ĆWICZENIA DO PRACY NAD ASERTYWNOŚCIĄ

ĆWICZENIA DO PRACY NAD ASERTYWNOŚCIĄ
Jeśli chcesz pomóc swojemu klientowi/pacjentowi w przezwyciężeniu problemu z odmawianiem:
1. Pomóż zrozumieć na czym polega jego problem
Podstawą koncepcji zachowań asertywnych jest przekonanie, że człowiek nie tylko ma prawo żyć tak,
jak chce (o ile nie krzywdzi tym innych), ale też, że jest to możliwe do wykonania i zależy tylko od
niego samego. Oznacza to, że osoba bierze odpowiedzialność za kształt swoich relacji z otoczeniem
- stawia warunki, przyzwala, nie zgadza się, decyduje, wybiera. Jeśli tego nie robi warto, żeby
odpowiedziała sobie na pytanie dlaczego tak się dzieje.
Poproś klienta aby:
a) Wypisał na kartce sytuacje, w których najczęściej ulega prośbom innych osób (czy ulega
grupie konkretnych osób - niech nazwie tę grupę, osobę) wbrew sobie.
b) Zastanowił się, czy prośby, którym ulega są w zgodzie z jego własnymi potrzebami, czy aby je
zrealizować musi rezygnować z innych ważnych dla niego rzeczy.
c) Jak zazwyczaj się czuje, kiedy realizuje prośby wbrew swoim potrzebom (czy pojawiają się
jakieś negatywne emocje: złość, poczucie niesprawiedliwości, poczucie bycia wykorzystanym,
smutek itp.).
d) Niech sobie wyobrazi, że reaguje w zgodzie ze sobą. Jak wyglądałaby taka reakcja?
e) Dlaczego tego nie robi, kiedy stanie przed faktem nacisku. Czego się boi, co chce zyskać?
f)
Jeśli klient/pacjent zobaczy ciąg przyczynowo skutkowy, łatwiej mu będzie podjąć decyzje, czy
chce pracować nad tym obszarem swoich relacji z innymi. Łatwiej będzie szukać również
sposobów zmiany obecnej sytuacji.
2. Powiedz na czym polega asertywna odmowa
Powiedz jaki jest związek między problemem z asertywnym zachowaniem a radzeniem sobie z
problemem nadwagi lub otyłości. Pokaż zalety pracy nad asertywnym odmawianiem. Jeśli klient
zdecyduje się na pracę nad swoją asertywną postawą, powiedz mu na czym ona polega.
Asertywna odmowa to stwierdzenie czytelne, bezpośrednie, uczciwe i stanowcze. Powinno się tam
znaleźć słowo nie i jasna informacja o tym, jak zamierzamy postąpić np;

Nie, nie pomogę ci w tym zadaniu, ponieważ nie uporałam się jeszcze ze swoim.

Nie, nie chcę zjeść dokładki zupy, ponieważ wystarczy mi to, co zjadłam.
Ważne jest to, że asertywna odmowa nie zawiera pretensji ani usprawiedliwiania się. Osoby mające
kłopot z odmawianiem czują się zwykle nie w porządku wobec drugiej osoby (przedkładając jej
potrzeby
na
swoje
własne).
Dlatego
albo
szukają
przebaczenia
-
stąd
przepraszanie,
usprawiedliwianie się - albo próbują dowieść, że druga osoba jest nie w porządku, skoro zgłasza
potrzebę, której trzeba odmówić - stąd pretensje.
WWW.WSPOLCZESNADIETETYKA.PL
Strona 1 z 2
PRAWO DO OMOWY JEST NATURALNYM PRAWEM KAŻDEGO CZŁOWIEKA.
Tym, co klient może jeszcze zrobić, jest spisanie korzyści jakie odniesie z tego, że zacznie odmawiać,
jeśli prośba drugiej osoby godzi w jego potrzeby.
3. Pomóż znaleźć odpowiedną drogę
Jak każda zmiana, tak i zmiana zachowania w kierunku asertywności wymaga czasu i drobnych
kroków. Jeśli klient czuje duży lęk przed reakcją drugiej osoby na swoją odmowę, będzie czuł duży
opór we wprowadzeniu asertywnych komunikatów względem niej.
W takim przypadku, na początku lepiej sprawdzi się ćwiczenie asertywnego odmawiania "na sucho", w
gabinecie, w bezpiecznych warunkach lub korzystając z technik wizualizacji. Przeżywanie w
wyobraźni pożądanych reakcji będzie wstępem do zastosowania ich w życiu.
Przećwicz z klientem jedną z możliwych, w jego życiu sytuacji.
Przykład 1
Wyobraź sobie, że jestem twoim szefem, który prosi Cię o pozostanie w pracy po godzinach. To już
kolejny raz w tym tygodniu. Przez to, że wracasz do domu późnym wieczorem, nie możesz spędzić
czasu ze swoją rodziną (klient wcześniej mówił, że to dla niego ważne i frustrowanie tej potrzeby
powoduje u niego złość, ale i bezradność). Co chciałbyś mi powiedzieć. Sprawdź czy to, co chcesz
powiedzieć, jest odmową asertywną (nie zawiera pretensji ani usprawiedliwiania się). Odmów mi
asertywnie pozostania w pracy. Jakie masz w sobie emocje?
Przykład odpowiedzi asertywnej
Nie zostanę dziś dłużej w pracy, ponieważ mam już inne plany na popołudnie. Jeśli są ważne rzeczy
do zrobienia zajmę się nimi jutro z samego rana.
Przykład 2
Wyobraź sobie, że jestem twoją mamą, która gdy tylko do niej przyjedziesz, namawia Cię na zjedzenie
ciasta, które właśnie upiekła. Nie chcesz go jeść, bo postanowiłaś ograniczyć ilość białej mąki w
swojej diecie. Co chciałabyś jej powiedzieć. Sprawdź, czy to co chciałabyś jej powiedzieć, jest
odmową asertywną. A teraz odmów mi asertywnie zjedzenia kawałka ciastka. Jakie masz w sobie
emocje?
Przykład odpowiedzi asertywnej
Nie, dziękuję za ten kawałek ciastka. Z pewnością jest pyszne lecz nie mam na niego teraz ochoty.
Kiedy klient czuje się gotowy, aby ćwiczenia przenieść na grunt codzienności, zapytaj go, jaki
najmniejszy krok może postawić na drodze dochodzenia do asertywnego nie. W stosunku do kogo, w
jakiej sytuacji będzie mu najłatwiej zmienić dotychczasowe zachowanie. Zastanówcie się wspólnie, co
może stanąć mu na przeszkodzie i w jaki sposób może tę przeszkodę pokonać.
Warto by po każdej udanej odmowie zastanowił się jak się czuje, czy spełniły się jego obawy (dla
których wcześniej ulegał), jakie widzi korzyści z wdrożenia nowej postawy.
Opracowanie: Magdalena Jarzębowska
WWW.WSPOLCZESNADIETETYKA.PL
Strona 2 z 2