smacznego! guten appetit! - Die Kreisau

Transkrypt

Smacznego! Guten Appetit!
Polsko-niemiecka książka kucharska
ze starymi nowymi dolnośląskimi przepisami
Ein deutsch-polnisches Kochbuch
mit alten und neuen niederschlesischen Rezepten
Ein großer Dank an:
Serdecznie dziękujemy:
Die F.C. Flick Stiftung gegen Fremdenfeindlichkeit, Rassismus und Intoleranz
Fundacja Flicka przeciw ksenofobii, rasizmowi i nietolerancji
Das Deutsch-Polnisches Jugendwerk (DPJW)
Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM)
Das Programm “Europeans for Peace”der Stiftung „Erinnerung, Verantwortung und
Zukunft“
Programowi Europejczycy dla pokoju, Fundacja „Pamięć, Odpowiedzialność,
Przyszłość“
Herausgeber/ wydawca:
Kreisau-Initiative Berlin e.V. und Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung/ Fundacja
Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego
Projektidee/ idea projektu:
Antje Leichsenring, Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego
Projektkoordination/ koordinacja projektu:
Antje Leichsenring, Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego
Sandra Hackert, Kreisau-Initiative Berlin e.V.
Übersetzung und Lektorat/ tłumaczenie i lektorat:
Wiola Trzcińska-Frączek, Katarzyna Madalińska, Johanna Rogge
Layout/ graficzny:
Sandra Hackert, Kreisau-Initiative Berlin e.V.
1. Auflage Berlin/ Krzyżowa, Februar 2009
ohne deren finanzielle Unterstützung, das Projekt nicht hätte stattfinden
können.
bez której finansowego wsparcia projekt nie mógłby się odbyć.
Außerdem geht ein herzlicher Dank an alle Teilnehmer und Teilnehmerinnen, die
mit ihrem Engagement zum großen Erfolg des Projekts beigetragen haben sowie
den Ausbilder/innen und Lehrer/innen:
Ponadto serdecznie podziękowania dla wszystkich uczestników i uczestniczek,
którzy poprzez swoje ogromne zaangażowanie przyczynili się do sukcesu projektu,
a także dla towarzyszących im nauczycieli:
Małgorzata Bieżanowska, Małgorzata Zielińska, Eugenia Syjut, Angelika Kramcza,
Heidi Grundemann, Magdalena Kisiel, Dirk Moers, Mario Reetz, Herlinde Bergner,
Andreas Diezmann, Agnieszka Madej, Mieczysław Orawczak, Agata Olszecka,
Ewa Kryżanowska.
INHALTSVERZEICHNIS/ SPIS TREŚCI
Schichtkohl/ Kapusta z mięsem .............................................................................................S. 29
Krautnudeln/ Łazanki ............................................................................................................. S. 30
Vorwort/ Przedmowa .......................................................................................................... S. 1-2
Bauernfrühstück/ Śniadanie rolnika ................................................................................. S. 31-32
Salate/ Sałatki ..................................................................................................................... S. 3-5
Sauerkrauteintopf/ Bigos ....................................................................................................... S. 33
Gurkensalat/ Mizeria ................................................................................................................ S. 3
Beilagen/ Dodatki ........................................................................................................... S. 34-37
Sauerkrautsalat/ Surówka z kiszonej kapsty............................................................................ S. 4
Warmer Kartoffelsalat/ Sałatka z ziemniaków na ciepło .......................................................... S. 5
Rote Beete Gemüse/ Buraczki .............................................................................................. S. 34
Rotkraut/ Czerwona kapusta ................................................................................................. S. 35
Suppen/Zupy .................................................................................................................... S. 6-15
Sauerkraut/ Kiszona Kapusta ................................................................................................ S. 36
Hühnersuppe/ Rosół ................................................................................................................ S. 6
Kartoffelpüree/ Piree z ziemniakow ....................................................................................... S. 37
Fischsuppe/ Zupa rybna .......................................................................................................... S. 7
Mehlspeisen/ Potrawy mączne ...................................................................................... S. 38-42
Graupensuppe mit Kraut/ Krupnik z kapustą ........................................................................... S. 8
Rote-Beete-Brühe/ Barszcz ..................................................................................................... S. 9
Tomatensuppe/ Zupa pomidorowa .........................................................................................S. 10
Schlesische Kartoffelsuppe/ Zupa kartoflana po śląsku ......................................................... S. 11
Wickelkloß/ Kluski zawijane ................................................................................................... S. 38
Grüne Klöße/ Zielone kluski ............................................................................................. S. 39-40
Kartoffelklößchen/ Kopytka .................................................................................................... S. 41
Piroggen mit Kraut und Pilzen/ Pierogi z kapustą i grzybami ................................................ S. 42
Sauermehlsuppe - Żurek/ Żurek ............................................................................................ S. 12
Gurkensuppe/ Zupa ogórkowa .............................................................................................. S. 13
Dessert/ Desery ............................................................................................................... S. 43-50
Blumenkohlsuppe/ Zupa kalafiorowa...................................................................................... S. 15
Schneebälle/ Śnieżki ............................................................................................................. S. 43
Hauptgerichte/ Dania główne ........................................................................................ S. 16-33
Gebackene Äpfel/ Zapiekane jabłka ...................................................................................... S. 44
Apfelkaltschale/ Kisiel z jabłek .............................................................................................. S. 45
Käsebrot/ Zapiekanki ..............................................................................................................S. 16
Apfelreis/ Ryż zapiekany z jabłkami ....................................................................................... S. 17
Kartoffelpuffer/ Placki ziemniaczane ...................................................................................... S. 18
Klopse mit Salzgurkensosse/ Kluski Mięsne z sosem ogórkowym ................................... S. 19-20
Pilzfrikadellen/ Kotlety mielone z grzybów ..............................................................................S. 21
Kefirdessert/ Galaretka z kefirów .......................................................................................... S. 46
Bratäpfel mit Vanillesoße/ Jabłka zapiekane w polewie waniliowej ....................................... S. 47
Quarkkeulchen/ Placuszki z białego sera .............................................................................. S. 48
Streuselkuchen/ Ciasto z kruszonką ..................................................................................... S. 49
Rhabarberkuchen mit Streuseln/ Ciasto rabarbarowe z kruszonką ...................................... S. 50
Hackfleischbällchen/ Pulpeciki z mielonego mięsa ................................................................ S. 22
Hühnerschenkel mit Honig/ Kurczak z miodem ..................................................................... S. 23
Fotos/ Fotografiie ........................................................................................................... S. 51-52
Rouladen/ Rolady .................................................................................................................. S. 24
Projektpartner/ Partnerzy projektu ................................................................................ S. 53-58
Gefüllte Paprikaschoten/ Nadziewana papryka ................................................................ S. 25-26
Veranstalter/ Organizatory ............................................................................................. S. 59-60
Krautklopse nach Krzysiek/ Gołąbki a la Krzysiek .............................................................S. 27-28
Bitte beachten Sie, dass alle Rezepte für ca. 24 Personen sind!
Uwaga! Wszystkie przepisy przeznaczone są dla około 24 osób.
Vorwort
Przedmowa
Liebe Leserinnen und Leser,
Drogie Czytelniczki, drodzy Czytelnicy,
diese Sammlung deutscher und polnischer, alter sowie neuer niederschlesischer Rezepte
entstand während dreier Begegnungen von jungen polnischen und deutschen Fachkräften aus
den Bereichen Gastronomie und Hauswirtschaft im Jahre 2008 in Kreisau.
ten zbiór polskich i niemieckich przepisów tradycyjnej i współczesnej kuchni dolnośląskiej
powstał w trakcie trzch spotkań młodych specjalistów w dziedzinach gastronomii i gospodarstwa domowego z Polski i Niemiec w roku 2008 w Krzyżowej.
Die angehenden Beiköche/innen, Köche/innen, Hauswirtschafter/innen, Hauswirtschaftshelfer/
innen und Restaurantfachleute aus Seelow, Siethen, Wahlsdorf, Wałbrzych, Dzierżoniów und
Bielawa kamen nach Kreisau, um Erfahrungen mit Kollegen/innen aus dem Nachbarland
auszutauschen, ihr Wissen und Können in der Küche zu zeigen und zu erweitern, neue
Freundschaften zu schließen, eine Menge Spaß zu haben und nicht zuletzt natürlich auch um
Einblicke in die traditionelle und neue schlesische Küche zu bekommen.
Ci przyszli pomocnicy/ce kucharzy, kucharze/kucharki, specjaliści/specjalistki w zakresie
nauki o gospodarstwie domowym, restauratorzy z Seelow, Siethen, Wahlsdorf, Wałbrzycha,
Dzierżoniowa i Bielawy przybyli do Krzyżowej po to, by wymienić doświadczenia z kolegami
i koleżankami, pogłębić swoją wiedzę i umiejętności, zawrzeć nowe przyjaźnie, dobrze się
bawić i oczywiście poznać tajniki tradycyjnej i współczesnej kuchni śląskiej.
Zur Lage und Geschichte Niederschlesiens
Die Region Niederschlesien bezeichnet den westlichen Teil Schlesiens und umfasst heute die
polnische Woiwodschaft Niederschlesien (polnisch: Województwo dolnośląskie) mit den drei
größten Städten Wrocław, Wałbrzych und Legnica sowie die Landkreise Bautzen und Görlitz
des deutschen Bundeslandes Sachsen.
Das Gebiet Niederschlesien war im Mittelalter von polnischen Herzogen und danach von böhmischen Königen regiert. Es gehörte dann lange Jahrhunderte zur habsburgischen Monarchie
und später zu Preußen. Mit Ende des Zweiten Weltkriegs kam der Teil rechtsseitig der OderNeiße-Linie unter polnische Herrschaft. Die deutsche Bevölkerung wurde größtenteils in die
sowjetische Besatzungszone umgesiedelt und die vielen aus dem Osten vertriebenen Polen
wurden in Niederschlesien angesiedelt.
Die Eigenarten der niederschlesischen Küche
Die niederschlesische Küche ist multikulturell geprägt. In ihr mischen sich kulinarische
Einflüsse vieler zugewanderter Volksgruppen, so auch Elemente und Gerichte der slawischen
Küche wie beispielsweise Bigos.
Die Region war nie besonders reich. Darum waren die Hausfrauen stets bemüht, mit den
einfachsten Zutaten schmackhafte, aber gehaltvolle Mahlzeiten zuzubereiten, mit denen
ausreichend Energie für die körperlich schwere Arbeit aufgenommen wurde.
Trotz ihrer Einfachheit erfordern die niederschlesischen Gerichte in ihrer Zubereitung doch
einen gewissen Aufwand. Dieser aber lohnt sich, so haben wir es zusammen mit den
Jugendlichen und deren Ausbildern in Kreisau herausgefunden. Probieren Sie es selbst!
Położenie i historia Dolnego Śląska
Region Dolnego Śląska obejmuje zachodnią część Śląska i tworzy wraz z trzema
największymi miastami regionu – Wrocławiem, Wałbrzychem i Legnicą – polskie województwo
dolnośląskie a po stronie niemieckiej powiaty Bautzen i Goerlitz.
Obszar Dolnego Śląska był w Średniowieczu pod panowaniem książąt polskich, następnie
królów czeskich. Po panowaniu czeskim Dolny Śląsk przechodzi w ręce monarchii Habsburskiej a następnie Prus. Po zakończeniu II Wojny Światowej ziemie leżące po prawej stronie linii Odra-Nysa zostały przyłączone do Polski. Niemiecka ludność w dużej części została
wysiedlona do sowieckiej strefy okupacyjnej, a na świeżo wysiedlone tereny przesiedlono
polską ludność z Kresów Wschodnich.
Specyfika kuchni dolnośląskiej
Kuchnia dolnośląska jest kuchnią wielu kultur. W tej kuchni mieszają się kulinarne wpływy
migrującej ludności z elementami kuchni słowiańskiej, np. bigos.
Region nigdy nie był szczególnie bogaty. Dlatego też gospodynie domowe starały się zawsze przygotowazywać z najprostszych składników smaczne i wartościowe potrawy, które
dostarczałyby energii do ciężkiej fizycznej pracy.
Pomimo swojej prostoty dania kuchni dolnośląskiej i ich przygotowanie wymaga wiele wkładu,
który się jednak opłaca. To właśnie odkryliśmy razem z uczniami i ich nauczycielami w
Krzyżowej. Spróbujcie Państwo sami!
Życzymy Państwu dobrej zabawy przy gotowaniu!
Sandra Hackert i Antje Leichsenring (koordynatorki projektu)
Viel Freude beim Nachkochen der Rezepte und „Smacznego“ wünschen Ihnen
Sandra Hackert und Antje Leichsenring (Projektleiterinnen)
1
2
gurkensalat mizeria
sauerkrautsalat
mizeria
Surówka z kiszonej kapusty
Smacznego!
Guten Appetit!
Smacznego!
Guten Appetit!
SKŁADNIKI:
3 kg kapusty kiszonej
2 pęczki pietruszki
4 sztuki cebuli
4 łyżki oleju
sól
pieprz
3 sztuki marchewki (średnie)
SKŁADNIKI:
ZUTATEN:
8 Gurken
900 ml saure Sahne
1 Bund Dill
2 Zwiebeln
Salz
Pfeffer
ZUBEREITUNG:
Die Gurken schälen
und in Scheiben
raspeln. Alles in
eine Schüssel
geben und mit
der sauren Sahne
verrühren. Dann
den Dill, Salz und
Pfeffer zugeben
und gut verrühren
und die Zwiebeln
in Würfeln dazu
geben. Alles ziehen lassen. Dann in Schälchen geben und
mit Petersilie dekorieren.
3
8 ogórków
900 ml śmietany
1 pęczek koperku
2 cebule
sól
pieprz
ZUTATEN:
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Ogórki i cebulę obrać. Cebulę poszatkować. Ogórki
i koperek pokroić w drobne plastry. Koperek i cebulę dodać do ogórków i
wymieszać ze śmietaną.
Doprawić pieprzem i solą.
Odczekać chwilę i udekorować pietruszką.
3 kg Sauerkraut
2 gr. Bund Petersilie
4 Zwiebeln
4 Löffel Öl
Salz
Pfeffer
3 ganze Möhren
Kapustę kiszoną przełożyć do miski,
ewentualnie wylać wodę, następnie dodać
cebulę pokrojoną w kostkę, olej, sól oraz
pieprz i posiekaną pietruszkę. Wymieszać,
odstawić na 10-15 minut.
ZUBEREITUNG:
Evtl. Sauerkrautsaft abgießen, Sauerkraut
in eine Schüssel geben, Zwiebeln in Würfel
schneiden, Petersilie hacken und alles dazu
geben. Salz und Pfeffer sowie Öl hinzugeben
und vermischen. Ziehen lassen.
4
Smacznego!
Guten Appetit!
Warmer Kartoffelsalat
Hühnersuppe
Sałatka z ziemniaków na ciepło
Rosół
ZUTATEN:
5 kg Kartoffeln
12 Zwiebeln
0,75 l Fleischbrühe
12 EL Essig
Salz
Pfeffer
SKŁADNIKI:
5 kg ziemniaków
12 cebul
0,75 l wywaru z mięsa
3 łyżki octu
Sól
Pieprz
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln kochen (Pellkartoffeln). Gekochte Kartoffeln in Scheiben in eine Schüssel geben. Zwiebeln in Würfel schneiden
(Brunoise), mit Essig, Salz, Pfeffer und mit
Fleischbrühe erhitzen. Anschließend über
die gekochten Kartoffeln geben.
5
Ziemniaki ugotować w mundurkach. Następnie ugotowane
ziemniaki włożyć do miski.
Cebulę pokroić na drobną
kostkę i następnie podgrzać
w wywarze wraz z octem,
solą i pieprzem. Zalać ziemniaki rosołem.
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
300 g Möhren
300 g Sellerie
300 g Lauch
300 g Zwiebeln
2 ganze Hühner
10 l Wasser
Chili
Salz, Pfeffer
Pimentkörner
Pfefferkörner
Lorbeerblätter
Suppeneinlage (z.B. Suppennudeln, Eierkuchenreste)
gehackte Petersilie
300 g marchwi
300 g selera
300 g pora
300 g cebuli
2 całe kurczęta
10 l wody
chili
sól, pieprz
ziele angielskie
ziarna pieprzu
liście laurowe
wkładka do rosołu (np. makaron, kawałki
naleśników)
posiekana pietruszka
ZUBEREITUNG:
Gemüse waschen, putzen und klein schneiden. Wasser aufsetzen und zum Kochen
bringen. Die ganzen Hühner in das kochende
Wasser geben, das Gemüse mit hinein und
kochen lassen. Abschäumen und 2-3 Stunden kochen lassen. Wenn die gewünschte
Stärke der Brühe erreicht ist, die ganzen
Hühner heraus nehmen und mit den Fingern auslösen. Das Fleisch klein schneiden
und beiseite stellen. Hühnerbrühe in Servierschalen füllen. Hühnerfleisch und eine
Suppeneinlage (z.B. gekochte Suppenudeln
oder Eierkuchenstreifen) und gehackte Petersilie in die abgefüllte Brühe geben.
Warzywa oczyścić, umyć i pokroić na drobne kawałki. Zagotować wodę. Całe kurczęta
włożyć do gotującej się wody, dodać do nich
pokrojone warzywa. Zdjąć z wywaru pianę i
gotować dalej 2-3 godziny. Następnie wyjąć
z wywaru kurczęta i mięso oddzielić od kości.
Mięso pokroić na drobne kawałki i odstawić.
Napełnić talerze rosołem. Do talerzy włożyć
kawałki mięsa i wkładkę (np. ugotowany
wcześniej makaron lub kawałki naleśników)
oraz posiekaną wcześniej pietruszkę.
6
Smacznego!
Guten Appetit!
Graupensuppe mit Kraut
Zupa rybna
Krupnik z kapustĄ
ZUTATEN:
ZUTATEN:
3/4 Sellerie
1 kg Möhren
500 g Petersilienwurzel
2 Zwiebeln
1 1/2 kg Zander oder Hecht
Salz, Pfeffer
6 l Fischfond
100 g Butter
50 g Margarine
1 Lorbeerblatt
Nelke, Piment
1 Zwiebel
Zitronensaft
5 l Wasser
1 kg Sauerkraut
1 kg Weisskraut kleingeschnitten
0,5 kg Rippchen
0,5 kg Wurst (in Würfeln)
0,25 kg Gerstenschrot,
0,5 kg Kartoffeln (in Würfeln),
Suppengemüse (kleingeschnitten)
Gewürze (Lorbeer, Piment, Pfeffer Salz,
Knoblauch)
Petersilie
ZUBEREITUNG:
Gemüse (Möhren, Petersilienwurzel, Sellerie)
schälen und in Rauten (Paysenne) schneiden. Die Zwiebeln schälen und in feine Würfel schneiden. Einen Topf ansetzen und die
Butter mit der Margarine schmelzen. Zwiebelwürfel in den Topf mit der heißen Butter
und Margarine glasig dünsten. Anschließend
die geschnittenen Gemüserauten mit dazu
geben. Gemüse 5 Minuten lang mitgaren.
Die Zwiebel mit Piment, Lorbeerblatt und der
Nelke spicken und dazu geben. Fischfond
dazu geben und weitere 15 Minuten köcheln
lassen. In der Zeit, wenn es kocht, den Fisch
in grobe Würfel schneiden und dazu geben.
Mit Salz, Pfeffer, Zitronensaft abschmecken.
Bei Belieben frischgehackte Petersilie vor
dem Servieren daraufstreuen.
7
Fischsuppe
SKŁADNIKI:
3/4 selera
1 kg marchewki
500 g pietruszki z korzenia
2 cebule
1,5 kg ryby, np mintaja
sól, pieprz
6 l wywaru z ryby
100 g masła
50 g margaryna
1 liść laurowy
ziele angielskie, goździki
1 cebula
sok z cytryny
SKŁADNIKI:
Warzywa (marchewkę, pietruszkę w korzeniu i seler) obrać i pokroić w kostkę. Cebule
obrać i pokroić w kostkę, maslo i margarynę
rozpuścić w garnku. Cebule zeszklić na roztopionym maśle. Pokrojone warzywa wrzucić
do garnka i smażyć je 5 minut, następnie
dodać liść laurowy, ziele angielskie,
goździki. Dodać wywar rybny i gotować
kolejne 15 minut. W tym czasie pokroić
rybę w dużą kostkę i wrzucić do garnka.
Doprawić do smaku solą, pieprzem i sokiem
z cytryny. Danie podawać udekorowane
posiekanąpietruszką.
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUBEREITUNG:
Alle Zutaten in einen Topf geben und auf
kleiner Flamme weichkochen, würzen. Mit
saurer Sahne und evtl. Petersilie heiß auftragen.
5 l wody
1 kg kiszonej kapusty
1 kg świeżej kapusty (posiekać)
0,5 kg żeberek,
0,5 kg kiełbasy (pokroić w paski)
0,25 kg kaszy jęczmiennej,
0,5 kg ziemniaków (pokroić w kostkę),
warzywa i przyprawy (liść laurowy, ziele angielskie, pieprz, sól, czosnek, marchew)
pietruszka
Wszystkie składniki włożyć do garnka i gotować na wolnym ogniu do miękkości, przyprawić do smaku. Podawać na gorąco z dodatkiem kwaśnej śmietany i pietruszki.
8
Rote-Beete-Brühe
Tomatensuppe
Barszcz
Zupa pomidorowa
Smacznego!
Guten Appetit!
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
500 g Fleisch und Knochen (Hühner oder
Kalb)
5 l kaltes Wasser
3 Möhren
1 Petersilienwurzel
1 Sellerie
1 Porreestange
2 Büchsen Tomatenmark oder 2 kg
Tomaten
fein gehackter Dill
0,5 kg dicke Saure
Sahne
Zucker
Salz
Pfeffer
Einlage (z.B. Fadennudeln, Reis)
500 g mięsa z kością (kurczaka lub cielęciny)
5 l zimnej wody
3 marchewki
pietruszka
kawałek selera
mały por
2 puszki koncentratu
pomidorowego lub
2 kg pomidorów
drobno posiekany koperek
0,5 kg gęstej kwaśnej
śmietany
cukier
sól
pieprz
wkładka (np. makaron, ryż)
ZUBEREITUNG:
Fleisch abspülen, in den Topf geben, mit kaltem Wasser begießen und aufkochen. Wenn
es kocht, Hitze reduzieren, ca. 30 Minuten
kochen. Zerkleinertes Suppengemüse, Dill,
Salz und Pfeffer hinzugeben, alles weich
kochen. Brühe durchseihen, Tomatenmark
hinzugeben. Suppe noch ca. 3-5 Minuten
kochen. Saure Sahne und etwas Zucker
hinzugeben. Mit Einlage und gehacktem Dill
oder Petersilie servieren.
Mięso umyć i włóżyć do garnka, zalać zimną
wodą i zagotować. Po zagotowaniu zmniejszyć ogień. Gotować ok. 30 minut. Następnie dodać do wywaru obrane i opłukane
warzywa, koperek, sól i szczyptę pieprzu.
Gotować do czasu, aż mięso i jarzyny będą
miękkie (około 30 minut). Wywar przecedzić
i wymieszać z koncentratem pomidorowym.
Zupę gotować jeszcze 3-5 minut. Zaprawić
śmietaną i dodać łyżeczkę cukru. Podawać z
ryżem lub makaronem, posypaną koperkiem
lub natką pietruszki.
SKŁADNIKI:
ZUTATEN:
4 kg frische Rote Beete
2 Bund Suppengemüse
Zitronensaft oder Apfelessig
Pfeffer
Salz
Zucker
Schmand/ Saure Sahne
2 EL Mehl
frischer Dill und Petersilie
eventuell gehackter Knoblauch
ZUBEREITUNG:
Zerkleinertes
Suppengemüse und gewürfelte Rote
Beete weichkochen, Salz
und Zucker hinzufügen. Durchseihen und
die Brühe mit Zitronensaft oder Essig abschmecken, mit Salz und Pfeffer sowie
eventuell Knoblauch würzen. Mehl in etwas
Wasser verrühren und unter die kochende
Brühe geben. Vor dem Servieren mit Saurer
Sahne und Dill bzw. Petersilie anrichten.
9
4 kg buraków
2 natki włoszczyzny
sok z cytryny lub ocet winny jabłkowy
pieprz
sól
cukier do smaku
śmietana
2 łyżki maki pszennej
koperek świeży lub nać pietruszki
ewentualnie posiekany czosnek
Włoszczyznę w
całości i pokrojone w plasterki
buraki gotować
do miękkości,
dodać sól i trochę cukru. Gdy
miękkie wybrać
włoszczyznę
a
pozostały
barszcz zakwasić sokiem z cytryny lub octem (do smaku po troszku), przyprawić pieprzem, eventualnie czosnkiem,
zaprawić odrobiną mąki rozmieszanej w 1/4
szklanki letniej wody i zagotować. Przed podaniem dodać śmietanę i pokrojony koper
lub nać pietruszki.
10
Smacznego!
Guten Appetit!
11
Schlesiche Kartoffelsuppe
Sauermehlsuppe - Zurek
Zupa kartoflana po śląsku
Żurek
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
6 große Zwiebeln
500 g durchwachsener Speck
6 Sellerieknollen
3 Stangen Lauch
3 kg Kartoffeln
24 Knoblauchwürste
18 Gewürzgurken
6 EL Butterschmalz
6 l Fleischbrühe
Gehackte Petersilie
6 dużych cebul
500 g boczku
6 główek selera
3 pory
3 kg ziemniaków
24 kiełbasy z czosnkiem
18 ogórków konserwowych
1 łyżka topionego masła
6 l wywiaru z mięsa
posiekana pietruszka
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln schälen und in
gröbere Würfel schneiden,
Lauch, Sellerie und Zwiebeln
putzen, Speck in feine
Würfel schneiden und
auslassen. Zwiebeln ebenfalls in feine Würfel schneiden und im Speck
goldbraun anschwitzen. Gehackten Knoblauch
dazugeben
und im Speck
rösten. Dann
in Würfel geschnittenen
Lauch und
Sellerie
dazugeben.
Mit der
Fleischbrühe
auffüllen. Die Kartoffeln in
die kochende Brühe zugeben und leise köcheln
lassen. Gewürzgurken fein schneiden und in
die fertige Suppe geben, Teller portionieren
und mit gehackter Petersilie bestreuen.
Ziemniaki obrać i pokroić w grubą kostkę.
Oczyścić oraz umyć por, seler i cebulę. Boczek pokroić w drobną
kostkę i podsmażyć.
Cebulę
drobno pokroić,
dodać do
boczku
i podsmażyć do zabrązowienia. Dodać posiekany czosnek. Następnie dodać por i seler,
zalać wywarem. Do gotującej się zupy dodać
ziemniaki i gotować na małym ogniu. Do gotowej zupy dosypać drobno pokrojone ogórki
konserwowe. Zupę wyłożyć na talerze i posypać pokrojoną pietruszką.
ZUTATEN:
1,5 l Żursäure (vergorenes Vollkornmehl)
750 g Kartoffeln
750 g Suppengemüse
1 kg frische Weißwurst
1 kg geräucherten
Schinkenspeck
4 Zwiebeln
12 Eier
4 Knoblauchzehen
Salz
Petersilie
Lorbeerblätter
Piment
Brot als Beilage
Smacznego!
Guten Appetit!
SKŁADNIKI:
1,5 l zakwasu (żurek)
750 g ziemniaków
750 g włoszczyzny
1 kg surowej białej
kiełbasy
1 kg wędzonego
boczku
4 cebule
3 jaja
1 ząbek czosnku
sól
natka pietruszki
liście laurowe
ziele angielskie
jako dodatek pieczywo jasne lub ciemne
ZUBEREITUNG:
Aus dem Suppengemüse, Weißwurst und
den Gewürzen eine Brühe kochen, abseihen. Gemüse kleinschneiden, Wurst würfeln,
zurück in die Brühe geben. Klein gewürfelte
Kartoffeln hinzugeben und weich kochen.
Schinkenspeck würfeln, anbraten, zur Suppe geben. Żursäure hinzugeben, aufkochen,
abschmecken. In tiefem Teller mit geschnittenen gekochten Eischeiben, gehackter Petersilie und mit Brot servieren.
Z włoszczyzny, białej kiełbasy i przypraw
(ziele angielskie, liście laurowe) ugotować
wywar. Przecedzić wywar, warzywa pokroić
w kostkę, kiełbasę w grubsze plastry. W wywarze ugotować pokrojone w kostkę ziemniaki. Boczek i cebulę pokroić, zrumienić na
patelni, połączyć z wywarem. Dodać zakwas
i zagotować. Doprawić do smaku. Podawać
w głębokim talerzu z jajem ugotowanym na
twardo, posypany posiekaną natką pietruszki i z dodatkiem pieczywa.
12
Smacznego!
Gurkensuppe
Zupa ogórkowa
Guten Appetit!
ZUTATEN:
ca. 6 l Gemüse- oder Hühnerbrühe (mit Suppengemüse)
500 g saure Gurken
6 mittelgroße Zwiebeln
6 Knoblauchzehen
12 EL Mehl
12 EL Butter
600 ml süße Sahne
2 kg Kartoffeln
Salz
Pfeffer
ZUBEREITUNG:
Man bereitet eine Brühe auf Basis von
Suppengemüse und/oder Hühnerklein zu,
gewürzt mit Pfeffer, Piment und Lorbeerblättern, ansonsten je nach Geschmack.
Pellkartoffeln kochen, schälen und klein würfeln, bei Seite stellen.
In die fertige köchelnde Brühe gibt man auf
einem grobporigen Reibeeisen geriebene
saure Gurken (mit dem ausfließenden Gurkensaft) sowie zerriebene Knoblauchzehen
hinzu, 10 Minuten kochen lassen.
13
Smacznego!
Guten Appetit!
In der Zwischenzeit die fein gehackten Zwiebeln mit Butter anbraten und anschließend
mit dem Mehl bestreuen, etwas braten lassen und schließlich in die Suppe geben. Die
gekochten Möhren des Suppengemüses
ebenfalls klein reiben und mit den Kartoffeln zur Suppe geben, aufkochen lassen,
Sahne hinzugeben. Mit Salz und Gewürzen
abschmecken. Das ganze 10 Min. stehen
lassen und dann genießen.
SKŁADNIKI:
rosół lub wywar z warzyn
500 g ogórków kiszonych
6 średnie cebule
6 ząbków czosnku
12 łyżek mąki
12 łyżek masła
600 ml śmietanki
2 kg ziemniaków
sól
pieprz
ziemniakami wrzucić do zupy, zagotować.
Dodać śmietanę. Solą i przyprawami
doprawić do smaku. Odstawić na 10 minut a
następnie podawać.
Przygotować wywar/rosół z warzyw lub / i
małego kurczaka, doprawić pieprzem, zielem
angielskim, liściem laurowym do smaku.
Ugotować ziemniaki w mundurkach, obrać,
pokroić w małą kostkę i odstawić na bok.
Do gotującego się wywaru dodać starte na tarce z dużymi
oczkami kiszone ogórki (razem
z wodą po ogórkach) oraz starte ząbki czosnku. Gotować 10
minut.
W międzyczasie podsmażyć na
maśle cieniutko pokrojoną cebulę i posypać ją mąką, zasmażyć i na koniec dodać do zupy.
Ugotowaną w wywarze marchew zetrzeć na tartce i razem z pokrojonymi w kostkę
14
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
1,2 kg Blumenkohl
16 Kartoffeln
3 Möhren
5 l Brühe
ca. 6 EL Butter
ca. 12 EL Mehl
Muskatnuss
Salz
Pfeffer
Petersilie
Blumenkohlsuppe
Käsebrot
Zupa kalafiorowa
Zapiekanki
SKŁADNIKI:
1,2 kg kalafiora
16 ziemniaków
3 marchewki
5 l rosołu
ok. 6 łyżek masła
ok. 12 łyżek mąki pszennej
gałka muszkatołowa
sól
pieprz
zielona pietruszka
ZUBEREITUNG:
Blumenkohl waschen und in Röschen
teilen. Kartoffeln würfeln, Möhren grob
raspeln. Brühe aufkochen und Blumenkohl, Kartoffeln und Möhren hinzugeben. Ca. 20 Minuten bei geschlossenem
Topfdeckel garen.
Butter zerlassen und Mehl hinzugeben.
Etwas bräunen und dann zur Suppe
geben, aufkochen lassen. Würzen und
vom Herd nehmen, mit fein gehackter
Petersilie servieren.
Kalafior umyć i podzielić na cząstki.
Ziemniaki pokroić w
kostkę a marchewkę zetrzeć na tarce
o dużych oczkach.
Rosół zagotować i
do gotującego się rosołu wrzucić kalafior,
ziemniaki i marchewkę. Garnek przykryć pokrywką i całość gotować na średnim ogniu około 20 minut.
Masło roztopić i dodać do niego mąkę pszenną. Troszkę zrumienić i gęstą masę dodać
do gotującej się zupy. Chwilkę podgotować.
Następnie dodać przyprawy: gałkę muszkatołową, sól i pieprz do smaku. Wymieszać i
zdjąć z ognia. Na koniec dodać drobno pokrojoną zieloną pietruszkę.
15
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
24 Scheiben Weißbrot
250 g Käse
500 g Butter
12 Knoblauchzehen
24 kromki białego chleba
250 g sera
500 g masła
12 ząbków czosnku
ZUBEREITUNG:
Butter mit dem
zerdrücktem
Knoblauch
vermischen.
Die Weißbrotscheiben mit der
Knoblauchbutter bestreichen
und bei 180 Grad für 10 Minuten in den Ofen schieben. Danach
nehmen wir die Weißbrotscheiben heraus
und bestreuen sie mit Käse und geben sie
für weitere 5 Minuten in den Ofen.
Wymieszać masło z wyciśniętym
czosnkiem.
Posmarować masłem z
czosnkiem kromki chleba
i wstawić do rozgrzanego
do 180°C piekarnika na 10
minut. Następnie wyjąć chleb
z piekarnika, ułożyć ser na kromkach i włożyć do piekarnika na kolejne
5 minut.
16
Smacznego!
Guten Appetit!
17
Apfelreis
Kartoffelpuffer
Ryż zapiekany z jabłkami
Placki ziemniaczane
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
6 Gläser Reis
3 kg Äpfel
12 EL Butter
Zucker
Vanillezucker
evtl. Zimt
Salz
Składniki:
6 szklanek ryżu
3 kg jabłek
12 łyżiek masła
cukier
cukier waniliowy
cynamon (niekoniecznie)
sól
ZUBEREITUNG:
Reis waschen und durch ein Sieb abgießen.
In einem Topf 1 l Wasser aufkochen, Reis,
1 Teelöffel Salz und Butter hinzugeben.
Vermischen und nach dem Aufkochen mit
Deckel abdecken, bei niedriger Temperatur
Reis köcheln, bis alles Wasser verdunstet
und Reis weich ist. Nun die Äpfel vorbereiten: waschen, auf grober Reibe raspeln und
mit Zucker, Vanillezucker und evtl. Zimt würzen. Backofen auf 180 Grad vorheizen. Eine
feuerfeste Form mit Butter einfetten, auf den
Boden die Hälfte des Reises geben, darauf
Äpfel verteilen und mit anderer Hälfte Reis
abdecken. Im Backofen ca. 20 – 30 Minuten backen. Mit Schlagsahne servieren. Der
Apfelreis kann auch mit Pflaumen bereitet
werden: Pflaumen waschen, entsteinen, mit
Zucker und Zimt mischen, den Rest der Zubereitung wie mit den Äpfeln.
Ryż umyć na sicie,
odsączyć.
W
garnku zagotować 1 l wody,
wsypać ryż,
dodać 1 łyżkę
soli i masło.
Wymieszać i po
zagotowaniu nakryć
garnek pokrywką. Gotować na małym ogniu, aż ryż będzie miękki i wchłonie wodę.
Następnie przygotować jabłka, umyć je i zetrzeć na tarce do jarzyn o dużych otworach,
na koniec doprawić do smaku cukrem i cukrem wanilinowym lub cynamonem. Nagrzać
piekarnik do temperatury 180°C. Żaroodporne naczynie wysmarować masłem, na dnie
ułożyć połowę ryżu, na ryż wyłożyć jabłka,
całość przykryć pozostałym ryżem. Wstawić
do piekarnika i zapiekać 20-30 minut. Podawać z bitą śmietaną. Zamiast jabłek można
użyć śliwek: śliwki umyć, przepołowić, usunąć pestki, wymieszać z cukrem i cynamonem. Dalej postępować tak, jak z jabłkami.
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
6 kg Kartoffeln
6 mittlere Zwiebeln
12 Eigelb
12 EL Weizenmehl
Salz
Pfeffer
Öl zum Braten
6 kg ziemniaków
6 średnich cebul
12 żółtek
12 łyżek mąki pszennej
sól
pieprz
olej do smażenia
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln waschen, schälen
und auf feiner Reibe
reiben, leicht ausdrücken.
Zwiebeln schälen
und ebenfalls reiben.
Zur Kartoffelmasse Mehl,
Zwiebeln und Eigelb geben, salzen und pfeffern und
vermischen. In eine Pfanne
mit heißem Öl je einen Löffel der
Masse geben und einen dünnen Puffer formen, von beiden Seiten goldbraun braten.
Mit Saurer Sahne servieren.
Ziemniaki umyć, obrać, zetrzeć na drobnej tarce i
lekko odcisnąć. Cebulę
obrać i również zetrzeć
na tarce. Do odciśniętych ziemniaków dodać
mąkę, cebulę i żółtka,
całość doprawić solą oraz
pieprzem i wymieszać. Na
rozgrzany olej kłaść łyżką cienką
warstwę ciasta i smażyć z obu stron na
złoty kolor. Podawać ze śmietaną.
18
Smacznego!
Klopse mit Salzgurkensoße
Kluski mięsne z sosem
ogórkowym
Guten Appetit!
ZUTATEN KLOPSE:
450 g Schweinefleisch
450 g Rindfleisch
¼ Sellerie
2 Möhren
1 Zwiebel
2 Eier
Semmelmehl
Salz
Pfeffer
Thymian
ZUTATEN SALZGRUKENSOSSE:
60 g Butter
70 g Mehl
1 l Fleischbrühe
3 Salzgurken
Salz
Pfeffer
ZUBEREITUNG:
Das Fleisch und das Gemüse durch den
Fleischwolf lassen.
Zur Masse Semmelmehl, Eier und Gewürze
zugeben und abschmecken. Anschließend
ca. 60 g schwere Klopse herstellen.
Ein Topf mit Fleischbrühe aufsetzen und die
Fleischklöße leicht köcheln lassen, bis sie
gar sind.
Die Salzgurken in Würfel schneiden. Butter
in einem Topf erhitzen, danach mit Mehl
bestreuen und mit einem Schneebesen rühren.
19
Die Brühe zugeben und aufkochen lassen.
Anschließend Salzgurken, Salz und Pfeffer
zufügen und die gekochten Klopse zugeben.
Smacznego!
Guten Appetit!
SKŁADNIKI NA KLUSKI:
450 g mięsa wieprzowego
450 g mięsa wołowego
1/4 selera
2 marchewki
1 cebula
2 jajka
bułka tarta
sól, pieprz, tymianek
SKŁADNIKI NA SOS Z OGÓRKÓW
60 g masła
70 g mąki
1 l bulionu
3 ogórki kiszone
sól, pieprz
Mięso, warzywa przemielić, do
masy dodać bułkę tartą, jaja
i przyprawy, wszystko razem
wymieszać. Formować w kształcie
kulek o wadze 60 g. Wszystkie
kulki ugotować w bulionie.
Pokroić ogórki w kostkę, masło rozpuścić w
garnku, opruszyć mąką i wymieszać. Dodać
1000 ml bulionu, do tego dodać pokrojone
w kostkę ogórki i przyprawy, wymieszać i
dodać do sosu ugotowane kluski.
20
Pilzfrikadellen
Hackfleischbällchen
Kotlety mielone z grzybów
Pulpeciki z mielonego mięsa
Smacznego!
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
ZUTATEN:
500 g frische Steinpilze (Champignons)
Salz
2 Zwiebeln
100 g Paniermehl
2 Eier
Pfeffer
1 TL Majoran
Öl
500 g świeżych prawdziwków (pieczarek)
sól
2 cebule
100 g tartej bułki
2 jajka
pieprz
1 łyżeczka majeranku
olej
3 kg Hackfleisch
10 Eier
0,5 kg Zwiebeln
2 Knoblauchzehen
Senf
Salz
Pfeffer
Öl
Paniermehl
ZUTATEN SOSSE:
20 g Butter
1 EL Mehl
3 EL Saure Sahne
1 TL Senf
SKŁADNIKI:
3 kg mięsa mielonego
10 jaj
0,5 kg cebuli
bułka tarta
sól
pieprz
musztarda
2 ząbki czosnku
olej
SKŁADNIKI SOS:
20 g masła
łyżka mąki
3 łyżki kwaśnej
śmietany
1 łyżeczka musztardy
ZUBEREITUNG:
21
Guten Appetit!
Champignons in Würfel schneiden, in der
Pfanne braten und in eine Schüsse geben.
Zwiebeln in Würfel schneiden (Brunoise)
und Paniermehl, Eier, Majoran, Salz, Pfeffer
dazugeben. Zu einer Masse kneten und zu
Bouletten formen. Die Frikadellen in der
Pfanne mit Öl anbraten, anschließend im
Ofen fertig garen.
Grzyby pokroić w kostkę, podsmażyć na
patelni, następnie włożyć do miski. Dodać
drobno pokrojoną cebulę, tartą bułkę, jaja,
majeranek, sól, pieprz. Następnie całość
zagnieść w masę. Z masy uformować kotlety.
Kotlety podsmażyć na patelni i dopiec w
piekarniku.
SOSSE:
Die Butter im Topf erhitzen. Mehl dazugeben
und rühren, so dass es abröstet. Anschließend
Saure Sahne und Senf dazugeben.
SOS:
Roztopić masło w garnku. Domieszać mąkę.
Na koniec doprawić kwaśną śmietaną i
musztardą.
ZUBEREITUNG:
Zwiebel fein würfeln.
Hackfleisch mit den Zutaten mischen (gut
verkneten) und die gesamte Masse zu kleinen Bällchen formen, in Paniermehl wälzen.
Zwei zerquetschte Knoblauchzehen ins Öl
geben, kurz braten, herausnehmen und darin die
Hackfleischbällchen braten,
bis sie dunkelbraun sind.
Do mięsa dodać jaja , bułkę tartą , czosnek i
cebulę, wymieszać.
Formować małe kulki i panierować w mące.
Zmiażdżone ząbki czosnku podsmażyć na
oleju i zdjąć z
patelni, na której
następnie smażyć pulpeciki aż
do czasu, gdy
osiągną
kolor
ciemnobrązowy.
22
Hühnerschenkel mit Honig
Rouladen
Kurczak z miodem
Rolady
Smacznego!
Guten Appetit!
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
24 udka z kurczaka
sól
pieprz
papryka
miód
3 kg Schweinefleisch (Filet)
750 g Champignons
500 g saure Gurken
Salz
Pfeffer
Gewürze für Fleisch (Paprika, Thymian etc.)
3 kg mięsa
750 g pieczarek
500 g kiszonych ogórków
sól
pieprz
mieszane przyprawy (zioła, papryka itp.)
ZUBEREITUNG:
Pilze in Scheiben anbraten. Gurken in halbe
Scheiben schneiden. Fleisch in Scheiben
schneiden,
dünn
klopfen und mit Gewürzen einreiben.
Fleisch mit Gurken
und Pilzen belegen
und zusammenrollen, mit Zahnstochern festspießen.
In einer Pfanne mit
viel Öl Rouladen von
beiden Seiten braun
anbraten. Dann in
einen Topf mit Salzwasser geben und köcheln
lassen (ca. halbe bis dreiviertel Stunde). Die
entstehende Brühe abgießen. Etwas Mehl mit
kaltem Wasser verrühren, in die Brühe gießen
und aufkochen, um eine gebundene Soße zu
erhalten.
Mięso kroimy na plastry, rozbijamy tłuczkiem,
aż zrobi się cienkie. Nacieramy przyprawami.
Na mięso układamy podsmażone
pieczarki i kawałki
ogórka, zwijamy je
i mocujemy wykałaczką, aby podczas smażenia i
duszenia nie rozleciało się. Smażymy delikatnie
na patelni w dużej
ilości tłuszczu. Następnie przekładamy do rondla, zalewamy wrzącą wodą i zostawiamy do duszenia.
1. Kopf/ Backe - 2. Nacken - 3. Schulter/Bug - 4. Rükkenspeck - 5. Kotelette - 6. Filet - 7. Schinken 8. Vorder- und Hinderbein/Haxen - 9. Bauchstück - 10.
Dicke Rippe/ Brustspitze
1. głowa - 2. karkówka - 3. łopatka - 4. słonina - 5.
schab - 6. polędwiczka - 7. szynka - 8. golonka9. boczek - 10. żeberka
SKŁADNIKI:
ZUTATEN:
24 Hühnerschenkel
Salz
Pfeffer
Paprika
Honig
ZUBEREITUNG:
Die Hühnerschenkel werden mit Salz, Pfeffer und Paprika gewürzt und im vorgeheizten Ofen bei 200 Grad gebraten und nach
einiger Zeit herunter gestellt auf 180 Grad.
Ab und an mit entstehender Bratenbrühe
übergießen. 10 Minuten vor Ende der Bratzeit mit Honig bestreichen. Dazu Reis und
gekochtes Mischgemüse servieren.
23
Udka obtoczyć w przyprawach
(papryka, pieprz i sól). Następnie wysmarować blachę tłuszczem, położyć
udka na blachę i włożyć do rozgrzanego do
200 stopni piekarnika. Po 15 minutach temperaturę zmiejszyć do 180 stopni. Kiedy już
udka zaczyną się rumienić, posmarować
miodem. Po 10 minutach wyciagnąć z piekarnika i podawać.
Z soków, które się wydzielają z mięsa, robimy sos. Tworzymy zawiesine z mąki i zimnej
wody i zagęszczamy nią sos.
24
Smacznego!
Gefüllte Paprikaschoten
Nadziewana papryka
ZUTATEN:
2,4 kg gemischtes Hackfleisch
1 kg Reis
6 große Dosen geschälte Tomaten (4,8kg)
3 Bund Petersilie
6 Zwiebeln
12 Knoblauchzehen
6 Eier
6 EL scharfer Senf
6 TL getrockneter
Oregano
Salz, Pfeffer aus der
Mühle, Cayennepfeffer/ Chilipulver (wer es
etwas schärfer mag)
25
Smacznego!
Guten Appetit!
Guten Appetit!
So viel Reis unter den Hackbrei mischen,
dass die Masse möglichst genau dem Inhalt
der Paprikaschoten entspricht, verkneten
und abschmecken. Die Paprika mit dem
Fleisch-Reis-Teig füllen und die “Deckel”
wieder aufsetzen. Die gefüllten Paprikaschoten aufrecht in Topf/Pfanne
mit den Tomaten stellen und ca.
45 Minuten bei mittlerer Hitze
dünsten lassen.
SKŁADNIKI:
2,4 kg mięsa mielonego mieszanego
1 kg ryżu
6 puszek obranych pomidorów (ok. 4,8 kg)
3 pęczki naci pietruszki
6 cebul
12 ząbków czosnku
6 jaj
6 łyżek ostrej musztardy
6 łyżeczek suszonego oregano
sól, pieprz z młynka, pieprz
cayenne/chili (jak ktoś preferuje
pikantną wersję)
ZUBEREITUNG:
Den Reis kochen und zum Auskühlen beiseite stellen. Die Paprikaschoten waschen,
oben rundum so aufschneiden, daß ein
„Deckel“ entsteht, entkernen und die weißen
Trennwände herausoperieren. Petersilie,
Zwiebel und Knoblauchzehen fein hacken.
Die eine Hälfte der gehackten Zwiebeln
gemeinsam mit Petersilie und Knoblauch
beiseite stellen. Die andere Hälfte der Zwiebeln in einem Topf mit Öl andünsten. Die
geschälten Tomaten zu den angedünsteten
Zwiebeln geben. Die Suppe salzen, pfeffern
und dann leicht vor sich hin köcheln lassen.
Das Hackfleisch mit den restlichen Zwiebeln,
der Petersilie, dem Knoblauch, dem Ei und
dem Senf verkneten.
Ugotować ryż, ostudzić go. Umyć
paprykę, odciąć górną część,
aby powstała “przykrywka”,
usunąć pestki i białą skórę
wewnętrzną. Posiekać drobno
pietruszkę, czosnek i cebule.
Część posiekanej cebuli razem z
pietruszką i czosnkiem pozostawić
na boku.Drugą cześć cebuli
podusić na oleju w garnku. Obrane pomidory
dodać do podsmażonej cebuli, osolić,
popieprzyć i gotować na wolnym ogniu.
Mielone mięso z resztą cebuli, pietruszką,
czosnkiem, jajkiem i musztardą wymieszać
na jednolitą masę. Masę wymieszać z ryżem,
doprawić do smaku.
Papryki nadziewać masą mięsno-ryżową
i ukoronować “przykrywką”. Nadziewane
papryki umieścić w garnku / na patelni i
podusić razem z pomidorami koło 45 minut
przy średniej temperaturze.
26
Smacznego!
Krautklopse nach Krzysiek
Gołąbki a la Krzysiek
Guten Appetit!
ZUTATEN KRAUTKLOPSE:
2 kg Hackfleisch
1,5 Köpfe Wirsingkohl
0,5 kg Zwiebeln
5 Eier
1 kg Reis
300 g Tomatenmark
Öl
Pfeffer
Salz
Mehl
geriebener Käse
ZUTATEN TOMATENSOSSE:
ser einrühren und den Topf mit den Klößen
damit aufgießen. Klöße gar ziehen lassen.
Klöße zusammen mit Tomatensoße und geriebenem Käse servieren.
ZUBEREITUNG TOMATENSOSSE:
Zwiebeln, Champignons und gehackte
Paprikas zusammen anbraten, dann Tomatenmark, geschälte Tomaten, Wasser und
Sahne dazugeben. Mit Knoblauch, Salz, Chili
und Pfeffer würzen
und 60 Minuten kochen lassen.
SKŁADNIKI:
2 kg mięsa mielonego
1,5 główki kapusty włoskiej
0,5 kg cebuli
5 jajek
1 kg ryżu
300 g przecieru pomidorowego
olej
sól
pieprz do smaku
starty ser żółty
w mące. Smażyć je w głębokim oleju na złocisty kolor. Zostawione liście wyścielić w głębokim garnku. Usmażone kotleciki ułożyć
na liściach w garnku.
Kotleciki zalać wodą
rozrobioną z przecierem pomidorowym. Od
momentu zagotowania
gotować jeszcze 15 minut. Wyłożyć na talerz i
polać sosem pomidorowym. Posypać tartym serem.
SKŁADNIKI NA SOS POMIDOROWY:
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA SOSU:
2 Dosen geschälte Tomaten
5 Zwiebeln
1 rote, 1 grüne und 1 gelbe Paprika
600 g geschälte Tomaten
Basilikum, Oregano, Salz, Pfeffer,
Chili, Knoblauch nach Geschmack
Wasser
500 g Sahne
2 puszki obranych pomidorów
5 cebul
1 papryka czerwona, zielona, żółta
600 g przecieru
pomidorowego
bazylia, oregano, sól,
pieprz, chilly, czosnek do smaku
woda
500 g śmietany
ZUBEREITUNG:
Wirsingkohl fein schneiden. Reis abkochen. Hackfleisch mit Reis, Wirsing
und Eiern vermengen, mit Salz und
Pfeffer abschmecken. Masse zu je
100 g schweren Klopsen formen und
in Mehl wälzen. Klopse in der Pfanne leicht anbraten. Einen Topf mit
Wirsingblättern auslegen, die Klopse
hineinlegen. Tomatenmark ins Was-
Kapustę oczyścić z brudnych liści. Zostawić
kilka liści do wyścielenia dna garnka. Kapustę poszatkować, włożyć do naczynia i zasypać solą, odstawić aż puści soki. Odsączyć
wodę, dodać mięso mielone i jajka oraz poszatkowaną cebulę. Ryż ugotować al dente i przecedzić. Dodać do masy mięsnej i
dobrze wymieszać. Doprawić pieprzem. Z
masy formować małe kotleciki, obtoczyć je
27
Smacznego!
Guten Appetit!
Pomidory włożyć do garnka, mieszać aż się
rozpadną. Cebule i papryki pokroić i podsmażyć. Wszystkie warzywa wymieszać.
Dodać śmietanę rozrobioną z wodą i przyprawami. Całość wlać do warzyw i zagotować.
28
Schichtkohl
Krautnudeln
Kapusta z mięsem
Łazanki
Smacznego!
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN NUDELN:
29
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
2 Kohlköpfe (Weißkohl)
2 Zwiebeln
Mehl
Salz
Pfeffer
Hackfleisch
Kümmel
Paprikapulver
2 główki kapusty
2 cebule
mąka
sól
pieprz
mięso mielone
kminek
papryka zmielona
ZUBEREITUNG:
Zuerst Kohl und Zwiebeln in Würfel schneiden und in einem großen Topf anbraten.
Nach circa 6 Minuten das Hackfleisch hinzugeben und ebenfalls anbraten bis es leicht
braun ist. Etwas Flüssigkeit hinzugeben und
herunterbraten lassen. In einem Messbecher
die Mehlschwitze vorbereiten.
Den Topf mit dem Kohl nochmals mit etwas Wasser auffüllen
und aufkochen. Anschließend
die Mehlschwitze hinzugeben
und aufkochen lassen. Mit
Salz, Pfeffer, Paprikapulver und
Kümmel abschmecken und kurz
durchkochen. Mit Salzkartoffeln servieren.
Kapustę i cebulę pokroić w kostkę i gotować w dużym garnku. Po 6 minutach dodać
mielone mięso i dalej gotować do czasu, aż
będzie miało ono lekko brązowy kolor. Dolać
wodę i gotować aż do jej wyparowania.
Mąkę z wodą wymieszać. Do garnka wlać
jeszcze raz wodę i gotować. Następnie dodać
mąkę z wodą i gotować do
zagęszczenia. Przyprawić
solą, pieprzem, zieloną
papryką i kminkiem. Podawać z ziemniakami.
3 Kohlköpfe
2 kg Spirellinudeln
Salz, Pfeffer
2 Löffel Tomatenmark
ZUTATEN TOMATENSOSSE:
400 g Tomatenmark
2 Zwiebeln
4 TL Mehl
500 ml Wasser
Salz, Pfeffer
Kräuter (Basilikum, Oregano…)
ZUBEREITUNG:
Nudeln kochen. Kohlköpfe klein
schneiden. Nudeln bei bissfester
Konsistenz abgießen und abschrecken und beiseite stellen.
Den klein geschnittenen Kohl
bissfest kochen. Kohl und Nudeln
gemeinsam mit Salz, Pfeffer und
dem Tomatenmark in einem Topf
schwenken.
TOMATENSOSSE:
Zwiebeln in einem großen Topf anschwitzen.
Tomatenmark zu den Zwiebeln in den Topf
geben. Alles mit Wasser aufkochen lassen.
Mehl und Wasser miteinander vermengen
und zu der Soße geben (andicken). Gut aufkochen lassen und mit den Gewürzen und
Kräutern verfeinern.
Guten Appetit!
SKŁADNIKI NA ŁAZANKI:
3 główki kapusty
2 kg makaronu – świderki
sól, pieprz
2 łyżki przecieru pomidorowego
SKŁADNIKI SOS POMIDOROWY:
400 g przecieru pomidorowego
2 cebule
mąka
500 ml wody
sól, pieprz
zioła (oregano, bazylia...)
Ugotować
makaron. Poszatkować
kapustę. Zasmażyć
w garnku. Dodać
przecier pomidorowy. Makaron i kapustę połączyć razem.
Przyprawić.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA SOSU:
Cebulę zasmażyć na maśle. Dodać koncentrat do cebuli. Wszystko razem gotować z
wodą. Mąkę połączyć z wodą. Zaprawić sos.
Przyprawić z ziołami, pieprzem, solą.
30
Smacznego!
Śniadanie rolnika
Bauernfrühstück
ZUTATEN:
7 kg Kartoffeln
2,5 kg Gurken in Gläsern
10 Zwiebeln
24 Eier
½ l Milch
2 Bund Petersilie
500 g Speck
1kg Schmand
Öl, Salz, Paprika, Pfeffer
Smacznego!
Guten Appetit!
Guten Appetit!
und zur Hälfte zusammengeklappt anrichten.
GARNITUR:
Balsamicoessig mit Zucker aufkochen, bis
die Flüssigkeit Blasen schlägt. Abkühlen
lassen und mit einem Teelöffel als Garnie-
SKŁADNIKI:
z ogórkami konserwowymi i udekorować sosem.
7 kg ziemniaków
2,5 kg ogórków konserwowych
10 cebul
24 jajek
0,5 l mleka
2 natki pietruszki
500 g boczku
1 l śmietany
Olej, papryka mielona, sól, pieprz
SKŁADNIKI DO DEKORACJI:
0,5 kg cukru
ocet balsamiczny
cebula
ogórki konserwowe
ZUTATEN GARNIERUNG:
1 Flasche Balsamicoessig
0,5 kg Zucker
Zwiebeln
Gurken
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln kochen, pellen und
klein schneiden. Speck und Zwiebeln in kleine Würfel schneiden. Die Zwiebeln und den
Speck in einer Pfanne mit heißem Öl anbraten, bis die Zwiebeln goldbraun sind. Dann
die geschnittenen Kartoffeln und gewürfelten
Gurken dazugeben und braten, bis sie eine
bräunliche Farbe haben.
Die Eier mit der Milch und dem Schmand
in einer Schüssel verquirlen und mit Pfeffer, Salz, Paprikapulver und klein gehackter
Petersilie würzen. Die Masse zu den gebratenen Kartoffeln geben und stocken lassen.
Das Bauernfrühstück aus der Pfanne heben
31
rung auf den Teller geben. Klein gewürfelte
Zwiebeln und Gewürzgurken kann man als
optischen Tick dazugeben.
Ugotowane wcześniej ziemniaki obrać i pokroić, ogórki też pokroić w kostkę. Boczek
i obraną cebulę pokroić w drobną kostkę.
Boczek i cebulę smażyć na gorącym oleju
na złotobrązowy kolor. Dodać ziemniaki i
ogórki i smażyć na brązowy kolor. Jajka razem z posiekaną pietruszką oraz mlekiem i
śmietaną dobrze wymieszać. Masę jajeczną
dodać do ziemniaków i smażyć na patelni.
Usmażony placek złożyć w pół.
DEKORACJA:
Ocet balsamiczny i cukier zagotować dzień
wcześniej przed podaniem. Na bokach talerza ułożyć drobno pokrojoną cebule wraz
32
Sauerkrateintopf
Rote Beete Gemüse
Bigos
Buraczki
Smacznego!
Guten Appetit!
33
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
2 kg Sauerkraut
600 g Wurst (egal welche Art)
600 g gekochtes Fleisch (z. B. Rind- oder
Kalbfleisch)
4 Lorbeerblätter
10 Pimentkörner
Salz
100-150 g Tomatenmark
Pfeffer
600 g wędliny (może być każdy rodzaj kiełbasy)
600 g mięsa gotowanego (może być wołowe
i cielęcina)
4 liście laurowe
10 ziarenek ziela angielskiego
sól
100 -150 g przecier pomidorowy
pieprz
ZUBEREITUNG:
Das Sauerkraut abtropfen lassen und mit
lauwarmem Wasser abspülen, am besten in
einem Sieb.
Anschließend in einem Topf mit kaltem
Wasser übergießen
und kochen lassen.
Das Kraut aufs Neue
abtropfen
lassen
– eventuell probieren,
das Kraut darf nicht zu
sauer sein.
Wieder Wasser hinzufügen und ungefähr 1 bis 1,5 Stunden
kochen.
In der Zwischenzeit die Lorbeerblätter, den
Piment sowie das Fleisch und die Wurst, jeweils gewürfelt, hinzugeben.
Am Schluss je nach Geschmack mit Tomatenmark und Pfeffer würzen.
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
2 kg rote Rüben
Salz
3 Zwiebeln
1 kg Äpfel
150 g Margarine
Meerrettich
Pfeffer
600 ml Sahne
2 kg czerwonych buraków
sól
3 cebule
1 kg jabłek
150 g margaryny
chrzan
pieprz
600 ml śmietany
ZUBEREITUNG:
Kapustę odcisnąć z soku i przepłukać letnią
wodą, najlepiej na sicie.
Włożyć kapustę do
garnka, zalać zimną
wodą i zagotować.
Znowu odcedzić - sam
musisz
spróbować,
kapusta nie może być
bardzo kwaśna.
Znowu zalać wodą i
gotować około 1 - 1,5
godziny.
W międzyczasie dodać
do kapusty liście laurowe, ziele angielskie,
pokrojone w kostkę mięso i kiełbasę.
Pod koniec gotowania doprawić do smaku
odrobinką soli.
Dodaj teraz przecieru pomidorowego
gęstego (najlepiej z puszki albo ze słoiczka),
trochę pieprzu do smaku.
Die gewaschenen roten Rüben in Salzwasser garen, abziehen und etwas abgekühlt in
Würfel schneiden. In der zerlassenen Margarine Zwiebelwürfel
anschwitzen und
den Meerrettich
unterrühren. Dann
rote Rüben, Apfelspalten, Pfeffer
und Salz zugeben
und die Sahne
darüber gießen.
Alles auf kleiner
Flamme 10 Minuten leise kochen
lassen. Vor dem
Auftragen nochmals abschmecken.
Umyte czerwone buraki ugotować w osolonej wodzie, obrać i pokroić w kostkę. W roztopionej margarynie zeszklić cebulę i wymieszać z chrzanem.
Do tego dodać
buraki, pokrojone
na małe kawałki
jabłka, sól, pieprz
i polać śmietaną.
Wszystko gotować
na małym ogniu 10
minut. Przed podaniem spróbować.
34
Smacznego!
Guten Appetit!
Rotkraut
Sauerkraut
Czerwona kapusta
Kiszona kapusta
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
1,5 kg Rotkraut
2 EL Fett oder Speck
1/8 l Wasser
4 EL Zucker
½ EL Salz
1 TL gestoßener Zimt und Nelken
2 Äpfel
1,5 kg czerwonej kapusty
2 łyżki tłuszczu lub smalcu
1/8 l wody
4 łyżki cukru
½ łyżki soli
1 łyżeczka cynamonu i goździków
2 jabłka
ZUBEREITUNG:
Das
Kraut
vorbereiten,
fein schneiden
oder
hobeln, den
Speck zerlassen und das
Rotkraut darin
dünsten. Mit
wenig Flüssigkeit weichkochen, kurz vor dem Ende der
Garzeit die Gewürze und die
geriebenen Äpfel zugeben und
abschmecken.
35
Przygotować kapustę, cienko pokroić lub poszatkować.
Tłuszcz roztopić i dodać do
niego kapustę, dusić. Dodać
odrobinę wody i gotować do
miękkości. Krótko przed końcem gotowania dodać przyprawy i starte jabłka. Doprawić do
smaku.
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
750 g Sauerkraut
50 g Speck oder Fett (am
besten Gänsefett)
1 Zwiebel
1 TL Kümmel
1 TL Senfkörner
½ EL Salz
¾ l Wasser
1 rohe Kartoffel
750 g kiszonej kapusty
50 g smalcu lub innego tłuszczu (najlepiej
tłuszczu gęsiego)
1 cebula
1 łyżeczka kminku
1 łyżeczka musztardy
½ łyżki soli
¾ l wody
1 surowy ziemniak
ZUBEREITUNG:
Das Kraut waschen und ausdrücken (wenn
es nicht sehr sauer ist, muss man das nicht
machen). Das Fett zerlassen und darin das
Kraut dünsten. Zwiebel, Salz, Kümmel und
Wasser dazugeben, Kraut weichkochen,
die rohe Kartoffel daran reiben, gut rühren,
durchkochen lassen und abschmecken.
Kapustę opłukać i odcisnąć. (jeżeli nie jest
bardzo kwaśna, można tę czynnośc pominąć).
Tłuszcz roztopić i dodać do niego kapustę,
dusić. Dodać cebulę,
sól, kminek
i wodę. Kapustę gotować do miękkości. Dodać starty
surowy ziemniak, dobrze wymieszać, gotować. Doprawić do smaku i podawać.
36
Kartoffelpüree
Wickelkloss
Piree z ziemniakow
Kluski zawijane
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
1 kg Kartoffeln
500 ml Milch
100 g Butter
Salz
Pfeffer und ein bisschen Muskatnuss
SKŁADNIKI:
1 kg ziemniaków
500 ml mleka
100 g masła
sól
pieprz, gałka muszkatałowa
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
3 kg gekochte Kartoffeln
300 ml Milch
1,8 kg Mehl
12 Eier
300 g geriebene Semmel, in etwas Butter
geröstet
6 Tassen fein gehackte Petersilie
120 g ausgelassene, flüssige Butter
Salz
3 kg ugotowanych ziemniaków
300 ml mleka
1,8 kg mąki
12 jajek
300 g tartej bułki, trochę masła
6 szklanek drobno posiekanej pietruszki
120 g roztopionego masła
sól
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln schälen und in Salzwasser kochen.
Die gekochten Kartoffeln durch
eine Kartoffelpresse drücken.
Milch kochen und die Butter dazugeben, auflösen lassen.
Anschließend die Milch auf die Kartoffelmasse gießen und gut rühren,
abschmecken mit Salz, Muskatnuss und Pfeffer.
37
Obrane ziemniaki ugotować w
osolonej wodzie, przecisnąć ziemniaki przez
praskę. Zagotować mleko, do ziemników
dodać przyprawy, pomieszać.
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln durch Presse
drücken oder reiben. Eier,
Milch und Salz dazugeben,
mit Mehl zu einem Teig
kneten, der nicht mehr kleben darf. In 6 Teile teilen,
längliche Rollen formen
und mit einem Nudelholz
rechteckig ausrollen. Die
Teigplatten mit flüssiger
Butter bestreichen, Semmelbrösel und Petersilie
darauf verteilen und von
der breiten Seite her zusammenrollen. Die Enden zusammendrükken. In kochendes Salzwasser geben und
ca. 20 Minuten kochen. Vorsichtig aus dem
Wasser heben und in 3 cm dicke Scheiben
schneiden. Kann mit einer Kräutersoße pur
oder zu Braten serviert werden. Evtl. kann
man den Teig auf Küchenfolie ausrollen,
dann vorsichtig abziehen und den Kloß formen und in der Folienhülle garen.
Ziemniaki przecisnąć przez praskę lub zetrzeć, dodać jajka, mleko, sól i zagnieść razem z mąką na nieklejące
się ciasto. Podzielić na 6
części i rozwałkować. Rozwałkowane ciasto posmarować roztopionym masłem,
posypać tartą bułką i posiekaną pietruszką. Zwinąć
od najszerszej strony. Końcówki zacisnąć. Włożyć do
zagotowanej osolonej wody
i gotować ok. 20 minut.
Delikatnie wyjąć z wody i
pokroić na 3-centymetrowe
kawałki. Kluski mogą być podawane wyjęte
świeżo z wody lub odsmażone na patelni polane sosem ziołowym.
Ewentualnie: ciasto można rozwałkować
na folii kuchennej, delikatnie zdjąć je z folii,
uformować kluski i dogotować w foliowym
rękawie.
38
Smacznego!
Grüne Klösse
Zielone kluski
Guten Appetit!
ZUTATEN:
2 kg rohe Kartoffeln, fein gerieben
750 g gekochte Pellkartoffeln, gerieben
200 g geröstete Weißbrotwürfel
2 EL geriebener Meerrettich
Salz
evtl. Majoran
kochen und dann noch 20 Minuten bei ganz
geringer Hitze an der Herdseite bei angehobenem Deckel durchziehen lassen. Die
Gare der Klöße prüft man durch aufschneiden. Es dürfen keine rosafarbenen Stellen mehr im Kloß
vorhanden sein. Grüne Klöße
passen gut zu Kaninchen- oder
Geflügelbraten.
SKŁADNIKI:
2 kg surowych startych ziemniaków
750 g ugotowanych
startych ziemniaków
200 g grzanek z białego pieczywa
2 łyżki tartego chrzanu
sól
ew. majeranek
ZUBEREITUNG:
Die geschälten Kartoffeln reiben und mit einem Tuch stark
auspressen, das Wasser mit der
Kartoffelstärke auffangen. Die rohe Kartoffelmasse mit den geriebenen gekochten Kartoffeln zusammenmischen, mit Meerrettich und Salz würzen.
Abgesetzte Kartoffelstärke vom Kartoffelwasser dazugeben. Alles mit
kochendem Wasser überbrühen und
gründlich durchwirken, damit die Kloßmasse geschmeidig wird und bindet.
Dann mit angefeuchteten Händen Klöße formen und in die Mitte einen Semmelwürfel geben.
In einen möglichst breiten Topf (das
Kochgefäß so wählen, dass die Klöße auf keinen Fall übereinander oder
auch nur dicht beieinander liegen, für
Form und Aussehen ist es wichtig,
dass sie schwimmen können) Wasser
zum Kochen bringen, Salz dazu geben und die Klöße einlegen. Die Klöße
möglichst schnell aufkochen lassen,
10 Minuten auf kleiner Flamme weiter39
Smacznego!
Guten Appetit!
Starte ziemniaki odcisnąć w ręczniku tak,
żeby oddzielić od nich sok, który należy
zagęścić skrobią. Masę ze świeżych ziemniaków wymieszać z masą z ugotowanych
ziemniaków, następnie połączyć ją z chrzanem i solą, dodać odstawiony sok z ziemniaków zagęszczony
mąką ziemniaczaną.
Do tych skadników
dodać troche gorącej
wody i zagnieść składniki aby się powiązały i
uzyskały odpowiednią
konsystencję. Następnie wilgotnymi dłońmi
z wyrobionej masy
formować kluski wkładając do środka jedną
małą grzankę.
Następnie w jak najszerszym garnku (tak, aby kluski mogły
pływać na powierzchni
wody swobodnie) zagotować wodę, posolić
ją i włożyć kluski.
Kluski możliwie
szybko zagotować, następnie
gotować na małym ogniu 10 minut. Zdjąć pokrywkę z garnka i dalej
gotować 20 minut.
To, czy kluski są
ugotowane wypróbować poprzez przecięcie jednego; kluski
będą gotowe, jeżeli będą miały jednolity kolor
w środku (różowy środek oznacza, że kluski
nie są dogotowane). Zielone kluski można
podawać do pieczeni z królika i drobiu.
40
Kartoffelklößchen
Piroggen mit kraut und pilzen
Kopytka
Pierogi z kapust  
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
6 kg Kartoffeln
1,5 kg Mehl
2 Eier
Salz
Butter
6 kg ziemniaków
1,5 kg mąki
2 jajka
sól
masło
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln schälen und kochen. Nachdem sie abgekühlt
sind, durch die Kartoffelpresse oder Fleischwolf geben. Mit dem Mehl vermischen und
Eier und Salz dazugeben.
Einen glatten Teig kneten, Rollen formen,
leicht flach drücken und Stücke in der Länge von ca. 3 cm abschneiden (evtl. leicht mit
Mehl bestäuben).
Salzwasser zum Kochen bringen, Kopytka
hineingeben und leicht kochen lassen. Sie
sind durch,
wenn sie ca.
1 min. oben
geschwommen sind.
Unter
heißem Wasser
abschrecken
und mit zerlassener Butter servieren.
41
Najpierw należy obrać i ugotować ziemniaki.
Kiedy ostygną zmielić je
w maszyncę.
Później połączyć je z maką,
jajami i doprawić solą.
Wyrobić ciasto
na gładką, jednolitą masę, uformować wałek, następnie
go lekko spłaszczyć i odcinać kawałki o
długości około 3 cm.
Nastawić osoloną wodę na ogień. Wrzucać kopytka na wrzącą wodę, kiedy wypłyną, gotować około 1 minuty. Wypłukać
w gorącej wodzie.Polać roztopionym
masłem.
ZUTATEN:
1 kg Mehl
0,5 l Wasser
1 Ei
1 kg Weißkohl
2 Zwiebeln
getrocknete Pilze
oder Champignons
Salz, Pfeffer
Smacznego!
Guten Appetit!
SKŁADNIKI:
1 kg mąki
0,5 l wody
jajko
2 cebule
grzyby suszone lub pieczarki
sól, pieprz
ZUBEREITUNG TEIG:
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA CIASTO:
Mehl, Ei, Salz und Wasser vermischen und
zu einem Teig kneten und dann ausrollen
und mit einem Glas in eine runde Form
ausstechen.
Mąkę, jajko i wodę nymieszać dodając
sól. Z masy wyrobić ciasto, następnie je
rozwałkować. Z ciasta wykroić szklanką
krążki.
FÜLLUNG:
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA FARSZU:
Weißkohl, Zwiebeln und Pilze in sehr feine
Würfel schneiden, die Zwiebeln
glasig anschwitzen und den
Weißkohl kurz blanchieren.
Nun alles vermischen und mit
Salz und Pfeffer abschmecken.
Auf die ausgestochenen
Teigplättchen einen Löffel
der Füllung geben und kleine
Teigtaschen formen. In kochendes Salzwasser geben und köcheln
lassen. Wenn die Piroggen nach oben
steigen, noch 1 Minute kochen lassen.
Mit gebratenen Zwiebelstückchen und
Speckwürfeln servieren.
Kapustę ugotować i odsączyć z wody.
Cebulę
drobno
pokroić i zeszklić
na patelni razem
z masłem. Grzyby
ugotować. Dodać
do kapusty i cebuli.
Doprawić do smaku,
dodać sól i pieprz.
Wszystko wymieszać
lub zmielić. Krążki ciasta nadziewać farszem
i sklejać. Gotować w gorącej wodzie do
momentu aż wypłyną. Podawać z smażoną
cebulką i boczkiem.
42
Schneebälle
Gebackene Äpfel
Śnieżki
Zapiekane jabłka
Smacznego!
Guten Appetit!
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
70 g Butter
Salz
200 g Mehl
5 – 6 Eier
2 EL Zucker
Fett zum Ausbacken
Puderzucker zum Bestreuen
70 g masła
sól
5 kg Äpfel
1 l Öl
1 l Milch
Vanillezucker
5 kg jabłek
1 l oleju
1 l mleka
cukier waniliowy
ZUBEREITUNG:
Apfel oben und unten abschneiden, in Scheiben schneiden, Inneres heraustrennen, in
eine Schüssel mit Wasser geben.
Odkroić dolną i górną część jabłka. Kroić
wzdłuż na plastry o szerokośći 1 cm. Wykroić środki. Następnie jabłka włożyć do miski
z wodą.
Mleko, mąkę, jaja, cukier waniliowy wymieszać na ciasto naleśnikowe.
Jabłka obtoczyć
w cieście naleśnikowym, następnie smażyć na
rozgrzanym oleju
do uzyskania złocistego koloru.
Następnie wyłożyć na papierze
pergaminowym
w celu odtłuszczenia.
Podawać
posypane cukrem
pudrem.
200 g mąki
5 – 6 jaj
2 łyżki cukru
tłuszcz do pieczenia
cukier puder do posypania
ZUBEREITUNG:
Weiche Butter mit
zwei Esslöffel Zucker
und einer Prise Salz
schaumig
rühren,
nach und nach die
aufgeschlagenen Eier hinzufügen, dann
vorsichtig das gesiebte Mehl unterheben.
Fettbad auf ca. 160°C erhitzen. Mit Hilfe von
zwei Esslöffeln Nocken formen und diese
vorsichtig ins Fettbad gleiten lassen.
Zum Abtropfen auf Papier legen und nach
Belieben mit Puderzucker berstreuen.
43
Miękkie masło ucierać z dwoma
łyżkami cukru i szczyptą soli,
dodając sukcesywnie jajka.
Nastepnie dodać przesianą
mąkę. Tłuszcz rozgrzać do
temperatury 160°C. Za pomocę
dwóch łyżeczek uformować kluseczki i
ostrożnie wkładać do tłuszczu. Odkładać
na papier aby ociekły. Na koniec posypać
cukrem pudrem.
Milch, Mehl, Eier und Vanillezucker zu einem
Eierkuchenteig rühren.
Äpfel in den Teig
geben, in heißem
Öl goldgelb ausbakken, auf Papier Fett
abtropfen lassen
Mit Puderzucker servieren.
44
Apfelkaltschale
Kefirdessert
Kisiel z jabłek
Galaretka z kefirów
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
5 l Kefir
1 kg Zucker
100 g Vanillezucker
200 g Gelatine (Pulver)
2 l Wasser
900 g Erdbeeren
5 l kefiru
1 kg cukru
100 g cukru waniliowego
200 g żelatyny
2 l wody
900 g truskawek
Smacznego!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
2 kg Äpfel
Zucker nach Geschmack
8 EL Kartoffelstärke
8 EL Mehl
1 l Wasser
Zimt
2 kg jablka
cukier
8 łyżek mąki ziemniaczanej
8 łyżek mąki pszennej
1 l wody
cynamon
ZUBEREITUNG:
Äpfel waschen, schälen und raspeln. Wasser
mit dem Zucker zum Kochen bringen, dann
Apfelschalen abkochen und raus nehmen.
Geraspelte Äpfel ins Wasser tun und 5 bis 10
Minuten kochen lassen.
Das Mehl in kaltes Wasser einrühren, Kartoffelstärke dazu geben und ins Wasser mit
den geraspelten Äpfeln gießen. Aufkochen
lassen. In kleine Schalen einfüllen und mit
Zimt bestreuen.
Zagotować wodę. Do gotującej się wody
wrzucić skórkę z jabłek i cukier. Obrane jabłka zetrzeć na tarce. Przyrządzić zawiesinę
składającą się z wody, mąki pszennej i ziemniaczanej i wszystko dokładnie wymieszać.
Z gotującej sie wody wyjąć skórki i wrzucić
starte jabłka. Sporządzić zawiesinę po czym
wszystko razem mieszając doprawić do
smaku cukrem. Podawać w salaterkach. Na
końcu posypać troszkę cynamonem.
ZUBEREITUNG:
45
Kefir schlagen, Zucker und Vanillezucker zugeben und gut verrühren.
Gelatine in heißem Wasser auflösen lassen und aufkochen,
bis sich alles aufgelöst hat. Gelatine langsam in die Kefirmasse gießen.
Alles mit dem Kefir verrühren,
dann in kleine Schälchen geben und für 2 Stunden in den
Kühlschrank stellen. Nach dem
Festwerden in Scheiben geschnittene Erdbeeren als Dekoration oben auf legen und noch mal für ca.
30 Minuten in den Kühlschrank stellen.
Kefir roztrzepać, dodać cukier, cukier waniliowy i dobrze wymieszać.
Żelatynę rozpuścić w gotującej się wodzie,
gotować ją
do momentu
kompletnego
rozpuszczenia.
Żelatynę wlewać małym
strumieniem
do
kefiru,
intensywnie
mieszając.
Rozlać gotową masę do salaterek i odstawić do lodówki
na 2 godziny.
Po stężeniu galaretki ozdobić truskawkami i
odstawić do lodówki na pól godziny.
Po ozdobieniu podawać do spożycia.
46
Bratäpfel mit Vanillesoße
Quarkkeulchen
Jabłka zapiekane w polewie waniliowej
Placuszki z białego sera
Smacznego!
Smacznego!
Guten Appetit!
Guten Appetit!
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
ZUTATEN:
SKŁADNIKI:
24 Äpfel
Zucker
Zimt
2 l Milch
2 Gläser Marmelade
2 Packungen Vanillepudding
24 Jabłka
2 słoiki dżemu lub powideł
cukier
cynamon
2 opakowania budyniu waniliowego
2 l mleka
800-1000 g gekochte Kartoffeln
500 g Quark
150-200 g Mehl
1-2 Eier
80 g Zucker
1 TL Salz
1 TL Backpulver
etwas abgeriebene Zitronenschale
100 g Rosinen
Backfett
800-1000 g ugotowanych ziemniaków
500 g białego sera
150-200 g mąki
1-2 jajka
80 g cukru
1 łyżeczka soli
1 łyżeczka proszku do pieczenia
trochę sartej skórki
cytryny
100 g rodzynek
tłuszcz do pieczenia
ZUBEREITUNG:
Vanillesoße kochen
wie Vanillepudding,
aber mit doppelter
Menge Zucker und
Milch (auf eine Pakkung Vanillepudding
1 l Milch und 4 Löffel
Zucker)
Äpfel waschen, vorsichtig Kerngehäuse
entfernen (so, dass Boden nicht herausgeschnitten wird). Zucker in das entstandene
Loch füllen, etwas Zimt hinzugeben und mit
Marmelade füllen.
Die gefüllten Äpfel auf ein geöltes Backblech
geben und bei 200 Grad ca. 15 Minuten bakken. Mit Vanillesoße und evtl. mit Zimt bestreut warm servieren.
47
Przygotować budyń waniliowy z
podwójną ilością
mleka i cukru (1
opakowanie na 1
litr mleka i 4 łyżki
cukru ).
Jabłka dokładnie umyć, następnie wydrążyć
z nich środek. Usunąć wszystkie pestki. Następnie wsypać do środka odrobinę cukru
oraz cynamonu, oraz wypełnić środek dżemem. Tak przygotowane jabłka należy piec
na posmarowanej olejem blasze przez ok.15
min w rozgrzanym do 200 stopni piekarniku.
Deser polać polewą waniliową, można również posypać cynamonem lub cukrem pudrem. Podawać na ciepło.
ZUBEREITUNG:
Kartoffeln noch heiß
durch die Quetsche
drücken oder reiben.
Rosinen überbrühen und 5 Minuten
quellen lassen. Mehl
über die Kartoffeln
sieben. Quark, Backpulver,
Eier, Salz, Zucker und Zitronenschale zugeben und einen Teig kneten. Rosinen trocken
tupfen, mit Mehl überstäuben und unterkneten. Keulchen formen (entweder kleine
Klöße und flach drücken oder Teig rollen
und Scheiben abschneiden). In heißem Fett
(am besten Öl) von beiden Seiten goldgelb
braten. Mit Zucker (oder Zucker und Zimt)
bestreuen und mit Apfelmus oder Kompott
reichen.
Jeszcze gorące ziemniaki przecisnąć przez
praskę lub zetrzeć. Rodzynki sparzyć i pozostawić w gorącej wodzie 5 minut. Mąkę
przesiać przez sito do ziemniaków. Biały ser,
proszek do pieczenia, jajka, sól i cukier oraz
skórkę z cytryny dodać i zagnieść. Odcisnąć
rodzynki, posypać mąką i wymieszać. Uformować placuszki (małe kluski spłaszczyć
albo odciąć ze zrolowanego ciasta małe kawałki). W gorącym tłuszczu (najlepiej oleju)
smażyć na zółto złoty kolor. Podawać posypane cukrem (lub cukrem i cynamonem)
oraz z musem jabłkowym.
48
Smacznego!
Guten Appetit!
Streuselkuchen
Rhabarberkuchen mit Streusel
Ciasto z kruszonką
Ciasto rabarbarowe z kruszonką
Smacznego!
ZUTATEN HEFETEIG:
SKŁADNIKI NA CIASTO DROŻDŹOWE:
500 g Mehl
100 g Zucker
60 + 20 g weiche Butter
30 g Hefe
¼ l lauwarme Milch
2 Eier
1 Päckchen Vanillezucker
Salz
500 g mąki
100 g cukru
60g + 20 g miękkiego masła
30 g drożdży
0,25 l ciepłego mleka
2 jajka
1 opakowanie cukru waniliowego
sól
ZUTATEN STREUSEL:
400 g Mehl
250 g weiche Butter
250 g Zucker
1 TL Backpulver oder Soda
SKŁADNIKI KRUSZONKI:
400 g mąki
250 g miękkiego masła
250 g cukru
1 łyżeczka proszku do pieczenia lub sody
ZUBEREITUNG:
Hefeteig zubereiten (mit 60 g Butter) und
gehen lassen. Auf gefettetem Backblech
ausrollen, mit den 20 g Butter bestreichen.
Mit einer Gabel in kleinen Abständen einstechen, dadurch wird er regelmäßiger. Nochmals gehen lassen. Streusel zubereiten,
auf dem Hefeteig verteilen. Im vorgeheizten
Backofen bei 180 g so lange backen, bis er
goldbraun geworden ist.
Przygotować ciasto droźdźowe (z 60 g masła) i odstawić do rośnięcia. Następnie rozwałkować je i ułożyć na natłuszczonej blasze
i posmarować 20 g masła. Widelcem nakłuwać ciasto w małych odległościach. Znów
odstawić do wyrośnięcia. Przygotować kruszonkę i posypać nią ciasto drożdźowe. W
rozgrzanym do 180 stopni piekarniku piec
ciasto aż uzyska kolor złotobrązowy.
ZUTATEN:
SKŁADNIKI CIASTA:
0,5 l Milch
125 g Butter
500 g Mehl
25 g Hefe
2 Eier
350 g Zucker
1,5 kg Rhabarber, etwas Zucker und Zimt
0,5 l mleka
125 g masła
500 g mąki
25 g drożdży
2 jajka
350 g cukru
1,5 kg rabarbaru, trochę cukru i cynamonu
ZUTATEN STREUSEL:
SKŁADNIKI KRUSZONKI:
250 g Mehl
125 g Zucker
250 g Butter
250 g Margarine
ZUBEREITUNG:
Milch erhitzen und Butter darin schmelzen.
Mehl in Schüssel sieben, verquirlte Eier in
die Mitte des Mehls geben, Zucker darüber
streuen, Milch hineingießen und langsam
von innen nach außen verrühren, kneten
und an einem warmen Ort geben lassen
Rhabarber waschen, schälen und in schräge
Scheiben schneiden, etwas Zucker in einer
Pfanne karamellisieren, Rhabarber darin
anschwenken und mit Zimt ein wenig einkochen lassen.
Streusel zubereiten (nicht zu lange kneten).
Teig auf gefettetem Blech ausrollen, Rhabarber und dann Streusel darauf geben und ca.
30 Minuten im Ofen bei 250 Grad Unterhitze
backen.
49
Guten Appetit!
250 g mąki
125 g cukru
250 g masła
250 g margaryny
Rozgrzać mleko i roztopić w nim masło. Mąkę
wsypać do miski, dodać jajka, cukier, mleko
z masłem. Powoli mieszać, zagnieść i odstawić w ciepłe miejsce.
Rabarbar umyć, obrać ze skórki i pociąć na
kawałki. Trochę cukru skarmelizować na patelni, wyłożyć na to rabarbar, posypać cynamonem i pozostawić na chwilę na ogniu.
Przygotować kruszonkę (nie gnieść zbyt
długo). Ciasto rozwałkować i przełożyć do
nasmarowanej tłuszczem blachy. Ułożyć na
nim rabarbar a następnie kruszonkę i piec
ok. 30 minut w piekarniku w temperaturze
250 stopni.
50
51
52
Das Christliche Jugenddorfwerk Deutschland e.V. (CJD)
bietet jährlich 150.000 jungen und erwachsenen Menschen
Orientierung und Zukunftschancen. Sie werden von 8.000
Mitarbeitenden an über 150 Standorten gefördert, begleitet und
ausgebildet. Grundlage ist das christliche Menschenbild mit der
Vision “Keiner darf verloren gehen!”
Das Jugenddorf Märkisch-Oderland (CJD MOL) besteht aus den Standorten Seelow und Rüdersdorf
im Landkreis Märkisch-Oderland.
Das CJD MOL versteht sich als aktiver Partner und Mitgestalter von Arbeitsmarkt- und Sozialpolitik in
seinem Umfeld. Seine Hauptaufgabe ist es, Menschen durch individuelle Maßnahmen und individuelle
Förderung eine berufliche Perspektive zu eröffnen. Jungen und erwachsenen Menschen wird hier ein
umfassendes Angebot zur beruflichen Orientierung, Ausbildung und Integration geboten.
Christliche Jugenddorfwerk Deutschland e.V. (CJD) oferuje rocznie 150.000 młodym i dorosłym
ludziom szansę na lepsze rzycie. Ludzie Ci są wspierani i kształceni przez 8.000 pracowników w
150 instytucjach. Podstawą pracy CJD jest chrześcijański obraz człowieka z wizją „Nikt nie może
pozostać zagubiony!“
Jugenddorf Märkisch-Oderland (CJD MOL) składa się z instytucji Seelow i Rüdersdorf w powiecie
Märkisch-Oderland.
CJD MOL jest aktywnym partnerem i twórcą rynku pracy i polityki socjalnej. Głównym zadaniem
CJD MOL jest poprzez indywidualne środki i indywidualne wsparcie, otwarcie młodym i dorosłym
ludziom zawodowych perspektyw. Grupa docelowa otrzymuje tutaj kompleksową ofertę do
zawodowej orientacji, wykształcenia i integracji.
CJD Märkisch-Oderland - Standort Seelow
Apfelstraße 13
15306 Seelow
Tel.: +49 3346 / 8815-0
Fax: +49 3346 / 80 95 1
E-Mail: [email protected]
www.cjd-mol.de
Die kiezküchen ggmbh, eine Tochtergesellschaft des
Bildungsmarkt e.V., bietet alles, was man sich von einem guten
Gastronomie- und Veranstaltungsbetrieb wünscht: Qualität in
Angebot, Service und Preis. Der kleine Unterschied besteht darin,
dass wir unsere Leistungen in Ausbildungsbetrieben erbringen
– in Restaurants, in Tagungs- und Veranstaltungsstätten, in
Dienstleistungs- und Handelsbetrieben. Die kiezküchen bieten
Ausbildungen und Qualifizierungen – auch in modularer Form
– in Kooperation und im Verbund mit Unternehmen des Hotel- und
Gaststättengewerbes an. Die kiezküchen arbeiten innerhalb eines weit verzweigten europäischen
Netzwerkes und entwickeln zum Beispiel in transnationalen Projekten ihre Ausbildungskompetenz
fort. Regelmäßig finden eine Reihe der Praktika unserer Auszubildenden bei europäischen
Partnerunternehmen statt. Die kiezküchen qualifizieren derzeit rund 1.000 Menschen an 17
Standorten in ganz Berlin. Überwiegend sind es Jugendliche und junge Erwachsene in der beruflichen
Erstausbildung. Neben elf öffentlichen und drei nicht öffentlichen Restaurants, einer Bäckerei, einem
floristischen Coffeeshop und einem Lebensmittel- und Floristikgeschäft betreiben die kiezküchen
einen cateringservice.
kiezküchen ggmbh to spółka zależna Bildungsmarkt e.V., która oferuje wszystko, czego można
sobie życzyć w zakresie gastronomii i organizacji imprez: jakość asortymentu, pełen serwis i
przystępne ceny. Małą różnicą jest jednak fakt, że nasza jakość powstaje w ośrodkach kształcenia
zawodowego, w restauracjach, centrach kongresowych, w zakładach usługowych i handlowych.
Kiezküchen oferuje wykształcenie oraz dokształcenie zawodowe w kooperacji ze spółkami sektora
hotelowego i restauracyjnego. Kiezküchen jest także częścią europejskiej sieci podobnych
instytucji i w ten sposób doskonali swoje kompetencje w zakresie wykształcenia zawodowego.
Nasi uczniowie są regularnie wysyłani na praktyki do naszych instytucji i firm partnerskich w
Europie. Kiezküchen kształci obecnie około 1.000 ludzi w 17 zakładach na terenie całego Berlina.
Są to w większości młodzi ludzie, którzy uzyskują swoje pierwsze wykształcenie zawodowe.
Oprócz czternastu restauracji, piekarni, kawiarnio-kwiaciarni, kwiaciarni i sklepu spożywczego
Kiezküchen prowadzi także serwis cateringowy.
Bildungsmarkt e.V.
Heinrich-Mann-Str. 31
13156 Berlin
Tel: +49 30 485 22 36 7
www.bildungsmarkt.de
53
54
Gesamtschule Nr. 2 Tadeusz Kotarbiński in Reichenbach/ Dzierżniów
Unsere Schule trägt den Namen von Tadeusz Kotarbiński. Deshalb sind wir bemüht „gute Arbeit“ mit
dem Drang zur Hebung des intellektuellen und ethischen Niveaus zu verbinden. Die Schüler unserer
Schule haben das Ziel, Tugenden des Geistes und des Herzens mit der Stärke des menschlichen
Verstandes zu verbinden. Unsere Schüler erringen jedes Jahr Erfolge bei fachspezifischen
Wettbewerben für Konditoren, Feinbäcker und Köche sowohl auf der lokalen als auch auf der regionalen
und nationalen Ebene. Neben unserer grundlegenden schulischen Ausbildung schließt jeder unserer
Schüler einen Lehrvertrag mit einem Ausbildungsbetrieb entsprechend seinen Neigungen und den
Möglichkeiten des lokalen Arbeitsmarkes ab. Jeder Auszubildende besitzt dadurch den Status eines
„jungen Arbeitnehmers“ und hat damit jegliche Rechte eines normalen Arbeitnehmers. In unserer
Berufsschule bilden wir in zwei- und dreijährigen Ausbildungsgängen aus. Der Ausbildungsbetrieb
stellt dabei die professionelle fachliche und pädagogische Betreuung sicher. Eine besondere
Betreuung der Schüler erfolgt in Zusammenarbeit mit dem OHP, die mit Schulsozialarbeitern, einem
Beratungszentrum und einer Krankenschwester die notwendige Versorgung leisten und weiterhin
außerschulische Angebote für unsere Schüler unterbreiten.
Die Gemeinnützige Gesellschaft zur Förderung
Brandenburger Kinder und Jugendlicher mbH (GFB)
ist ein großer Kinder- und Jugendhilfeträger im Land
Brandenburg mit Sitz in Potsdam. Als Betriebsgesellschaft
der öffentlich-rechtlichen Stiftung “Großes Waisenhaus zu
Potsdam” übernahm die GFB seit 1994 acht ehemals landeseigene Kinder- und Jugendhilfeeinric
htungen.
Die GFB setzt sich für junge Menschen ein, die von sozialer Benachteiligung betroffen und aus ganz
unterschiedlichen Gründen in seelische und/oder materielle Not geraten sind. Die Lebenssituationen
dieser Kinder und Jugendlichen sowie deren Familien sind oft geprägt von zerrütteten
Familienverhältnissen, Verhaltensauffälligkeiten und Schul- oder Ausbildungsschwierigkeiten.
In den Jugendheimen mit Berufsausbildung erhalten die jungen Menschen die Möglichkeit einer
schulischen und beruflichen Förderung. Hier können die jungen Menschen die Ausbildungsreife
erlangen und in heimeigenen Werkstätten eine Berufsausbildung absolvieren.
Eines dieser Wohn- und Ausbildungseinrichtungen ist das Jugendheim “Heinrich Zille” in Siethen. Seit
1994 leben, lernen und arbeiten hier junge Menschen ab 12 Jahren mit sozialen und individuellen
Beeinträchtigungen und haben die Möglichkeit, hier einen beruflichen Abschluss zu erlangen, ihre
sozialen Kompetenzen zu erweitern sowie sich umfassend auf ein würdiges und selbstbestimmtes
Leben vorzubereiten.
Jugendheim „Heinrich Zille“ Siethen
Potsdamer Chaussee 11
14974 Ludwigsfelde, OT Siehten
Tel.: +49 3378 85 78 0
Fax: +49 3378 85 78 22
55
Zespół Szkół nr 2 im. Tadeusza Kotarbińskiego
w Dzierżoniowie
Jesteśmy szkołą noszącą imię Tadeusza
Kotarbińskiego, dlatego łączymy umiejętność
stosowania reguł „dobrej roboty“ z dążeniem do
podnoszenia poziomu intelektualnego i etycznego.
Uczeń naszej szkoły łączy w sobie przymioty ducha
i serca z ludzką inteligencją. Największe sukcesy
odnoszą corocznie w turniejach zawodoznawczych
organizowanych dla ciastkarzy, piekarzy i kucharzy,
zarówno na szczeblu szkolnym, wojewódzkim i
centralnym. Podstawą nauki w Zasadniczej Szkole Zawodowej jest zawarcie z rzemieślnikiem umowy
o naukę zawodu, w zależności od swoich zainteresowań i możliwości zawodowych na lokalnym rynku.
Każdy uczeń posiada status pracownika młodocianego i uzyskuje wszystkie uprawnienia pracownicze.
W szkole można się kształcić w zawodach dwu- i trzyletnich. Placówka zapewnia wykwalifikowaną
kadrę pedagogiczną, opiekę specjalną, pedagoga szkolnego, wychowawcy środowiskowego
Hufca Pracy, pielęgniarki oraz zajęcia pozalekcyjne dla chętnych uczniów.
Zespół Szkół Nr. 2 im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego
ul. Piłsudskiego 24
58-200 Dzierżoniów
Tel.: +48 74 831 52 60
E-mail: [email protected]
www.zsz.dzierzoniow.pl
Gemeinnützige Gesellschaft zur Förderung Brandenburger Kinder und Jugendlicher mbH
(GFB) z siedzibą w Poczdamie jest instytucją odpowiedzialną za pomoc dzieciom i młodzieży w
Brandenburgii. Jako spółka publiczno-prawnej Fundacji „Großes Waisenhaus zu Potsdam“,
GFB przejęła od 1994 osiem należących wówczas do kraju związkowego instytucji dziecięcych i
młodzieżowych.
GFB koncentruje się na młodych ludziach, którzy są dyskryminowani ze względu na swoje socjalne
pochodzenie i z różnych powodów psychicznych i/lub materialnych należą do grupy najbiedniejszych.
Sytuacja życiowa tych dzieci i młodzieży oraz ich rodzin uwarunkowana jest często poprzez rozbicie
więzów rodzinnych, zaburzenia w zachowaniu, trudności ze zdobyciem wykształcenia.
W domach młodzieżowych prowadzących też naukę zawodów młodzi ludzie otrzymują możliwość
wsparcia. Mogą również uzyskać dyplom i w warsztatach należących do instytucji zdobyć
wykształcenie.
Jedną z takich instytucji, gdzie młodzież mieszka i zdobywa wykształcenie jest Jugendheim
„Heinrich Zille” w Siethen. Od 1994 roku mieszkają w nim i uczą się młodzi ludzie od 12 roku życia z
indywidualnymi trudnościami, którzy otrzymują tam możliwość zdobycia wykształcenia zawodowego,
poszerzenia swoich kompetencji socjalnych tak, by przygotować się do samodzielnego i godnego
życia.
56
OHP Reichenbach
OHP – Freiwillige Arbeitsverbände ist eine staatliche Institution, deren Auftrag die Unterstützung von
Jugendlichen während ihrer Berufsausbildung und Berufseinstieg sowie allgemeine pädagogische
Unterstützung für über 15-jährige im Bildungssystem ist. Besonderer Augenmerk liegt auf der
Wiedereinbindung von Jugendlichen, die aufgrund von schwierigen persönlichen Lebenslagen
oder Straffälligkeit nicht voll an einer Ausbildung teilnehmen können. Im Laufe der langjährigen
Tätigkeit des OHP ist es gelungen, ein funktionierendes Unterstützungssystem für Jugendliche
mit Beeinträchtigungen in ihrer Entwicklung zu etablieren, das diesen die Chance an der Teilhabe
auf dem Arbeitsmarkt eröffnet. Die Arbeit des OHP erfolgt in drei Bereichen: Beratungsstellen,
Berufsbildungszentren und Erziehungseinrichtungen mit Ausblidungsmöglichkeiten. Die Beratungsstelle OHP Dzierżoniów begleitet Jugendliche in ihrer Berufsausbildung bzw. organisiert
berufsvorbereitende Maßnahmen für gesellschaftlich und sozial benachteiligte Jugendliche. Wir schaffen
die Möglichkeiten für intensive sozialpädagogische Betreuung, Prävention und Resozialisation, um
unzureichende Betreuung durch das Elternhaus oder andere Erziehungsinstitutionen auszugleichen.
Darüber hinaus bieten wir als außerschulisches Angebot eine Reihe von Arbeitsgemeinschaften und
Freizeitangeboten zu den Themen Bildende Kunst, Fotografie, Sport, Europa, Tourismus, Theater
und Tanz. Außerdem bieten wir auch an unseren Partnerschulen Jugendtreffs und Beratung an.
Weiterhin nehmen wir mit den von uns betreuten Jugendlichen in verschiedenen Projekten außerhalb
unserer Einrichtung teil. Wir arbeiten zusammen mit: Gesamtschule Nr. 2 Dzierżoniów, Berufsschule
in Bielawa, Stadtverwaltung in Dzierżoniów und Bielawa, Berufsberatungszentrum, Kulturverein
Dzierżoniów, Wochenzeitung Dzierżoniów, Internet-Informationsdienst Doba, Radio Sudeten,
Rundfunk Sudeten, Zeitung Bielawaer Nachrichten, Polizei, Feuerwehr, Ordnungsamt.
OHP Dzierżoniów
OHP - Ochotnicze Hufce Pracy jako państwowa jednostka organizacyjna
wykonująca zadania państwa w zakresie kształcenia, zatrudniania i
wychowania młodzieży powyżej 15 roku życia stanowią ważne ogniwo w
systemie wychowania, resocjalizacji i reedukacji młodzieży zagrożonej
demoralizacją oraz innymi zjawiskami patologicznymi, w tym również
przestępczością. W trakcie swojej kilkudziesięcioletniej działalności
ŚHP opracowały skuteczny system pomocy młodzieży o zmniejszonych
szansach życiowych. Kształcenie odbywa się w trzech typach jednostek: Hufcach Pracy, Ośrodkach
Szkolenia i Wychowania oraz Centrach Kształcenia i Wychowania.
Środowiskowy Hufiec Pracy w Dzierżoniowie obecnie zapewnia naukę, organizuje przygotowanie
zawodowe dla młodych ludzi, których większość ujawnia problemy osobowościowe i społeczne.
Stwarzamy odpowiednie warunki dla prowadzenia działań opiekuńczych, profilaktycznych i
resocjalizacyjnych, kompensując braki i niekorzystny wpływ środowiska rodzinnego i opiekuńczego.
W codziennej pracy angażujemy młodzież do kół zainteresowań: plastyczne, fotograficzne,
sportowe, europejskie, turystyczno – krajoznawcze, teatralno – taneczne. Organizujemy
również zajęcia świetlicowe, zajęcia wychowawcze w szkołach oraz bierzemy udział w różnych
projektach. Współpracujemy z: Zespół Szkół Nr 2 w Dzierżoniowie, Zasadnicza Szkoła Zawodowa
CRRiMP w Bielawie, władze miasta Dzierżoniów i Bielawa, Młodzieżowe Centrum Kariery, OSiR,
Dzierżoniowski Ośrodek Kultury, Tygodnik Dzierżoniowski, Internetowy Serwis Informacyjny Doba,
Radio Sudety, Telewizja Sudecka,Wiadomości Bielawskie, Policja, Straż Pożarna, Straż Miejska
OHP Dzierżoniów
Rynek 36/35
58-200 Dzierżoniów
Tel: +48 74 831 48 54
www.dolnoslaska.ohp.pl
57
58
Die Kreisau-Initiative Berlin e.V. wurde im Sommer 1989 von Ost- und
Westberlinern gegründet, um das Projekt Kreisau ideell und materiell
zu fördern. Inzwischen hat die Initiative ca. 200 Mitglieder. Sie führt
internationale Jugendbegegnungen durch und bietet Akademietagungen
(Erwachsenenbildung) an. Als regierungsunabhängige Organisation leistet
sie durch Öffentlichkeits- und Netzwerkarbeit, Beratung und Projektarbeit
einen relevanten Beitrag für die europäische Zusammenarbeit. Seit 2002
unterhält sie ein Verbindungsbüro zur Stiftung Kreisau, das neue Begegnungsformate konzipiert und
in enger Zusammenarbeit mit der Stiftung Kreisau durchführt.
Kreisau-Initiative Berlin e.V.
c/o Allianz
An den Treptowers 3
12435 Berlin
Tel.: +49 30 53 83 63 63
Fax: +49 30 53 02 79 23
www.kreisau.de
Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung
Die Anlage der Stiftung Kreisau liegt in Polen in Niederschlesien auf dem ehemaligen Gutshof der
Familie von Moltke, wo sich während der Zeit des Nationalsozialismus der sogenannte Kreisauer
Kreis traf. Diese Widerstandsgruppe bestand aus Vertretern verschiedenster Gesellschaftsschichten
und politischer Orientierungen, die nicht nur Verfechter der Demokratie, sondern auch ein Vorbild
für die erfolgreiche Zusammenarbeit trotz verschiedenen Weltanschauungen und religiöser
Überzeugungen waren. Die Vordenker der internationalen Begegnungsstätte in Kreisau waren
Polen, Deutsche aus BRD und DDR, Amerikaner und Holländer, die hier einen Ort der europäischen
Verständigung aufbauen wollten, der sich an den Kreisauer Kreis und dessen Ideen von Toleranz,
Frieden und Wertschätzung anderer anlehnt. Die Regierungen von Deutschland und Polen
unterstützten diese Initiative mit Mitteln zur Errichtung einer modernen Begegnungsstätte, nachdem
fast zeitgleich mit dem Fall der Berliner Mauer im Herbst 1989 in Kreisau die historische deutschpolnische Versöhnungsmesse stattgefunden hatte. Früher wie heute steht Kreisau für Toleranz und
Zivilcourage. Wir machen deutlich, dass es sich lohnt, persönliche Verantwortung für die politische,
soziale und ökologische Zukunft der europäischen Gesellschaft zu übernehmen. Die in Kreisau
angebotenen Programme betreut ein internationales, mehrsprachiges Mitarbeiterteam, das über
jahrelange Erfahrung in interkultureller Bildungsarbeit verfügt. Die pädagogische Arbeit wird in den
Bereichen Internationale Jugendbegegnungsstätte, Gedenkstätte, Europäische Akademie und im
Programm Breslau-Lemberg realisiert. Die Stiftung Kreisau ist eine parteipolitisch unabhängige,
gemeinnützige Einrichtung, die keinerlei feste staatliche Unterstützung erhält. Alle Einkünfte kommen
der Programmarbeit zugute oder werden in den Erhalt der Begegnungsstätte investiert. Die Gremien
der Stiftung – Aufsichts-, und Stiftungsrat sowie Fachkommissionen - arbeiten ehrenamtlich.
59
Stowarzyszenie Kreisau-Initiative Berlin e.V. zostało utworzone latem 1989 roku przez Niemców z
Berlina Wschodniego i Zachodniego. Ich
celem było ideowe i finasowe wsparcie Projektu Krzyżowa. Na dzień dzisiejszy stowarzyszenie
liczy około 150 członków i zajmuje się organizacją spotkań młodzieży i imprez szkoleniowych dla
dorosłych. Jako organizacja pozarządowa prowadzi działalność w zakresie PR, nawiązywania
kontaktów, doradztwa i realizacji projektów, czym wnosi znaczący wkład w rozwój współpracy
europejskiej. Od 2002 roku Kreisau Initiative prowadzi Biuro łącznikowe Fundacji Krzyżowa, zajmując
się opracowaniem nowych form spotkań, realizowanych następnie w ścisłej współpracy z Fundacją
Krzyżowa.
Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego
Ośrodek Fundacji Krzyżowa znajduje się na Dolnym Śląsku
na dawnejszym majątku rodziny von Moltkiego, gdzie w czasie
II wojny światowej spotykał się „Krąg z Krzyżowej“ , jedna z
najważniejszych grup niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej,
skupiająca opozycjonistów z różnych grup społecznych, wyznań
i orientacji politycznych. Opozycjoniści nie tylko zasłużyli jako obrońcy demokracji i praw człowieka,
ale też dali przykład w kszałcie owocnej współpracy mimo różnic światopoglądowych i religijnych. W
idee stworzenia z Krzyżowej międzynarodowego centrum spotkań zaangażowali się Polacy, Niemcy,
Holendrzy i Amerykanie, którzy współpracując ze sobą pragneli stworzyć w Krzyżowej miejsce
porozumienia europejskiego, w którym propagowane byłyby idee Kręgu z Krzyżowej - tolerancji,
pokoju i szacunku dla bliźnich. Ich inicjatywę wsparły rządy Polski i Niemiec wybierając Krzyżową
jako miejsce pamiętnej historycznej Mszy Pojednania między Niemcami i Polakami w listopadzie
1989 a później ze środkami finansowymi na odbudowę majątku i urządzenie nowoczesnego centrum
spotkań. Wczoraj i dzisiaj Krzyżowa słynie z tolerancji i odwagi cywilnej. Przekonujemy, że opłaca
się osobista odpowiedzialność za polityczną, społeczną i ekologiczną przyszlość spółeczenstwa
europejskiego. Zespół pracowników Fundacji to międzynarodowa grupa doświadczonych i
kilkujęzycznych specjalistów z doświadzeniem w dziedzinie komunikacji interkulturowej. Praca
merytoryczna jest realizowana w odziałach: Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży, Miesjcu
Pamięci, Akademii Europejskiej i w programie Wrocław- Lwów. Fundacja Krzyżowa jest organizacją
pożytku publicznego – prowadzi działalność bez osiągania zysku i nie dostaje żadnych państwowych
dofinansowań. Wszystkie przychody służą finansowaniu merytorycznej pracy lub wykorzystywane
są na utrzymywanie ośrodka. Działalność Fundacji finansowana jest z dotacji przyznawanych na
realizację konkretnych projektów. Rada Nadzorcza i Rada Fundacji pracują społecznie.
Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego
Krzyżowa 7
58-112 Grodziszcze
Polska/ Polen
Tel: + 48 74 85 00 313
www.krzyzowa.org.pl
60
Werden Sie Projektpate und ermöglichen Sie jungen Menschen die
Teilnahme an einem internationalen Projekt in Kreisau!
Ganz besonders liegt uns am Herzen, Jugendliche in den deutsch-polnischen und
internationalen Jugendaustausch zu integrieren, die sonst nicht die Chance haben, eine
Reise zu machen und neue Menschen und Kulturen kennen zu lernen. Verschiedene private
und öffentliche Stiftungen unterstützen uns dabei. Doch für manchen Jugendlichen stellt
bereits ein geringer Teilnahmebeitrag eine unüberwindbare Hürde dar.
Mit einer Spende von 50 Euro ermöglichen Sie einem/einer Jugendlichen die Teilnahme
an einem der Projekte in Kreisau für junge Menschen mit besonderem Förderbedarf und
schenken damit eine Menge Freude.
Ihre Spende überweisen Sie bitte mit dem Stichwort „Projektpate“ auf das folgende Konto :
Kreisau-Initiative Berlin e. V.
Konto Nr. 0409716603
Dresdner Bank 100 800 00
Ihre Spende ist steuerlich absetzbar. Sie erhalten eine Spendenbescheinigung zur Vorlage
beim Finanzamt.
Für Fragen zur Projektpatenschaft steht Ihnen Daniel Wunderer, Bildungsreferent der
Kreisau-Initiative Berlin, sehr gerne zur Verfügung.
Tel.: +49 30 53 83 63 63
61
62
www.kreisau.de
www.krzyzowa.org.pl

smacznego! guten appetit! - Die Kreisau

Transkrypt

Podobne dokumenty

Buffet: Spezialitäten aus der Region

Präsentation Nowa Sól POLSKA

Regional Fish Dishes • Regionale Fischgerichte

Część I - Teil I

spezialernährung 2016