VI P 444/09 - Sąd Rejonowy w Białymstoku

WYROK SĄDU REJONOWEGO SĄDU PRACY W BIAŁYMSTOKU
z dnia 19 listopada 2009 r., Sygn. akt VI 444/09
Przewodniczący: SSR Maciej Łukaszewicz
Ławnicy:
Janina Słowik
Jadwiga Drągowska
Sąd Rejonowy Sąd Pracy w Białymstoku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po
rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2010 roku w Białymstoku na rozprawie sprawy z
powództwa X przeciwko Przedsiębiorstwu Usługowo – Handlowo – Produkcyjnemu Y
Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. o przywrócenie do pracy
I.
II.
III.
IV.
Zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa Usługowo – Handlowo - Produkcyjnego
Y Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz powoda X kwotę
7081,38 zł (siedem tysięcy osiemdziesiąt jeden złotych trzydzieści osiem groszy)
brutto.
Zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa Usługowo - Handlowo - Produkcyjnego
Y Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz powoda X kwotę 60 zł
(sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.
Wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 2360,46
zł (dwa tysiące trzysta sześćdziesiąt złotych czterdzieści sześć groszy).
Nakazuje pobrać od pozwanego Przedsiębiorstwa Usługowo – Handlowo Produkcyjnego Y Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. na rzecz Skarbu
Państwa (kasa Sądu Rejonowego w B.) kwotę 881 zł (osiemset osiemdziesiąt
jeden złotych) tytułem nieuiszczonej opłaty od pozwu.
UZASADNIENIE
Powód X w pozwie skierowanym przeciwko Przedsiębiorstwu Usługowo – Handlowo
– Produkcyjnemu Y spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. wniósł o przywrócenie go
do pracy na dotychczas zajmowane stanowisko, a także o zasądzenie wynagrodzenia za czas
pozostawania bez pracy. W uzasadnieniu pozwu podniósł, że u pozwanego pracodawcy został
zatrudniony 3 czerwca 2002 r. na stanowisku operatora sortowni. Dnia 1 grudnia 2002
zawarto z nim umowę na czas nieokreślony Wskazał, że 31 sierpnia 2009 r. dostał do
odczytania pismo rozwiązujące z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem z powodu zmian
organizacyjnych - zmniejszenia zatrudnienia. Pisma tego nie odebrał. Zdaniem powoda, dobór
pracowników do zwolnienia zatrudnionych na czas nieokreślony w sytuacji przedłużania
innym pracownikom, zatrudnionym na czas określony, umów o pracę, jest sprzeczny z zasadą
trwałości stosunku pracy (pozew k. 2).
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa
procesowego. Podniósł, że redukcja zatrudnienia była wynikiem likwidacji trzeciej zmiany w
Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Z. Decyzje personalne zostały podjęte w
oparciu o wnioski i opinie przełożonych powoda.
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
W dniu 3 czerwca 2002 r. X został zatrudniony w Przedsiębiorstwie Usługowo Handlowo – Produkcyjnym Y spółce z ograniczoną odpowiedzialnością na stanowisku
operatora sortowni na podstawie umowy o pracę na okres próbny do 14 czerwca 2002r. , zaś
po tym okresie - na podstawie dwóch umów na czas określony, a od 1 grudnia 2002r. na
1
podstawie umowy o pracę na czas nie określony. Jego miejscem pracy był Zakład Utylizacji
Odpadów Komunalnych w Z (akta osobowe, k. B/12, B/9, B/7, B/6). Od dnia 16 czerwca
2008 r. w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Z. obowiązywał trzyzmianowy
system czasu pracy (k. 10). Z dniem 1 września 2009 r. w miejsce systemu trzyzmianowego
wprowadzono dwuzmianowy system czasu pracy (k. 10). W dniu 31 sierpnia 2009 r.
powodowi przedstawiono pismo rozwiązujące z nim umowę o pracę z zastosowaniem
skróconego okresu wypowiedzenia z powodu „zmian organizacyjnych – zmniejszenia
zatrudnienia” (k. 8). Powód po zapoznaniu się z treścią tego pisma odmówił jego podpisania.
Powyższe okoliczności były w sprawie bezsporne.
By uwzględnić powództwo, zgodnie z art. 45§1 k.p. należałoby uznać, że
wypowiedzenie powodowi umowy o pracę jest bezprawne lub nieuzasadnione. Zgodnie z art.
30 § 4 k.p. wypowiedzenie umowy o pracę powinno zawierać przyczynę uzasadniającą to
wypowiedzenie. Jak wskazuje orzecznictwo sądowe, przyczyna ta powinna być prawdziwa i
konkretna. Sprecyzowanie przyczyny wypowiedzenia powinno umożliwić pracownikowi
racjonalną ocenę, czy ta przyczyna rzeczywiście istnieje i czy w związku z tym zaskarżenie
czynności pracodawcy jest celowe. Wskazanie przyczyny pełni też wobec pracownika funkcję
gwarancyjną, gdyż tylko w granicach wskazanych przyczyn toczyć się może proces, w
którym kontroli podlega prawidłowość postępowania pracodawcy (tak wskazuje m.in.
uzasadnienie wyroku SN z dnia 7.04.1999, I PKN 645/98, OSNAP 2000/11/420).
Uniemożliwiać ma to stawianie pracownikowi w trakcie procesu innych zarzutów niż te, które
rzeczywiście były powodem wypowiedzenia umowy. Dlatego też, jak wyjaśnił Sąd
Najwyższy w uchwale całej Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27.06.1985 r.
(OSNC 1985/11/164) - wytyczne dotyczące wykładni art. 45 k.p., teza XI - wskazywana
przyczyna nie może ograniczać się do powtórzenia wyrażeń ustawowych lub zwrotów zbyt
ogólnych, nie popartych wskazaniem konkretnych okoliczności. Za zbyt ogólne, a przez to
naruszające art. 30§4 k.c. orzecznictwo Sądu Najwyższego uznaje wskazanie jako przyczyny
wypowiedzenia „niewłaściwego wykonywania obowiązków” (tak. np. wyrok SN z dnia
1.10.1997 r., I PKN 315/97, OSNAP 1998/14/427), lub „utraty zaufania do pracownika”
(uchwała SN z dnia 27.06.1985 r., III PZP 10/85, OSNC 1985/11/164). W najnowszym
orzecznictwie Sądu Najwyższego za zbyt ogólną uznaje się również przyczynę w postaci
„zmniejszenia zatrudnienia”. W wyroku z dnia 16 grudnia 2008 r., I PK 86/08 (LEX nr
497682) Sąd Najwyższy wskazał, że przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę –
„zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych, zmiany organizacyjne" jest w sposób
oczywisty nazbyt ogólnikowa, a przez to wadliwa, bo takie ułomne sformułowanie wymusza
na skarżącym pracowniku wszczęcie sądowej procedury odwoławczej w celu poznania
konkretnej i rzeczywistej przyczyny potencjalnie uzasadniającej dokonanie wypowiedzenia
umowy o pracę na czas nieokreślony. Pracodawca, który przy dokonywaniu redukcji
zatrudnienia z przyczyn organizacyjnych stosuje określone zasady (kryteria) doboru
pracowników do zwolnienia z pracy, powinien w odniesieniu do wskazanej przyczyny
wypowiedzenia nawiązać do zastosowanego kryterium doboru pracownika do zwolnienia z
pracy, a także wskazać, że ten wybór jest wywołany i usprawiedliwiony znanymi
pracownikowi jego niższymi kwalifikacjami zawodowymi w porównaniu do wszystkich
pracowników, których dotyczyły przyczyny zmuszające pracodawcę do ograniczenia
wielkości zatrudnienia. Natomiast w sentencji wyroku z dnia 24 października 2007 r., I PK
116/07, Sąd Najwyższy podniósł, że brak precyzyjnego, zrozumiałego i odpowiadającego
prawu (art. 30 § 4 k.p.) wskazania pracownikowi (powodowi) przyczyny wypowiedzenia
(„zmiany w organizacji pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy”), stanowi konstrukcyjną
wadę wypowiedzenia umowy o pracę i prowadzi do usprawiedliwionego wniosku, że tak
dokonane wypowiedzenie narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę ( art. 30 § 4 w zw.
z art. 45 § 1 k.p. ). W świetle powyższego trzeba stwierdzić, że wskazana w wypowiedzeniu
2
skierowanym do powoda przyczyna w postaci „zmian organizacyjnych - zmniejszenia stanu
zatrudnienia” jest zbyt ogólnikowa, tak jak wyżej wskazane powyżej sformułowania
zakwestionowane przez Sąd Najwyższy i nie pozwala pracownikowi na zorientowanie się,
jakie okoliczności faktyczne uznał pracodawca za podstawę wypowiedzenia. Pozwany
pracodawca nie wskazał w wypowiedzeniu dlaczego to właśnie powoda wytypował do
zwolnienia. Potwierdzeniem zasadności powyższego stanowiska jest fakt, że powód podnosił,
iż na pytanie dlaczego właśnie on został wytypowany do zwolnienia, jego przełożony
odpowiedział: „a dlaczego nie pan?”. W. D., przesłuchany w charakterze świadka, nie
zaprzeczył powyższemu (k. 36 v) i w tej kwestii Sąd jest skłonny dać wiarę powodowi.
Charakterystyczne jest, że również w odpowiedzi na pozew pozwany nie potrafił wskazać
kryteriów doboru powoda do zwolnienia, ujawniły się one w sprawie dopiero w toku
wysłuchania świadków. Tym samym powództwo co do zasady uznać należało za
usprawiedliwione.
Powód wnosił o przywrócenie go do pracy na poprzednim stanowisku. Zgodnie z
treścią art. 45§2 k.p. sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania
wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali że uwzględnienie
takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe, w takim przypadku sąd orzeka o
odszkodowaniu. Zgodnie z poglądem orzecznictwa sąd pracy może uznać przywrócenie do
pracy za niecelowe, jeżeli wypowiedzenie umowy o pracę było uzasadnione naruszeniem
przez pracownika jego obowiązków, choćby pracodawca naruszył przepisy dotyczące
rozwiązywania umów o pracę - art. 30 § 4 k.p. (tak np. wyrok SN z dnia 9 grudnia 1998 r., I
PKN 503/98, OSNAP 2000/3/ 108).
Analiza okoliczności sprawy doprowadziła Sąd do wniosku, iż uwzględnienie żądania
powoda przywrócenia go do pracy nie byłoby celowe, jako że wybór powoda do zwolnienia
należało uznać za trafny. Z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków W.D. ( k. 36-37 ), J
S (k. 46v-47), D.Z. (k. 47 v-48 ) wynika, że typując pracowników do zwolnienia pozwany
pracodawca brał pod uwagę dyscyplinę pracy, zaangażowanie oraz tzw.
wielostanowiskowość. Świadek W.D. (k. 36-37), podniósł, że powód pracując przy taśmie,
zamiast wybierać surowce wtórne - wybierał przedmioty, które były mu potrzebne na własny
użytek. Pomimo zwracania mu w tej kwestii uwagi nie zmieniał swego postępowania.
Okoliczność ta znajduje także potwierdzenie w zeznaniach świadka M.R. ( k. 47-48 ) oraz D.
Z. ( k.47-48 ). Dodatkowo z zeznań tych świadków wynika, że powód pracował tylko na
jedynym stanowisku, podczas gdy wielu pracowników sortowni jest także kierowcą
samochodu ciężarowego, wózka widłowego, ładowarki czy operatorem maszyn, oraz że nie
chciał przychodzić do pracy w soboty na dodatkowe prace remontowe. Podejście powoda do
pracy powodowało, że nie otrzymywał on premii kwartalnych i podwyżek.
Powyższym zeznaniom Sąd dał wiarę. Świadkom, jako osobom zatrudnionym u
pozwanego były znane okoliczności w jaki sposób powód wykonywał swoje obowiązki, ich
zeznania są szczegółowe, zbieżne i logiczne. Brak zaś w sprawie dowodów przeciwnych.
Zeznania te dowodzą, że kryteria jakimi kierował się pozwany pracodawca dobierając
powoda do zwolnienia były usprawiedliwione i słuszne. Pracodawca wobec konieczności
redukcji zatrudnienia postanowił zwolnić z pracy pracowników najmniej zaangażowanych,
którzy niechętnie podporządkowywali się dyscyplinie pracy i jednocześnie najmniej
przydatnych z uwagi na świadczenie pracy na tylko jednym stanowisku. Takim właśnie
pracownikiem był powód.
Nie znalazła natomiast potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy okoliczność,
że przyczyną zwolnień u pozwanego był konflikt pomiędzy spółką a Wójtem Gminy J.,
spowodowany nie wyrażeniem przez wójta zgody na rozszerzenie pól składowych. Jak
podnosił pełnomocnik powoda, spowodować to miało wytypowanie do zwolnienia
pracowników zamieszkałych na terenie gminy J. (k. 35). Pozwany zaprzeczył powyższemu.
3
Podniósł, że pozwolenia zintegrowane dotyczące użytkowania pól składowych zostało
wydane przez właściwy organ tj. Marszałka Województwa i jest ono prawomocne (k. 36). Tej
okoliczności strona powodowa nie zakwestionowała. Nie wskazała też żadnego innego
konkretnego powodu, dla którego pozwana spółka miałaby pozostawać w konflikcie z wójtem
gminy J. Również zestawienia osób zwolnionych nie wskazują, by osoby zamieszkałe w tej
gminie były jedynymi osobami, którym wypowiedziano umowy.
Z zeznań świadka T.M. (k. 46) wynika, że w zeszłym roku było mowa o tym, że z
powodu nie podpisania przez wójta pozwolenia zostaną zwolnieni mieszkańcy gminy J.
Jednak było to w czasie odległym od chwili podejmowania decyzji o zwolnieniach. Świadek
wskazał też, że otrzymując wypowiedzenie usłyszał, że może wrócić do pracy jeśli wójt
gminy J. podpisze zgodę na połączenie pól składowych, choć wypowiedzenie jest z powodu
nieefektywności świadka. Nadto z zeznań tych wynika, że u pozwanego pracodawcy nadal
pracują pracownicy z gminy J.
Świadek W.D. zaprzeczył, aby kryterium doboru pracowników do zwolnienia
stanowiło ich miejsce zamieszkania. Podniósł, że pozwolenie na eksploatację nowych kwater
zostało wydane. Podobne zeznania w tym zakresie złożył J.S. Wynika z nich, że nie było
mowy o tym, że decydować ma miejsce zamieszkania. W związku z spadkiem przywozu
odpadów pojawiła się konieczność redukcji zatrudnienia, a kryterium doboru pracowników
stanowiło ich zdyscyplinowanie, zaangażowanie i wielostanowiskowość, o czym już wyżej
była mowa. Zeznań świadka M. odnośnie związku jego zwolnienia z miejscem zamieszkania
nie potwierdził żaden ze świadków jego rozmowy z kierownikiem, w tym J.S.,
przewodniczący związku zawodowego, w którym członkiem był świadek.
Dlatego też Sąd stanął na stanowisku, że wypowiedzenie powodowi umowy o pracę
było uzasadnione, zaś przywrócenie powoda do pracy nie byłoby celowe i orzekł o
odszkodowaniu.
W myśl art. 471 k.p. odszkodowanie to przysługuje w wysokości wynagrodzenia za
okres 2 tygodni do 3 miesięcy, nie krócej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia w przypadku powoda wynosi 3 miesiące (art. 36 pkt 3 k.p.).
Jednomiesięczne wynagrodzenie powoda to kwota 2360,46 zł (k. 12). Po pomnożeniu tej
kwoty przez trzy Sąd otrzymał kwotę 7081,38 zł i taką kwotę zasądził tytułem
odszkodowania.
O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu
na mocy art. 98 k.p.c. Wysokość tych kosztów ustalono na mocy § 11 ust. 1 pkt 1
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za
czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U.2002, poz. 163, nr 1349 ze
zm.), biorąc pod uwagę roszczenie zgłoszone przez powoda.
Zgodnie z treścią art. 4772§2 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w pkt I rygor
natychmiastowej wykonalności do kwoty jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.
Na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych nakazano pobrać od pozwanego nieuiszczoną opłatę od pozwu, w
wysokości wynikającej ze zgłoszonego przez powoda roszczenia o przywróceniu do pracy.
4
5