Alicja Jajko

MIĘDZY I WEWNĄTRZPOKOLENIOWA
REDYSTRYBUCJA DOCHODOWA
W POLSKIM SYSTEMIE EMERYTALNYM
III Międzynarodowa Konferencja Naukowa
SYSTEMY ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO WOBEC WYZWAŃ
DEMOGRAFICZNYCH
Poznań, 16-17 października 2014 r.
Alicja Jajko-Siwek
Katedra Statystyki i Demografii
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Plan prezentacji
•
Wprowadzenie.
•
Metodologia:
•
•
•
•
Założenia;
Symulacja stóp zastąpienia;
Metoda drzew klasyfikacyjnych i regresyjnych.
Wyniki:
•
KIERUNEK I ZAKRES REDYSTRYBUCJI WEWNĄTRZPOKOLENIOWEJ
1. Płeć
•
KIERUNEK I ZAKRES REDYSTRYBUCJI MIĘDZYPOKOLENIOWEJ
1. Rodzaj tablic trwania życia
•
2. Urlopy wychowawcze
Podsumowanie i wnioski.
2. Poziom wynagrodzenia
Wprowadzenie
W polskim systemie emerytalnym działa mechanizm redystrybucji
dochodowej.
Jaki jest kierunek i zakres redystrybucji wewnątrzpokoleniowej
w polskim systemie emerytalnym?
Jaki jest kierunek i zakres redystrybucji międzypokoleniowej
w polskim systemie emerytalnym?
Metodologia – stopa zastąpienia
•
Teoretyczna stopa zastąpienia wynagrodzenia przeciętnego
świadczeniem emerytalnym.
Różny poziom:
• stażu ubezpieczeniowego (25-52 lat);
• wieku emerytalnego (65-70 lat);
• wynagrodzenia (50, 100, 150% PW).
PW- przeciętne wynagrodzenie
Metodologia - założenia
Wariant podstawowy:
wspólne dla płci
Wariant alternatywny:
1.Płeć - przekrojowe tablice trwania życia
oddzielne dla płci
2. Metodologia budowy tablic trwania życia
tablice przekrojowe
tablice kohortowe
0 lat
3. Przerwy w pracy - urlopy wychowawcze
1, 2 lub 3 lata
4. Poziom wynagrodzenia
50% PW, 100% PW, 150% PW, 300% PW
Metodologia – zmienne
•
Kierunek redystrybucji - zmienna jakościowa: „zmiana stopy zastąpienia”
(spadek, wzrost).
•
Zakres redystrybucji - zmienna ilościowa: „zmiana stopy zastąpienia” w
punktach procentowych.
•
Dla redystrybucji związanej z poziomem wynagrodzenia:
- zmienna jakościowa – dopłata, brak dopłaty do emerytury minimalnej,
- zmienna ilościowa - poziom dopłaty w punktach procentowych.
Metodologia – drzewa klasyfikacyjne
i regresyjne
•
Drzewa klasyfikacyjne i regresyjne - algorytm CART.
•
Podziały - miara Giniego.
•
Ocena jakości – stopa błędnych klasyfikacji; wariancja.
Wyniki – Kierunek redystrybucji ze względu na płeć
Liczba podziałów = 2; Liczba w ęzłów końcow ych = 3
TABLICA
WSPÓLNE/
ODDZIELNE
ODDZIELNE
Bez zmian
PŁEĆ
KOBIETA
Spadek
Spadek
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
MĘŻCZYZNA
Wzrost
Wzrost
Wyniki – Zakres redystrybucji ze względu na płeć
Liczba węzłów dzielonych: 7, liczba węzłów końcowych: 8
PŁEĆ
MĘŻCZYZNA
KOBIETA
TABLICA
TABLICA
WSPÓLNE/
ODDZIELNE
ODDZIELNE
Śr=0
PW
WSPÓLNE/
ODDZIELNE
ODDZIELNE
Śr=0
PW
<= 0,75
> 0,75
<= 1,25
> 1,25
Śr=1,87
Śr=1,87
PW
PW
Śr=-3,69
Śr=-3,69
<= 1,25
Śr=3,74
Śr=3,74
> 1,25
Śr=5,61
Śr=5,61
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
<= 0,75
Śr=-1,23
Śr=-1,23
> 0,75
Śr=-2,46
Śr=-2,46
Wyniki – Kierunek redystrybucji ze względu na urlopy wychowawcze
WYCH
=0
>0
Bez zmian
PW
<=0,60
Wzrost
Wzrost
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
>0,60
Spadek
Spadek
Wyniki – Zakres redystrybucji ze względu na urlopy wychowawcze
Liczba węzłów dzielony ch: 11, liczba węzłów końcowy ch: 12
PW
<= 1,25
> 1,25
PW
WYCH
> 0,75
<= 0,75
WYCH
WYCH
> 1,5
<= 1,5
WYCH
<= 0,5
Śr=0
<= 1,5
WYCH
> 0,5
Śr=0,08
Śr=0,08
<= 2,5
Śr=0,17
Śr=0,17
WYCH
> 1,5
WYCH
> 2,5
Śr=0,25
Śr=0,25
> 1,5
<= 1,5
<= 0,5
Śr=0
WYCH
<= 0,5
> 0,5
Śr=0
Śr=-0,3
Śr=-0,33
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
<= 2,5
Śr=-0,7
Śr=-0,67
> 2,5
Śr=-1,0
Śr=-1,00
WYCH
> 0,5
Śr=-0,8
Śr=-0,75
<= 2,5
Śr=-1,5
Śr=-1,50
> 2,5
Śr=-2,3
Śr=-2,26
Wyniki – Kierunek redystrybucji ze względu na metodologię budowy
tablic trwania życia
Liczba podziałów = 1; Liczba węzłów końcowych = 2
TABLICA
KOHORTOWA
Spadek
Spadek
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
PRZEKROJOWA
Bez zmian
Wyniki – Zakres redystrybucji ze względu na metodologię budowy tablic
Liczba węzłów dzielony ch: 5, liczba węzłów końcowy ch: 6
trwania życia
TABLICA
KOHORTOWA
PRZEKROJOWA
Śr=0
PW
> 1,25
<= 1,25
WIEK
PW
> 0,75
<= 0,75
Śr=-0,59
Śr=-0,59
<= 67,5
Śr=-1,47
Śr=-1,47
WIEK
<= 67,5
Śr=-0,97
Śr=-0,97
> 67,5
Śr=-1,38
Śr=-1,38
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
> 67,5
Śr=-2,06
Śr=-2,06
Wyniki – Kierunek redystrybucji ze względu na poziom wynagrodzenia
PW
>0,75
<=0,75
PW
Dopłata
Dopłata
<=1,25
Brak
Brak
dopłaty
dopłaty
STAŻ
<=31,5
>31,5
Dopłata
Dopłata
Brak
Brak
dopłaty
dopłaty
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
>1,25
Wyniki – Zakres redystrybucji ze względu na poziom wynagrodzenia
PW
<= 0,75
> 0,75
Śr=-2,90
STAŻ
> 37,5
<= 37,5
STAŻ
<= 30,5
Śr=-16,11
Śr=-16,11
WIEK
> 30,5
Śr=-13,45
Śr=-13,45
<= 67,5
Śr=-11,16
Śr=-11,16
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń własnych autora.
> 67,5
Śr=-7,99
Śr=-7,99
Podsumowanie i wnioski
•
Kierunek i zakres redystrybucji wewnątrzpokoleniowej w polskim systemie
emerytalnym
Zmienna
Strata
Zysk
płeć
(K, M)
mężczyźni
kobiety
1,87 - 5,61
1,23-3,69
osoby na urlopach
wychowawczych
podatnicy
urlopy wychowawcze
(0, 1, 2, 3 lata)
osoby korzystające z
urlopów wychowawczych,
mające wysokie
wynagrodzenie
osoby korzystające z
urlopów wychowawczych,
mające niskie
wynagrodzenie
0,33-2,26
0,08-0,25
0,08-0,25
Źródło: opracowanie własne na podstawie drzew klasyfikacyjnych i regresyjnych.
Rodzaj redystrybucji
pokoleniowej
Wewnątrzpokoleniowa
(wewnętrzna)
Wewnątrzpokoleniowa
(zewnętrzna)
Podsumowanie i wnioski
•
Kierunek i zakres redystrybucji międzypokoleniowej w polskim systemie
emerytalnym
Zmienna
Strata
Zysk
tablice trwania życia
(przekrojowe, kohortowe)
opłacający składki
pobierający świadczenie
0,59-2,06
0,59-2,06
podatnicy
osoby z niskim
wynagrodzeniem
i krótkim stażem pracy
2,90-16,11
2,90-16,11
poziom wynagrodzenia
(50, 100, 150, 300% PW)
Źródło: opracowanie własne na podstawie drzew klasyfikacyjnych i regresyjnych.
Rodzaj redystrybucji
pokoleniowej
Międzypokoleniowa
(wewnętrzna)
Międzypokoleniowa
(zewnętrzna)
Conclusions
•
Directions and scope of the income redistribution in the Polish pension
system – transfers within generations
Variable
Sex
(K, M)
Parental leave
(0, 1, 2, 3 years)
Source: Author’s calculation.
Loss
Men
Profit
Income
redistribution
Women
Within generations
(inside)
1,87 - 5,61
1,23-3,69
Taxpayers
People on parental leave
People on parental leave
with high income
People on parental leave
with low income
0,33-2,26
0,08-0,25
Within generations
(outside)
Conclusions
•
Directions and scope of the income redistribution in the Polish pension
system – transfers between generations
Variable
Life tables
(static, cohort)
Loss
Profit
People who pay
contributions
Pensioners
0,59-2,06
0,59-2,06
Taxpayers
People with low income
and short seniority
Level of income
(50, 100, 150, 300% AW)
2,90-16,11
Source: Author’s calculation.
Income
redistribution
Between generations
(inside)
2,90-16,11
Between generations
(outside)
Dziękuję za uwagę
Alicja Jajko-Siwek
Katedra Statystyki i Demografii
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
[email protected]