OPIS PRACY KONKURSOWEJ WYGODA

KONKURS NA OPRACOWANIE KONCEPCJI PROGRAMOWO‐PRZESTRZENNEJ
ZAGOSPODAROWANIA CZĘŚCI OSIEDLA WYGODA W REJONIE ULIC: 42. PUŁKU PIECHOTY
I GEN. N. SULIKA W BIAŁYMSTOKU
SPIS TREŚCI:
Wstęp
1. Opis koncepcji urbanistycznej
2. Strategia krajobrazowa
3. Gospodarka wodna
4. Strategia energetyczna
5. Strategia socjalna
6. Strategia ekonomiczna
7. Sport i zdrowie
8. Bezpieczeństwo w mieście
9. Lokalne centrum usługowe 10. Bilans terenu
WSTĘP
Tworzenie ekologicznie zrównoważonego miasta to po części adaptacja planu do warunków przyrodniczych projektowanego terenu, a w części budowanie miasta dla wszystkich grup społecznych, poruszających się różnymi środkami transportu. Istotą niniejszego projektu jest próba uniknięcia formalnego, jednolitego planu i wprowadzenie zróżnicowanych form zabudowy i typów przestrzeni publicznych, dopasowanych do topografii i cech charakterystycznych terenu. Głęboko wierzymy, że dobre miasto równorzędnie traktuje czynniki ekonomiczne, społeczne i ekologiczne, a rozwój jednej z tych dziedzin nie powoduje problemów w kolejnej. Naszym ideałem jest koncept połączenia gęstego miasta pełnego życia z miastem zielonym, pełnym światła i świeżego powietrza, z dostępem do terenów zielonych i wody, w którym łatwo się odpoczywa. Postanowiliśmy więc stworzyć zrównoważoną koncepcję miasta, w którym wygodnie się mieszka, zaopatrzonego w placówki edukacyjne i opiekuńcze, ośrodek handlowy oraz miejsca pracy w biurach i
warsztatach. To miasto, w którym zielone tereny rekreacyjne są na wyciągnięcie ręki i oferują zróżnicowaną infrastrukturę sportową, jednocześnie spełniając zadania ekologiczne jak filtracja i retencja wody, drobna produkcja żywności oraz budowanie i przepływ bioróżnorodności. Przy zastosowaniu poniższych zasad Osiedle Wygoda ma szansę stać się wyjątkowym adresem na mapie kraju. Koncepcja taka mogłaby się rozwinąć w ramach Międzynarodowej Wystawy Budowlanej.
1. OPIS KONCEPCJI URBANISTYCZNEJ
Teren projektowy, położony w odległości 4km od centrum miasta a jednocześnie tuż pod lasem wydaje się być bardzo dobrym miejscem na rozwój nowych terenów mieszkaniowych w Białymstoku. Charakterystyka terenu i elementy, które się na nim znajdują, z góry determinują obszary zabudowy – z Północy na Południe teren przecina linia wysokiego napięcia, natomiast ze wschodu na zachód – gazociąg wysokiego ciśnienia. Uwzględniono również przebieg historycznego Traktu Napoleońskiego – dzisiejszej ulicy Ofiar Majdanka. Przez teren przepływa rzeczka Dolistówka, której walory powinny zostać uwzględnione w projekcie. W oparciu o powyższą analizę, koncepcję podzielono na pięć części. Od Północy przewidziano zwartą zabudowę kwartałową o wysokiej intensywności, obniżoną od strony południowej, gdzie zaprojektowano szeregi domów jednorodzinnych. W ten sposób zapewniono wgląd w centralną strefę
zieloną mieszkańcom budynków położonych na obrzeżach terenu projektowego. Od Zachodu, na terenie sąsiadującym z Rzeką Dolistówką przewidziano intensywną, acz organiczną zabudowę otoczoną szeregowymi domami jednorodzinnymi. Od Wschodu teren domyka droga zbiorcza, dwupasmowa. Położone przy nim osiedle otwiera się na północ niską zabudową jednorodzinną, zaś domyka od południa zabudową kwartałową, tworzącą pierzeję ulicy Ofiar Majdanka. Od Południa, w sąsiedztwie lasu znajduje się osiedle o zabudowie kwartałowej, wielorodzinnej, między którą charakterystycznymi klinami wcinają się zielone tereny rekreacyjne. Centralnie, przy zachodniej granicy terenu opracowania zaprojektowano lokalne centrum usługowe, uzupełnione o zabudowę mieszkaniową. Centralna przestrzeń publiczna łączy się z parkiem miejskim po jej północnej stronie. We wszystkich częściach projektowanego osiedla stosowano zasadę orientacji budynków prostokątnie do padania promieni słonecznych, jak również zamykania kwartałów od Północy i otwierania od Południa, tak by promienie słoneczne penetrowały ich dziedzińce, a ciepło, które przynoszą pozostawało na ścianach budynków. 2. STRATEGIA KRAJOBRAZOWA
Strategia krajobrazowa jest istotną częścią projektu. To na niej opiera się cała koncepcja urbanistyczna. Centralnie względem wszystkich części założenia, w najniżej leżącym punkcie terenu zaprojektowany został park ze stawem. Przestrzeń ta spaja wszystkie jednostki i rozciąga się klinem na
wschód, aż do lasu. System ten tworzy ciąg ekologiczny między terenami leśnymi i centrum miasta na
zachodzie i zapewnia swobodny przepływ flory i fauny przez miasto. Koncepcja zakłada, że każda z pięciu części założenia otoczona jest zielonymi terenami rekreacyjnymi.
Również tereny techniczne wykorzystane zostały w koncepcji do celów krajobrazowo – ekologicznych. Pod linią energetyczną i nad gazociągiem umieszczono park trzcinowy, będący jednocześnie oczyszczalnią hydrofitową szarej wody. W newralgicznym miejscu zwierającym i rozdzielającym trzy duże części osiedla oraz tereny cmentarza, w którym przecinają się dwie, ważne, lokalne ulice obsługujące osiedle oraz linia energetyczna wysokiego napięcia oraz gazociąg wysokiego ciśnienia zaprojektowano sad. Zakwitając na wiosnę symbolizuje nowe życie naprzeciw bramy cmentarza. W dziedzińcach kwartałów przewidziano miejsce na ogródki uprawne i szklarnie, umożliwiające mieszkańcom bloków uprawę własnych warzyw. Część dziedzińców zaprojektowano jako ogrody kwiatowe a część jako wewnętrzne place. 3. GOSPODARKA WODNA
Woda opadowa
W obliczu susz nawiedzających cały kraj w ostatnich latach, mądra gospodarka wodna staje się niezwykle ważnym tematem. Jest on integralna częścią opisywanego projektu. Wykorzystując ukształtowanie terenu, woda opadowa z placów i dachów, poprowadzona została otwartymi kanałami
do najniżej lezącej, centralnej części założenia, gdzie zaproponowano zbiornik retencyjny. Woda z głównych ulic zbierana jest osobno i po przefiltrowaniu, również odprowadzona do kanałów, które zasilają centralny staw. Szara woda użytkowa
Do stawu, będącego tez głównym elementem projektowanego parku, kierowana jest również przefiltrowana i oczyszczona biologicznie szara woda , zużyta w lokalnym centrum usługowym i części otaczających osiedli mieszkaniowych. Tarasy oczyszczalni hydrofitowej, w której woda przesiąka przez żwiry i piaski, a korzenie rosnących w nich roślin żywią się elementami zawartymi w brudnej wodzie, umieszczone zostały w pasach ochronnych linii wysokiego napięcia i gazociągu. Tym samym dały tym
terenom zarówno pożyteczny jak i piękny charakter. 4. STRATEGIA ENERGETYCZNA
W zrównoważonym mieście budynki nie są jedynie schronieniem przed siłami natury, ale spełniają również dodatkowe funkcje, jak zbieranie wody opadowej czy produkcja energii. Dachy budynków zaprojektowano z lekkim nachyleniem 9‐120, idealnym kątem dla instalacji komórek fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych. W ciepłe, słoneczne dni zaopatrują one mieszkańców w energię elektryczną
a ewentualne nadwyżki sprzedawane są do sieci. W zimie, gdy radiacja słońca jest ograniczona, niedobory energii wyrównuje elektrownia. Z zasady proponuje się budowanie domów pasywnych lub nisko energetycznych. Wspierane powinny być inicjatywy indywidualne budowania zarówno w wysokich jak i niskich technologiach, jak domy z kostek słomy itp. Zaproponowano również typ domu‐szklarni, tj. domu szeregowego składającego się
w połowie z budynku murowanego i w połowie z cieplarni. Dzięki temu przedłużyć można sezon upraw ogródkowych nawet w gęstej, miejskiej zabudowie. W budynkach wielorodzinnych proponuje się ogrody zimowe od strony południowej, które zwiększą izolacyjność cieplną budynków i również zapewnią warunki całorocznej kultywacji roślin. 5. STRATEGIA SOCJALNA
Dla dobrego rozwoju miasta i budowania kapitału społecznego proponuje się wymieszanie rodzajów zabudowy i form inwestycji. W projekcie zaproponowano mieszane kwartał, w których znalazłyby się budynki deweloperskie, budynki socjalne oraz budynki wielorodzinne tworzone w ramach wcześniej zawiązanych kooperatyw budowlanych. Rejony zabudowy wielorodzinnej połączone są z obszarami zabudowy jednorodzinnej. Kolaż ten zapewnia różnorodność zarówno pod względem społecznym, jak i architektonicznym. Dla integracji mieszkańców zaprojektowane liczne place uliczne i ogrody we wnętrzach kwartałów. 6. STRATEGIA EKONOMICZNA
Zrównoważone miasto to miasto bliskich odległości i przemieszanych funkcji. Dlatego też, zaproponowano duży ośrodek usługowy, poszerzony o zespół budynków biurowych i warsztatowych. Dzięki temu wprowadza się miejsca pracy w bliskim sąsiedztwie terenów mieszkaniowych. 7. SPORT TO ZDROWIE
Na terenie projektowym przewidziano szeroki wachlarz ośrodków sportowych i ogólnodostępnych miejsc do uprawiania sportów, takich jak: ścieżki biegowe, terenowe trasy rowerowe, siłownie „pod chmurką”,siłownia w budynku centrum handlowego, szkolne i osiedlowe boiska sportowe, korty tenisowe, pływalnia oraz centrum wspinaczkowe. Każdy znajdzie tutaj coś dla siebie. Na terenie ośrodka usługowego zaproponowano osiedlową przychodnię zdrowia. 8. BEZPIECZEŃSTWO W MIEŚCIE
Bardzo ważnym elementem miasta jest poziom jego bezpieczeństwa. Poza umieszczeniem posterunku
policji w lokalnym centrum usługowym, poczucie bezpieczeństwa można zapewnić na wiele innych sposobów. Większość ulic dojazdowych i wewnętrznych zaprojektowano jako przestrzenie łączone, gdzie piesi, rowerzyści i samochody poruszają się po jednej przestrzeni, zaś prędkość ograniczona jest do 20km/h. Takie rozwiązanie, z powodzeniem stosowane w miastach Europy Północnej i Zachodniej, zmusza wszystkich użytkowników dróg, zarówno pieszych jak i kierowców, do ostrożności. Ogromną rolę gra również uliczny monitoring. Ten to można zapewnić bez instalacji kamer, ale przez wprowadzenie placów, usług w parterach, przydomowych ogródków wzdłuż ulic z wyjściem prosto z mieszkania. Obecność ludzi w przestrzeni publicznej jest bardzo efektywnym sposobem zapobiegania drobnym przestępstwom. Jasne wydzielenie w przestrzeni terenów publicznych, pół‐publicznych, półprywatnych i prywatnych jest ważnym czynnikiem w kreowaniu poczucia bezpieczeństwa u mieszkańców. Można jednak łatwo uniknąć budowy płotów poprzez wprowadzenie różnic w wysokości terenu, oddzielenie terenów prywatnych poprzez przyuliczny kanał sztormowy lub zwykłe nasadzenia zieleni. 9. LOKALNE CENTRUM USŁUGOWE
Lokalne centrum usługowe zaprojektowane zostało w centralnej części osiedla, w bezpośrednim sąsiedztwie parku i stawu. Jego centralnym elementem jest wydłużony plac miejski, będący zarówno przestrzenią reprezentacyjną jak i miejscem organizacji rynku warzywnego. Przestrzeń ta delikatnie rozszerza się w stronę parku kadrując widok i zapraszając zieleń do miasta. Wzdłuż placu zaprojektowano ciąg lokali usługowych, gastronomicznych i handlowych, zapewniających ruch na placu. W tej lokalizacji zaproponowano również niewielkie centrum handlowe, w którym znaleźć się mogą większe sklepy oraz takie funkcje jak siłownia czy kręgielnia. W miejscu połączenia placu z parkiem zaproponowano obiekt sakralny otoczony zielenią a naprzeciwko dom kultury z widokiem na
staw. Przestrzeń placu kontynuowana jest w miękki sposób aż do pomostu na jeziorku. 10. BILANS TERENU
obszar opracowania
137,82ha
tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
25,93ha
18,81%
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinna
11,26ha
8,17%
tereny usługowe
6,69ha
4,85%
tereny przemysłowo ‐ usługowe
4,53ha
3,28%
tereny ulic i placów
41,51ha
30,12%
tereny zieleni rekreacyjnej
30,55ha
22,16%
tereny cmentarza i rezerwy
17,36ha
12,59%
Stosunek intensywnej zabudowy wielorodzinnej do zabudowy jednorodzinnej wynosi 70% do 30%.
Przyjmując przelicznik 4,5 osoby na dom jednorodzinny i 25m2 na osobę w budynkach wielorodzinnych, osiedle zaprojektowano na 15 200 osób. W granicach obszaru opracowania przewidziano również 8 000m2 powierzchni usługowo‐handlowej oraz 14 500m2 powierzchni biurowej i warsztatowej dla zapewnienia miejsc pracy w sąsiedztwie miejsca zamieszkania.