKI
FUNDUSZ
OCHRONY
RODOWISKA
I
GOSPODARK I
WODNEJ – dofinansowuje zadania z zakresu ochrony rodowiska i gospodarki wodnej
z uwzgl dnieniem celów okre lonych w ustawie z dnia 27.04.2001roku. Prawo ochrony
rodowiska ( Dz. U. nr 62 poz. 627 z 2001r. ) i Polityce Ekologicznej Pa stwa.
POWIATOW Y
FUNDUSZ
OCHRONY
RODOWISKA
I
GOSPODARK I
WODNEJ- dofinansowuje zadania z zakresu ochrony rodowiska i gospodarki wodnej
w podleg ych gminach.
GLOBAL ENVIRONMENTAL FACILITY –
wiatowa organizacja o charakterze
kapita owego funduszu celowego na rzecz ochrony rodowiska.
PROGRAM WWF DLA POLSKI – krajowe prz edstawicielstwo mi dzynarodowej
organizacji World Wild Fund.
NARODOW A FUNDACJA OCHRONY
RODOWISKA - fundacja zajmuj ca si
opracowywaniem ekspertyz w zakres ie ochrony rodowiska oraz edukacj ekologiczn .
FUNDACJA PARTNERSTWO
DLA
RODOWISKA – Fundacja promuje
dzia ania na rzecz ekorozwoju.
40
_____________________________________________________________________________________________
REGIONALNE
CENTRUM
EKOLOGICZNE
NA
EUROP
RODKOW
WSCHODNI – wspomaga swobodn wymian informacji oraz udzia spo ecze stwa w
podejmowaniu decyzji dotycz cych ochrony rodowiska
3.3.1.
Metodyka pozyskiwania rodków finansowych
- okre lenie celu, priorytetu i wybór zadania
- uzasadnienie wyboru Projektu (zadanie inwestycyjne – zgodne z Programem Ochrony
rodowiska )
- uzasadnienie przyj tego rozwi zania technicznego ( Opracowanie Koncepcji ProgramowoPrzestrzennej je eli jest uzasadniona ).
- uzasadnienie ekonomiczne i sposób finansowania z uwzgl dnieniem pokrycia w asnego
udzia u finansowego w zadaniu, analiza korzy ci i strat ( Opracowanie Studium Wykonalno ci
dla zadania ).
- wykonanie projektu budowlanego wraz z uzyskaniem pozwole
wymaganych polskim
prawem.
- dostosowania wielko ci inwestycji do bie
cych potrzeb z zabezpieczeniem mo liwo ci
rozbudowy.
-
wykazania mo liwo ci finansowania kosztów eksploatacyjnych po zako czeniu inwestycji
41
__________________________________________________________________________________________
3.3.2.
Sposób finansowania
Pomoc z Unii Europejskiej w postaci Funduszy Strukturalnych (
realizowana w formie zwrotu cz
ci poniesionych przez gmin
EFRR i EFS ) jest
kosztów kwalifikowanych
zadania do wysoko ci okre lonej w umowie w ramach ZPORR. Samorz d musi w bud ecie
gminy na rok, w którym ma by realizowana inwestycja finansowana ze rodków unijnych,
zarezerwowa
rodki finansowe w wysoko ci kosztów kwalifikowanych, przewidzianych w
harmonogramie inwestycji – opracowanym w Studium W ykonalno ci.
Z harmonogramu finansowania zamierzenia inwestycyjnego oraz umowy na refinansowanie,
wynika wysoko
rodków krajowych – pomostowych, koniecznych dla posiadania w asnych
min. 25 % rodków kosztów kwalifikowanych i cz
niezb dna dla zrealizowania zadania w
danym roku.
W celu przygotowania inwestycji do realiz acji, do momentu otrzymania promesy o
przyznaniu unijnych
rodków w ramach ZPORR, benefic jenci (samorz dy) musz
kwalifikowane zwi zane z
zadaniem
tzn.
koszty
opracowania:
koncepcji,
koszty
studiów
wykonalno ci, projektu budowlanego, ekspertyz, itp., koszty nadzoru inwestorskiego,
archeologicznego itp .pokry z w asnych rodków bud etowych. Koszty te, podlegaj takim
samym regu om jak pozosta e koszty zadania i mog
podlega zwrotowi ze rodków UE.
rodki w asne gminy wymagane, s to rodki finansowe gminy, które gmina b dzie musia a
zaanga owa w ca
zadania inwestycyjnego. Po zako czeniu etapu realiz acji zadania
kwota refinansowania uj ta w um owie zostaje przelana na konto gminy.
Przy podpisywaniu umowy Gmina musi zatem mie zarezerwowan
w swoim bud ecie ca
kwot
koszty
odpowiadaj
kosztom
inwestycji,
które
stanowi
kwalifikowane
przedsi wzi cia.
Gminy cz sto nie posiadaj
rodków w asnych w wymaganej wysoko ci. Obecne s
ród a i instrumenty finansowe na uzyskanie wymaganych
krajowe
rodków w asnych w formie
kredytów „pomostowych” pozwalaj ce Gminom na podj cie stara o Fundusze Strukturalne
UE.
Funkcjonuj tak e inne formy uzupe niania kwoty rodków w asnych jak: po yczki, kredyty,
udzia partnera prywatnego.
W ramach ZPORR infrastruktura ochrony rodowiska obj ta jest :
Priorytetem 1 : Rozbudowa i modernizacja infrastruktury s
cej wzmacnianiu
konkurencyjno ci
Regionów.
42
__________________________________________________________________________________________
Dzia aniem 1.2. – infrastruktura ochrony rodowiska
Dla projektów o kosztach kwalifikowanych powy ej 1 mln EURO
Priorytetem 3 : Rozwój lokalny
Dzia aniem 3.1. – Obszary wiejskie
Dzia aniem 3.2. – Obszary podlegaj ce resteukturyzacji
Dzia aniem 3.3. – Zdegradowane obszary miejskie, poprzemys owe i powojskowe.
Dla projektów ma ych do 1 mln EURO
Metodyka pozyskiwania rodków w ramach ZPORR – przedstawiona jest w tabeli –
za cznik nr.1.
3.4.
Inwestycje z zakresu ochrony rodowiska zrealizowane w gminie w
latach 1998- 2003
1999 r - budowa III etapu kanalizacji sanitarnej o d ugo ci 3954 mb sieci i
pod czenie 69 odbiorców – koszt 714 tys. z
1999r. – doprowadzenie wodoci gu o d . 2524 mb (przy cza 730 mb) do
Krzyszkowic i pod czenie 24 odbiorców- koszt 97,6 tys. z
2000 r. – budowa sieci wodoci gowej do Balkowa i
ki o d . 17715 mb dla 132
odbiorców – koszt 735 tys. z
2001r. – budowa wodoci gu Konarzew- Witów o d . 13598 mb dla 77 odbiorców –
koszt 371 tys. z
2001 r. – budowa drogi w Janowicach o d 1524 mb. I pow. 5580 m 2 – koszt 261
tys. z
2002 r. – budowa wodoci gu w ubnicy o d . 2167 mb. dla 18 odbiorców – koszt
63,5 tys. z
2003 r. – zrealizowano inwestycj rozpocz
w 2001 r – budow hali sportowej
43
__________________________________________________________________________________________
3.4.1.
Planowane nak ady na ochron
2011
rodowiska w gminie Pi tek w latach 2004 -
2004 r. – 12 000 z , 2005 r. – 13 000 z , 2006 r. – 14 000 z , 2007 r. – 15 000 z , 2008 r. – 15
000 z , 2009 r. – 15 500 z , 2010 r. – 16 000 z , 2011 r. – 16 500 z .
4.
Cele i kierunki dzia
4.1.
Wytyczne ogólne
Zgodnie z Polityk Ekologiczn Pa stwa musz one okre la przede wszystkim:
cele polityki ekologicznej na terenie gminy,
wybrane priorytety wraz z uzasadnieniem ich wyboru,
rodzaj i harmonogram dzia
, których podejmuje si gmina,
rodki niezb dne do osi gni cia za
onych celów, w tym mechanizmy prawno -
ekonomiczne i rodki finansowe.
Zaplanowane cele, priorytety, dzia ania (zadania) i
rodki musz
zosta zdefiniowane dla
ka dego z obszarów ochrony rodowiska, którymi zajmuje si dana gmina, a wi c:
gospodarowania odpadami,
stosunków wodnych i jako ci wód,
jako ci powietrza,
ochrony gleb,
ochrony przyrody, w tym ró norodno ci biologicznej i krajobrazowej.
Cz
ci
gminnego programu ochrony
rodowiska jest Plan Gospodarki Odpadami, który
okre la:
aktualny stan gospodarki odpadami w gminie,
prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,
dzia ania zmierzaj ce do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami,
instrumenty finansowe s
ce realizacji zamierzonych celów,
system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów.
Plan Gospodarki Odpadami definiuje i okre la:
rodzaj, ilo
,
ród o pochodzenia odpadów, które maj
by
poddane procesom
odzysku lub unieszkodliwiania,
rozmieszczenie istniej cych instalacji i urz dze
do odzysku lub unieszkodliwiania
odpadów, wraz z wykazem podmiotów prowadz cych dzia alno
w tym zakresie,
44
__________________________________________________________________________________________
dzia ania zmierzaj ce do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilo ci
odpadów i ich negatywnego oddzia ywania na
rodowisko oraz prawid owego
post powania z nimi, w tym ograniczenia ilo ci odpadów ulegaj cych biodegradacji
zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na sk adowiska,
projektowany system gospodarowania odpadami.
rodzaj i harmonogram realizacji przedsi wzi
,
harmonogram uruchamiania rodków finansowych i ich ród a.
4.2.
Priorytety
Na podstawie powy szych dokumentacji przyj to nast puj ce priorytety dla realizacji
Programu Ochrony rodowiska w gminie Pi tek:
1.
Zachowanie i wzbogacenie walorów przyrodniczo-krajobrazowych gminy
2.
Przywrócenie równowagi przyrodniczej na obszarach rolniczych
3.
Poprawa jako ci wód powierzchniowych
4.
Minimalizacja zagro
5.
Zachowanie naturalnej rze by terenu, struktury geologicznej i likwidacja powsta ych
dla jako ci wód podziemnych
szkód
6.
Racjonalne wykorzystanie zasobów glebowych i surowców mineralnych
7.
Bezpiecze stwo ekologiczne (powodzie, po ary, zagro enia chemiczne)
8.
Edukacja ekologiczna i promocja walorów przyrodniczych gminy
9.
Zmniejszenie obci
enia rodowiska odpadami
Priorytety te s akceptowane przez Rad gminy.
4.3.
Cele krótko i d ugoterminowe programu ochrony rodowiska w gminie
Pi tek
Przyj to nast puj ce cele i kierunki dzia
w gminie do realizacji w latach 2004-2011
I.
Zachowanie i wzbogacenie walorów przyrodniczo-krajobrazowych gminy.
-
odtwarzanie buforowych stref ro linnych wzd
-
restytucja siedlisk mokrad owych i renaturyzacja dolin niewielkich cieków,
-
zak adanie zadrzewie oraz trawników przy ulicach
-
wspieranie inicjatyw na rzecz zwi kszania udzia ów obszarów chronionych,
-
odnowa zabytkowych za
cieków wodnych,
pa acowo-parkowych,
45
__________________________________________________________________________________________
-
wykonanie uproszczonych planów zalesie
i inwentaryzacja stanu lasów
prywatnych.
II.
Przywrócenie równowagi przyrodniczej na obszarach rolniczych.
-
wdra anie modelu rolnictwa zgodnego z zasadami zrównowa onego rozwoju, w
tym rolnictwa zintegrowanego i ekologicznego,
-
zachowanie ró norodno ci biologicznej siedlisk pó naturalnych,
-
przywracanie stref buforowych (ekotonów) na granicach terenów u ytkowanych
rolniczo,
-
tworzenie i rozwój gospodarstw ekologicznych,
-
zwi kszanie udzia u trwa ych u ytków ekologicznych – w tym
zadrzewie
/zakrzewie
k, pastwisk, i
ródpolnych,
-
zalesianie gruntów rolniczych najni szej klasy bonitacyjnej,
-
odtwarzanie korytarzy ekologicznych i lokalnych ostoi przyrodniczych na
terenach u ytkowanych rolniczo,
-
wapnowanie gleb.
-
ochrona terenów ródliskowych rzek i potoków,
-
ochrona mokrade w dolinach rzek i potoków,
-
wdra anie zamkni tych obiegów wody w zak adach przemys owych (zw aszcza
w przetwórstwie rolno-spo ywczym),
-
zagospodarowanie wód opadowych w gospodarstwach domowych i zak adach
przemys owych,
-
budowa/odbudowa niewielkich zbiorników wodnych i mokrade o znaczeniu
lokalnym,
-
tworzenie oczek wodnych na terenach po wyrobiskach surowców mineralnych (w
zakresie zgodnym z uwarunkowaniami terenowymi),
-
budowa zbiorników ma ej retencji,
-
odbudowa
i
rozbudowa
sieci
melioracyjnej
i
nadanie
jej
charakteru
nawadniaj cego.
III.
Poprawa jako ci wód powierzchniowych oraz zachowanie zasobów wód
podzie mnych.
-
rozbudowa kanalizacji oraz indywidualnych systemów oczyszczania cieków,
-
budowa oczyszczalni przydomowych na terenach nie przewidzianych do
skanalizowania,
-
propagowanie zasad nawo enia gruntów w zgodzie z kodeksem dobrych praktyk
rolniczych,
-
dzia ania zwi zane z ochron wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniami
obszarowymi,
46
__________________________________________________________________________________________
-
modernizacja dróg w zakresie odwodnienia oraz ewentualnej instalacji urz dze
retencjonuj cych i podczyszczaj cych wody opadowe,
-
stopniowa eliminacja nieszczelnych zbiorników do gromadzenia nieczysto ci
(szamb) w miar rozwoju sieci kanalizacyjnych,
-
eliminacja u ytkowania do ów ch onnych i by ych studni kopanych jako szamb,
-
rozwój sieci tras rowerowych,
-
modernizacja sieci wodoci gowej,
-
modernizacja uj
wody z dostosowaniem do norm i wymogów dotycz cych
jako ci wody,
-
rozbudowa infrastruktury technicznej w terenach rekreacyjnych
IV.
Poprawa jako ci powietrza.
-
zmniejszenie emisji zanieczyszcze
z indywidualnych systemów grzewczych i
lokalnych kot owni (zmiana no ników energii i termorenowacja budynków),
-
dofinansowanie budowy lokalnych ciep owni na biomas
i innych systemów
wykorzystuj cych odnawialne ród a energii,
-
lokalizacja na terenie gminy plantacji ro lin energetycznych (np.wierzby, malwy
pensylwa skiej),
-
rozpatrzenie mo liwo ci wykorzystania wód geotermalnych do zaspokojenia
potrzeb energetycznych (ciep owniczych),
-
prace remontowe i modernizacyjne oraz rozbudowa systemu dróg sprzyjaj cych
poprawie p ynno ci ruchu
V.
Podniesienie
wiadomo ci ekologicznej mieszka ców i promocja walorów
przyrodniczych.
-
udzia w upowszechnianiu informacji o zasadach rolnictwa ekologicznego i
rolnictwa integrowanego,
-
udzia w upowszechnianiu zasad zawartych w Kodeksie Dobrych Praktyk
Rolniczych,
-
udzia
w
upowszechnianiu
informacji
o
informacji
na
mo liwo ciach
wykorzystania
temat
i
odnawialnych róde energii,
-
udzia
w
upowszechnianiu
zasad
mo liwo ci
termomodernizacji budynków,
-
udzia w upowszechnianiu informacji na temat mo liwo ci oszcz dzania wody i
wykorzystania
wód
opadowych
w
przedsi biorstwach
i
gospodarstwach
domowych,
-
edukacja na rzecz poszanowania zasobów dzikiej przyrody i zieleni urz dzonej,
-
wspieranie organizacyjne i finansowe przedsi wzi
w
zakresie
cie ki
mi dzyprzedmiotowej „edukacja ekologiczna” w szko ach podstawowych,
47
__________________________________________________________________________________________
VI.
Poprawa klimatu akustycznego.
-
modernizacja/remont dróg,
-
wprowadzenie rozwi za tec hnicznych ograniczaj cych uci
liwo
akustyczn
liwo
akustyczn
istniej cych dróg ( nasadzanie zieleni , ekrany akustyczne )
-
wprowadzenie rozwi za tec hnicznych ograniczaj cych uci
projektowanej autostrady A1.( ekrany akustyczne ).
VII.
Minimalizacja zagro
ze strony promieniowania elektromagnetycznego.
-
okre lenie poziomów zagro enia ze strony istniej cych obiektów emituj cych
pola elektromagnetyczne,
-
ograniczanie skali zagro
i uci
liwo ci ze strony pól elektromagnetycznych.
VIII. Zapewnienie bezpiecze stwa ekologicznego.
-
stworzenie systemu wczesnego ostrzegania o NZ
z wykorzystaniem stron
internetowych Gminy
-
niedopuszczanie do zabudowy mieszkaniowej i gospodarczej w obr bie terenów
przyrodniczo cennych i chronionych
-
budowa wodowskazów,
IX.
Zmniejszenie obci
-
edukacja na rzecz ograniczania ilo ci wytwarzanych odpadów oraz ich segregacji
enia rodowiska odpadami.
„u ród a”,
-
wspieranie finansowe dzia
gminy w zakresie wdra ania selektywnej zbiórki
odpadów komunalnych,
-
wspieranie finansowe i organizacyjne lokalnych i indywidualnych kompostowni
wykorzystuj cych
odpady
biodegradowalne
z
gospodarstw
domowych
i
gospodarstw rolnych,
-
zapobieganie spalaniu odpadów w paleniskach domowych – stworzenie systemu
wymuszaj cego na mieszka cach podpisywanie umów z przedsi biorstwami
zajmuj cymi si wywozem i unieszkodliwianiem odpadów komunalnych,
-
wsparcie organizacji systemu selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych
do kompostowania z terenów zabudowy zwartej i osiedlowej.
-
udzia
w
kreowaniu
lokalnych
rynków
wysokojako ciowego
kompostu
uzyskiwanego z biodegradacji odpadów,
-
wspieranie dzia
zmierzaj cych do stworzenia systemu zbiórki odpadów z
produkcji rolniczej i przetwórstwa
ywno ci obejmuj cego przede wszystkim
gospodarstwa domowe i rolne oraz ma e przedsi biorstwa,
-
upowszechnianie informacji
o mo liwo ciach i zasadach gospodarczego
wykorzystywania odpadów z rolnictwa i przemys u rolno-spo ywczego,
48
__________________________________________________________________________________________
-
propagowanie
indywidualnego
kompostowania
odpadów
organicznych
powstaj cych w gospodarstwach domowych i rolniczych.
-
rekultywacja ha d wyrobisk poeksploatac yjnych,
-
systemowe
rozwi zania w
zakresie
gospodarki
odpadami budowlanymi,
utworzenie punktów gromadzenia odpadów wielkogabarytowych na terenie
gminy,
-
wspieranie inicjatyw maj cych na celu zwi kszone przetworzenie i wykorzystanie
energii biomasy zawartej w osadach ciekowych,
-
udzia
w
organizacji systemu
kompostowania
osadów
ciekowych
(lub
wspó kompostowania z odpadami komunalnymi) przy lokalnych oczyszczalniach
cieków,
-
ci lenie kontroli nad utylizacj
odpadów z przemys u rolno-spo ywczego, w
tym produkcji zwierz cej,
-
utworzenie gminnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych (GPZON).
-
wspomaganie akcji edukacyjnych po wi conych prawid owemu post powaniu z
odpadami niebezpiecznymi powstaj cymi w sektorze komunalnym,
-
inwentaryzacja odpadów azbestowych i zawieraj cych azbest w gminie,
-
obj cie wszystkich prywatnych lecznic i gabinetów lekarskich systemem odbioru i
unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych,
-
5.
inwentaryzacja odpadów PCB na terenie gminy.
Harmonogram realizacji dzia
na lata 2004 – 2011
Harmonogram przedstawiono tabelarycznie .
Tabela 15 Harmonogram realizacji zada z zakresu ochrony rodowiska w gminie Pi tek w
latach 2004-2011
49
__________________________________________________________________________________________
Cel
Priorytet
L.p.
Zadania
1
ród a finansowania
Partnerzy
Zachowanie i wzbogacenie walorów przyrodniczo-krajobrazowych gminy
1.1 Zachowanie ró norodno ci biologicznej, w tym siedlisk naturalnych i pó naturalnych. odtworzenie korytarzy ekologicznych i lokalnych ostoi
przyrodniczych.
powiat,
rodki w asne, fundusze
administratorzy
Odtwarzanie buforowych stref ro linnych wzd cieków wodnych,
celowe, rodki bud etu
cieków,
Restytucja siedlisk mokrad owych i renaturyzacja dolin niewielkich
1.1.1
1000 – 2000 z / rok
powiatu, adminstratorzy
prywatni
cieków
cieków wodnych.
przedsi biorcy,
Fundusze strukturalne
zwi zki gmin.
rodki w asne inwestorów,
Zwi zki gmin,
fundusze celowe, rodki z
1.1.2
Zak adanie zadrzewie wed ug wykonanych projektów
1000 – 2000 z / rok
powiat,prywatni
bud etu powiatu ,
przedsi biorcy.
1.2
2
Szacunkowa wielko
nak adów niezb dnych do
realizacji przedsi wzi cia
1.1.3
Wykonanie uproszczonych planów urz dzania lasu i inwentaryzacji
stanu lasów prywatnych na terenie gminy Pi tek
1.1.4
Wspieranie inicjatyw na rzecz zwi kszania udzia u obszarów
chronionych na terenie gminy
fundusze celowe,
dofinansowanie z bud etu
powiatu, fundusze
strukturalne.
gminy, Nadle nictwo,
instytucje naukowe
1000 z / rok
bud et gminy, rodki
finansowe wojewody,
powiatu.
gminy, powiat,
Nadle nictwo,
oragnizacje
pozarz dowe.
1500 – 2000 z / rok
czenie ochrony walorów przyrodniczych z ochron walorów kulturowych
1.2.1
Wspieranie dzia maj cych na celu odnow zabytkowych za
pa acowo-parkowych w poszczególnych gminach
2000 – 3000 z / rok
inwestorzy, fundusze celowe;
powiatu, Fundusze
strukturalne.
prywatni
przedsi biorcy,
powiat, zwi zki gmin.
1.2.2.
Rekultywacja odtworzeniowa parku w Pi tku
150 000 z do 2005 r.
Bud et gminy
gminy, Nadle nictwo,
instytucje naukowe
Przywrócenie równowagi przyrodniczej na obszarach rolniczych
2.1 Wdra anie modelu rolnictwa zgodnego z zasadami zrównowa onego rozwoju, w tym rolnictwa integrowanego i ekologicznego
Promowanie i dofinansowanie zada maj cych na celu zachowanie
WFO iGW, bud et gminy,
ró norodno ci biologicznej siedlisk pó naturalnych, przywracanie
2.1.1
stref buforowych (ekotonów) na granicy terenów u ytkowanych
1000 – 5000 z / rok
powiatu, fundusze
rolniczo, odtwarzanie korytarzy ekologicznych i lokalnych ostoi
strukturalne.
przyrodniczych na terenach u ytkowanych rolniczo
Zwi zki gmin, powiat,
Nadle nictwo,
organizacje
pozarz dowe.
51
__________________________________________________________________________________________
Cel
Priorytet
L.p.
Szacunkowa wielko
Zadania
3
2.1.2
Wspieranie tworzenia i rozwoju gospodarstw ekologicznych
b.d
2.1.3
Promowanie zada w celu zwi kszania udzia u trwa ych u ytków
zielonych – w tym k, pastwisk i zadrzewie /zakrzewie
ródpolnych, wapnowanie gleb
1500 z /rok.
Ochrona powierzchni ziemi i rekultywacja terenów zdegradowanych
3.1 Przeciwdzia anie erozji gleb i stepowieniu terenów zlewni Bzury
3.1.1
Zalesianie gruntów rolnych najni szych klas bonitacji przy za eniu
rozmiarów zalesiania ok. 100 ha rocznie wg zasady finansowania
1000 – 1500 z / rok
ca ego procesu zalesiania oraz wyp aty ekwiwalentu comiesi cznego
3.2 Rekultywacja terenów zdegradowanych przez uprzedni dzia alno
Partnerzy
powiatu w miar posiadanych j.w.
rodków,
Fundusze strukturalne.
powiatu w miar posiadanych j.w.
rodków,
Fundusze strukturalne.
powiatu,
Nadle nictwo, skarb
Pa stwa.
przemys ow
b.d.
bud et gminy,
powiatu, fundusze
strukturalne
Partnerzy prywatni,
PUP, AR i MR
b.d.
bud et gminy, inwestorzy
prywatni, bud et powiatu wed ug kompetencji
Zwi zki gmin,
partnerzy prywatni,
Powiat.
Ochrona róde rzeki Moszczenicy i jej dop ywów
b.u.
WFO iGW, dofinansowanie
z bud etu powiatu, granty,
fundusze strukturalne
4.1.2
Ochrona mokrade w dolinach rzek i potoków
4.2 Upowszechnianie dzia
maj cych na celu racjonalizacj zu ycia wody
b.u..
j.w.
3.2.1
3.3 Bie
Rozpoznanie skali potrzeb i podj cie programu rekultywacji terenów
po upad ych przedsi biorstwach z sektora M P
ca rekultywacja terenów po eksploatacji surowców mineralnych
3.3.1
4
ród a finansowania
Rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych
Poprawa bilansu hydrologicznego gminy
4.1 Wspieranie i promocja realizacji programów „Bzura” i „Warta”
4.1.1
4.2.1
Wdra anie zamkni tych obiegów wody w zak adach przemys owych
(zw aszcza przetwórstwie rolno-spo ywczym)
b.d.
rodki w asne
przedsi biorstw, WFO iGW,
bud et gminy,
Instytucje naukowe,
administratorzy
cieków,
Dyrekcja Parku
Krajobrazowego,
j.w.
AR i MR, prywatni
przedsi biorcy,
organizacje
ekologiczne.
52
__________________________________________________________________________________________
Cel
Priorytet
L.p.
Zadania
Szacunkowa wielko
ród a finansowania
fundusze strkukturalne.
Wspieranie dzia maj cych na celu zagospodarowanie wód
4.2.2
opadowych w gospodarstwach domowych i zak adach
przemys owych
4.3 Zwi kszenie powierzchni wód stoj cych na terenie gminy
4.3.1
4.3.2
4.3.3.
Wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz budowy/odbudowy
niewielkich zbiorników i mokrade o znaczeniu lokalnym
Tworzenie oczek wodnych na terenach po wyrobiskach surowców
mineralnych (w zakresie zgodnym z uwarunkowaniami terenowymi)
Budowa zbiorników wyrównawczych przy stacji wodociagowej w
Pi tku
1000 – 3000 z / rok
j.w.
Partnerzy
ekologiczne.
Zwi zki gmin,
przedsi biorstwa,
Instytucje naukowe,
administratorzy
cieków,
Dyrekcja Parku
Krajobrazowego,
1000 – 2000 z / rok
powiatu, fundusze
strukturalne, granty.
b.d.
prywatni sponsorzy,
powiatu.
800 000 z /do 2005 r.
powiatu, fundusze
strukturalne, granty.
Instytucje naukowe,
administratorzy
cieków,
Dyrekcja Parku
Krajobrazowego,
4.4 Odbudowa hydrotechnicznej zabudowy rzek w zakresie zwi kszania retencji korytowej i dolinowej oraz
4.4.1
Budowa zbiorników ma ej retencji – zb. na rzece Malina
100.000 do 2006 r.
administratorzy cieków
WIO , zwi zki gmin.
4.4.2
Odnowienie i rozbudowa sieci melioracyjnej dla nadania jej
charakteru nawadniaj cego, w tym modernizacja rowów
melioracyjnych.
b.d.
j.w.
20000 z do roku 2011
j.w.
prywatni inwestorzy, funusze
strukturalne.
Orgaznizacje
pozarz dowe,
Powiat, prywatni
przedsi biorcy.
4.4.3
5
Pe ne rozeznanie potrzeb i uzupe nienie dokumentacji w zakresie
melioracji
Poprawa jako ci wód powierzchniowych oraz zachowanie zasobów wód podziemnych
5.1 Kanalizacja obszarów miejskich i zwartych obszarów wiejskich nad aj ca za ich zwodoci gowaniem
5.1.1
Rozbudowa istniej cej kanalizacji owicka-Polna –Kutnowska
300 000 z do roku 2006
53
__________________________________________________________________________________________
Cel
Priorytet
L.p.
Szacunkowa wielko
5.2 Ograniczanie powierzchniowego dop ywu zanieczyszcze do rzek, potoków i rowów melioracyjnych
realizacja zada w ramach priorytetów: 1.1, 2.1 i 2.2
Zadania
5.2.1
Propagowanie zasad nawo enia gruntów w zgodzie z kodeksem
dobrych praktyk rolniczych
5.2.2
Podj cie wspólnego programu dzia z s siaduj cymi powiatami dla
b.d.
ochrony wód zlewni Bzury przed zanieczyszczeniami obszarowymi
b.d.
5.3 Ograniczenie zagro
zwi zanych z liniowymi ród ami zanieczyszcze (g ówne drogi)
Modernizacja dróg gminnych i powiatowych w zakresie odwodnienia
5.3.1
oraz ewentualnej instalacji urz dze retencjonuj cych i
3 500 000 do roku 2006
podczyszczaj cych wody opadowe
5.3.2
Modernizacja dróg wojewódzkich i krajowych w zakresie
odwodnienia oraz instalacji urz dze retencjonuj cych i
podczyszczaj cych wody opadowe
5.3.3
Budowa mostu na rzece Strudze, naprawa mostu Janków-Or dki
b.d.
640 000 z do 2005 r
5.4 Wyeliminowanie zagro
dla wód podziemnych i powierzchniowych ze strony odpadów
realizacja zada w zakresie celu 1.1.
5.5 Ochrona i racjonalne gospodarowanie zasobami wód podziemnych
5.5.1
Stopniowa eliminacja nieszczelnych zbiorników do gromadzenia
nieczysto ci (szamb) w miar rozwoju sieci kanalizacyjnych
b.u.
ród a finansowania
stowarzyszenia rolnicze,
bud et gminy, powiatu,
fundusze strukturalne.
NFO iGW, WFO iGW,
rodki w asne zwi zków gmin,
powiatu.
Partnerzy
WODR, grupy
producenckie, Izba
Rolnicza
Powiaty o cienne,
Zwi zki gmin,
bud et powiatu, WFO iGW,
bud et gminy.fundusze
Powiat, zwi zki gmin.
strukturalne.
rodki w asne administratorów
dróg
Zarz dy Dróg,
WFO i GW, fundusze
strukturalne.
bud et gminy.fundusze
strukturalne.
-
-
Bud et dminy w ramach
posiadanych etatów.
Powiat, lokalne
organizacje
pozarz dowe,
Dzia ania kontrolne na rzecz eliminacji u ytkowania do ów ch onnych
b.u.
j.w.
j.w.
i by ych studni kopanych jako szamba
Poprawa jako ci powietrza
6.1 Zmniejszenie emisji zanieczyszcze i zu ycia energii przez obiekty podlegaj ce administracji gminnej
Zmniejszenie emisji zanieczyszcze z indywidualnych systemów
rodki w asne dysponentów
Prywatni
6.1.1
grzewczych i lokalnych kot owni (poprzez termorenowacj budynków b.d.
instalacji, WFO iGW, bud et przedsi biorcy,
i zmian no ników energii)
gminy, fundusze strukturalne. powiat.
6.2 Wspieranie lokalnych inicjatyw na rzecz wykorzystania odnawialnych róde energii (biomasa, energia geotermalna, energia s oneczna, biopaliwa)
WFO iGW, bud et gminy w Prywatni
Kompleksowe rozpoznanie mo liwo ci wykorzystania odnawialnych
6.2.1
b.u.
ramach posiadanych
przedsi biorcy,
róde energii w gminie
etatów,bud et powiatu,
organizacje
pozarz dowe.
5.5.2
6
54
__________________________________________________________________________________________
Cel
Priorytet
L.p.
Zadania
6.2.2
6.2.3
Dofinansowanie budowy lokalnych ciep owni na biomas i innych
systemów wykorzystuj cych odnawialne ród a energii
Budowa kolektorów s onecznych do ogrzewania i C.W.U.
Szacunkowa wielko
ród a finansowania
Partnerzy
pozarz dowe.
b.d.
j.w.
j.w.
b.d.
j.w.
j.w.
6.3 Rozwój sieci tras rowerowych, w tym o zasi gu ponadgminnym - jako alternatywy dla ruchu samochodowego w lokalnej turystyce
6.4.1
7
Wspieranie prac projektowych i realizacyjnych
100 000 do roku 2011
bud et powiatu, fundusze
dtrukturalne.
Zwi zki gmin,
instytucje naukowe,
Zarz d Parku
Krajobrazowego
stowarzyszenia rolnicze,
bud et gminy w ramach
posiadanych etatów, WFO i
GW, bud et powiatu,
Powiat, zwi zki
gmin,stowarzyszenia
rolnicze, organizacje
pozarz dowe.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
j.w.
Podniesienie wiadomo ci ekologicznej mieszka ców gminy i promocja walorów przyrodniczych
7.1 Rozwój form edukacji ekologicznej dla wszystkich grup wiekowych i ró nych grup zawodowych
7.1.1
7.1.2
7.1.3
7.1.4
7.1.5
7.1.6
7.1.7
Udzia w upowszechnianiu informacji o zasadach rolnictwa
ekologicznego i rolnictwa integrowanego
b.u.
Udzia w upowszechnianiu zasad zawartych w Kodeksie Dobrych
b.u.
Praktyk Rolniczych
Wspieranie dzia alno ci lokalnych organizacji ekologicznych
b.d.
Udzia w upowszechnianiu informacji o mo liwo ciach wykorzystania
b.u.
odnawialnych róde energii na terenie gminy
Udzia w upowszechnianiu informacji na temat zasad i mo liwo ci
termomodernizacji budynków
Udzia w upowszechnianiu informacji na temat mo liwo ci
oszcz dzania wody i wykorzystania wód opadowych w
przedsi biorstwach oraz w gospodarstwach domowych
Edukacja na rzecz poszanowania zasobów dzikiej przyrody i zieleni
urz dzonej
j.w.
b.u.
j.w.
1000 z / rok
j.w.
j.w.
1000 z / rok
j.w.
j.w.
WFO iGW, NFO iGW,
bud et powiatu .
Organizacje
pozarz dowe,
7.2 Realizacja wyznaczonych cie ek turystyczno-edukacyjnych o zasi gu ponadgminnym
7.2.1
Wspieranie inicjatyw na rzecz projektowania i wytyczania cie ek
przyrodniczych
b.u.
55
__________________________________________________________________________________________
Cel
Priorytet
L.p.
Zadania
8
9
10
11
Szacunkowa wielko
ród a finansowania
Partnerzy
Poprawa klimatu akustycznego gminy
8.1 Wprowadzanie technicznych i organizacyjnych rozwi za minimalizuj cych emisj ha asu w istniej cej sieci dróg
Wprowadzanie rozwi za technicznych ograniczaj cych uci liwo
administratorzy dróg,
8.1.1
akustyczn istniej cych dróg ekspresowych, ruchu przy pieszonego i b.d.
NFO iGW,
dróg
ów komunikacyjnych
WFO iGW
administratorzy dróg,
Wprowadzanie rozwi za technicznych ograniczaj cych uci liwo
rodki w asne inwestorów i
8.1.2
b.d.
NFO iGW,
akustyczn projektowanej autostrady A1
administratora drogi
WFO iGW
Minimalizacja zagro
ze strony promieniowania elektromagnetycznego
9.1 Okre lenie poziomów zagro enia ze strony istniej cych obiektów emituj cych pola elektromagnetyczne
Zak ady
energetyczne,
Diagnoza zagro
wynikaj cych z przebiegu linii wysokiego
9.1.1
b.d.
operatorzy sieci
napi cia ( 220 kV i 110 kV), stacji bazowych telefonii komórkowej
sieci
komórkowej,
instytucje naukowe.
9.2 Ograniczanie skali zagro
i uci liwo ci ze strony pól elektromagnetycznych
rodki w asne gminy w
Sformu owanie wskaza do miejscowych planów zagospodarowania
b.d.
ramach posiadanych etatów, Zwi zki gmin, powiat
9.2.1
przestrzennego (w zwi zku z zagro eniami dla ludzi)
bud et powiatu
Przestrzeganie zasad analizy wp ywu na rodowisko nowych
obiektów emituj cych pola elektromagnetyczne oraz zobowi zywanie
9.2.2
b.d.
j.w.
j.w.
inwestorów do pomiarów rzeczywistego rozk adu promieniowania
niejonizuj cego
Zapewnienie bezpiecze stwa ekologicznego gminy
10.1 Edukacja spo ecze stwa na rzecz kreowania zachowa w sytuacji wyst pienia nadzwyczajnych zagro
rodowiska
Prowadzenie ustawicznej akcji edukacyjnej z wykorzystaniem
Zwi zki gmin,
10.1.1 lokalnych rodków masowego przekazu oraz Internetu
1000 - 2000 z / rok
Powiat., Stra
NFO iGW
po arna.
10.2 Budowa systemu wczesnego ostrzegania o zagro eniach ekologicznych, z wykorzystaniem Internetu
Stworzenie systemu wczesnego ostrzegania o NZ z
Zwi zki gmin, Powiat
10.2.1
b.d.
wykorzystaniem stron internetowych gminy.
subwencje rz dowe,
Stra Po arna
10.3 Zmniejszenie zagro enia po arowego, powodziowego oraz chemicznego
administratorzy
10.3.1 Wspieranie budowy wodowskazów na rzekach
b.u.
cieków
Zmniejszenie obci enia rodowiska odpadami – wg. harmonogramu Planu Gospodarki Odpadami
56
__________________________________________________________________________________________
6.
Zarz dzanie Programem Ochrony rodowiska i Monitoring
jego realizacji
6.1.
Struktura organizacyjno-prawna zarz dzania Programem Ochrony
rodowiska
Program Ochrony
rodowiska dla gminy Pi tek jest dokumentem o charakterze
strategicznym. Pozostaje w
strategi
cis ym zwi zku z planem zagospodarowania przestrzennego,
rozwoju gminy oraz zasadniczym blokiem ustaw i aktów wykonawczych
dotycz cych ochrony rodowiska. Rada Gminy Pi tek w oparciu o obowi zuj ce rozwi zania
prawne i organizacyjne, posiada w
ciwe kompetencje, które pozwol na realizacj zada
programowych ( we wspó pracy z samorz dem powiatowym oraz organami szczebla
wojewódzkiego).
Proces zarz dzania rodowiskiem spoczywa na w adzach lokalnych reprezentowanych
przez Wójta. Funkcje kontrolne powinna sprawowa Rada Gminy, natomiast nadzór
wykonawczy wraz z wdra aniem zada nale y do odpowiednich Komisji. Maj c na uwadze
spójno
koordynacji dzia
pomi dzy poszczególnymi szczeblami w adz gminnych,
samorz dowych i rz dowych a tak e wspó prac z pozosta ymi partnerami, zarz dzanie
rodowiskiem gminy Pi tek przy pomocy Programu Ochrony rodowiska wymaga b dzie
ustalenia roli i zakresu dzia ania poszczególnych podmiotów zaanga owanych w jego
realizacj , struktury organizacji Programu oraz systemu monitoringu.
Praktyka wykazuje, e dla realizacji tych zada system y zarz dzania rodowiskowego
oparte powinny by na nast puj cych zasadach:
zanieczyszczaj cy p aci,
ytkownik p aci,
zasada prewencji
zasada wspó odpowiedzialno ci,
zasada subsydiarno ci (pomocniczo ci).
6.2.
Organy
Instrumenty prawne
administracji
samorz dowej
dysponuj
nast puj cymi
instrumentami
umo liwiaj cymi realizacj zada z zakres u ochrony rodowiska.
57
__________________________________________________________________________________________
-
programowo-planistycznymi (programy, plany),
-
reglamentuj cymi mo liwo ci korz ystania ze rodowiska (pozwolenia, decyzje, opinie),
-
finansowymi (kredyty, po yczki, dotacje, op aty)
-
karnymi i administracyjnymi (kary, zezwolenia).
Wy ej wymienione instrumenty prawne s skutkiem prawnym kompetenc ji organów gminy w
zakresie realizacji najwa niejszych ustaw dotycz cych ochrony rodowiska, a mianowicie:
-
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z
pó niejszymi zmianami)
-
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z pó niejszymi
zmianami)
-
ustawy z dnia 13 wrze nia 1996 r. o utrzymaniu czysto ci i porz dku w gminach (Dz. U.
Nr 132, poz. 622 z pó niejszymi zmianami)
-
ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z pó niejszymi
zmianami)
-
ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 )
6.3.
Instrumenty finansowe
6.3.1.
Op aty za korzystanie ze rodowiska
Nale
do nich przede wszystkim: op aty za gospodarcze korz ystanie ze rodowiska,
oraz tzw. fundusze celowe (WFO
i GW – dotacje, po yczki lub kredyty).
Op aty te pe ni funkcje prewencyjne i redystrybucyjne.
Funkcja prewencyjna realizowana jest poprzez zach canie podmiotów (dotyczy to
podmiotów gospodarczych) do wyboru technologii, lokalizacji produkcji, instalowania
urz dze
ochronnych oraz oszcz dnego korzystania z zasobów naturalnych w sposób
najodpowiedniejszy z punktu widzenia ochrony rodowiska.
Funkcja redystrybucyjna polega na gromadzeniu i przemieszczaniu rodków finansowych
przeznaczonych na cele ochrony rodowiska.
Op aty pobierane s za:
-
wprowadzanie gazów lub py ów do powietrza,
-
pobór wód i wprowadzanie cieków do wód lub do ziemi,
-
sk adowanie odpadów,
-
wy czanie gruntów rolnych i le nych z produkcji,
-
usuwanie drzew i krzewów.
58
__________________________________________________________________________________________
Op aty trafiaj
do funduszy celowych (fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej
oraz fundusz ochrony gruntów). W przypadku op at i kar za usuwanie drzew i krzewów s
wnoszone bezpo rednio do funduszy gmin (GFO iGW), w pozosta ych przypadkach – do
ciwego urz du marsza kowskiego, a nast pnie w cz
celowych w
ci przekazywane do funduszy
ciwych gmin.
Podmiot korzystaj cy ze rodowiska ustala we w asnym zakresie wysoko
nale nej
op aty (wed ug stawek obowi zuj cych w okresie, w którym korz ystanie ze rodowiska mia o
miejsce) i wnosi j na rachunek w
ciwego Urz du Marsza kowskiego. Osoby fizyczne nie
ce przedsi biorcami ponosz op aty za korzystanie ze rodowiska w zakresie, w jakim
to korz ystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do rodowiska
oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy Prawo
wodne. Podobne op aty pobiera si
geologicznego za dzia alno
6.3.2.
na podstawie przepisów prawa górniczego i
koncesjonowan .
Administracyjne kary pieni
ne
Kary pobiera si w tych samych sytuacjach co op aty, lecz za dzia ania niezgodne z
prawem. W odniesieniu do wód, powietrza, odpadów i ha asu, kar
wymierza wojewódzki
inspektor ochrony rodowiska, a w odniesieniu do drzew i krzewów - organ gminy. Stawki kar
zwykle s
kilkakrotnie wy sze ni
Ochrony
rodowiska przewiduje mo liwo
administracyjnych kar pieni
6.4.
op aty i trafiaj
do funduszy celowych. Ustawa Prawo
odraczania, zmniejszania lub umarzania
nych.
Instrumenty spo eczne
Zgodnie z zasadami zrównowa onego rozwoju, instrumenty spo eczne stanowi wa ny
element zarz dzania rozwojem gminy w adz samorz dowych (tworzenie partnerstwa
spo ecznego). Dzia ania te winny by oparte na edukacji ekologicznej (m odzie szkolna,
organizacje, grupy zawodowe itp.), zapewnienie rzetelnej informacji o podejmowanych
decyzjach z zakresu ochrony rodowiska oraz w
ciwa promocja podejmowanych dzia
programowych.
Instrumenty spo eczne s
realizacji zasady uspo ecznienia zarz dzania rozwojem
gminy poprzez budowanie spo ecze stwa informacyjnego. Z punktu widzenia w adz
samorz dowych umownie wyró nia si dwie kategorie dzia
-
wewn trzne, czyli dotycz ce dzia
:
samorz dów i realizowane poprzez dzia ania
edukacyjne,
59
__________________________________________________________________________________________
-
zewn trzne – polegaj ce na budowaniu komunikacji spo ecznej (konsultacje,
debaty publiczne, kampanie edukacyjne).
Edukacja ekologiczna prowadzona jest dla szkó wszystkich stopni, w jej zakres wchodz
tak e tem atyczne szkolenia adresowane do poszczególnych grup zawodowych i organizacji
Komunikacja mi dzy w adz
samorz dow
i ogó em spo eczno ci mo e przybiera
formy instytucjonalne, np. poprzez tworzenie biur komunikacji spo ecznej, podpisywanie
formalnych deklaracji wspó pracy z organizacjami spo ecznymi i wspieranie ich dzia
poprzez
np.
wprowadzanie
przedstawicieli
organizacji
do
ró nego
rodzaju
cia
opiniodawczych i doradczych, organizowanie regularnych spotka z organizacjami, itp.
Na instytucjach samorz dowych i rz dowych spoczywa obowi zek wzajemnego
informowania si
i uzgadniania decyzji zwi zanych z ochron
rodowiska. Zarówno
Konstytucja RP, jak ustawa Prawo ochrony rodowiska zapewniaj
ka demu obywatelowi
pe ny dost p do informacji o rodowisku i jego ochronie. Budowanie procedur komunikacji
spo ecznej s
y zatem realizacji konstytucyjnych praw obywateli, przy czym dost p do
informacji nie jest uzale niony od uczestnictwa w konkretnym post powaniu ani od
posiadania jakiegokolwiek interesu w sprawie. Po
dany, dla skutecznego wdra ania
programu ochrony rodowiska, zakres komunikacji spo ecznej zdecydowanie wykracza poza
samo tylko udzielanie informacji „na
danie”. Obejmuje on tak e np. promocj
programu,
przekazywanie okre lonych danych politykom, sponsorom czy decydentom, wyja nianie
stanowisk w konkretnych sprawach oraz „wci ganie” zainteresowanych osób lub instytucji do
wspó pracy w realizacji programu, wyja nianie stanowisk, wymian
roboczej informacji
mi dzy osobami pracuj cymi nad danym tematem, itd. Odpowiednio wczesna wymiana
informacji o zamierzeniach zwi zanych z realizacj
programu ochrony rodowiska, chroni
dzie przed powa niejszymi zak óceniami (np. odwo ania i protesty).
Rosn cy udzia
w informowaniu spo ecze stwa mog mie pozarz dowe organizacje
ekologiczne, zw aszcza je li podejm
zakresie powinny by
wspó prac
z gmin . W wi kszym ni
dotychczas
wydawane i bezp atnie rozpowszechniane broszury informacyjne i
edukacyjne. Intensyfikowane b
tak e inne dzia ania wynikaj ce z „Narodowej strategii
edukacji ekologicznej” oraz jej programu wykonawczego.
adze
gminy
powinny
maksymalnie
wykorzystywa
nowoczesne
rodki
komunikowania si , ze szczególnym uwzgl dnieniem Internetu.
Mo na wskaza
programu, po
kilka rodzajów dzia
zwi zanych z uspo ecznieniem wdra ania
danych do podj cia na obszarze gminy Pi tek. Na
prób
podj cia ich
zas uguje kierunek w adz gminy, polegaj cy na wci gni ciu organizacji pozarz dowych w
wykonywanie zada w zakresie ochrony przyrody.
60
__________________________________________________________________________________________
6.5.
Monitoring realizacji Programu
Szczególnym instrumentem prawnym sta si monitoring, czyli jako ciowy i ilo ciowy
pomiar stanu
rodowiska. Monitoring by zwykle zaliczany do instrumentów spo ecznych
(informacyjnych), jako bardzo wa na podstawa analiz, ocen czy decyzji.
Obecnie, wprowadzenie bada monitoringowych jako obowi zuj cych przez zapisy w
niektórych aktach prawnych czyni je instrumentem o znaczeniu prawnym.
Program Ochrony
rodowiska dla gminy Pi tek jest dokumentem o charakterze
planistycznym stanowi cym istotne narz dzie w realizacji polityki ekologicznej gminy.
Koniecznym wi c jest cykliczna ocena stopnia realizacji za
onych dzia
i celów
programowych, okre lenia ewentualnych rozbie no ci ( i ich analiza) w odniesieniu do
planowanych, a wykonanych zada programowych. W oparciu o w
ciwe zapisy ustawowe,
aktualizacj Programu nale y prowadzi co cztery lata.
Dla prawid owej oceny realizacji Programu nale y przyj
uporz dkowany system efektów
oraz okre laj cych te efekty wska ników
Efekty dziel si na trzy zasadnicze grupy:
efekty ekonomiczne,
ekologiczne,
spo eczne ( wiadomo ci spo ecznej).
Efekty ekonomiczne zwi zane s z procesem finansowania inwestycji ochrony rodowiska
przy za
eniu, e punktem odniesienia s okre lone efekty ekologiczne. Nale
do nich
czny i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz koszty uzyskania efektu w
okresie eksploatacji, a tak e trwa
efektu w okre lonym czasie.
Efekty ekonomiczne zwi zane s z procesem finansowania inwestycji ochrony rodowiska
przy za
eniu, e punktem odniesienia s okre lone efekty ekologiczne. Nale
do nich
czny i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz koszty uzyskania efektu w
okresie eksploatacji, a tak e trwa
W grupie wska ników ekologicznych znajd si te okre laj ce stan rodowiska, stopie
zmian w nim zachodz cych oraz mierniki okre laj ce skutki zdrowotne dla populacji.
EFEKTY I WSKA NIKI EKOLOGICZNE
jako
wód powierzchniowych i podziemnych, [% zanieczyszczenia]
ugo
ilo
sieci kanalizacyjnej, [km]
odpadów komunalnych na 1 mieszka ca na rok, [kg/rok]
wielko
emisji zanieczyszcze py owych, [mg/m 3]
61
__________________________________________________________________________________________
wielko
emisji zanieczyszcze gazowych, [mg/m 3]
wielko
lesisto ci powierzchni lasów na 1 mieszka ca, [ ha/mieszka ca]
powierzchnia terenów obj tych ochron prawn , [ha]
powierzchnia terenów zdegradowanych,[ha]
nak ady inwestycyjne na ochron
rodowiska [z ].
EFEKTY I WSKA NIKI EKONOMICZNE,
Wska niki ekonomiczne zwi zane s
rodowiska przy za
Nale
z procesem finansowania inwestycji ochrony
eniu, e punktem odniesienia s okre lone efekty ekologiczne.
do nich
czny i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz
koszty uzyskania efektu w okresie eksploatacji, a tak e trwa
EFEKTY I WSKA NIKI SPO ECZNE
udzia spo ecze stwa w dzia aniach zwi zanych z ochron
stopie uspo ecznienia procesów decyzyjnych (ilo
rodowiska,
i rodzaje interwencji
spo ecznej),
ilo
i zró nicowanie sposobów informacji i edukacji rodowiskowej (akcje,
kampanie, udzia mediów lokalnych, zaanga owanie ró nych grup/spo eczno ci),
ilo
dzia
prawnych (procesów) odszkodowawczych zwi zanych ze
zniszczeniami rodowiska.
Realizacja monitoringu wykonalno ci Programu b dzie wymaga
równie
wymiany
informacji pomi dzy Starostwem Powiatu i w adzami Województwa ódzkiego, w odniesieniu
do okre lonej grupy komponentów rodowiska zawartych w Programie.
Partnerzy – podmioty realizuj ce Program nie stanowi grupy jednorodnej. Nale
do
nich m.in. struktury administracyjne w adz samorz dowych obszaru. Do nich nale y
bezpo rednie zarz dzanie Programem. W adze Gminy pe ni w odniesieniu do Programu
kilka funkcji. Jedn z wa niejszych jest funkcja regulacyjna, na któr sk adaj si akty prawa
lokalnego – uchwa y oraz decyzje administracyjne zwi zane odpowiednio z okre lonymi
obszarami zagadnie
rodowiskowych. W adze pe ni równie funkcje wykonawcze (zadania
wynikaj ce z ustaw) i kontrolne. Po
dane jest, aby w adze gminy pe ni y równie funkcje
wspieraj ce dla podmiotów zaanga owanych w rozwój gminy oraz funkcje kreuj
ukierunkowane na popraw
dzia ania
rodowiska.
62
__________________________________________________________________________________________
Inn
grup s
lokalna b
partnerzy wykonuj cy zadania Programu, a jeszcze inn
spo eczno
ca zarazem beneficjentem jego rezultatów.
Dla prawid owej realizacji monitoringu wykonalno ci celów, priorytetów i zada
Ochrony
rodowiska gminy Pi tek, niezb dna jest okresowa wymiana informacji pomi dzy
starostwem
i
gmin ,
dotycz ca
stanu
komponentów
zaawansowania realizacji poszczególnych zada
Przewiduje si
wymian
rodowiska
oraz
stopnia
(w tym w szczególno ci zada
gminy).
ww. informacji w sposób zorganizowany – w ustalonej formie
pisemnej lub elektronicznej (sprawozdawczo
6.5.1.
Programu
okresowa).
Kontrola przestrzegania prawa
ówne kompetencje kontrolne posiada wojewoda, co wynika z podporz dkowania mu
Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Inspekcji Ochrony
rodowiska, wykonuj cego w jego imieniu zadania
rodowiska, a zatem odpowiadaj cego za kontrol
przestrzegania
warunków okre lonych w pozwoleniach. Ponadto, Wojewoda na wniosek Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony rodowiska lub za jego zgod mo e powierzy w drodze porozumienia
prowadzenie spraw z zakresu w
ciwo ci wojewódzkiego inspektora ochrony rodowiska, w
tym wydawanie w jego imieniu decyzji administracyjnych, powiatom po
onym na terenie
województwa.
63
__________________________________________________________________________________________
7.
Streszczenie w j zyku niespecjalistycznym
Program ochrony rodowiska dla gminy Pi tek zosta sporz dzony w sposób zgodny z
zaleceniami II Polityki ekologicznej Pa stwa, zapisami ustawy Prawo Ochrony
wytycznymi rz dowymi dotycz cymi zawarto ci programów ochrony
rodowiska,
rodowiska oraz
wszystkimi zapisami dotycz cymi gminy zawartymi w Programie ochrony dla województwa
ódzkiego, (z powodu braku Programu powiatowego).
Program zawiera analiz stanu rodowiska, diagnoz i tendencj zmian w gminie.
Cele ekologiczne do osi gni cia w perspektywie 8 - letniej, a tak e harmonogram zada do
realizacji w okresie krótkoterminowym – lata 2004 – 2007 i d ugoterminowym lata 2007 –
2011, ze wskazaniem priorytetów i sposobem finansowania zada z nich wynikaj cych.
W
programie
uwzgl dniono
wszystkie
kierunki
i
dzia ania
ochrony
rodowiska.
Uwarunkowania regionalne i lokalne powoduj , e najistotniejsze zadania do rozwi zania w
najbli szych latach koncentruj si g ównie wokó :
-
uregulowania gospodarki wodno _ ciekowej
-
poprawy jako ci powietrza (g ównie termomodernizacji, likwidacji niskiej emisji),
-
prawid owej gospodarki odpadami komunalnymi, w tym opakowaniowymi
-
zachowania naturalnej rze by terenu, struktury geologicznej i likwidacji powsta ych
szkód,
-
poprawy klimatu akustycznego.
Zadaniami, których rozwi zywanie w najbli szych latach mo e sta si przedmiotem troski
samorz du gminy, s tak e : ,
-
poprawa bezpiecze stwa ekologicznego
-
podniesienie poziomu wiadomo ci ekologicznej lokalnych spo eczno ci
-
rozwi zanie problemu odpadów zawieraj cych azbest i PCB
-
odnowa licznych zdewastowanych za
parkowych
Uwzgl dniono tak e programy ogólnokrajowe realiz owane na terenie województwa
ódzkiego (np. program zwi kszania lesisto ci kraju, programy ma ej retencji, program rolno rodowiskowy).
ównym celem programu jest okre lenie zakresu zada przewidzianych do realizacji
na terenie gminy mo liwych do finansowania ze rodków zewn trznych.
Uwzgl dniono szeroki zakres zada zwi zanych z ochron
rodowiska, za realizacj których
odpowiedzialne s w adze gminy (zadania w asne). Równocze nie wskazano bardzo wiele
konkretnych zada dla podmiotów szczebla krajowego, wojewódzkiego i powiatowego, a po
konkretne podmioty gospodarcze mimo,
e realizacja tych zada
nie wchodzi w zakres
obowi zków samorz du gminnego (zadania koordynowane).
64
__________________________________________________________________________________________
Program ochrony
rodowiska dla gminy nie jest dokumentem prawa miejscowego, lecz
opracowaniem o charakterze operacyjnym przeznaczonym do okresowej aktualizacji (nie
rzadziej, ni co 2 lata). Zakres celów i zada dobrano w taki sposób, by z jednej strony by y
one zbie ne z zapisami przyj tymi w programie powiatowym i wojewódzkim, z drugiej jednak
strony – umo liwia y asymilacj zewn trznych rodków finansowych w zakresie szerszym ni
wynikaj ce z aktualnych mo liwo ci bud etowych gminy.
65
__________________________________________________________________________________________
8.
Wykaz materia ów ród owych
[1] Program Ochrony rodowiska Województwa ódzkiego, ód , lipiec 2003r.
[2]” Pi tek – z dziejów miasta i okolic”, Stanis aw Cisak, P ock 2001 r.
[3] Studium Uwarunkowa i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Pi tek w
opracowaniu
[4] ] „ Ziemia ódzka” ,Marrow S.A. , ód 2002 r.
Materia y
otrzymane z
Statystycznego w
Wojewódzkiego
Inspektoratu
Ochrony
rodowiska,
odzi, , Wojewódzkiego Zarz du Melioracji i Urz dze
Wojewódzkiego Funduszu Ochrony
Urz du
Wodnych,
rodowiska i Gospodarki Wodnej, przedstawicieli
samorz du terytorialnego i w adz gminnych.
66
__________________________________________________________________________________________
9.
Spis tabel
Tabela 1. Zmiana liczby ludno ci w gminie Pi tek w latach 1988-2003
Tabela 2. Ludno
wed ug okresu zamieszkiwania oraz grup wieku
Tabela 3. Ludno
wed ug p ci i wieku w gminie Pi tek
Tabela 4. Ludno
wed ug p ci i ekonomicznych grup wieku w gminie Pi tek
Tabela 5. Stan zatrudnienia w najwa niejszych przedsi biorstwach i instytucjach gminy Pi tek
Tabela 6. Bezrobotni wed ug okresu poszukiwania pracy w gminie Pi tek
Tabela 7. Bezrobotni wed ug wykszta cenia w gminie Pi tek
Tabela 8. Zjawisko bezrobocia w latach 1990-2000 w gminie Pi tek i rejonie
czyckim
Tabela 9. U ytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych
Tabela 10.
rednie roczne temperatury i opady w gminie Pi tek
Tabela 11. Udokumentowane pomniki przyrody o ywionej:
Tabela 12. Czysto
wód w rzekach zlewni Bzury
Tabela 13. Dopuszczalne poziomy ha asu w rodowisku
Tabela 14. Udzia poszczególnych rodzajów dróg w gminie wed ug stanu w asno ciowego
Tabela 15 Harmonogram realizacji zada z zakresu ochrony rodowiska w gminie Pi tek w
latach 2004-2011
67
__________________________________________________________________________________________
10. Za czniki
Za cznik 1. Tabela – metodyka pozyskiwania rodków w ramach ZPORR
68

Program Ochrony Środowiska dla Gminy Piątek

Transkrypt

Podobne dokumenty

konkurs plastyczny forma: przestrzenna technika pracy: dowolna

Skan obwieszczenia RDOŚ w Krakowie z dnia 9 września 2016 r

Hejnał wszyscy zaśpiewajmy

8. Nieruchomości inwestycyjne - KGHM

test poziomu kompetencji uczniów klas pierwszych technikum po