Informacja o koncercie

Koncert z cyklu Muzyka u św. Katarzyny
16 października 2011
Kościół św. Katarzyny, ul. Fosa 17
Warszawa Ursynów, godz. 19.00
W hołdzie Janowi Pawłowi II - muzyka ze zbiorów watykańskich.
Francesco Landini, Codex Vaticano Rossi - Biblioteca Apostolica Vaticana, XIV w.
Francesco Landini - Cosa nulla piu fe’
Francesco Landini - Questa fanciull’amor
Maestro Piero - Or qua, compagni
Codex Vaticano Rossi - Gaiete, dolce parolete mie
Anonim - Belicha
Francesco Landini - Adiu, adiu
Anonim - Chominciamento di gioia
Codex Vaticano Rossi - Amor mi fa cantar
Francesco Landini - La mente mi riprende
Codex Vaticano Rossi - Non formo cristi
Francesco Landini - Ecco la primavera
Francesco Landini - Guard’ una volta
Anonim - Puis que
Wykonawcy
Zespół Sabionetta
Ewelina Siedlecka – śpiew
Magdalena Tejchma – flety proste
Tadeusz Czechak – lutnia
Katarzyna Kalinowska – fidel
Sylwia Namroży – rebek
Wojciech Lubertowicz – instrumenty perkusyjne
Agnieszka Obst - Chwała – kierowniczka artystyczna, fidel, mandora
Francesco Landini i Codex Vaticano Rossi
Muzyka Trecenta na tle repertuaru średniowiecza stanowi pewnego rodzaju osobliwość.
Pojawienie się ogromnego materiału polifonicznej muzyki świeckiej i jej związek z nowoczesną
literaturą (dolce stille nuovo) można rozpatrywać jako nową jakość, nową ale nie bezpodstawną.
Dużym impulsem dla rozwoju włoskiej muzyki stała się twórczość francuska, a przede
wszystkim rozwój notacji menzuralnej. Gwałtowny rozwój gospodarczy, a co za tym idzie
kulturalny północnowłoskich miast sprzyjał tworzeniu się ośrodków artystycznych i
importowaniu zdobyczy techniki muzycznej. W jednym z najaktywniej działających włoskich
ośrodków tego czasu, Florencji, tworzył Francesco Landini.
Landini urodził się około 1325 roku zmarł w 1397 we Florencji, od dzieciństwa był niewidomy,
stąd jego przydomek Magister Franciscus Cecus. Znany był głównie jako organista i kompozytor,
jednak potrafił grać na wielu instrumentach, był również stroicielem i budowniczym organów.
Współcześni cenili go też jako poetę, wiadomo, że interesowały go filozofia i astrologia. Historia
zapamiętała go jednak głównie jako kompozytora, wśród zachowanych kompozycji włoskiego
Trecenta dzieła Landiniego stanowią praktycznie jedną czwartą repertuaru. O popularności i
uznaniu Landiniego wśród współczesnych świadczą również źródła – Il paradiso degli Alberti
Giovanniego da Prato czy Liber de origine civitatis Florentiae Filippo Villaniego.
Wśród komponowanych przez Landiniego form najwięcej jest 2 i 3 głosowych ballat (140
utworów), niektóre z tekstami napisanymi przez niego samego. O wiele mniej napisał Landini
madrygałów (12), często wielotekstowych i izorytmicznych, inspirowanych być może motetami
Philippe’a de Vitry. Większość utworów Landiniego zachowało się w Codex Squarcialupi (aż
145 utworów na 354 znajdujące się w kodeksie).
Codex Vaticano Rossi (Biblioteca Apostolica Vaticana, Rossi 215) jest jedną z dwóch części
kodeksu Rossi. Kodeks zawiera w większości repertuar grupy śpiewaków i kompozytorów
skupionych wokół Alberto della Scalla, syna księcia Werony, w Padwie i Weronie w latach ok.
1330 do 1345. Większość utworów zachowanych w Kodeksie powstało zapewne w Padwie,
wskazuje na to użycie dialektu z tego regionu. Część watykańska zawiera 29 świeckich
kompozycji, w większości są to madrygały anonimowych autorów (wyjątkami są Maestro Piero i
Giovanni da Cascia). Przez długi czas Codex Rossi był uważany za najwcześniejsze źródło
muzyki włoskiego Trecenta, powstał po roku 1350 jednak zawiera polifonię retrospektywną.
Choć dziś znane są już starsze kompozycje, Codex Rossi pozostaje wciąż źródłem
najobszerniejszym.
Praca nad utworami rodzi wiele pytań. Gdzie przebiega granica między rekonstrukcją brzmienia
(pozornie niemożliwą), a inspiracją brzmieniem? W jaki sposób wykorzystywano instrumenty?
Sięgnięcie do źródeł pokazuje, iż dominacja wykonań wokalnych, zakorzeniona w naszej
świadomości była pozorna. W zachowanych opisach muzyki polifonicznej, przede wszystkim we
wspomnianym Il paradiso degli Alberti znaleźć można informacje o zdwajaniu głosów przez flet,
organetto czy sopranową viellę. Do wykonywania contratenoru zalecano instrumenty szarpane:
lutnię, harfę, psalterium, zaś tenoru instrumenty smyczkowe o niższym rejestrze. Na XVwiecznym fresku w Chiesa degli Eremitani w Padwie przedstawiono zespół wykonawczy
złożony z trzech aniołów grających na vielli sopranowej i tenorowej oraz na lutni. Inne źródła,
takie jak słynny sieneński fresk Lorenzettiego Il buon governo, dokumentują użycie
instrumentów perkusyjnych.
Kompozycje wybrane przez nas do programu są dosyć rzadko wykonywane, naszym zamysłem
było ukazanie szczególności epoki Trecenta poprzez sięgnięcie do mniej znanych utworów. Stąd
pewnego rodzaju wyzwanie interpretacyjne, które towarzyszyło nam podczas pracy.
Magdalena Tejchma
Zespół Sabionetta powstał w 2004 roku, tworzą go muzycy będący absolwentami Akademii
Muzycznych w Warszawie i Krakowie oraz Instytutu Muzykologii Uniwersytetu
Warszawskiego. Zespół specjalizuje się w wykonywaniu muzyki średniowiecznej i renesansowej.
Muzycy grają na kopiach dawnych instrumentów takich jak: flety proste, fidel, rebek, viola da
gamba, harfa, mandora, lutnia, szałamaja. Sabionetta koncertowała na wielu festiwalach muzyki
dawnej m.in.: na Zamku Królewskim w Warszawie, Wrocławiu, Płocku, Łodzi, Lublinie,
Elblągu. Członkowie zespołu posiadają bogate doświadczenie w wykonywaniu muzyki dawnej,
uczestniczą w różnego rodzaju kursach odbywających się w kraju i za granicą m. in.: Kurs
Wykonawstwa Muzyki Dawnej odbywający się w ramach Starosądeckiego Festiwalu Muzyki
Dawnej, Letnia Szkoła Muzyki Dawnej w Sandomierzu, Akademia Muzyki Dawnej w
Wilanowie. Ponadto współpracują z innymi zespołami muzyki dawnej oraz koncertują z
zespołami tańca dawnego Pawanillia i Gratia Iuvenis. Zespół wykonuje muzykę dawną zgodnie z
przekazami i traktatami z epoki, starając się przy tym zachować indywidualne spojrzenie i
wrażliwość.
Agnieszka Obst-Chwała – instrumentalistka grająca na skrzypcach barokowych, fideli, rebeku,
mandorze. Kontakt z muzyką dawną rozpoczęła grając od dziecka w zespole prowadzonym przez
swego ojca w Zamościu. Jest absolwentką Akademii Muzycznej im. F Chopina w Warszawie.
Studiowała też muzykologię na Uniwersytecie Warszawskim. Wielokrotnie uczestniczyła w
międzynarodowych kursach interpretacji muzyki dawnej. Jest założycielką i kierownikiem
artystycznym zespołu muzyki dawnej Sabionetta. Współpracuje z wieloma zespołami między
innymi: Dekameron, La Tempesta, Ars Cantus, Ars Nova, Klub św. Ludwika,
Il Tempo,
Estampie Nouviele, Capella all’ Antico, oraz z zespołami tańca dawnego Pawanillia i Gratia
Iuvenis. Od wielu lat występuje również z zespołami folklorystycznymi i folkowymi m.in. z
zespołem Swoją Drogą i Zamojszczyzna. Nagrała wiele płyt z muzyką dawną i folkową. Jest
jednym z założycieli i członkiem zarządu Koła Muzyki Dawnej działającego przy Zarządzie
Głównym Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków w Warszawie. Agnieszka Obst jest w
2011 roku stypendystką Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Ewelina Siedlecka - absolwentka Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w klasie
skrzypiec prof. Tadeusza Gadziny. Obecnie jest studentką drugiego roku studiów magisterskich
tej uczelni w klasie śpiewu prof. Bożeny Betley. Edukację muzyczną rozpoczęła od nauki gry na
skrzypcach w Zespole Państwowych Szkół Muzycznych im. K. Szymanowskiego w Warszawie.
Jest laureatką konkursów wokalnych: I nagrody w II ogólnopolskim Festiwalu Wokalnym im.
Marii Stankowej (2005), III nagrody w Pierwszym Konkursie Wokalnym Europejskiej Fundacji
Promocji Sztuki Wokalnej “Złote Głosy Mazowsza”(2006), II nagrody w IX
Międzyuczelnianym Konkursie Wykonawstwa Polskiej Pieśni Artystycznej im. Edmunda
Kossowskiego (2010), I nagrody w I Międzynarodowym Konkursie Wokalnym im. Giulio
Perottiego w Ueckermunde ( 2011), nagrody specjalnej za wykonanie Pieśni Muezina Szalonego
Karola Szymanowskiego na XIV Międzynarodowym Konkursie Sztuki Wokalnej im. Ady Sari.
(2011). Wystąpiła w następujących spektaklach operowych: St. Moniuszko Loterya, Widma , H.
Purcel Dydona i Eneasz, J. A. Hasse - oratorium Pielgrzymi do grobu pańskiego. Jako chórzystka
i solistka współpracowała z Chórem Warszawskiej Opery Kameralnej, Capella Corale
Varsaviana oraz Chopin Vocal Consort, a także z zespołami muzyki dawnej: Il Tempo,
Sabionetta, Capella all’Antico. Była gościem 53 Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego
Warszawska Jesień, I Festiwalu Młodych Kompozytorów Chopin Transgresje, Festiwalu Forum
Musicum, Festiwalu Dni Polskie w Rosji, Warszawskim Festiwalu Chóralnym Na Królewskim
Trakcie. Jako skrzypaczka i wokalistka koncertowała na wielu scenach m.in. : w Studiu
Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego, w Filharmonii Narodowej w
Warszawie, Kolonii, Wrocławiu, Olsztynie, Łodzi. Od 2009 roku jest członkiem trio Euterpe, z
którym to w 2010 roku otrzymała I nagrodę na XVI Mławskim Festiwalu Muzyki Akordeonowej
oraz I nagrodę na XVI Międzynarodowych Spotkaniach Akordeonowych w Sanoku.