Rodzaje zleceń na GPW

RODZAJE ZLECEŃ NA GPW
Zlecenia bez limitu ceny:
PKC - zlecenie po każdej cenie
PCR - zlecenie po cenie rynkowej
PCRO - zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie
Zlecenie z limitem ceny
W tego typu zleceniach, inwestor określa cenę maksymalną, w przypadku chęci kupna i
minimalną, w przypadku chęci sprzedaży, jaką jest wstanie zapłacić za kupno, lub
zaakceptować za sprzedaż danego instrumentu finansowego. Cena maksymalna
(minimalna) jest tzw. limitem.
Zleceń z limitem powinni używać inwestorzy, którzy wiedzą co się dzieje na rynku.
Priorytetem w tym przypadku jest cena, która jest ustalana przez inwestora. Zlecenie czeka w
arkusz aż do pełnego zrealizowania, albo do czasu wygaśnięcia zadanego terminu
ważności. Zlecenie z limitem zostaje zrealizowane dopiero wówczas, gdy napotka ofertę
spełniającą warunki zlecenia (z limitem bądź bez limitu). Jeżeli warunki rynkowe na to
pozwolą, to zlecenie to oczywiście może zrealizować się po cenie niższej od maksymalnej
(kupno) i wyższej niż minimalna (sprzedaż).
Podczas składania zlecenia należy również pamiętać, że w zależności od instrumentu
istnieją różne sposoby określania limitu ceny:
RODZAJ INSTRUMENTU
SPOSÓB OKREŚLENIA LIMITU CENY
akcje
prawa poboru (PP)
prawa do akcji (PDA)
jednostki indeksowe
w złotych polskich
certyfikaty inwestycyjne
kontrakty terminowe (na waluty)
kontrakty terminowe (na akcje)
obligacje
w procentach ceny nominalnej obligacji
opcje indeksowe
w punktach
kontrakty terminowe (na indeksy)
PKC - zlecenie po każdej cenie
Ten rodzaj zlecenia powinien być wybierany przede wszystkim, gdy Inwestorowi zależy na
natychmiastowej i pełnej realizacji zlecenia, gdyż zawsze musi ono realizować się w całości
– w innym przypadku dochodzi do równoważenia rynku. W zleceniu PKC Inwestor nie ustala
limitu ceny, natomiast jest ono realizowane po najkorzystniejszej cenie, która jest dostępna
w arkuszu zleceń. Zlecenia tego typu powinny być stosowane tylko wówczas, gdy Inwestor
ma silne przekonanie, że ceny instrumentu gwałtownie wzrosną lub w przypadku
wątpliwości, że później uda się dokonać zamierzonej transakcji. W innej sytuacji ten rodzaj
zlecenia nie jest zalecany. Dodatkowo możliwe jest, że zlecenie nie będzie zrealizowane po
jednej, najkorzystniejszej cenie. Wtedy transakcja zostanie dokonana przy kilku różnych
(coraz mniej korzystnych) cenach.
PRZYKŁAD
Inwestor składa zlecenie kupna na 2500 akcji spółki "A" - jest przekonany o gwałtownym
wzroście cen akcji, dlatego zależy mu na szybkiej realizacji - składa zatem zlecenie PKC.
Arkusz zleceń przed transakcją wygląda następująco:
liczba
zleceń
kupna
wolumen
kupna
limity kupna
limity
sprzedaży
wolumen
sprzedaży
liczba
zleceń
sprzedaży
3
1150
23,35
23,50
1500
4
5
2300
23,30
23,79
900
2
2
560
23,13
23,90
500
2
1
50
22,90
24,10
2653
3
Ponieważ Inwestor złożył zlecenie PKC, transakcja dokona się natychmiast - dokona on
zakupu 2500 akcji spółki "A", z czego: 1500 akcji po 23,50; 900 akcji po 23,79 oraz 100
akcji po 23,90. Jak nietrudno zauważyć, Inwestor musiał zapłacić coraz więcej za kolejne
akcje. Gdyby złożył zlecenie z limitem ceny, a jego przewidywania dotyczące wzrostu ich
wartości potwierdziłby się, mógłby nie zdążyć zakupić akcji na czas.
Po tej transakcji arkusz zleceń będzie wyglądał jak poniżej:
liczba
zleceń
kupna
wolumen
kupna
limity kupna
limity
sprzedaży
wolumen
sprzedaży
liczba
zleceń
sprzedaży
3
1150
23,35
23,90
400
1
5
2300
23,30
24,10
2653
3
2
560
23,13
1
50
22,90
PCR - zlecenie po cenie rynkowej
Działanie tego zlecenia jest podobne do zlecenia PKC. Zlecenie po cenie rynkowej wywołuje
transakcję po najlepszej dostępnej cenie, a jeśli po tej cenie nie ma wystarczającej liczby
dostępnych akcji do pełnej jego realizacji, zlecenie zostaje zapisane z taką ceną w arkuszu
zleceń (z limitem) i oczekuje na przeciwną stronę transakcji.
Zlecenie PCR jest zatem bezpieczniejsze od PKC dla Inwestora gdy priorytetem jest cena
transakcji, gdyż nie jest on narażony na zakup lub sprzedaż po coraz mniej korzystnych dla
siebie cenach. Jeżeli Inwestor chce mieć jednak pewność co do natychmiastowej realizacji,
powinien zastosować zlecenie PKC.
PRZYKŁAD
Inwestor chce kupić 2000 akcji spółki "A" - tym razem decyduje się na złożenie zlecenia
PCR. Dla lepszego zobrazowania różnicy pomiędzy zleceniem PKC a PCR, arkusz zleceń
wygląda tak samo jak w poprzednim przykładzie:
liczba
zleceń
kupna
wolumen
kupna
limity kupna
limity
sprzedaży
wolumen
sprzedaży
liczba
zleceń
sprzedaży
3
1150
23,35
23,50
1500
4
5
2300
23,30
23,79
900
2
2
560
23,13
23,90
500
2
1
50
22,90
24,10
2653
3
Inwestor złożył zlecenie PCR, więc transakcja zostanie dokonana po najlepszej cenie
rynkowej. W arkuszu zleceń nie ma wystarczającej liczby akcji do sprzedaży po kursie 23,50
(najlepszej obecnie ofercie rynkowej, po której Inwestor może zakupić akcje), dlatego
zlecenie nie zostanie wykonane w całości - jego pozostała część zostanie zapisana
w arkuszu zleceń. Po transakcji arkusz zleceń przyjmie następującą formę:
liczba
zleceń
kupna
wolumen
kupna
limity kupna
limity
sprzedaży
wolumen
sprzedaży
liczba
zleceń
sprzedaży
1
500
23,50
23,79
900
2
3
1150
23,35
23,90
500
2
5
2300
23,30
24,10
2653
3
2
560
23,13
1
50
22,90
PCRO - zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie
Zlecenie PCRO działa w sposób identyczny ze zleceniem PCR z jednym tylko wyjątkiem kurs transakcji, to tym razem jeden z poniżej wymienionych kursów:
kurs otwarcia
kurs zamknięcia
kurs ustalony na fixingu notowań jednolitych
kurs ustalony w trakcie równoważenia
Który z kursów zostanie wybrany do zlecenia PCRO zależy od momentu, w którym zlecenie
zostanie złożone - np. jeśli odbędzie się to w godzinach od 8:00 do 9:00 w systemie
notowań ciągłych na akcje, wtedy kursem w zleceniu będzie kurs otwarcia danego waloru.
Kiedy można składać poszczególne zlecenia?
W zależności od fazy sesji może być niemożliwe złożenie poszczególnych rodzajów zlecenia.
Poniższa tabela przedstawia, jakie zlecenia można składać w poszczególnych fazach
notowań.
faza notowań
możliwe do złożenia rodzaj zlecenia
faza przed otwarciem/zamknięciem
z limitem, PKC, PCRO
faza równoważenia
faza notowań ciągłych
z limitem, PKC, PCR
dogrywka
z limitem