Protokół z posiedzenia PST ds. wysokiego poziomu zatrudnienia
Transkrypt
Protokół z posiedzenia PST ds. wysokiego poziomu zatrudnienia
Protokół z I spotkania Pomorskiej Sieci Tematycznej ds. wysokiego poziomu zatrudnienia Temat: Jak od nalepiania plasterków na złamaną nogę przejść do nastawienia kości? - czyli od walki z bezrobociem do tworzenia miejsc pracy Pierwsze posiedzenie Pomorskiej Sieci Tematycznej ds. wysokiego poziomu zatrudnienia odbyło się 19 czerwca 2013 roku w Sali Herbowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. W spotkaniu wzięło udział 27 osób. Imienna lista uczestników znajduje się w załączniku 1. Główne pytania i tezy do zweryfikowania podczas spotkania PST: Miejsca pracy tworzą przedsiębiorcy a nie urzędy pracy – czyli przeciwdziałanie i walka z bezrobociem powinny skupiać się na wspieraniu tworzenia miejsc pracy. Jak ma więc działać pomorskie wspieranie przedsiębiorczości i jakie role, zadania mają mieć poszczególne instytucje w tym systemie? Wspieranie (jak każde „leczenie”) ma skutki uboczne – jak ograniczyć uzależnianie się firm od pomocy, rozleniwianie rozwojowe i zniekształcanie relacji rynkowych wskutek działań władz publicznych? Czy nie wylewamy dziecka z kąpielą udzielając bezzwrotnej pomocy? Według najlepiej działających systemów wspierania przedsiębiorczości (np. Sirolli’ego) najważniejsza jest pasja i talenty przyszłych przedsiębiorców – wyławianie z tłumu takich osób i wspieranie (dawanie im szansy) założenia i rozwoju ich własnego biznesu, daje efekt w postaci 80 procentowej przeżywalności takich firm po 5 latach! Jak przejść od formalnej i biurokratycznej selekcji kandydatów „z łapanki” do zachęcania prawdziwych pasjonatów? Szczegółowy program spotkania znajduje się w załączniku 2. Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przebieg spotkania Część I • Przywitanie uczestników przez moderatora Marcina Nowickiego – Dyrektora Obszaru Badań Regionalnych i Europejskich w Instytucie Badań nad Gospodarką Rynkową • Wystąpienie Wiesława Byczkowskiego Wicemarszałka Województwa Pomorskiego prezentujące ideę Pomorskich Sieci Tematycznych Prezentacja celu i założeń spotkania – Marcin Nowicki • • Wystąpienie eksperckie prof. Piotra Dominiaka pt. „Synteza wiedzy nt. barier rozwoju mikro i małych firm – czyli na czym polega „szklany sufit” w pomorskich firmach?” Dyskusja po wystąpieniu • • Wystąpienie eksperckie Henryka Stasińskiego Prezesa Stowarzyszenia Wolna Przedsiębiorczość nt. barier rozwoju przedsiębiorczości Część II • Praca w grupach mająca na celu wypracowanie 5 „przykazań” nt. przedsiębiorczości dla zarządu województwa (pomysły na pomorskie wspieranie przedsiębiorczości i przedsiębiorstw – jak pomagać nie przeszkadzając i nie uzależniając od pomocy? Jak ma działać pomorski system wpierania MSP (instytucje i podmioty w niego zaangażowane)? Jak wspierać przedsiębiorczość – chęć, umiejętność i gotowość otwierania własnej działalności gospodarczej? • Przedstawienie wyników prac w grupach i głosowanie mające wyłonić wspólne dla całej PST rekomendacje • Podsumowanie i zakończenie spotkania Marcin Nowicki, moderator PST, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przebieg wystąpień, komentarzy i dyskusji, poruszane zagadnienia Wystąpienie eksperckie Prof. Piotr Dominiak – Wydział Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej Pomorski sektor MSP mimo swojej specyfiki wpisuje się w trendy globalne. Od 2009 r. wzrost gospodarczy w Europie opiera się na wzroście produktywności i ma charakter bezzatrudnieniowy. Zatrudnienie albo nie rośnie, albo rośnie bardzo wolno. Zjawisko to jest również obserwowane na Pomorzu. Mamy do czynienia z odwróceniem relacji. To nie zatrudnienie generuje wzrost gospodarczy; jest dokładnie odwrotnie to wzrost gospodarczy tworzy miejsca pracy. Przed 2008 r. szacowano, iż w Polsce 1 proc. wzrost zatrudnienia wymaga wzrostu gospodarczego sięgającego 4,6 - 4,8 proc. Dziś jest lepiej: wzrost zatrudnienia o 1 proc. wymaga dynamiki PKB na poziomie 2,6 – 2,8 proc. Nie zmienia to jednak faktu, iż trudno oczekiwać wzrostu zatrudnienia przy obserwowanej dziś dynamice gospodarki na poziomie 1,2 proc. Lokomotywami wzrostu zatrudnienia jest high-tech w przemyśle przetwórczym i usługi wiedzochłonne w sektorze usług. Niski udział tych sektorów w strukturze polskiej oraz pomorskiej gospodarki ogranicza możliwość wzrostu zatrudnienia. Pomorscy przedsiębiorcy niezwykle rzadko kojarzą rozwój przedsiębiorstwa ze wzrostem zatrudnienia. Rozwój firny to przede wszystkim wzrost przychodów, zysków, udziału w rynku, wprowadzanie nowych produktów. Wspieranie rozwoju firm nie musi prowadzić do wzrostu zatrudnienia. Występuje ujemna korelacja między wiekiem firmy a wzrostem zatrudnienia nowe miejsca pracy tworzą firmy młode. Nie można oczekiwać, że każda funkcjonująca firma może zwiększyć zatrudnienie. Na Pomorzu większość nowych miejsc pracy powstaje w usługach. Na Pomorzu rośnie liczba firm noworejestrowanych. Jednak tylko około 40 proc. firm zarejestrowanych faktycznie działa. Rejestracja firm nie jest przeszkodą w rozwoju przedsiębiorczości. Barier należy szukać gdzie indziej. Wśród ograniczeń o charakterze wewnętrznym pomorscy przedsiębiorcy wskazują na wysokie koszty pracy (brak wpływu władz regionalnych i lokalnych). Wśród ograniczeń zewnętrznych wymienia się natomiast niski popyt – słabą koniunkturę gospodarczą (tu również brak możliwości ingerencji władz lokalnych i regionalnych). Wysokie samozatrudnienie nie jest rozwiązaniem dla problemu bezrobocia. Samozatrudnieni rzadko kiedy mogą wykreować miejsca pracy dla innych. Promowanie samozatrudnienia ma sens, tam gdzie gęstość przedsiębiorstw jest niewielka (relacja liczby przedsiębiorstw do liczby ludności tak jest np. w powiecie kościerskim). W przeciwnym razie zaobserwuje się efekt wypychania – nowe firmy będą zastępować stare. Polityka prozatrudnieniowa musi być selektywna. Nie może być taka sama dla Trójmiasta, Chojnic, czy też Kościerzyny. Trzeba selekcjonować firmy, które mają potencjał wzrostowy Nie wolno kierować wsparcia do wszystkich. Wspieranie tworzenia miejsc pracy jest działaniem, które wspiera przyrost miejsc pracy brutto. Tymczasem celem jest przyrost miejsc pracy netto. Miejsca pracy utworzone przy wsparciu publicznym mają nietrwały charakter. Znikają wraz z zakończeniem interwencji. Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dyskusja po wystąpieniu Marcin Nowicki Czy warto próbować podejmować interwencję publiczną w kierunku otwierania nowych rynków (geograficznych, produktowych)? Czy warto utworzyć regionalny system wspierania wchodzenia pomorskich firm na nowe rynki (także eksportowe)? Obserwuje się lukę produktywności sektora MSP (udział w liczbie przedsiębiorstw jest zbliżony do średniej UE, zdecydowanie niższy jest natomiast udział w produktywności, czy zatrudnieniu). Czy nie oznacza to konieczności wspierania tego sektora? Co powoduje, że firmy nie potrafią rozszerzyć skali działalności (nie ma efektu przechodzenia z małych do średnich następnie do dużych)? Deklaracje przedsiębiorców z sektora MSP nie sprawdzają się. Czy nie należy zatem zweryfikować nieco naszego nastawienia do badań ankietowych np. do ich zastosowania dla badania struktury popytu na pracę czy też konkretne zawody? Piotr Dominiak Deklaracje przedsiębiorców cechują się niską wiarygodnością. Problem ten nie wynika ze złej woli, z chęci mówienia nieprawdy itd. W przypadku zmian w zatrudnieniu prognozy przedsiębiorców z sektora MSP się nie sprawdzają zarówno co do kierunku zmian, nie mówiąc już o ich natężeniu (np. liczbie pracowników, których chcą zatrudnić w określonej perspektywie). W Polsce mamy więcej małych firm wśród mikrofirm. Być może to taki etap w rozwoju, na którym się znajdujemy. Większość małych firm nie chce zwiększać zatrudnienia. Przedsiębiorcy nie chcą budować dużych struktur, dzielić się odpowiedzialnością, utracić kontroli itd. Jest to proces naturalny. Struktura wykształcenia przedsiębiorców jest gorsza niż w przypadku innych grup społecznych. Jednak jest to i tak stan lepszy niż w wielu innych krajach. Więcej jest otwartych na wszelkiego rodzaju narzędzia pomagające w zarządzaniu. Niemniej jednak generalnie przedsiębiorcy kształcić się nie chcą. Być może warto im pomagać we wchodzeniu na nowe rynki. Krzysztof Koszewski W dyskusji brakuje konkretów. Jest ona zbyt szeroko zakrojona. Przykład mojej firmy idzie w kierunku odwrotnym niż tu opisywany. Nie da się rozmawiać o zatrudnieniu ogólnie. Potrzeba skonkretyzowania dyskusji i rozmowy na temat poszczególnych branż. Zbigniew Kowalczyk Przedsiębiorcy bardzo niechętnie uczestniczą w badaniach ankietowych. Ponadto często się mylą. Badania są zafałszowane na skutek fikcyjnej działalności gospodarczej – pracowników, którzy są zmuszeni do założenia własnej działalności gospodarczej. Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Koszty pracy w porównaniu z UE są bardzo niskie. Mali przedsiębiorcy często mylą koszty pracy z tzw „klinem podatkowym”. Receptą na rosnącą konkurencję jest ochrona własnego rynku. Inni to robią (Niemcy) Czy można jakoś wesprzeć rynek? Trzeba zwiększyć popyt. Rozwiązaniem może okazać się wzrost protekcjonizmu. Krzysztof Koszewski Środki unijne i tak zakłócają rynek, więc czemu rezygnować z protekcjonizmu. Roland Budnik 90 proc. osób bezrobotnych, które otrzymują dotację na działalność utrzymuje tę działalność przez 12 miesięcy, 80 proc. utrzymuje ją przez 2 lata (mają ulgę w składkach ZUS). Do 4 lat działa około 43-46 proc. firm założonych dzięki dotacjom. Działania mające na celu wspieranie przedsiębiorczości są bardzo rozproszone. Zbigniew Kowalczyk Czy przedsiębiorczości można nauczyć? Przedsiębiorcą się jest lub nie. Piotr Wołkowiński Rodzimy się przedsiębiorcami, innowatorami. Kreatywność, przedsiębiorczość i innowacyjność jest zabijana przez proces edukacji. Marcin Nowicki Musimy działać długofalowo. Być może potrzeba umowy społecznej, na podstawie której nie będziemy wymagać jako media, społeczeństwo natychmiastowych skutków działań podejmowanych przez polityków. Piotr Cymanowski Młodzież nie jest zainteresowana nauką przedsiębiorczości. Być może trzeba zacząć nauczać życiowej zaradności. Młodzież ma inne spojrzenie na rynek pracy. Brakuje wspólnej płaszczyzny rozmowy. Mówiąc o wzroście zatrudnienia powinniśmy zacząć od edukacji przedsiębiorczości być może zaradności. Młodzież potrzebuje inspiracji. Dariusz Gobis Zajęcia z przedsiębiorczości powinny angażować przedsiębiorców. Pokazywać dobre przykłady. Być może przedsiębiorczości nauczyć się nie można. Można nauczyć zasad prowadzenia działalności gospodarczej. Piotr Dominiak To nie jest tak, że w chwili pogorszenia koniunktury nic się nie da zrobić. Można i da się, jednak efekty działań nie będą oszałamiające – nie oczekujmy cudów. Nie można całej gospodarki traktować jako jednego organizmu, musi być selekcja i segmentacja. Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Fikcyjne samozatrudnienie jest mitem. To raczej sporadycznie spotykane przypadki, nie zaś reguła, czy też zjawisko masowe. Interwencjonizm na rynku pracy jest wszędzie obecny. Jednak protekcjonizm nie jest dobrym rozwiązaniem w sytuacji, gdy brakuje nam kapitału. Nie wolno nam obrażać się na świat. Wysokość kosztów pracy jest kwestią względną. To nie jest tak, że tylko koszty pracy decydują o przyciąganiu inwestorów i przedsiębiorców. Przedsiębiorczości można się nauczyć, to taka sama wiedza jak matematyka. Międzynarodowe badania wskazują na Polaków jako naród bardzo przedsiębiorczy, zainteresowany tworzeniem własnych firm. Brakuje nam jednak akceptacji porażki, w każdej sferze życia (szkole, biznesie). Wystąpienie eksperckie Henryk Stasiński – Prezes Stowarzyszenia Wolna Przedsiębiorczość Co ogranicza rozwój przedsiębiorczości, co może w tym rozwoju pomóc? 1. Finansowanie działalności przedsiębiorstw. Jak znaleźć kompromis między instrumentami zwrotnymi o bezzwrotnymi? o Istnieje szereg różnego typu działań, mechanizmów, które wpierają przedsiębiorców. Kilka lat temu podjęto decyzję o finansowaniu firm przez dotacje. Trudno jednak powiedzieć czy i jak tego typu działania wpłynęły na stan rynku pracy. Dobrą stroną był przekonanie przedsiębiorców o tym, że mogą ubiegać się o wsparcie swojej działalności. Dotacje są dobrym narzędziem dla wsparcia rozpoczynania działalności gospodarczej oraz dla działalności wysokoinnowacyjnych o wysokim ryzyku. Wprowadzano również mechanizmy pomocy zwrotnej (inicjatywa Jeremie). Mechanizm zaczyna działać, środki trafiają obecnie do przedsiębiorców. 2. Innowacyjność (przedsiębiorstwa innowacyjne kreują nowe miejsca pracy). Imponująca jest infrastruktura parków technologicznych. Często to jednak miejsce dla prowadzenia jakiejkolwiek działalności, w żaden sposób nie związanej z innowacyjnością. Parki technologiczne nie są odpowiednim miejscem dla tego typu firm. Potrzeba rozwijać odpowiednie narzędzia dla finansowania przedsięwzięć innowacyjnych. 3. Inicjatywy klastrowe 4. 5. o Na Pomorzu wybrano 3 klastry jako wiodące ICT, budowalny oraz energetyczny, które mają szansą stać się motorem rozwoju gospodarki województwa. Obecnie jednak żaden z nich nie wyróżnia województwa pomorskiego spośród pozostałych regionów. o Animowanie inicjatyw klastrowych Kształcenie postaw przedsiębiorczych (zarówno w szkołach jak i osób dorosłych) o Potrzeba skorzystać z dobrych przykładów. Słabo nam jednak idzie przełożenie dobrych praktyk na konkretne rozwiązania. o Zakłócenie rynku szkoleniowego zaowocowało zwiększeniem dostępności usług szkoleniowych (czasem jednak różnej jakości). powszechności Budowanie przyjaznego otoczenia biznesu. Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego o Wielu przedsiębiorców korzysta z instytucji otoczenia biznesu nie uświadamiając sobie tego faktu. Świadomość obecności takich instytucji jest większa niż pokazują badania. Dyskusja po wystąpieniu Krzysztof Koszewski Czy warto stawiać na klastry? Wydaje się, że klastry de facto zamieniły się w korporacje. Firmy w klastrze jednak raczej rywalizują niż współpracują. Henryk Stasiński Klastry są tylko hasłem dla podjęcia współpracy i podejmowania określonych działań dla rozwoju gospodarki. Wizja rozwoju klastrów opiera się na tworzeniu inteligentnych specjalizacji. To jest cały problem czy warto je tworzyć i wspierać. Marcin Nowicki Klastry poszły w złą stronę. Idea współpracy zmieniła się w instytucję służącą pozyskiwaniu publicznego finansowania. Można przyjąć katalog wytycznych dla prowadzenia polityki rozwojowej województwa. Przykładem takiego „przykazania” jest wielokrotne zastanowienie się, czy podejmowana interwencja publiczna nie zagrozi prawidłowo funkcjonującemu rynkowi. Pamiętać należy, że pomoc nie może uzależniać i demoralizować przedsiębiorców. Podsumowanie pracy warsztatowej – katalog wytycznych dla prowadzenia polityki rozwojowej w zakresie zwiększania zatrudnienia Grupa 1 Utworzenie Centrum Rozwoju Przedsiębiorców o Doradztwo w zakresie zarządzanie talentami) zarządzania zasobami ludzkimi (identyfikacja o Wsparcie otoczenia biznesu oraz współpracy pomiędzy firmami talentów, Wspieranie postaw przedsiębiorczych o Wypracowanie systemu włączającego: szkołę, przedsiębiorców, urzędy pracy o Konkurs dla młodzieży szkolnej Wsparcie finansowe o Rekomendacje i pracodawców pożyczek na działalność gospodarczą dla o Promowanie selektywnego wsparcia dla bezrobotnych i przedsiębiorców bezrobotnych Grupa 2 Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wspieranie popytu na rynkach odbiorców w segmentach wywołujących wzrost zatrudnienia Wirtualne przedsiębiorstwa jako podstawa kształcenia przedsiębiorczości Wspieranie przedsiębiorców w uzupełnianiu luk kompetencyjnych Eliminowanie barier zwiększenia zatrudnienia w sektorze MSP Utworzenie „systemu szybkiego reagowania” odpowiadającego na potrzeby uzupełnienia luk kompetencyjnych Cyfryzacja Grupa 3 Stymulowanie klimatu współpracy o Promocja klastrów o Zmiana sposobu działania w zakresie zarzadzania systemem wsparcia (jak nie przewrócić rynku decydując się na wsparcie) o Pomoc dla płynności finansowej o Rozwój doradztwa (mentoringu) o Ułatwienie dostępu do informacji Środki Kształtowanie / wspieranie postaw przedsiębiorczych o Etyka/etos budowanie społecznej odpowiedzialności biznesu o Kreatywność Zwalczanie nieuczciwej konkurencji o Państwo prawa o Zapewnienie jakości Grupa 4 Rezygnacja z dotacji bezzwrotnych, na rzecz wspierania komercyjnych funduszy pożyczkowych (np. w sferze zabezpieczeń) Wirtualne firmy prowadzone w szkołach średnich Podnoszenie wiedzy w zakresie korzystania z instytucji otoczenia biznesu i instrumentów wsparcia dla mikroprzedsiębiorstw Walka z szarą strefą Treść najważniejszych ustaleń i wniosków z PST: Po zaprezentowaniu wyników pracy w grupach poszczególne rekomendacje zostały poddane pod głosowanie, mające wyłonić 5 elementowy katalog zaleceń dla zarządu województwa pomorskiego. Wiele z propozycji zaprezentowanych przez liderów grup powtarzało się, bądź też Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego formułowało to samo zalecenie w nieco inny sposób. Po skumulowaniu i podliczeniu głosów najważniejszymi zaleceniami okazały się: 1. Kształtowanie oraz wspieranie postaw przedsiębiorczych (od najwcześniejszego etapu edukacji) za pomocą różnych narzędzi (szczególny nacisk położono na wirtualne przedsiębiorstwa, których prowadzenie mogłoby wpisywać się w program nauki przedsiębiorczości w szkołach średnich). 2. Selektywne wsparcie finansowe za pomocą instrumentów o charakterze zwrotnym, przy eliminacji instrumentów bezzwrotnych. 3. Wspieranie przedsiębiorców w uzupełnianiu luk kompetencyjnych (np. w sferze zarządzania zasobami ludzkimi, umiędzynarodowiania działalności, internetyzacji). Podnoszenie wiedzy w zakresie korzystania z instytucji otoczenia biznesu i instrumentów wsparcia dla mikroprzedsiębiorstw. 4. Wspieranie otoczenia biznesu oraz promocja współpracy przedsiębiorców. 5. Eliminowanie nieuczciwej konkurencji. Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Załącznik 1. Program spotkania Pomorska Sieć Tematyczna ds. wysokiego poziomu zatrudnienia I spotkanie 19 czerwca 2013 r., w godz. 11.00-15.00 w Sali Herbowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego Temat: Jak od nalepiania plasterków na złamaną nogę przejść do nastawienia kości? - czyli od walki z bezrobociem do tworzenia miejsc pracy Główne pytania i tezy do zweryfikowania podczas spotkania PST: Miejsca pracy tworzą przedsiębiorcy a nie urzędy pracy – czyli przeciwdziałanie i walka z bezrobociem powinny skupiać się na wspieraniu tworzenia miejsc pracy. Jak ma więc działać pomorskie wspieranie przedsiębiorczości i jakie role, zadania mają mieć poszczególne instytucje w tym systemie? Wspieranie (jak każde „leczenie”) ma skutki uboczne – jak ograniczyć uzależnianie się firm od pomocy, rozleniwianie rozwojowe i zniekształcanie relacji rynkowych wskutek działań władz publicznych? Czy nie wylewamy dziecka z kąpielą udzielając bezzwrotnej pomocy? Według najlepiej działających systemów wspierania przedsiębiorczości (np. Sirolli’ego) najważniejsza jest pasja i talenty przyszłych przedsiębiorców – wyławianie z tłumu takich osób i wspieranie (dawanie im szansy) założenia i rozwoju ich własnego biznesu, daje efekt w postaci 80 procentowej przeżywalności takich firm po 5 latach! Jak przejść od formalnej i biurokratycznej selekcji kandydatów „z łapanki” do zachęcania prawdziwych pasjonatów? Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przebieg spotkania: 11.00 Czy musimy zmienić sposób myślenia i działania ws. bezrobocia – o idei PST Wiesław Byczkowski, Wicemarszałek Województwa Pomorskiego 11.10 Nad czym i jak będziemy pracowali – założenia spotkania Marcin Nowicki, moderator PST, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Część I – dyskusyjna 11.20 Synteza wiedzy nt. barier rozwoju mikro i małych firm – czyli na czym polega „szklany sufit” w pomorskich firmach? Prof. Piotr Dominiak – głos wprowadzający (ekspertyza zewnętrzna): Co najbardziej doskwiera pomorskim mikro i małym firmom? Jakie pomysły i rekomendacje dla działań na szczeblu wojewódzkim wypływają z badań Pomorskiego Obserwatorium Gospodarczego? 11.30 DYSKUSJA Członków PST nt. barier przedsiębiorczości – rozpoznanie barier organizacyjnych, finansowych, rynkowych, kulturowych, edukacyjnych (kreowanie postaw przedsiębiorczych wśród dzieci i młodzieży) utrudniających powstawanie i rozwój pomorskich firm; uwarunkowania trendowe (gospodarcze, społeczne, polityczne, przyrodnicze) pomorskiej przedsiębiorczości; czy system grantów inwestycyjnych się sprawdza? – czyli jakie są problemy, skąd się biorą i jakie są ich skutki (logika przyczynowo-skutkowa)? Część II – warsztatowa 12.15 Jak na Pomorzu wspierać istniejące małe i średnie firmy i jak pomagać zakładać nowe – cel warsztatów: 5 przykazań dla zarządu województwa Henryk Stasiński – Prezes Stowarzyszenia Wolna Przedsiębiorczość – głos wprowadzający (ekspertyza zewnętrzna): Jak wspierać pomorską przedsiębiorczość? Czego brakuje, co robimy dobrze a co źle we wspieraniu powstawania i rozwoju pomorskich przedsiębiorstw? 12.25 PRACA W GRUPACH – pomysły na pomorskie wspieranie przedsiębiorczości i przedsiębiorstw – jak pomagać nie przeszkadzając i nie uzależniając od pomocy? Jak ma działać pomorski system wpierania MSP (instytucje i podmioty w niego zaangażowane)? Jak wspierać przedsiębiorczość – chęć, umiejętność i gotowość otwierania własnej działalności gospodarczej? Celem jest wypracowanie 5 przykazań nt. przedsiębiorczości dla zarządu województwa 13.30 Przedstawienie wyników prac w grupach (każda grupa po 5 min.) 14.00 Moderowane uzgodnienie jednolitej rekomendacji dla zarządu województwa 14.45 Podsumowanie i zakończenie spotkania Marcin Nowicki, moderator PST, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tło: Miejsca pracy tworzą przedsiębiorcy – zarówno ci, którzy zatrudniają pracowników jak i samozatrudnieni. Niby oczywista prawda, ale jakby nieco zapomniana – czy to z powodu spowolnienia gospodarczego, czy to z „nadmiaru” (rozleniwiających) unijnych środków kierowanych do bezrobotnych czy też z powszechnego oczekiwania, że problem bezrobocia mają rozwiązać urzędy pracy. Rośnie armia urzędników, ale to przecież nie w administracji mają powstawać miejsca pracy. Tworzyć je ma realna gospodarka – w naszym pomorskim przypadku, głównie mikro, małe i średnie firmy. Jak im pomóc nie przeszkadzając jednocześnie? Jak wesprzeć rozwój pomorskich przedsiębiorstw i w ogóle naszą przedsiębiorczość, nie uzależniając biznesu od publicznej „kroplówki”? Czy, a jeżeli tak to w jaki sposób możemy stworzyć nasz pomorski „ekosystem” przedsiębiorczości nie czekając na rozwiązania krajowe? Jak po tylu latach pewnej fasadowości i małej skuteczności polityki „wspierania przedsiębiorczości”, przełamać niechęć obecnych i potencjalnych przedsiębiorców, ich niewiarę w takie działania? Usługa współfinansowana w 85% ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego