Sacrum w tekstach kultury - dr Grzelak

OPIS PRZEDMIOTU
Nazwa przedmiotu
Sacrum w tekstach kultury
Kod przedmiotu
Wydział Humanistyczny
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Instytut
Filologia polska
Kierunek
Specjalność/specjalizacja kultura współczesna
studia pierwszego stopnia
Poziom kształcenia:
ogólnoakademicki
Profil:
stacjonarne
Forma studiów
III
5
Rok/semestr
Wydział
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
zawodowy, imię i
nazwisko koordynatora
przedmiotu
Liczba godzin
dydaktycznych i formy
zajęć
Liczba punktów ECTS
dr Agnieszka Grzelak
wykład 45 godz.
Język wykładowy
6
egzamin
przedmiot specjalnościowy (specjalizacyjny)
język polski
Przedmioty
wprowadzające i
wymagania wstępne
przedmioty lub programy, które student powinien zaliczyć wcześniej, oraz
zakres wiadomości, umiejętności i kompetencji społecznych, jakie
powinien posiadać przed rozpoczęciem nauki przedmiotu.
Efekty kształcenia
Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami
z zakresu sakrologii tekstów kultury oraz jej kontekstem filozoficzno teologicznym.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
WIEDZA
Student:
- rozpoznaje i charakteryzuje podstawowe elementy wiedzy obejmujące
teorie i metodologie z zakresu sakrologii kulturowej W01;
- opisuje podstawowe elementy wiedzy i definiuje podstawową
terminologię z zakresu sakrologii i religioznawstwa oraz określa
zależności między różnorodnymi ideami i koncepcjami badań nad sacrum,
religią, wiarą W02.
- prezentuje podstawowe wiadomości, terminy i metody związane z
analizą i interpretacją sakrologiczną W03.
UMIEJĘTNOŚCI
Student:
- wyszukuje, analizuje, ocenia, interpretuje, selekcjonuje i użytkuje
informacje z zakresu przedmiotu Sacrum w tekstach kultury U01;
Rygory
Typ przedmiotu
- rozpoznaje rodzaj sakralnego nacechowania wytworów kultury,
przeprowadza za pomocą typowych metod ich krytyczną analizę i
interpretację, a także prowadzi badania metodami z zakresu sakrologii
U02.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Student:
- rozumie potrzebę uczenia się i uczestniczenia w kulturze przez całe życie
K01.
- zdaje sobie sprawę z konieczności integracji wiedzy o sakralnym
nacechowaniu tekstów kultury w budowaniu tożsamości narodowej oraz
rozwijaniu więzi społecznych na poziomie lokalnym, krajowym i
globalnym K02.
18.09.2013
data
.........................................................................................................................................
podpis prowadzącego przedmiot/ koordynatora przedmiotu
Tab. Opis sposobu sprawdzania efektów kształcenia dla przedmiotu z odniesieniem do form
zajęć i sprawdzianów
Efekty kształcenia a forma zajęć
Efekty kształcenia dla
kierunku
Ocenianie efektów kształcenia
Forma zajęć
przedmiotu
Sposoby
oceniania
Efekty
kształcenia dla
przedmiotu
K_W03
W01
W
Udział w dyskusji,
egzamin ustny lub W01
pisemny
K_W06
W02
W
Udział w dyskusji,
egzamin ustny lub W02
pisemny
K_W08
W03
W
Udział w dyskusji,
egzamin ustny lub W03
pisemny
K_U01
U01
W
Udział w dyskusji,
egzamin ustny lub U01
pisemny
K_U06
U02
W
Udział w dyskusji
K_K01
K01
W
Udział w dyskusji,
egzamin ustny lub K01
pisemny
, K_K06
K02
W
Udział w dyskusji,
egzamin ustny lub K02
pisemny
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU
Rok akademicki: 2013/2014 Semestr: zimowy
Sacrum w tekstach kultury
Nazwa przedmiotu
Wydział Humanistyczny
Wydział
Instytut Filologii Polskiej i Kulturoznawstwa
Instytut
Filologia polska
Kierunek
Specjalność/specjalizacja kultura współczesna
wykład
Opisywana forma zajęć
U02
Liczba godzin
dydaktycznych
45
Tytuł i/lub stopień
naukowy/tytuł
dr Agnieszka Grzelak
zawodowy, imię i
nazwisko prowadzącego
daną formę zajęć
Treści programowe realizowane podczas zajęć
1. Wprowadzenie. Badania sakrologiczne (krytyka sakrologiczna). Granice sakralnego nacechowania
tekstów kultury.
2. Sacrum i maska – o wyrażaniu Niewyrażalnego.
3. Współczesne wybrane koncepcje religii (filozoficzne, teologiczne, psychologiczne, socjologiczne).
4. Podstawowe rozróżnienia (religia – wiara, kerygmat, numinosum, sacrum – profanum, sanctum,
demonicum, czas święty i czas świecki, teksty inicjacyjne, epifania, teofania).
5. Miejsca święte dawniej i dziś (m. in. kościół, cmentarz). Formy artystyczne związane z religią (np.
misterium, mirakle, modlitwy, litanie, pieśń, hymn, kazanie, apokryfy). Symbol religijny.
6. Postawy wobec religii: między przyświadczeniem a bluźnierstwem.
7. Role artysty: prorok, mag, medium Absolutu, kapłan, szyderca, bogoburca, bluźnierca.
8. Procesy sekularyzacji, „odczarowania świata” i laicyzacji w kulturze.
9. Modelujący charakter religii w kulturze dawnych wieków. Rola reformacji i kontrreformacji.
10. Sacrum w kulturze staropolskiej: katedra gotycka jako tekst kultury.
11. Romantyczne doświadczenie religijne.
12. Modernistyczny i współczesny kryzys świadomości religijnej w kulturze i sztuce. Synkretyzm religijny,
indywidualizacja prawd wiary.
13. Religia wobec „śmierci Boga”. Kultura i sztuka „po Auschwitz”.
14. Poszukiwania we współczesnej sztuce i literaturze.
15. Podsumowanie.
wykład, dyskusja, analiza i interpretacja tekstów źródłowych, prezentacje
multimedialne, projekcje filmów, ewentualnie indywidualne projekty
Metody dydaktyczne
studenckie (praca semestralna, temat do prezentacji na egzaminie ustnym)
aktywność na zajęciach, ewentualnie indywidualne projekty studenckie,
egzamin ustny lub pisemny (testowy lub pytania otwarte)
Na ocenę dostateczną student: rozpoznaje i charakteryzuje podstawowe
elementy wiedzy obejmujące teorie i metodologie z zakresu sakrologii
kulturowej, opisuje podstawowe elementy wiedzy i definiuje podstawową
terminologię z zakresu sakrologii i religioznawstwa; prezentuje
podstawowe wiadomości, terminy i metody związane z analizą i
interpretacją sakrologiczną; rozumie potrzebę uczenia się i uczestniczenia
w kulturze przez całe życie; zdaje sobie sprawę z konieczności integracji
wiedzy o sakralnym nacechowaniu tekstów kultury w budowaniu
tożsamości narodowej oraz rozwijaniu więzi społecznych na poziomie
Metody i kryteria
lokalnym, krajowym.
oceniania
Na ocenę dobrą student - jak wyżej, a ponadto: określa zależności między
różnorodnymi ideami i koncepcjami badań nad sacrum, religią, wiarą;
rozpoznaje rodzaj sakralnego nacechowania wytworów kultury; sprawnie
posługuje się terminami i metodami sakrologii, analizując i interpretując
teksty kultury; zdaje sobie sprawę z konieczności integracji wiedzy o
sakralnym nacechowaniu tekstów kultury w budowaniu tożsamości
narodowej oraz rozwijaniu więzi społecznych na poziomie nie tylko
lokalnym czy krajowym, ale także globalnym.
Na ocenę bardzo dobrą student - jak wyżej, a ponadto: sprawnie
wyszukuje, analizuje, ocenia, interpretuje, selekcjonuje i użytkuje
informacje z zakresu przedmiotu Sacrum w tekstach kultury;
Rygor
Literatura podstawowa
przeprowadza za pomocą metod sakrologicznych krytyczną analizę i
interpretację dzieł kultury, a także prowadzi badania metodami z zakresu
sakrologii.
egzamin ustny lub pisemny
1. S. Sawicki, Sacrum w literaturze, w: Sacrum w literaturze, Lublin
1983.
2. W. Gutowski, Literatura wobec sacrum. Wątpliwości i propozycje, w:
Wśród szyfrów transcendencji. Szkice o sacrum chrześcijańskim w
literaturze polskiej XX wieku, Toruń 1994; Z próżni nieba ku religii
życia.
3. S. i T. Cieślikowscy, Sacrum i maska, czyli o wypowiadaniu
niewypowiadalnego, w : Sacrum w literaturze, Lublin 1983 lub w: S. i
T. Cieślikowscy, W kręgu genologii i teorii sugestii, Łódź 1995.
4. J. Błoński, To, co święte, to, co literackie, w: Kilka myśli, co nie nowe,
Kraków 1985.
5. Religijny wymiar literatury polskiego romantyzmu, red. D.
Zamącińska, M. Maciejewski, Lublin 1995.
6. Religijność literatury polskiego baroku, red. Cz. Hernas, M.
Hanusiewicz, Lublin 1995.
7. L. Dupre, Inny wymiar. Filozofia religii, przeł. S. Lewandowska,
Kraków 1991.
8. Don Cupitt, Po Bogu. O przyszłości religii, przeł. P. Sitarski,
Warszawa 1998.
9. M. Eliade, Sacrum a profanum. O istocie sfery religijnej, przeł. B.
Baran, Warszawa 2008.
10. H. Jonas, Idea Boga po Auschwitz, przeł. G. Sowiński, Kraków 2003.
11. Przewodnik po Biblii, red. I przeł. T. Mieszkowski, Warszawa 1996.
12. J. Życiński, Bóg postmodernistów, Lublin 2001.
13. Obraz Boga Ojca w kulturze, red. M. Ołdakowska – Kuflowa, U. M.
Mazurczak, Lublin 200.
14. Poetyka i semantyka doświadczeń religijnych w literaturze, red. A.
Bielak, P. Nowaczyński, Lublin 2011.
15. K. Tarnowski, Usłyszeć Niewidzialne, Kraków 2005.
16. A. Świderkówna, Rozmowy o Biblii; Biblia a człowiek współczesny.
B. Chrząstowska, Otwarte niebo, Poznań 1992.
Z. Zarębianka, Tropy sacrum w literaturze, Bydgoszcz 2000.
W. Kaczmarek, Od kontestacji do relacji, Lublin 2007.
K. Dybciak, Trudne spotkanie. Literatura polska XX wieku wobec
religii, Kraków 2005.
5. A. Grzelak, Czy nasze są pieśni nasze? Sacrum w literaturze, w:
Posłannictwo sztuki w nauczaniu Jana Pawła II, red. A.
Wojciechowski, Toruń 2005.
6. Z. Herbert, Architektura (t. Struna światła), Kamień z katedry (t.
Barbarzyńca w ogrodzie).
7. H. Malewska, Kamienie wołać będą.
8. T. Bagiński, Katedra (film).
9. W. Kochowski, Psalmodia polska.
10. J. Donne, wiersze religijne, w: Wiersze wybrane, przeł. S. Barańczak.
11. W. Blake, Zaślubiny Nieba i Piekła; malarstwo.
12. Cz. Miłosz, Ziemia Ulro (fragment poświęcony Blake’owi).
13. J. Tomkowski, Mistyczny świat Blake’a, Milanówek 1993.
14. J. W. Goethe, Faust;
15. W. Szturc, Faust Goethego. Ku antropologii romantycznej, Kraków
1.
2.
3.
4.
Literatura uzupełniająca
(w tym portale
internetowe)
1995.
16. Novalis, Henryk von Ofterdingen.
17. J. Słowacki, Anhelli lub A. Mickiewicz, Dziady.
18. R.- M. Rilke, Poezje, przeł. M. Jastrun.
19. S. Wyspiański, Powrót Odysa.
17. T. Miciński, W mroku gwiazd.
18. Rzeźba A. Rodina (Katedra).
20. 13. M. Mauriac, Kłębowisko żmij; Jagnię.
21. T. S. Eliot, Ziemia jałowa.
22. Cz. Miłosz, wybór poezji.
23. T. Różewicz, wybór poezji.
24. Z. Herbert, wybór poezji.
25. G. Herling – Grudziński, wybrany utwór.
26. J. Twardowski, E. Stachura, wybór poezji.
27. J. Podsiadło, wybór poezji.
Film:
1. K. Kieślowski, Podwójne życie Weroniki.
2. G. Tornatore, Cinema Paradiso.
3. A. Więcek, Anioł w Krakowie.
4. F. Fellini, La Strada.
5. W. Wenders, Niebo nad Berlinem.
6. J. – J. Annaud, Imię rózy.
18.09.2013
data
18.09.2013
data
......................................................................................................................................
podpis prowadzącego daną formę zajęć
.....................................................................................................................................
podpis koordynatora przedmiotu