streszczenie pracy - Wydział Nauk o Zdrowiu

Wydział Nauk o Zdrowiu
Katedra Zdrowia Publicznego
Katarzyna Pająk
Wydział Nauk o Zdrowiu
Tytuł rozprawy:
Pojęcie sprawiedliwości społecznej a zasady redystrybucji
dóbr systemu ochrony zdrowia w III Rzeczypospolitej
Promotor:
dr hab. Andrzej M. Fal, prof. nadzw.
Recenzenci:
prof. dr hab. Bernard Panaszek
dr hab. prof.. UW Marcin Matczak
Wrocław, 2014 r.
1
Katarzyna Pająk, ur. 28.09.1985r w Bolesławcu
WYKSZTAŁCENIE:
2009 – 2011
Zdrowie publiczne, Akademia Medyczna we Wrocławiu, magister
2007-2009
Filozofia – komunikacja społeczna, Uniwersytet Wrocławski, magister
2005-2010
Niestacjonarne Studia Prawa, Uniwersytet Wrocławski, magister
2004-2007
Zdrowie publiczne, Akademia Medyczna we Wrocławiu, licencjat
Urodzona w roku 1985. Ukończyła na poziomie magisterskim studia z zakresu filozofii ze
specjalnością komunikacja społeczna (w roku 2009) oraz prawa (w roku 2011) na Uniwersytecie
Wrocławskim, a także zdrowie publiczne (w roku 2011) na Akademii Medycznej we Wrocławiu. Od
roku 2010 pracowniczka Instytutu Badań Edukacyjnych na stanowisku specjalista ds.badań o analiz,
od roku 2011 także wykonuje zadania dydaktyczne zlecone przez Uniwersytet Medyczny we
Wrocławiu, na wydziale Nauk o Zdrowiu, w Zakładzie Promocji Zdrowia. Pasjonatka edukacji
alternatywnej. Tutor drugiego stopnia, członkini Rady Programowej Instytutu Tutoringu Szkolnego
Towarzystwa Edukacji Otwartej we Wrocławiu.
WYKAZ PRAC NAUKOWYCH:
1. Katarzyna Pająk: W drodze do doskonałości. Rozwój zawodowy lekarza prawnym i moralnym
obowiązkiem wobec pacjentów; W:Aktualne problemy zarządzania zasobami ludzkimi ; pod red. J.P.
Lendzion, A. Walecka, M. Szczepanik; Łódź 2009; s.289-307.
Pkt. MNiSW/KBN: 3.000
2. Katarzyna Pająk: Wiedza jako narzędzie społecznej i gospodarczej działalności człowieka;
W:Praktyka zarządzania zasobami ludzkimi ; pod red. J.P. Lendzion, M. Szczepanik ; Łódź :
Politechnika Łódzka, 2010; s.61-63.; Pkt. MNiSW/KBN: 3.000
3. Katarzyna Pająk: O możliwościach/niemożliwościach dialogu między lekarzem a pacjentem.
Rozważania w kontekście uregulowań prawnych; W:Dialog. Idea i doświadczenie ; pod red. Sabiny
Kruszyńskiej, Krystyny Bembennek i Iwony Krupeckiej; Gdańsk : Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, 2011; s.280-288.; Pkt. MNiSW/KBN: 3.000
4. Katarzyna Pająk: Bioetyka a wybrane aspekty umierania człowieka
Pielęg.Zdr.Publ. 2011 Vol.1 nr 1; s. 77-81.
5. Katarzyna Pająk: Definicja pojęcia eutanazja a interdyscyplinarność problematyki
2
W:Pedagogiczna refleksja nad życiem i śmiercią ; pod red. nauk. Bożeny Grochmal-Bach;
Kraków : WAM, 2012; s.205-233.; Pkt. MNiSW/KBN: 4.000
6. M. Seń, B. Mielcarek, A. Lintowska, I. Klisowska, J. Staniszewska, A. Blok, M. Krysa, A.
Felińczak, K. Pająk: Świadomość kobiet profilaktyki raka gruczołu piersiowego
W:Zdrowie w ujęciu interdyscyplinarnym: wybrane aspekty ; pod red. nauk. Anny Sladek,
Dariusza Białasa; Wrocław : Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, 2012; s.146-154;
ISBN 978-83-7055-541-2; Pkt. MNiSW/KBN: 4.000
7. Jadwiga Staniszewska, Iwona Klisowska, Katarzyna Pająk, Marzena Krysa, Agnieszka
Blok, Agnieszka Lintowska, Mariola Seń.: Próba oceny wiedzy uczniów szkół gimnazjalnych
na temat środków psychoaktywnych
W:Zdrowie w ujęciu interdyscyplinarnym : wybrane aspekty ; pod red. nauk. Anny Sladek,
Dariusza Białasa; Wrocław : Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich, 2012; s.146-154;
ISBN 978-83-7055-541-2; Pkt. MNiSW/KBN: 4.000
8. Katarzyna Pająk: Zdrowie w polskiej szkole – o szansach i zagrożeniach edukacji
zdrowotnej; W: Humanizm a Medycyna ; pod red. A. B. Jagiełłowicz; Wrocław : Arboretum,
2013; s.97-105.; Pkt. MNiSW/KBN: 4.000
9. Katarzyna Pająk: Zdrowie – paradygmat czy przyzwyczajenie? Humanistyczna refleksja
nad medycznymi przyzwyczajeniami definiowania pojęcia „zdrowie”
W: Pielęniarstwo i Zdrowie Publiczne 2014, vol.4, nr 2, s. 169-172.
STRESZCZENIE
WSTĘP
Dostęp do usług sektora opieki zdrowotnej jest jednym z podstawowych obszarów
działalności państwa. W obliczu nieograniczonych potrzeb ludzkich przy zdecydowanie
ograniczonych zasobach, naturalnym powinno być wprowadzenie mechanizmów
racjonowania dóbr. Problemem jest sposób, w jaki powinno się tego dokonać, tak aby było to
do przyjęcia dla społeczeństwa.
CEL PRACY
Analiza, w duchu humanistycznego namysłu nad przedstawionym tematem,
rzeczywistości polskiego systemu ochrony zdrowia w odniesniu do zasad sprawiedliwości
społecznej. Praca skutkuje autorskim opracowaniem zasad redystrybucji zasobów systemu
ochrony zdrowia, które wcześniej nie zostały opisane w polskiej literaturze.
MATERIAŁ I METODY
W pracy została wykorzystana metoda teorii ugruntowanej w oparciu o dostępne
dokumenty(akty prawne, raporty, itp.) i opracowania odnoszące się do wybranych kategorie.
Kategorie wybrane do pracy to: sprawiedliwość społeczna, zasady konstytucyjne, system
ochrony zdrowia. Hipotezą weryfikowaną w toku rozważań jest: sprawiedliwość społeczna
jest (deklaratywną) cechą polskiego systemu ochrony zdrowia.
3
WYNIKI:
Dwutorowe dociekania dotyczące z jednej strony zasad redystrybucji systemu ochrony
zdrowia, z drugiej zaś́ wyodrębnione zasady sprawiedliwości, umożliwiły przedstawienie
kwestii redystrybucji dóbr. Zarówno na poziomie deklaratywnym, życzeniowym, w oparciu o
istniejące prace z zakresu etyki, czy też filozofii medycyny, jak również redystrybucji w
odniesieniu praktycznym, opartym na zrekonstruowanych w tej pracy praktycznych zasadach
redystrybucji dóbr.
Zasady funkcjonowania polskiego systemu świadczeń́ zdrowotnych finansowanych ze
środków publicznych, czynią zadość zasadom sprawiedliwości społecznej opracowanych
przez Johna Rawlsa. Przy zachowaniu warunków opisanych przez Rawlsa, jak również
odpowiedniemu przyjrzeniu się funkcjonującemu systemowi, można dojść do zaskakującego i
nieco kontrowersyjnego wniosku dotyczącego sprawiedliwego podziału dóbr systemu
ochrony zdrowia, oczywiście w rozumieniu teorii sprawiedliwości Rawlsa. Bowiem w
ramach opisanych w pracy, polski system ochrony zdrowia jest sprawiedliwy.
WNIOSKI:
● Zasady redystrybucji dóbr systemu opieki zdrowotnej we współczesnym państwie
odpowiadają założeniom sprawiedliwości społecznej zdefiniowanym zgodnie z teorią
sprawiedliwości Rawlsa.
● Sprawiedliwość́ społeczna w systemie ochrony zdrowia, rozumiana jako forma
sprawiedliwości dystrybutywnej, uwzględniona pośród zasad konstytucyjnych, nie odnosi się
literalnie do wszystkich obywateli państwa polskiego, a jedynie do tych, którzy uzyskali
uprawnienie do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej.
● Warunki redystrybucji dóbr współczesnego polskiego systemu opieki zdrowotnej można
ująć w formie pięciu zasad, które dotyczą uprawnienia do świadczenia, kwestii
gwarantowania usług przez państwo, dostępność w odniesieniu do możliwości realizowania
świadczeń przez daną jednostkę, uzasadnienie wybranego postępowania terapeutycznego
legitymizowane przez system skierowań oraz uwzględnienie kolejki, która jest naturalną
konsekwencjąograniczoności środków i nieograniczoności potrzeb populacji.
● Zasady redystrybucji dóbr realizują postulat pierwszej zasady sprawiedliwości Rawlsa,
wskazując na obiektywne zasady dostępu do świadczeń, i maksymalizując zyski z tak
przyjętego rozwiązania, także osób najsłabszych w danym społeczeństwie.
● Wprowadzenie uzasadnionych nierówności może być sprawiedliwe z punktu widzenia
sprawiedliwości społecznej, jeśli wspomniane nierówności powodują powszechne korzyści.
4